SVEUČILIŠTE J.J.

STROSSMAYERA U OSIJEKU
STROJARSKI FAKULTET U SLAVONSKOM BRODU
ZAVOD ZA PROIZVODNO STROJARSTVO
KATEDRA ZA LIJEVANJE I DEFORMIRANJE

PROIZVODNI POSTUPCI II
OBLIKOVANJE METALA
DEFORMIRANJEM

Prof.dr.sc Antun Stoić

Dr.sc. Josip Cumin
Dr.sc. Miroslav Duspara
BRZINE KOJE JE POTREBNO POZNAVATI PRI OMD POSTUPCIMA:

A) BRZINA LOGARITAMSKE DEFORMACIJE

vh
1 
h
va
d d  h  h0 1 dh vh  2 
    ln     a
dt dt  h0  h h0 dt h vb

2 
b
BRZINE KOJE JE POTREBNO POZNAVATI PRI OMD POSTUPCIMA:

B) BRZINA ALATA

h0  h1 h
vh  
t t
C) BRZINA MATERIJALNE ČESTICE

Brzina materijalne čestice je

različita u svakom trenutku, nije
ju moguće odrediti tokom procesa
deformiranja (samo u numeričkim
h1 simulacijama).
h0
Brzine materijalne čestice su
tangentne na putanje materijalnih
čestica
HOMOGENO OBLIKOVANJE METALA DEFORMIRANJEM

POSTOJE SAMO GLAVNE

KOMPONENTE VEKTORA
NAPREZANJA

x, y, z - 3 komponente

normalnog naprezanja su
ujedno i glavna naprezanja:
1, 2, 3

xy, yz, xz, yz, zy, zx –

- 6 komponenti smičnog
naprezanja su jednake NULI
HOMOGENO OBLIKOVANJE METALA DEFORMIRANJEM
a) RELATIVNA SPOSOBNOST OBLIKOVANJA 1

 max   m
1  1   2   3
2  max m  Srednje naprezanje
3

1  0? 1  1?

 max   m  m   max

3 max
m 
3 Jednakomjerni vlak Jednakomjerni tlak
 HOMOGENO OBLIKOVANJE METALA DEFORMIRANJEM
a) RELATIVNI OTPOR PLASTIČNOM TEČENJU 2

 max   min
2  1
2  max

 2  0?  2  1?

 max   min  max   min

Jednakomjerni tlak
Jednakomjerni vlak
HOMOGENO OBLIKOVANJE METALA DEFORMIRANJEM
SHEMA MOGUĆIH NAPREZANJA

1 1/ 6 2/ 6 3/ 6 4/ 6 5/ 6 1

 1  0 ,5

0  1  0 ,5

0 ,5   2  1

0   2  0 ,5
HOMOGENO OBLIKOVANJE METALA DEFORMIRANJEM
SHEMA MOGUĆIH DEFORMACIJA

Primjer Skica Naprezanje Deformacija

1. Sabijanje bez
trenja

2. Sabijanje s
trenjem

3. Istiskivanje

4. Provlačenje