Kastila Amerikano Katutubong panitikang di-tagalog Afro asia KATUTUBONG PANAHON
Karamihan sa mga panitikan nila ay yaong mga
pasalin-dila, gaya ng bulong, tugmang-bayan, bugtong, epiko, salawikain at awiting bayan na anyong patula; mga kuwentong bayan, alamat at mito na anyong tuluyan at mga katutubong sayaw at ritwal ng baybayin bilang pinakaunang dula sa bansa. Mga Uri ng Panitikang sumibol at sumikat sa katutubong Panahon • Alamat- • Kuwentong bayan- • Epiko- • Mga Epiko sa Pilipinas • Mga Epiko sa Ibang Bansa Tinatawag na “Macro-Epic” yaong mga epiko na napakahaba Mga awiting Bayan • soliranin • talindaw • diona • oyayi Karunungang bayan • bugtong • salawikain • kasabihan/kawikaan • palaisipan- • sawikain/idyoma • Nagsimula ang tiyak na pananakop ng mga kastila sa pilipinas taong 1565 • Taglay ang tatlong layunin: Relihiyon, Kolonyalismo at Makatuklas ng mga Sangkap Pampalasa • Ang Panitikan ng mga Katutubong ninuno ay nakasulat lamang sa mga buho, banakal dahon at iba pang ginawang sulatan. • Sinunog ang mga Panitikang nakasulat at ang iba ay ipinaanod na lamang sa ilog. • Ang paksa ng panitikan ng panahong ito ay tungkol sa kalikasan ng pamumuhay ng mga tao noon at kapaligiran. Mula sa aklat nina Padre Juan de Placencia at Padre Domingo Nieva -- Doctrina Christiana en lengua española y tagala Kauna-unahang aklat na nalimbag sa Pilipinas noon 1593, sa pamamagitan ng silograpiko. Nasusulat ang aklat sa Tagalog at Kastila. Naglalaman ng mga dasal, sampung utos, pitong sakramento, pitong kasalanang mortal, pangungumpisal at katesismo. May 87 pahina lamang. ANG AMA NAMIN-(TAGALOG NA DOCTRINA CHRISTIANA) Unang nilathalang libro sa Pilipinas na gumamit ng Baybayín. Patunay ng pagsuporta ng mga Espanyol sa Baybayín ang pagnanais nila na mapalaganap ang Kristiyanismo sa Pilipinas. Malaking bahagi rin ang nilaro ng mga Espanyol sa pagbuo ng Baybayín sapagkat nagamit ito para sa ilang dokumento at mas napalaganap ito sa ibang bahagi ng bansa. May akda : Padre Juan de Plasencia at Domingo de Nueva. Isinulat noong 1593 sa ating sariling bansang PILIPINAS. Noli Me Tángere Country: Philippines Language: Spanish Publication date: 1887 Author: José Rizal https://en.wikipedia.org/wiki/Noli_Me_Tangere Panahon ng AMERIKANO Manila Daily Bulletin • Isang Pilipinongpahayagang pang-masa ng wikang Ingles. Ito ang may pinakamalaking sirkulasyon ng mga pahayagang broadsheet at sinusundan ng Philippine Daily Inquirer. Itinatag ito noong 1900 at pumapangalawa lamang sa The Manila Times sa pagiging pinakamatandang nanatiling pahayagan sa Pilipinas. •Orihinal na tauhan : Carson C. Taylor at H. G. Farris. •Itinatag noong Pebrero 2, 1900, •Ang Opisina ng Manila Bulletin ay nasa Kalye Muralla at Recoletos sa Intramuros, Maynila. Ang kwentong “Snow White and the Seven Dwarfs” ay isang Amerikanong pelikulang musikal, na inilabas noong 1937, na nagtatag ng Walt Disney bilang isa sa pinaka-makabago at malikhaing mga tagagawa ng pelikula. The plot is set into motion when a vain, wicked queen consults her magical mirror and learns • INGLES : May isang magandang prinsesa na that her beautiful stepdaughter, Snow White, isnagngangalang Snow White. Siya ay mabait at now the “fairest in the land.” Instantly resentful, palakaibigan sa lahat ng mga hayop sa the queen enlists a woodsman to murder Snow kagubatan. Ang kanyang ina-ina, naiinggit ang White, but he cannot commit the act and reyna sa kanya. Tatanungin niya ang salamin exhorts the young girl to escape. In the forest araw-araw upang tanungin kung sino ang Snow White discovers a cottage inhabited by seven eccentric dwarfs, who warmly welcome pinakamaganda sa kanilang lahat. Isang araw ay sinabi ng salamin na si Snow White ang her into their home after she offers to cook and clean for them. The queen eventually learns of pinakamaganda sa lahat. Nagalit ang reyna at Snow White’s whereabouts and, disguising nagbalak patayin si Snow White. Nalaman ni herself as an old hag, fatally poisons her Snow White ang balak ng reyna. Natakot siya stepdaughter with a tainted apple. The kaya tumakas patungong kagubatan. Nang heartbroken dwarfs stand guard over the girl’s gabing iyon, natulog siya sa ilalim ng isang body until a handsome prince restores her to malaking puno. life with a kiss. Trees I think that I shall never seeA poem lovely as a tree. Punungkahoy A tree whose hungry Isinalin ni: Rufino Alejandro mouth is prest Sa aking palagay ay hindi na ako makakakita pa Against the sweet earth’s Ng tulang sindikit nitong punungkahoy na kaaya-aya flowing breast; Bibig na dayukdok di ibig alisin sa pagkakadikit A tree that looks at God all Sa dibdib ng lupang ang daloy ng buhay, walang kasingtamis day, Sa buong maghapon, sa mukha ng Diyos lamang nakatingin And lifts her leafy arms to pray; Ang dahunang bisig ay nangakataas sa pananalangin A tree that may in summer Kung nagtatag-init, ang malagong buhok ay nahihiyasan wear Ng pugad ng ibong pugad din ng tuwa at kaligayahan A nest of robins in her Sa kanyang kandungan, ang kabusilaka’y doon umiidlip hair; Sa buhos ng ulan ay magkarayamang nakikipagtalik Upon whose bosom snow Tula’y nagagawa ng mga gaya kong mulala at hangal, has lain; Who intimately lives with Mga punungkahoy, ang nakagagawa’y tanging Diyos lamang. rain.Poems are made by fools like me, But only God can make a tree • SALAMAT…ECMALIMBAN