Kabanata 4:

Sistema ng Ekonomiya:
Ang Pamamaraan ng Alokasyon ng
Pinagkukunang-Yaman
Araling Panlipunan 9
3 sessions – 180 minutes
Ang Kahulugan ng Sistemang Pang-
Ekonomiya
Ayon kay Clayton sa kanyang aklat na
Economics: Principles and Practices, ang
Sistema ng ekonomiya ay “ang maayos na
paraan ng pagtugon ng lipunan sa mga
pangangailangan at kagustuhan ng
mamamayan nito.”
 Sistemang
Mga Prototype ng Tradisyunal
Economic Systems Sistemang Komand
Sistemang
Pamilihan
Mga Teoryang
Politikal at
Pang-ekonomiya
sa Kasalukuyang
Panahon
1. Kapitalismo (Capitalism)

• Adam Smith, nagpakilala ng kapitalismo

(The Wealth of Nations)
• Ito ay isang lipunan na pribadong sektor
ang nagmamay-ari ng pinagkukunang-
yaman, at kapitalista ang nagmamay-ari ng
mga negosyo at humahawak sa
produksiyon sa ekonomiya.
• Malaya ang kapitalistang ekonomiya
• Tungkulin ng pamahalaan ang
panatilihin ang kapayapaan at
kaayusan ng lipunan.
• Laissez-faire ang tawag ng mga
Pranses dito
Katangian ng Ekonomiyang Kapitalista
o May o Invisible Hand Theory – Ang
kalayaan ang malayang kompetisyon sa pagitan
gustong ng mga Negosyo ang siyang
mamuhunan nagsisisguro na gagawin ng mga
sa negosyo prodyuser ang nakabubuti sa mga
konsyumer kung kaya’t hindi
kailangan ng pamahalaan na
makialam sa pagpapatakbo ng
ekonomiya.
Katangian ng Ekonomiyang Kapitalista
o Tungkulin ng o Ang pamilihan
pamahalaan ang nagtatakda sa
ang panatilihin presyo ng mga
bilihin batay sa
ang kaayusan
inter-aksiyon ng
at kapayapaan demand at suplay
Katangian ng Ekonomiyang Kapitalista
o Ang kumita ng o Makapangyarihan
malaking tubo (profit ang konsyumer sa
motive) ang pamilihan at may
pinakainsentibo ng Kalayaan silang
mga kapitalista o pumili kung ano ang
negosyante sa gusto nilang bilhin
ekonomiya
20XX presentation title 10
20XX presentation title 11
2. Sosyalismo (Socialism)

• Isinusulong ng sosyalismo ang pagmamay-

ari ng estado/pamahalaan sa lahat ng
pamamaraan ng produksiyon
• Ang sosyalismo ay nagmula sa Europa
noong 1790 bunga ng Robolusyong
Industriyal (Industrial Revolution)
• Ang tingin ng mga Sosyalista sa
mga Kapitalista ay mapang-api at
hindi makatao.
• Hinahati umano ng Kapitalismo
ang lipunan sa mga namumuhunan
o middle class (bourgeoisie) at mga
manggagawa (proletariat)
• Naniniwala ang mga Sosyalista na
lubos na mapangangalagaan ang
kapakanan ng mga manggagawa kung
ang estado o pamahalaan mismo ang
magkokontrol sa produksiyon at
distribusyon ng mga produkto.
• Layunin ng sosyalismo na lumikha
ng Utopia – isang perpektong
lipunan na hinuhubog ang
kakayahan ng mga mamamayan.
Bawat kasapi ay dapat kumilos
para sa ikabubuti ng karamihan.
20XX presentation title 16
Dalawang uri ng Sosyalismo
o Reform Socialism – o Revolutionary
nagsusulong ng Socialism – agaran at
pagbabago sa madugong paraan ng
ekonomiya mula sa transisyon mula
kapitalismo patungong kapitalismo patungo sa
sosyalismo sa marahang
sosyalismo
proseso (edukasyon at
demokratikong paraan)
(Komunista)
3. Komunismo (Communism)
• Nagmula sa pilosopiya nina Karl Marx
at Fredrich Engels, mga Alemang
political analyst.

• Sinulat nila ang Manifesto of the

Communist Party noong 1848
• Isinusulong ng komunismo ang
pagmamay-ari ng
estado/pamahalaan sa karamihan
ng pinagkukunang-yaman at
pamamaraan ng paggawa
• Pagtatag ng totalitaryang
estado/pamahalaan na hahawak sa
lahat ng aspeto ng buhay ng tao.

• Isinailalim ang karapatang pantao

sa karapatan ng estado.
• Ang mga tao ay maaaring
isakripisyo kapalit ng
pangangalaga sa Karapatan at
maisulong ang Karapatan ng
estado.
• Halimbawa ay si Joseph Stalin ng
Russia
4. Pasismo (Fascism)
• Si Benito Mussolini ng Italy ang unang
pinuno na gumamit ng salitang pasismo
upang ilarawan ang kanyang
pamahalaan.
• Minsan nang ginamit ng mga bansang
Japan, South Africa, Argentina at
Germany.
• Nagtatag ng pamahalaang
awtoritaryanismo at pinagkakaitan
ang mga tao ng kanilang Kalayaan.

• Hindi naglalayong pabagsakin ang

kapitalismo
• Bumubuo ang pasismo ng politikal
na pagsasanib kasama ang mga
kapitalista upang masigurado na
kikilos ang mga industriya patungo
sa katuparan ng mga pang-
ekonomiya at political na layunin
ng pamahalaan.
• Binibigyan ng pinakamataas na
pagpapahalaga ng pasismo ang
nasyonalismo.
• Ginagamit ng pamahalaan ang
kapangyarihang pampulis at militar
ng estado upang maipatupad ang
kanyang polisiya.