Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1of 29

vfBtTj Joj:yfkg M

lj?jfsf cfjZos vfB tTjx? eg]sf tL tTjx?nfO{ lnO{G5 h'g tTj


df6f]df ePg eg] lj?jfn] cfkm\gf] hLjg rqm k'/f ug{ ;Sb}gg,
Pp6f tTjsf] cefjdf To; tTjn] ug]{ sfd csf]{ tTjn] ug{ ;Sb}gg tyf
lt tTjx?n] lj?jfsf] j[l4 tyf ljsf;df ;f]em} c;/ kfb{5g .
vfBtTjsf] jlu{s/0fM
k|fylds vfw tTj M sfj{g ,xfO8«f]hg, clS;hg
d'Vo tTj M gfO6«f]hg, km:kmf]/;, kf]6f;
;xfos tTjM SoflN;od, DofUg]l;od, ;Nkm/
;'Id tTj M ;'xfu ,h:tf Dofulgh ,df]lnA8]gd , tfFjf ,Snf]l/g /
kmnfd
dnvfB eGgfn] To:tf kbfy{nfO hgfp5 h:n] lj?Jffsf j[l4 tyf
ljsf; nflu rflxg] ljleGg k|sf/sf vfBtTj pknJw u/fpF5 .

dnvfB sf k|sf/

/f;folgs dn
k|f+ufl/s dn M gfO6«f]hg o'Qm
uf]7]dn
km:kmf]/;o'Qm
sDkf]i6 dn
Kf]6f;o'Qm
xl/of] dn cfbL
ldl>t
qm=; gfO{6|\f]hg km:kmf]/ kf]6f; k|
dnsf] gfd
+ k|ltzt ; k|ltzt ltzt
!= uf]7]dn )=%–! )=% )=%–!
@= sDkf]i6dn ! )=% !
#= /fqLdn %=% $ @
$= lkgf %=@ !=* !=@
%= s'v'/fsf] ;'nL $=& #=% #=%
^= /utsf] dn !=–!@ !–@ )
&= df;'sf] dn !)=% @=% )
*= df5fsf] dn $=!) #=( )=#–!=%
( ;Lu+ ÷v'/sf]dn # ) )
!) xf8sf] w'nf]-sfrf]_ #–$ @)–@% )
!! ,, ,, -kfs]sf]_ !–@ @@ )
/f;folgs dn eGgfn] laleGg /;fogx?
nfO lglZrt cg'kftdf ld;fO /f;folgs k|
ltlqmofaf6 tof/ ul/Psf dnx?nfO
a'emfp5 h'g sn sf/vfgf jf
pwf]uwGbfdf tof/ ul/G5g . o;/L tof/
ul/Psf laleGg dnx?df Ps jf ;f] eGbf
al9 cfjZos vfwtTjx? kfOG5g .
qm=;+ dnsf] gfd vfBtTj vfBtTj k|ltzt
!= o"l/of gfO{6|f\]hg $^
@= Pdf]lgod ;Nkm]6 gfO{6+|\f]hg @!
#= l;+un;'k/ km:km]6 km:kmf]/; !^
$ 8an ,, km:kmf]/; #@
% l6«\kn ,, km:kmf]/; $*
^ kf]6fl;od Snf]/fO{8 kf]6f; ^)
& kf]6fl;od ;Nkm]6 ,, $*
* af]/]S; af]/g !!
( Pdf]lgod df]lnA8]6 df]lnj8]gd %$
!) jf]l/s Pl;8 jf]/g !&
!! sk/ ;Nkm]6 sk/ @% / !# uGws
!@ km]/; ;Nkm]6 kmnfd !( / !( uGws
!# lh+s ;Nkm]6 lh+s @! / !& uGws
 of] tTjnfO lj?jfn] cdf]lgof / gfO6«]6 sf ?kdf
lnG5 .
 of] tTj lj?jfnfO c? tTjsf] t'ngfdf a9tf rflxG5 .
 afo'd08ndf *) k|ltzt gfO6«f]hg kfOG5 t/ lj?

jfn] ;f]em} lng ;Sb}g .


