SI RIZAL SA DAPITAN AT MGA

MINORIDAD PANGKULTURAL
1982 - 1986
 Dr. Jose Rizal
Si José Protasio Rizal Mercado y
Alonso Realonda o mas kilala bilang
Dr. Jose Rizal ang itinuturing na
Pambansang Bayani ng Pilipinas.
Isa siya sa mga magigiting na
Pilipinong nakipaglaban para sa
kalayaan ng Pilipinas hindi sa
paraang dahas, kundi sa
pamamagitan ng mga salita.
Nakilala siya sa kaniyang mga akda
na Noli Me Tángere (Touch Me Not)
at El filibusterismo (The Reign of
Simula ng Destiyero sa Dapitan
Si Kapitan Ricardo Nilalaman ng sulat
Hulyo Carnicero ang Hulyo ang mga kondisyon
inatasan sa para maaaring
14, 1892 pagbabantay kay
15, 1892
manirahan si Rizal
Rizal sa kumbento
Dinala si Rizal Nakarating si Rizal
sa Dapitan ng sa Dapitan dala ang
barkong sulat mula kay
“Cebu” Padre Pablo
Pastells para kay P.
 Ipapahayag ni Rizal sa madla ang
kanyang mga pagkakamaling may
kinalaman sa relihiyon, at gagawa siya
ng pahayag na magpapakitang siya ay
isang maka-Espanyol at lalaban sa
TATLONG Makikibahagirebolusyon.
siya sa mga ritwal at
seremonya ng simbahan at
KONDISYO mangungumpisal ng kanyang nakalipas.

Mula ngayon ay kikilos siya bilang

N huwarang sakop ng Espanya at isang
lalaki ng relihiyon.
 Simula ng Destiyero sa Dapitan
• Hindi sinang- • Humanga si • Sinulat ni Rizal ang
ayunan ni Rizal ang Carnicero kay Rizal at A Don Ricardo
mga kondisyon at binigyan ito ng mga Carnicero noong
pinili niyang kalayaan: Agosto 26, 1892 sa
manirahan sa bahay - Sabay na kumakain kaarawan ng
• May 4, 1893 noong
ni Kapitan Ricardo - Binigyan ng laya kapitan.
umalis si Kapitan
Carnicero. pumunta kahit saan
- Kinakailangan Carnicero ng
Dapitan at pinalitan
lamang dumulog si
ni Kapitan Juan
Rizal isang beses sa
 Nanalo sa Loterya sa Maynila
• Setyembre 21, 1892 – dumating ang barkong Butuan sa
Dapitan.
• Sinalo ito ni Kapitan Carnicero at inutos na ang buong
bayan ay magtipon sa dalampasigan. Walang opisyal na
sakay ang barko ngunit dala nito ang magandang balita.

• Ang pag-aaring tiket sa loterya blg. 9736 nina Kapitan

Carnicero, rizal at Francisco Equilor ay nanalo ng
P20,000.
ANG DEBATE NINA RIZAL AT
PASTELLS
 Si Rizal at si P. Sanchez

• P. Sanchez – ang paring Espanyol na nagtanggol sa Noli

Me Tangere ni Rizal.

