Type Bryman

Alan author names here

Μέθοδοι κοινωνικής έρευνας

Κεφάλαιο 1: Η φύση και η
διαδικασία της κοινωνικής έρευνας

© Alan Bryman, 2016. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος

 Τι σημαίνει κοινωνική έρευνα;

• Ακαδημαϊκή έρευνα που αξιοποιεί τις κοινωνικές

επιστήμες για την άντληση εννοιολογικής και
θεωρητικής έμπνευσης [με σκοπό]:

• Τη διαμόρφωση της θεματολογίας της

έρευνας
• Την ερμηνεία των ερευνητικών
ευρημάτων

• Το παρόν βιβλίο αφορά τις μεθόδους που

χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή κοινωνικής
έρευνας.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Πώς διαμορφώνονται τα θέματα της έρευνας;

• Προκύπτουν από τη στάση των κοινωνικών

επιστημόνων προς τις κυρίαρχες κοινωνικές θεωρίες.

• Προκύπτουν από την υπάρχουσα γνώση του ερευνητή

σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση των φαινομένων.

• Εξαρτώνται από τον προσανατολισμό του ερευνητή

ως προς τη θεωρία, αν πιστεύει ότι αυτή πρέπει να
ελεγχθεί με την έρευνα ή να προκύψει από την έρευνα.

• Εξαρτώνται από το αν η έρευνα θεωρείται

αποκομμένη από τον ερευνώμενο κοινωνικό κόσμο ή
συστατικό μέρος αυτού.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

Ο ρόλος της δεοντολογίας και της πολιτικής

• Ορισμένα είδη έρευνας– για παράδειγμα αυτές στις οποίες

συμμετέχουν παιδιά ή ευάλωτες ομάδες ενηλίκων- απαιτούν
ειδική μέριμνα όσον αφορά τα ζητήματα δεοντολογίας,
περιορίζοντας αυτό που μπορεί και αυτό που δε μπορεί να
ερευνηθεί.

• Οι συμμετέχοντες στην έρευνα μπορεί να χρειαστεί να εμπλακούν

στη διαμόρφωση του ερευνητικού σχεδίου.

• Ορισμένα θέματα έρευνας έχουν περισσότερες πιθανότητες να

χρηματοδοτηθούν σε σχέση με άλλα, κάτι που οδηγεί σε μια
ισχυρή επιρροή εκ μέρους των χορηγών στην επιλογή των
θεμάτων που εν τέλει θα ερευνηθούν.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Ο ρόλος της θεωρίας στην έρευνα

Τι προηγείται, η θεωρία ή η έρευνα;

- Θα έπρεπε να ερευνούμε ένα πρόβλημα και να προσπαθούμε

να βρούμε από τι προκαλείται και πώς λύνεται (επαγωγική
σκέψη);

- Ή μήπως θα έπρεπε να υιοθετήσουμε μια γενικώς αποδεκτή

θεωρία για το πώς λειτουργούν τα κοινωνικά φαινόμενα και να
βρούμε αποδείξεις για αυτή στο πρόβλημα που ερευνούμε
(παραγωγική σκέψη);

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Επιστημολογικά ζητήματα

• Τι θεωρείται (ή θα έπρεπε να θεωρείται) αποδεκτή

γνώση;
• Μπορεί ο κοινωνικός κόσμος να ερευνηθεί
«επιστημονικά»;
• Είναι σωστό να εφαρμόζουμε μεθόδους των φυσικών
επιστημών στην έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες;

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Στοιχεία της διαδικασίας κοινωνικής έρευνας

• Επισκόπηση της βιβλιογραφίας

• Έννοιες και θεωρίες
• Ερευνητικά ερωτήματα
• Δειγματοληψία
• Συλλογή δεδομένων
• Ανάλυση δεδομένων
• Συγγραφή

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Επισκόπηση της βιβλιογραφίας
• Βλέπε κεφάλαιο 5
• Κατά βάση, πρέπει να διαβάζουμε την υπάρχουσα
βιβλιογραφία για να βρούμε:
– Τι είναι ήδη γνωστό σε σχέση με το θέμα
– Ποιες έννοιες και θεωρίες έχουν χρησιμοποιηθεί
– Ποιες ερευνητικές μέθοδοι έχουν εφαρμοστεί
– Τι διαφωνίες υπάρχουν γύρω από το θέμα και /ή τον
τρόπο μελέτης του
– Αν υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενα ευρήματα και ποια
είναι αυτά
– Ποιοι έχουν συνεισφέρει καθοριστικά στην έρευνα του
θέματος

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Έννοιες και θεωρίες

• Βλέπε κεφάλαιο 7
•Οι έννοιες είναι βασικό συστατικό των θεωριών
•Σχεδόν όλες οι θεωρίες έχουν ενσωματωμένη
τουλάχιστον μία έννοια, π.χ. γραφειοκρατία,
ισχύς, στάτους, χάρισμα, πολιτισμικό
κεφάλαιο, μακντοναλντοποίση κτλ.
•Μας βοηθούν να οργανώσουμε την έρευνά
μας και να καταστήσουμε τις προθέσεις μας
σαφείς προς τους άλλους.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Τα ερευνητικά ερωτήματα είναι κομβικά

• Επειδή κατευθύνουν:
– Την αναζήτηση βιβλιογραφίας
– Τις αποφάσεις σχετικά με το ερευνητικό σχέδιο
– Τον τύπο δεδομένων που θα συλλεχθούν και την πηγή τους
– Την ανάλυση των δεδομένων
– Την τελική συγγραφή
• Θα σας αποτρέψουν από την παρέκκλιση προς
οποιαδήποτε μη αναγκαία κατεύθυνση
• Θα δώσουν στους αναγνώστες σας μια πιο
ξεκάθαρη αίσθηση του θέματος της έρευνάς σας.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Τύποι ερευνητικών ερωτημάτων