 gfO6«f]hgsf] d'Vo >f]t k|fËfl/s kbfy{ xf] .
 k|f+Ëf/Ls kbfy{df kfOg] @ b]lv # k|ltzt

gfO6«f]hg lj?jfn] kfpg ;Sb5g .


lj?Jffdf xl/of]kgfsf] ljsf; ug'{
lj?jfdf k|f]l6gsf] dfqf a9fpg'
k|sfz ;+:n]if0f lqmofnfO lgoGq0f

ub{5 .
afg:klts a[l4nfO lta|tf lbG5 .
jLp jgfpg] sfddf ;xof]u k'ofp5 .
k'/fgf kftsf 6'Kkfaf6 dWogzflt/
k+x]nf]kgf a9b} hfg' .
la?jf a9g g;Sg'
;fwf/0ftof kftx?df lkmSsf

k+x]nf]kgf a9b} hfg'


df6f]df k|fËf/Ls kbfy{sf] sdL x'g'
df6f]df ePsf] gfO6«f]hg r'lxP/ p8]/

hfg'
df6f]df gfO6«f]hg :lyl/s/0f x'g'
lj?jfsf] cfjZoQmf cg'?k gfO6«f]hgsf]

dfqf df6f]df gylkg'


lj?jfn] gfO6«f]hg Pdf]lgod / gfO6«]6sf ?kdf
lnG5 .
gfO6«f]hgo'Qm dn hldgsf] clGtd tof/Lsf]

a]nf l;kmfl/z ul/Psf] dfqfsf] cfwf efu / afFsL


cfwf efunfO b'O v08 u/L Ps efu @%—#)
lbg kl5 / csf]{ cfwf efu afnL kf]6fpg] a]nfdf
k|of]u ubf{ dnsf] ;xL pkof]u u/fpg ;lsG5 .
o;f] ubf{ vfwtTj r'lxP/ jf p8]/ sd Iflt x'[G5 .
 lj?jfn] df6f]jf6 km:kmf]/; H2PO4 ,HPO4 , PO4 --- sf] ?
kdf lnG5 .
 km:kmf]/;sf] d'Vo >f]t eg]sf] Pkf6fO6 gfds

vlgh xf] .
 km:kmf]/; df6f]df 3'ngzLn ?kdf , ljlgdo ?kdf

tyf l:yl/s[t ?kdf klg kfOG5 .


 SoflN;od km:km]6, kmnfd km:km]6sf ?kdf

klg km:kmf]/; kfOG5 .


sf]lzsf ljefhg
h/fsf] ljsf;
;dod} afnL ksfpg]
bnxg afnLdf luvf{sf] ljsf; u/fpg]
kft , bfgf / lj?jfsf] u'0f:t/ a9fpg] .
kftdf a}hgL /+u b]lvg'
h/fsf] ljsf; /f]lsg'
afnLsf] ljsf; /f]lsg'
afnL ;dodf gkfSg'
jLp / bfgf u'0f:t/ P+j kf]l6nf] x'g

g;Sg'
km:kmf]/; c3'nglzn x'g'
df6f]sf] k|ltlqmof w]/} clDno jf

Iffl/o x'g'
km:kmf]/;nfO lrD6fOnf] s0fn]
l:yl/s[t ug'{ cfbL
 lj?jfnfO of] tTj ;':t –;':t pknJw x'g] ePsfn] hldgsf] clGtd
tof/Lsf] a]nfdf k|of]u ug'{ /fd|f] x'G5 .
 kfgLdf 3'nglzn km:kmf]/; - df]gf]SoflN;od km:km]6 _ M
r'lxP/ sd hfG5 , df6f]df kg]{ ljlQs} c3'nglzn ?kdf kl/0ft x'G5 .
clDno df6f]df o:sf] k|of]u ubf{ kmnfd / cNd'lgod km:km]6df
kl/0ft eO lj?Jffn] lng g;Sg] cj:yfdf kl/0ft x'G5g .
 8fOSoflN;od km:km]6 M clDno df6f]sf nflu pko'Qm dn xf]
h'g ;fOl6«s Pl;8df 3'nglzn x'G5 . km:kmf]/;sf] sdL ePsf]
df6f]df 8fOSoflN;od km:km]6sf] k|of]u ug'{ /fd|f] x'G5 .
 6«fOSoflN;od km:km]6 M clt cDlno df6f]sf nflu pko'Qm
x'G5 . skmL, lrof, /j/ , gl/jn, h:tf lb3{ cjlwsf lj?jfx?df k|of]u
ug'{ pko'Qm x'G5 .
k|f]l6g / xl/ts0f agfpg
df8 tyf lrlg agfpg P+j kl/jxg ug{
/f]u ls/fsf] cfqmd0f /f]Sg
bfgfnfO kf]l6nf] kfg{
hf8f] tyf cGo cj/f]wsx?nfO ;xg ;Sg] Ifdtf

