Dráma: Gleann Álainn

le Brian Ó Baoill
 Radharc a 1

Suíomh:

Tá an chéad chuid den dráma suite i bportach le radharc tíre ar

shliabh agus ar loch.
Téann grúpa déagóirí chuig an bportach chun péintéireacht
a dhéanamh agus pictiúir a tharraingt den tírdhreach.
Pádraig, Eilís, Éamonn Beag, Pádraigín, Seosamh agus
Sinéad is ainm do na déagóirí.
Tá radharc álainn ón áit ina bhfuil siad ar an bportach –
radharc den sliabh agus den loch.
Téann Seosamh agus Sinéad suas ar an ard sa chaoi go
mbeidh radharc níos fearr den sliabh acu.
Bíonn cara Shinéad, mar atá, Pádraig, ag magadh faoi
Shinéad go bhfuil grá aici do Sheosamh.
Imíonn Sinéad agus Seosamh as radharc agus leanann na
déagóirí eile orthu ag péintéireacht agus ag sceitseáil.
Tar éis tamaill, filleann Sinéad ar an ngrúpa. Deir sí go bhfuil
rud éigin ‘gránna’ thuas san áit ina raibh sí. Deir sí gur chaith
‘amadán éigin’ bruscar ann. Téann an grúpa déagóirí go léir
chuig bruach an locha.
Feiceann siad málaí móra plaisteacha, cannaí stáin, buidéil
agus seanleapacha in aice an locha.
Feiceann siad tuilleadh málaí plaisteacha stróicthe sna
sceacha.
Bíonn na déagóirí trí chéile mar gheall ar an mbruscar mar
ceapann siad go bhfuil sé ag milleadh áilleacht na háite.
Braitheann Sinéad nach mór dóibh rud éigin a dhéanamh
faoi.
Socraíonn siad go bhfanfaidh siad i bhfolach san áit taobh
thiar de sceacha chun fáil amach cé atá ag dumpáil an
bhruscair san áit.
Teastaíonn ó Shinéad agóid i gcoinne na dumpála a eagrú.
Iarrann sí ar Sheosamh páirt a ghlacadh san agóid léi. Deir
sé go mbeadh sé sásta páirt a ghlacadh san agóid agus
beireann sé greim ar lámh Shinéad.
Feiceann na déagóirí beirt fhear ag iompar stuif óna veain
go dtí áit ar chlé. Tá siad ag dumpáil carn de mhálaí
plaisteacha, carn d’adhmad agus mar sin de.
Aithníonn Sinéad na fir. Séamus Dubh agus Peadairín Thóin
an Bhaile is ainm dóibh. Bíonn uafás ar Shinéad. Is polaiteoir
é a Dhaid agus tacaíonn na fir le hathair Shinéad.
Glacann Seosamh grianghraf faoi rún de na fir. Feiceann
Sinéad é á dhéanamh seo.
Cuireann Seosamh an ceamara ar an talamh taobh thiar
den sceach.
Críochnaíonn Séamus Dubh agus Peadairín a gcuid dumpála
agus bíonn comhrá acu.
Tá imní ar Pheadairín go mbéarfar orthu ag déanamh an
dumpála agus luann sé go bhfuil fógra ann a deir go
ngearrfar 800 euro ar éinne a dhéanann dumpáil san áit.
Deir Séamus nach gá dóibh a bheith buartha faoi agus go
bhfuil siad ag dumpáil san áit le fada an lá.
Ní bheidh a fhios ag éinne gurb iadsan a bhíonn ag dumpáil
bruscair ann, dar leis.
Dá bhfaigheadh éinne amach gurb iadsan a bhíonn ag
dumpáil bruscair ann, tá cairde tábhachtacha acu, mar atá,
Seán Mac an Mháistir, an Teachta Dála.
Bíonn uafás ar Shinéad nuair a chloiseann sí an méid sin
mar tá siad ag caint faoina Daid.
Cuireann Seosamh a lámh timpeall ar ghualainn Shinéad
agus tugann sé sólás di. Deir sé nach bhfuil aon rud
mícheart déanta ag a hathair agus gan a bheith buartha
faoi.
Dar leis nach bhfuil ann ach bladar ón mbeirt fhear.
Admhaíonn Sinéad do Sheosamh go bhfuil imní uirthi nach
seasfaidh na déagóirí eile leo mar is uncail le hÉamonn
Beag é Séamus Dubh.
Tagann na déagóirí eile amach as na háiteanna ina raibh
siad i bhfolach.
Teastaíonn ó fhormhór na ndéagóirí an dlí a chur ar
Shéamus Dubh agus Peadairín agus teastaíonn ó Shinéad
an agóid a eagrú i gcoinne na dumpála in aice leis an loch.
Tá Éamonn beag, (nia le Séamus Dubh) buartha, áfach. Deir
sé nach mbíonn sé ciallmhar sceitheadh ar chomharsana.
Imíonn Éamonn Beag ina aonar. Ansin imíonn na déagóirí
eile go ciúin ón stáitse.
 Radharc a 2

Suíomh:

Tá radharc a 2 suite in oifigí na comhairle contae.