• Sa kaarawan ng mga prayle, niregaluhan siya ni Rizal ng

manuskritong “Estudios sobre la lengua tagala” (Mga
Pag-aaral hinggil sa wikang Tagalog)
 Pagkatagpo sa Espiya ng Prayle
• Pablo Mercado – nagpapakita na kamang-anak raw siya ni Rizal at
palihim na binisita si Rizal sa kanyang tahanan.
- ipinakilala ang kanyang sarili bilang isang kaibigan
at kamag-anak na nagpapakita ng larawan ni Rizal at isang pares
ng mga butones na may inisyal na “PM” bilang ebidensya ng
kanyang pagkaka-ugnay sa pamilya ni Rizal.
- nahalataan ni Rizal ang impostor, sinumbong niya ito kay
Kapitan Juan Sitges at inimbestigahan ni Anastacio Adriatico.
- Florencio Namanan ang tunay na pangalan ng lalaki at
siya’y inupahan ng mga paring Rekoleto.
BUHAY SA DAPITAN
 Buhay sa Dapitan
• Si rizal ay nagpakita ng magandang halimbawa
patungkol sa kanyang pamumuhay sa Dapitan.
Ginugol niya ang kaniyang oras sa pagsasanay sa
medisina; sa kanyang pangkarunungan,
pangsining, pampanitikan at pangsiyentipikong
hangarin; at sa pagsulat sa kanyang mga kaibigan
tulad nina Blumentrit, Joest, Rost, Meyer, Knuttel,
Kheil mula sa Europa.
 Bilang Isang Manggagamot
• August 1893 - inoperahan ni Rizal ang kanyang inang si
Donya Teodora sa mata. Naging tagumpay ang operasyon
ngunit nagkaroon ng impeksyon dahil sa katigasan ng ulo
ng ina.
• Don Ignacio Tumarong at Don Florencio Azacarraga –
mga mayayamang pasyente ni Rizal.
 Bilang Isang Inhinyero
• Si Rizal ay nakapagtapos ng pagka-argremensor sa
Ateneo. Siya ay nagbasa ng mga aklat hinggil dito at ang
mga kaalamang ito ay nagamit niya ng maglagay siya ng
patubig sa Dapitan.
“ I want to do all that I can for this town” - Rizal
 Unang sistemang patubig
Mga
Pinaalis ang mga latiang sanhi ng
Proyekto ni malaria
Ilawang gamit ang langis ng niyog
Rizal sa
Pagpapaganda ng Dapitan (plasa)
Dapitan
Mapa ng Mindanao
PLASA NG
DAPITAN
 MAPA SA
MINDANAO
 Rizal Bilang Guro
• Tumatanggap lamang siya ng mga piling-piling mga mag-
aaral mula sa mga kilalang pamilya.

• Ang mga piling mg-aaral ay hindi nagbabayad ng matrikula

kundi nagtatrabaho sila para kay Rizal sa kanyang proyekto.

• Tinuruan niya ang mga ito magbasa, magsulat, mga wika,

heograpiya, kasaysayan, matematika, gawaing industriyal,
kalikasan, mga moral at gymnastics.
 Rizal Bilang Guro
• Pagbabasa • Aritmetika
• Pagsulat • Heometriya
• Mga Wika (Kastila at • Gawaing kamay
Ingles) • Kalikasan
• Heograpiya • Kagandahang-asal
• Kasaysayan • Himnistika (gymnastics)
Dr. Jose Rizal
“ Kung ang isang
bayan ay maging
malaya, ito ay sa
pamamagitan ng
karunungan at
kasipagan. “
 Rizal Bilang Guro
• Rises (Recess) • Labas ng silid-aralan
- panghuhuli ng kulisap - gymnastics
- nagdidilig ng mga - boksing
- buno
halaman
- paglangoy
-naglalagay ng pataba sa - pamamangka
lupa - arnis
 Casa
Redonda
 Kontribusyon sa Agham
• Ang mga nadiskubre niyang specimen ay ipinadala niya sa mga
museo sa Europa lalo na sa Museo ng Dresden.

• 203 species ang kanyang nadiskubre. Ilan sa mga ito ay

ipinangalan sa kanya:
- Draco rizali (lumilipat na butiki)
- Apogonia Rizali (maliit na uwang)
- Rhacophorus Rizali (kakaibang palaka)
Mga pinag- Antropolohiya (Anthrophology)

aralan ni Etnograpiya (Ethnography)

Rizal na Arkeolophiya (Archeology)

kaugnay sa Heolohiya (Geology)

Agham Hegrapiya (Geography)

