BÀI 39: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN

SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

Ở ĐỘNG VẬT (TIẾP THEO)
 Các nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến
sinh trưởng và phát triển ở động vật là gì?
Thức ăn

Nhân tố Nhiệt độ
bên ngoài

Ánh sáng
II. Các nhân tố bên ngoài
Vitamin A Khô mắt

Vitamin D Còi xương

Thiếu
1. Thức ăn
Vitamin C Thiếu máu
Thừa

Protein Suy dinh

dưỡng

Béo phì
II. Các nhân tố bên ngoài
1. Thức ăn
- Thức ăn là nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất đến quá
trình sinh trưởng và phát triển của cả động vật và
người, do đó cần cung cấp đầy đủ các chất dinh
dưỡng cần thiết cho cơ thể.
 Tại sao thức ăn có thể ảnh hưởng đến sinh
trưởng và phát triển của động vật?
-Các chất dinh dưỡng có trong thức ăn là
nguyên liệu cho quá trình tổng hợp các chất
trong cơ thể từ đó làm tăng số lượng và kích
thước tế bào, hình thành các cơ quan và hệ
cơ quan.
-Các chất dinh dưỡng còn là nguồn cung cấp
năng lượng cho các hoạt động sống của động
vật thông qua hô hấp tế bào
2. Nhiệt độ
2. Nhiệt độ
-Mỗi loài động vật sinh trưởng và phát triển tốt trong
điều kiện nhiệt độ môi trường thích hợp. Nhiệt độ quá
cao hoặc quá thấp có thể làm chậm quá trình sinh
trưởng và phát triển của động vật, đặc biệt là đối với
động vật biến nhiệt.
-Ví dụ: Vào mùa đông, khi nhiệt độ hạ xuống
16-180C, cá rô phi ngừng lớn và ngừng đẻ.
Tại sao nhiệt độ xuống thấp (trời rét) lại có thể ảnh hưởng đến
sinh trưởng và phát triển của động vật biến nhiệt và hằng nhiệt?

-Động vật biến nhiệt, khi nhiệt độ môi trường xuống thấp làm thân nhiệt
của động vật giảm theo. Khi đó, các quá trình chuyển hóa trong cơ thể và
các hoạt động sống của động vật giảm. Vì thế quá trình sinh trưởng và phát
triển chậm lại.
-Động vật hằng nhiệt, khi nhiệt độ môi trường xuống thấp, do thân nhiệt
cao hơn nhiệt độ môi trường nên mất rất nhiều nhiệt vào môi trường xung
quanh. Để bù lại số lượng nhiệt đã mất và duy trì thân nhiệt ổn định, cơ
chế chống lạnh được tăng cường, quá trình chuyển hóa ở tế bào tăng lên,
các chất oxi hóa nhiều hơn. Nếu không được ăn đầy đủ để bù lại các chất
đã bị oxi hóa động vật sẽ bị sút cân và đễ mắc bệnh, thậm chí có thể chết.
 Tia tử ngoại tác động lên da biến:
Tiền vitamin D => vitamin D (chuyển hóa canxi
hình thành xương) => Tránh còi xương
3. Ánh sáng
-Ánh sáng ảnh hưởng đến sinh trưởng vì ánh
sáng cung cấp nhiệt cho cơ thể
-Tia tử ngoại tác động lên da biến tiền vitamin
D thành vitamin D. Vitamin D có vai trò trong
chuyển hóa canxi để hình thành xương, qua đó
ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển.
Tại sao cho trẻ nhỏ tắm nắng vào sáng sớm
hoặc chiều tối (khi ánh sáng yếu) sẽ có lợi
cho sinh trưởng và phát triển của chúng?
Vì tắm nắng cho trẻ khi ánh sáng yếu giúp đẩy
mạnh quá trình hình thành xương của trẻ. Tia tử
ngoại làm cho tiền vitamin D biến thành vitamin
D. Vitamin D có vai trò chuyển hóa canxi để hình
thành xương, qua đó ảnh hưởng lên quá trình
sinh trưởng và phát triển của trẻ.
 Có nhiều nhân tố môi trường ảnh hưởng đến quá trình
sinh trưởng và phát triển ở người đặc biệt là giai đoạn
phôi thai:

Thuốc lá Ma túy

Rượu bia Nhiễm các loại bệnh

Tác hại là gây dị tật ở trẻ, ốm yếu, dễ mắc bệnh

Hở hàm ếch Khuyết tật

Sinh non Ảnh hưởng thần khinh

III. Một số biện pháp điều khiển sinh
trưởng và phát triển ở động vật và người
1. Cải tạo giống
-Để tạo ra các giống vật nuôi có tốc độ sinh trưởng
và phát triển nhanh người ta áp dụng các phương
pháp: chọn lọc nhân tạo, lai giống, công nghệ
phôi…
-Chọn lọc nhân tạo: khi nuôi động vật, người ta chọn
những con khỏe mạnh, lớn nhanh để làm giống.
2. Cải thiện môi trường sống của động vật
-Áp dụng các chế độ ăn thích hợp cho vật nuôi
ứng với các giai đoạn khác nhau.
-Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thoáng mát.
3. Cải thiện chất lượng dân số
-Nâng cao đời sống, cải thiện chế độ dinh
dưỡng, luyện tập thể dục thể thao, tư vấn di
truyền, phát hiện sớm các đột biến trong phát
triển phôi thai, giảm ô nhiễm môi trường,
chống sử dụng các chất độc hại như ma túy,
thuốc lá, rượu bia…
Tư vấn di truyền Luyện tập thể thao
 NIPT là một kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc
trước sinh không xâm lấn. Kỹ thuật này cho
phép phát hiện các bệnh lý di truyền và những
dị tật nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát
triển thể chất và tinh thần của trẻ.
 Di truyền
Nhân tố Nhân tố
bên
ảnh hưởng trong Giới tính
Bài 38-39 Hoocmon
Các nhân
tố ảnh Nhân tố
hưởng bên ngoài
Thức ăn
đến sinh
trưởng và Cải tạo
phát triển giống Nhiệt độ
ở động Biện
vật Cải thiện
phá Ánh
p môi trường sáng
sống của
Cải thiện động vật
chất lượng
dân số
 Câu 1: Khi đến mùa rét, sự sinh trưởng và
phát triển của động vật hằng nhiệt bị ảnh
hưởng như thế nào về việc chuyển hóa?
A. Không thay đổi
B. Tăng, tạo nhiều năng lượng để chống rét
C. Giảm, dẫn tới hạn chế tiêu thụ năng lượng
D. Giảm, sinh sản cũng giảm theo
Câu 2: Đâu là nhân tố bên ngoài có ảnh hưởng
mạnh nhất đến quá trình sinh trưởng và phát
triển ở người và động vật?
A. Nhiệt độ
B. Ánh sáng
C. Thức ăn
D. Cả 3 đáp án trên
Câu 3: BT4(SGK/157)
Việc ấp trứng của hầu hết các loài chim có
tác dụng gì?
Việc ấp trứng ở hầu hết các loài chim có tác
dụng cung cấp và đảm bảo điều kiện nhiệt độ
phù hợp giúp hợp tử phát triển bình thường.