1. Πρόβλεψη αποτελέσματος (Συμβαίνει το y υπό τις συνθήκες α

και β;)
2. Εξήγηση των αιτιών και συνεπειών ενός φαινομένου
(Επηρεάζεται το y από το x ή είναι το y συνέπεια του x;)
3. Αξιολόγηση φαινομένου (Προσφέρει το y τα οφέλη που λέγεται
ότι έχει;)
4. Περιγραφή φαινομένου (Πώς είναι το y ή τι μορφές παίρνει το y;)
5. Ανάπτυξη καλών πρακτικών (Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε το
y;).
6. Ενίσχυση (Πώς μπορούμε να καλυτερεύσουμε τις ζωές των
ερευνώμενων;)
(Denscombe, 2010)

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Δειγματοληψία

• Εξαιτίας της μεγάλης ποικιλίας των πιθανών αντικειμένων της

έρευνας, που δεν είναι μόνο άνθρωποι, ο όρος «περίπτωση»
χρησιμοποιείται με την έννοια της μονάδας ανάλυσης.
• Λόγοι χρόνου και κόστους θα περιορίζουν πάντοτε τον αριθμό
των περιπτώσεων που μπορούμε να συμπεριλάβουμε στην
έρευνα - σπάνια μπορούμε μελετήσουμε όλες τις μονάδες
ανάλυσης - γι’ αυτό πρέπει να πάρουμε κάποιο δείγμα
• Τα δείγματα μπορούν να επιλέγονται με βάση την ιδιότητά τους
να αντιπροσωπεύουν έναν ευρύτερο πληθυσμό (Βλ. κεφάλαιο 8)
• Τα δείγματα μπορούν να επιλέγονται ανάλογα με την
καταλληλότητά σε σχέση με τα ερευνητικά ερωτήματα

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Συλλογή δεδομένων

Οι δομημένες μέθοδοι συλλογής δεδομένων

περιλαμβάνουν τα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις
που χρησιμοποιούνται σε έρευνες επισκόπησης: ο
ερευνητής σχεδιάζει ερευνητικά εργαλεία που είναι
κατάλληλα γι’ αυτό που χρειάζεται να μάθει.
Λιγότερο δομημένες μέθοδοι περιλαμβάνουν τη
συμμετοχική παρατήρηση και την ημιδομημένη
συνέντευξη: ο ερευνητής είναι ανοικτός σε σχέση με
αυτό που χρειάζεται να μάθει.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Στάδια ανάλυσης δεδομένων

Πρώτον, διαχείριση των δεδομένων που έχουν συλλεχθεί με

ένταξή τους, για παράδειγμα, σε ένα πρόγραμμα υπολογιστή

Δεύτερον, κωδικοποίηση

Τρίτον, ανακάλυψη των σχέσεων μεταξύ διαφόρων κατηγοριών ή

ομάδων δεδομένων, πιθανά με την εφαρμογή στατιστικών τεχνικών

Τέταρτον, μπορούν να δημιουργηθούν συνδέσεις με τα ερευνητικά

ερωτήματα, τη βιβλιογραφική επισκόπηση και τις έννοιες και
θεωρίες που χρησιμοποιήθηκαν

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Τα βασικά μέρη της συγγραφής της έρευνας

• Εισαγωγή: Σκιαγράφηση του ερευνητικού πεδίου και της

σημασίας του. Ερευνητικά ερωτήματα και υποθέσεις.
• Βιβλιογραφική επισκόπηση: Κριτική εξέταση της ήδη
υφιστάμενης γνώσης σχετικά με το θέμα.
• Μέθοδοι έρευνας: Παρουσίαση του τρόπου που έγινε η
δειγματοληψία και του τρόπου συλλογής και ανάλυσης
δεδομένων.
• Αποτελέσματα: Παρουσίαση των ευρημάτων
• Συζήτηση: Συζήτηση των ευρημάτων σε σχέση με τις
συνέπειές τους για τη βιβλιογραφία και τα ερευνητικά
ερωτήματα.
• Συμπέρασμα: Η σημασία της έρευνας

Bryman: Social Research Methods, 5th edition

 Τα σκαμπανεβάσματα της κοινωνικής
έρευνας
Ή έρευνα είναι γεμάτη αποτυχημένες απόπειρες εκκίνησης, αδιέξοδα, λάθη
και επιβεβλημένες αλλαγές στα ερευνητικά σχέδια. Ωστόσο, αυτά σπάνια
αναφέρονται στις τελικές δημοσιεύσεις των ερευνών.

Τα βιβλία (όσο καλά και να είναι γραμμένα) κατά βάση είναι γενικόλογα,
επομένως, μεμονωμένα στοιχεία της έρευνας μπορεί να μοιάζει δύσκολο
να ενταχθούν στη γενική εικόνα.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να πάνε στραβά με το ερευνητικό
σχέδιο, κατά συνέπεια η ευελιξία και η θέληση να ανταπεξέλθουμε σε
αντίξοες συνθήκες είναι επιθυμητά στοιχεία για έναν ερευνητή των
κοινωνικών επιστημών.
Ωστόσο, οι μεθοδολογικές αρχές και τεχνικές που αναδεικνύει αυτό το βιβλίο
παρέχουν έναν οδικό χάρτη για το ταξίδι της έρευνας.

Bryman: Social Research Methods, 5th edition