a9fpg cfbL
sfjf]{xfO8«]6 , k|f]l6g h:tf tTjsf]
dfqfdf lu/fj6 cfpF5 .
8fF7 P+j sf08x? sdhf]/ eP/ hfG5g .
/f]u ls/fsf] cfqmd0f a95 .
lj?jfsf kftsf lsgf/f cfuf]n] em'lN;o

h:tf] eP/ leqL efu lt/ hfg] h:tf nIf0fx?


b]lvG5g .
 oL dnx? kf]6fl;od Snf]/fO8, , kf]6fl;od ;Nkm]6 /
kf]6fl;od gfO6«]6sf ?kdf kfOG5g .
cfn' , v';f{gL / ;'lt{df kf]6fl;od ;Nkm]6 k|of]u
ug'{ pko'Qm x'G5 .
cGo afnLx?df kf]6fl;od SNf]/fO8sf] k|of]u
ug'{ pko'Qm dflgG5 .
clDno df6f]df Do'/]6 ckm kf]6f; sf] k|of]u /fd|f]
x'G5 eg] Iffl/o df6f]df Snf]/fO8 cfog ljiffn'
aGb5 To;}n] k|f+ufl/s dn;Fu ld;fP/ 5g]
{ ug'{ kb{5 .
 of] dn hldgsf] tof/Lsf cj:Yffdf k|of]u ug{ ;lsG5 .
df6f]sf] lk=Pr=
 s'g} klg df6f]df w]/} lsl;dsf tTjx? cfogsf] ?kdf x'G5g . h;

dWo] xfO{8«f]hg cfog cDnLo / SofN;Lod, ;f]l8od cfogx?


Iff/Lo k|s[ltsf x'G5g . o; k|sf/sf] df6f]sf] cDnLo jf Iffl/o k|s[lt
gfKg] O{sfOnfO{ df6f]sf] lk=Pr= eGb5g .
 lk=Pr= ld6/sf] tx )–!$ ;Dd x'G5 & lk=Pr= nfO{ t6:y eGb5g .

lk=Pr= dfg & eGbf dfyL eof] eg] Ifl/o / lk=Pr= dfg & eGbf tn
ePdf clDnokgf eg]/ lk=Pr= txsf] jlu{s/0f u/]sf] kfO{G5 .
 vf; u/]/ lk=Pr= dfgsf] k|efj lj?jfdf k|ToIf of k|ToIf ?kdf k/]sf]

