Uspješan rad želi vam autor CD-a Emir Hamzić

Autori udžbenika:
Mirsudin Pačariz, Amir Hadžić, Adrović Mina , Nedžad Udvinčić
PRIPREMA ZA NASTAVNI SAT
Školska godina............................................................
Predmet.......................................................................
Nastavna jedinica.......................................................

Ciljevi sata..................................................................
Tip sata.......................................................................
Oblici rada.................................................................
Nastavna metoda.......................................................
Nastavna sredstva.....................................................

Predmetni nastavnik ................................................

Literatura: Mirsudin Pačariz, Amir Hadžić, Mina Adrović,
Nedžad Udvinčić
CD autor : Emir Hamzić
Rad
Saznat ćeš o:
-radu
-mjernoj jedinici rada
Intelektualni i fizički rad
U svakodnevnom životu rad se može obavljati na različite načine.
Dizalica diže ogroman teret na brod. Radnik gura kolica. Mrav
nosi lišće do svoje kuće. Program radi na kompjuteru. Kada radnik
izvrši utovar robe na kamion kažemo da se obavio fizički rad.

Dok književnik stvara svoja djela ili dok profesor drži predavanja.
oni obavljaju intelektualni rad. Poznato nam je da sile uzrokuju
promjenu stanja kretanja ili oblika tijela. Te promjene izražavamo
radom.
 Rad kao fizička veličina

U fizici pojam rada ne znači isto što i rad u svakodnevnom

životu.
Pod pojmom rad, u fizici se podrazumjeva rad koji koji se izvrši
na promjenu tijela. Za taj rad kažemo da je mehanički rad.

Dječak pokušava da pomakne ormar, ali mu to ne uspijeva .

Kažemo da nije izvršio rad na ormaru. Oznaka za rad je A.

Proizvod sile F koja djeluje na tijelo i dužine puta s na kojem je

sila djelovala na pomjeranje tijela zove se rad.
 Mjerna jedinica za rad

Mjerna jedinica za rad je džul, u oznaci J . Dobije se iz

formule za rad:

1J= 1N∙1m

Mjerna jedinica za rad je dobila ime po britanskom fizičaru

James Prescott Joulu. Često se koriste veće jedinice od
jednog džula.
1 k J = 1000 J = 103 J

1 MJ = 1000000 J = 106 J

A= F∙ s
rad sila put
Primjer :
Koliki rad izvrši dječak gurajući kolica silom od 42 N na
putu dugom 3m ?

Rješenje:
F = 42 N A =F∙s

s=3m A = 42 N ∙ 3 m
A= ? A = 126 Nm

A = 126 J
Primjer :

Čovjek je podigao vreću cementa tešku 500 N na ramena. Od

tla do ramena visina iznosi 1,5 m. Koliki rad je obavio ?

Rješenje: Ovdje je uloženi rad na savladavanju sile

teže odnosno težine tijela pa je G = F
G = 500 N
Rad na podizanju tereta G na visinu h je :
h = 1,5 m A=G∙h
F=? Teret je podignut na visinu h, ( h = s )

A = G ∙ h = 500 N ∙ 1,5 m = 750 J

 →
F

→
Fg

Sila koja ne djeluje okomito na pravac kretanja tijela ne vrši rad.

 Razmisli i odgovori

1. Šta se podrazumijeva pod pojmom rad ?

Pod pojmom rad u fizici se podrazumjeva rad koji se
izvrši na pomjeranju tijela.
2. Kako se definiše rad ?
Rad je prizvod sile F koja djeluje na tijelo i dužine puta
s na kojem je sila djelovala na pomjeranje tijela.
3. Koja je mjerna jedinica za rad ?

Mjerna jedinica za rad je džul, a oznaka je J.