ALOPONO

Pangkat ng mga tunog na

itinuturing na halos magkatulad sa
isang wika.
Halosmagkatulad ang bigkas ng
dalawa o higit pang tunog.
Katangian ng Alopono

1. Hindi nagkokontrast o di

nagsasalungatan sa mga katulad ng
kaligiran.
2. Magkatulad sa bigkas, sa punto at
paraan.
3. Nasa distribusyong komplementaryo.
Halimbawa

Teacher
[t.] (hindi aspirado)
tin,tip,tan
t [aspirado] tip, tap, top
t- [pigil] get, light, mint
t- [tap] bitter, water, butter,
 PONEMA

Ang phoneme ay hango sa

dalawang salitang phone (tunog) at
–eme (makahulugan) na inasimila
naman natin at tinawag na ponema
ayon sa kinagawian paraan ng
panghihiram.
Morp(yunit)
-eme(makahulugan)
Allophoneallo( katulad)
+phone(tunog)
Alomorph –allo (katulad)
+morph(yunit)
Ponim
Morpim
Alopon
alomorph
May iba’t ibang depinisyon ni Gleason

Ang ponema ay:

1. Isang grupo ng magkakahawig na tunog
2. Na magkakatulad sa punto at paraan ng
artikulasyon, at
3. May kanya - kanyang Sistema ng
distribusyon
4. Sa wikang pinag –uusapan
Pusisyong inisyal:
“tanong” [tanon] ‘question’
Pusisyong midyal:
“pintor” [pintor] ‘painter’
Pinangungunahan ng /s/:
“estado” [esta:do] ‘state’
Pusisyong pinal:
“sagot” [sagot] ‘answer’
Pagitan ng dalawang patinig
“batas” [ batas] ‘law’
 Nagkakatulad sa paraan at punto
ng artikulasyon
 May kanya-kanyang Sistema ng
distribusyon
 Sa wikang Pinag-uusapan
Isa pa may kanya-kanyang Sistema sa paggamit
ng mga tunog, ponemiko man o hindi.
/k/ sa keep /kip/ ay iba sa /k/ ng cool
/kuwl/. Ang keep ay
‘frontopalatal’,samantalang ang /k/ sa cool ay
‘dorso-velar’. Iba rin ang /k/ sa kit kaysa/k/
sa skit; sa una ay aspirado, sa ikalawa ay di
aspirado. Samantala, ang /k/ ng Pilipino ay
walang nagiging pagbabago kahit saan mang
matatagpuan-lagging dental-alveolar.
 MORPEMA
Ang
 morpema ,ay gaya ng ponema,ay may
kahirapang bigyan ng tiyak na katuturan na
maaangkop sa alinmang wika.
Sinasabing ang morpema ay naiiba sa ponema

sapagkat may mga morpema na may kahulugan
kahit nag-iisa; ang ponema ay wala.
Ang morpema ay binubuo ng isa o higit pang

ponema kaya’t nasasabi natin na may
pagkakataong ang ponema ay morpema din.
Halimbawa

Boys (sa ingles)

{boy}* + {z}
-(pluralizer morpheme)
/maganda/ay binubuo ng dalawang
morpema – {ma-} +{ganda}
Dalawang uri ng Morpema
Salitang-ugat
Panlapi
 Ang tatlong anyo {-iz}, {s}, at {-z}
ay tinatawag na mga alomorp ng
morpemang {-s}. Ang {pang}, {pam}
at {pan} sa Pilipino ay isa pa ring
halimbawa ng mga alomorp ng isang
morpema.
Mga notasyong ating ginagamit.
 Transkripsyong ponetiko
 Transkripsyong ponemiko
 Notasyong morpemiko