Suíonn Tadhg Ó Cuill, oifigeach sa chomhairle, ag an mbord
ina oifig i bhfoirgneamh na comhairle contae. Tá agóid i
gcoinne na dumpála ar siúl lasmuigh den fhoirgneamh.
Cloistear na guthanna ag screadach istigh san oifig.
Is é an agóid a d’eagraigh Sinéad agus an grúpa déagóirí i
gcoinne na dumpála atá ar siúl lasmuigh d’oifigí na
comhairle contae.
Féachann Tadhg an fhuinneog amach agus feiceann sé
Sinéad sa slua. Ligeann sé trí chnead bheaga amach agus
cuireann sé lámh lena smig go machnamhach.
Tagann an Teachta Dála Seán Mac an Mháistir isteach san
oifig. Tá sé trí chéile agus ar buile.
Tá sé ag baint stuif buí dá aghaidh. Deir sé le Tadhg go
bhfuil sé ar buile leis na daoine óga atá ag glacadh páirte
san agóid.
Deir sé gur cheart ‘an daoscarshlua’ a chaitheamh isteach
sa phriosún.
Cáineann sé tuismitheoirí na ndaoine óga ag rá go bhfuil
easpa smachta ag a dtuismitheoirí orthu.
Deir Tadhg nach féidir leis aon rud a dhéanamh faoin agóid.
Míníonn sé do Sheán go bhfuil na daoine óga ag éileamh go
gcuirfí an dlí ar dhaoine atá ag dumpáil go mídleathach in
aice an locha.
Luann Tadhg le miongháire rúnda go bhfaca sé Sinéad
(iníon le Seán Mac an Mháistir) sa slua.
Baintear geit as Seán ach deir sé gur dóigh leis go raibh
Sinéad ag dul thar bráid.
Míníonn Seán an fáth ar tháinig sé chun Tadhg a fheiceáil.
Míníonn sé go bhfuil a sheanchairde Séamus Dubh agus
Peadairín Thóin an Bhaile le bheith os comhair na cúirte.
Teastaíonn ó Sheán go gcuirfidh an comhairle contae an cás
cúirte siar. Deir sé go bhfuil fianaise bhréige á cur ina
gcoinne. Cuireann sé clúdach donn ar bhord Thaidhg.
Deir Tadhg nach mór don chás dul ar aghaidh ach go luafar
pointí áirithe i bhfabhar na beirte agus go ndéanfaidh siad
iarracht finné ina bhfabhar a aimsiú.
Is iad na daoine óga atá ag déanamh agóide i gcoinne na
dumpála atá ag cur an dlí ar Shéamus Dubh agus ar
Pheadairín.
Deir Seán go bhfuil sé cinnte go ndéanfaidh Tadhg ‘an rud
ceart’ mar a rinne sé riamh. Caimiléireacht atá i gceist
anseo.
 Radharc a 3

Suíomh:

Tá radharc a 3 suite i seomra cúirte. Feictear Séamus Dubh,

Peadairín Thóin an Bhaile agus a ndlíodóir ar chlé. Mac Uí
Dhroma is ainm dá ndlíodóir.

Feictear Mac Uí Ghríofa, dlíodóir na ndaoine óga ar chlé.