 Pag-aaral ng Linggwistika
“ I knew already Bisayan and speak it well; it is necessary, however, to
know other dialects in the Philippines. “ - Rizal
Mga lengwahe na napag-aralan ni Rizal
• Tagalog • Griyego • Ebreo • Hapon
• Illokano • Ingles • Sanskirt • Portuguese
• Bisayan • French • Dutch • Swedish
• Subanon • Aliman • Catalan • Russian
• Espanyol • Arabic • Italiano
• Latin • Malay • Intsik
SINING
 Paghihiganti ng
Ina

Altar ng Mahal
na Birhen
 Ang Clay statue
batang of a wild
babae sa boar
Dapitan

Josephine
Sleeping
 Pagsasaka
Mga pananim:
- kakaw
• Gumamit si Rizal ng makabagong
- kape
paraan ng pagsasaka. Umangkat
- tubo
siya ng makinaryang pansakahan
- niyog
sa Estados Unidos.
- at mga punong
kahoy
RIZAL BILANG
NEGOSYANTE
 Rizal bilang Negosyante
• Ramon Carreon – kasosyo ni Rizal sa industriya ng
pangingisda, kopra at abaka.
• Enero 1, 1895 - Itinatag ang Asosasyong Kooperatiba ng
mga Magsasaka ng Dapitan

• Bumibili si Rizal ng Hemp (abaca) sa Dapitan ng $7 at

4 reales bawat bungkos at ipinagbibili sa Maynila ng
$10 at 4 reales. May tubong $3 sa bawat bungkos.
L Mapaunlad ang produktong
agricultural
A
Makakuha ng mas magandang
Y pamilihan para sa mga produkto
U
Mangolekta ng pondo para sa pamimili
N
I Magtulungan ang mga prodyuser at
amnggagawa sa pagtatag ng isang
N tindahan kung saan makabibili ng mga
pangunahing bilihin sa mababang
RIZAL BILANG IMBENTOR
 Rizal bilang Imbentor
Ipinadala ni Rizal ang
Calamba
Inimbento niya ang Pebrero isang napakagandang
makinang
1895 tula tungkol sa
ginagamit sa mapayapa niyang
paggawa ng bricks. buhay sa Dapitan.
Inimbento niya ang
Naibalik na ang
cigarette lighter
paningin ni Donya Oktubre
(sulpukan) na yari
Dapitan Teodora. Siya
sa kahoy na
ngayon ay bumalik 22, 1895
iniregalo kay
sa Maynila.
Blumentrit.
RIZAL AT JOSEPHINE
BRACKEN
 Josephine
Bracken
Mga katangian ni
Josephine:
- masayahin
- maganda
- may balinkinitang
katawan
- kulay kastanas ang
buhok
 Rizal at ang Katipunan
Napagkasundua
Hulyo 7,
n na si Dr. Pio
1892 Valenzuela ang Nakarating sina Dr.
Pio sa Dapitan
magiging sugo
Pagkakatatag ng sa Dapitan. Sakay si Valenzuela
Katipunan sa barkog Venus at
Mayo 12, nagsama ng isang
Hunyo 12,
1896 bulag na si 1896
Raymundo Mata
Nagboluntaryong Doktor-Militar sa
Cuba
 Nagboluntaryong Doktor-Militar sa Cuba

Disyembre Hulyo 1,
17, 1895 1896

Sumulat si Rizal kay Dumating sa Dapitan ang sulat ng

Gob. Heneral Ramon pagtanggap sa kanyang alok na
Blanco nakarating sa kanya ng Hulyo 30
PAALAM,
DAPITAN
 Paalam, Dapitan
• Hunyo 31, 1896 – natapos ang 4 na taon na desteryo ni
Rizal sa Dapitan.
• Sumakay sa barkong Espana kasama si Josephine,
Narcisa, Angelica (anak ni Narcisa), tatlong pamangkin
na lalake, at anim na estudyante.
• Agosto 6, 1896 – nakadating siya sa Manila Bay.
 THAT’S ALL FOR
TODAY

THANKYO
U! REPORTERS:
• JHANNAH MHAE D.
CLAPIS
• EJ MADELO