kfO{G5 . lj?jfsf] vfB tTjsf] 3'nglzntf, lj?jfn] lng] cj:yf eP


gePsf] lk=Pr= dfgsf] cfwf/df dfq eGg ;lsG5 .
 df6f] jGg] k}t[s kbfy{ cfkm} cDnLo 5 eg] o;jf6 jg]sf]
df6f] :jtM cDnLo x'G5 .
 df6f]df xfO{8«f]hg cfogsf] s[ofsnfk a9b} hfbf .
 SoflN;od, DofUg]l;od, kf]6fl;od, ;f]l8od h:tf Iff/ k|s[ltsf
tTjx? :yfgfGt/0f jf6 .
 sd tfkqmd / a9L lr:ofg ePsf] :yfgdf .
 ;w} Ps} jfnL k|0ffnL k|of]u ugf{n] / plrt vghf]tsf] cefjdf .
 w]/} jiff{ x'g] :yfgdf ;f]l8od Snf]/fO{8, ;f]l8od ;Nkm]6,
SofN;Lod Snf]/fO{8, SofN;Lod ;Nkm/ h:tf nj0f jf tTjx?
3'nglzn eP/ r'lxP/ tn hfG5g .
 ;f]l8od Snf]/fO{8, ;f]l8od ;Nkm]6, SoflN;od Snf]/fO8 /
SoflN;od ;Nkm]6 h:tf nj0f tTjx? uf9f ?kdf df}h'b xF'bf df6f]
Ifl/o k|s[ltsf x'G5 .
;'Id hLjf0f'sf] s[ofsnfkdf jfwf k'¥ofp5 .
lj?jfsf] h/f ljsf;df cj/f]w k'¥ofp5 .
clDnokgfn] lj?jfsf] hfnLdf c;/ kf5{ .
lj?jfsf] gofF kft / h/fsf] 6'Kkf] j[l4 x'gdf
cj/f]w x'G5 .
df6f] s8f x'G5 .
 /f;folgs dnsf] k|of]u ubf{ km:kmf]/; tyf
kf]6f;sf] k'/} tyf gfO6«f]hgsf] cfwf dfqf
hldgsf] clGtd tof/Lsf] a]nfdf / afFsL cfwf
gfO6«f]hgsf] dfqf dWo] afnL nufPsf] #)–#%
lbgk5L cfwf efu / afnL kf]6fpg] a]nfdf afFsL
efu k|of]u ug'{ pko'Qm x'G5 .
 sDkf]i6÷uf]j/ dnnfO lj36g u/fP/ dfq k|of]u ug'{
kb{5 . v]tjf/Ldf y'k|f] kf/]/ jf l5/n]/ ;'sfpg'
x'Fb}g ,hf]t]/ jf vg]/ k'g'{ kb{5 .
 s[lif r'gsf] k|of]u ug'{ k/]df df6f]df lr:ofg
ePsf] ;dodf dfq k|of]u ug'{ kb{5 / slDtdf !)–!%
lbgkl5 dfq afnL nufpg'kb{5 .
 ltt]kftL,agdf/f, lv/f]{ , 9}Frf , sf];]afnL x?nfO
xl/of] dnsf] ?kdf k|of]u ul/ df6f]sf] pj{/fzlQm
a9fpg ;lsG5 . df6f]df afo'd08nLo gfO6«f]hgsf]
dfqf yKg sf];]afnLsf] afnL rqm ckgfpg' kb{5 .
 sf];]jfnL, tf]/LafnL, ;'lt{afnLdf w]/} gfO6«f]hg

dn k|of]u ug'{ x'Fb}g l;kmf/L; dfqf adf]lhd dfq


k|of]u ug'{ kb{5 . t]nafnLdf eg] SoflN;od,
DofUg]l;od / ;Nkm/ tTj cln w]/} rflxG5 .
 १ छरुवा बिधि(broadcasting)
 २ बिरुवा नजिक मल राख्ने (point placement)
 3 पानिसँग मल मिसाउने (fertigation)
 4 बिरुवाको पातमा मल प्रयोग गर्ने (foliar

application)
 5 जरा मुनि मल राख्ने(root deeping
 १ छरुवा बिधि
 नेपालमा प्रचलन तरिका हो।
 अरु तरिका भन्दा धेरै बिउ चाहिने,
 यसमा लगानि कम लाग्ने,
 सिधै जमिनको माथिबाट बीउ छरिन्छ,

 २ लाईन बिधि
 यसमा ५ cm फरकमा प्रत्येक ३cm गहिरो बीउ रोपिन्छ
 छरुवा बिधि भन्दा कम बीउ लाग्छ ।
 ३ खाल्डे बिधि
 यसमा सबैभन्दा बीउ कम लाग्छ ।
 सजिलो बिधि पनि हो ।
 तरकारीको लागि मात्र नेपालमा प्रयोग हन्छ ।

 यो बिधि प्राय मुला गाजर आदिको मात्रा बीउ राखिन्छ

 ४ मेसिनबाट बीउ राख्ने( seed drill method)


 १ vigorus
 २ उमारशक्ति
 ३ चिस्यान
 ४ चम्किलोपना
 ५ वजन

You might also like