Níl Seosamh ann. Tá Pádraig, Eilís agus Pádraigín níos faide ar

chlé agus níl Éamonn Beag le feiceáil. Tá Cléireach na Cúirte ina
shuí.
Tá Sinéad ag caint le dlíodóir na ndaoine óga. Tá sí buartha
nach bhfuil Seosamh tagtha go fóill.
Cuireann sí ceist ar Phádraig agus deireann sé go ndúirt
Seosamh rud éigin faoina cheamara leis.
Ansin cuimhníonn Sinéad gur fhág Seosamh a cheamara ar
an bportach.
Tosaíonn an cás cúirte.
Míníonn Mac Uí Ghríofa, dlíodóir na ndaoine óga, don
bhreitheamh go bhfuil na daoine óga ag iarraidh an dlí a
chur ar Shéamus Dubh agus ar Pheadairín toisc go raibh
siad ag dumpáil bruscair sa ghleann álainn agus go bhfaca
grúpa daoine óga iad.
Fiafraíonn an breitheamh den dlíodóir an bhfuil na daoine
óga go léir ón ngrúpa i láthair. Míníonn an dlíodóir dó go
bhfuil ceathrar den seisear i láthair.
Míníonn Mac Uí Ghríofa don bhreitheamh go raibh an
grúpa déagóirí ag péintéireacht ar an bportach ar an 20ú lá
den mhí.
Chonaic siad Séamus Dubh agus Peadairín ag dumpáil
bruscair go mídhleathach.
Fiafraíonn an breitheamh den dlíodóir an aontaíonn an
seisear daoine óga go bhfaca siad an bheirt fhear atá
cúisithe as dumpáil bruscair.
Deir Mac Uí Ghríofa go n-aontaíonn an ceathrar atá sa
seomra cúirte.
Ansin fiafraíonn Mac Uí Dhroma (dlíodóir le Séamus Dubh
agus Peadairín) de Mhac Uí Ghríofa an fáth nach bhfuil an
seisear go léir i láthair sa seomra cúirte.
Míníonn dlíodóir na ndaoine óga go bhfuil Seosamh Mac
Domhnaill ag cuardach fianaise thábhachtach don chás
agus go bhfuil siad ag súil leis an séú duine nóiméad ar bith.
Deir Mac Uí Dhroma gur féidir leis cabhrú leo an séú duine
a aimsiú.
Glaonn Mac Uí Dhroma ar an séú duine ón ngrúpa de
dhaoine óga ansin, mar atá, Éamonn Beag Ó Murchú.
Deir Éamonn Beag le Mac Uí Dhroma nach bhfuil sé cinnte
gurbh iad Séamus Dubh agus Peadairín a bhí ag dumpáil
bruscair an lá a bhí sé féin agus an grúpa déagóirí ag
péintéireacht ar an bportach.
Deir sé go raibh sceach ann agus nach cuimhin leis na
mionsonraí ach nach raibh se ábalta na fir a bhí ag dumpáil
a fheiceáil i gceart.
Molann Mac Uí Dhroma don bhreitheamh gan an bheirt
fhear a chúiseamh ar an mbonn sin gan fianaise níos
cinnte. Iarrann dlíodóir na ndaoine óga ar an mbreitheamh
sos cúig nóiméad a thabhairt dóibh.
Bíonn fearg ar Phádraig go raibh Éamonn Beag ag ‘cliseadh’
orthu. Tuigeann Eilís cás Éamoinn mar tá sé gaolta le
Séamus Dubh.
Míníonn Sinéad don ghrúpa go bhfuil Seosamh tar éis dul ar
ais chuig an bportach chun a cheamara a aimsiú agus gur
ghlac Seosamh cúpla grianghraf den bheirt fhear ag
dumpáil an bhruscair an lá sin.
Filleann an breitheamh ar an seomra cúirte. Ritheann
Seosamh isteach sa seomra cúirte.
Míníonn Mac Uí Ghríofa go gcreideann siad go bhfuil
fianaise thábhachtach ag Seosamh a chabhróidh lena gcás.
Tá Seosamh lag ach síneann sé cúpla grianghraf chuig
dlíodóir na ndaoine óga.
Taispeánann Mac Uí Ghríofa na grianghraif don
bhreitheamh agus iarrann an breitheamh ar Mhac Uí
Dhroma teacht chuige chun féachaint ar na grianghraif.
Baintear geit uafásach as Mac Uí Dhroma.
Feiceann sé an bheirt fhear ag dumpáil an bhruscair sna
grianghraif, is dócha. Míníonn sé an scéal go ciúin do
Shéamus Dubh agus Peadairín.
Tar éis an chomhrá sin, deir Mac Uí Dhroma go bhfuil siad
ag tarraingt a gcáis siar agus ag admháil go bhfuil siad
ciontach.
Gearrann an breitheamh fíneáil ocht gcéad euro orthu.
Imíonn an bheirt fhear as an gcúirt agus tagann bualadh
bos mór ó na daoine óga. Ardaíonn siad a gcuid bratach
agus ligeann siad liú buach astu.
Féachann Sinéad siar agus feiceann sé Éamonn Beag ina
sheasamh leis féin agus cuma an-uaigneach air.
Bíonn trua aici dó agus tugann sí comhartha dó teacht leo.
Ritheann sé chucu le háthas. Canann na daoine óga amhrán
buach agus iad ag dul amach doras na cúirte lena
mbratacha ar crochadh.
Canann siad go bhfuil deireadh le dumpáil agus go bhfuil
cosc ar thruailliú.
 Dráma: Gleann Álainn

le Brian Ó Baoill