MGA TEORYA NG

PAGSASALIN

F E D 3 1 3 - I N T R O D U K S Y O N S A PA G S A S A L I N
 MGA TAGAPAGDALOY NG
TALAKAYAN

PAGLINAWAN, PEROLINA, REY,

TRICIALYN M. JINGKY R. MARY ROSE A.
LAYUNIN

⚬ Maipaliwanag ang kahulugan ng "teorya ng pagsasalin".

⚬ Maibigay ang kahalagahan ng mga teorya ng pagsasalin.

⚬ Talakayin ang bawat teorya at ideya na isinusulong ng

bawat isa.
 Mga Teorya ng Pagsasalin
nina:
AWTLAYN NG
• Freidrich Schleiermacher
PRESENTASYON • Walter Benjamin
• Rudolf Panwitz
• Ezra Pound
• Roman Jakobson
• Andre Lefevere
• Etienne Dolet
• Susan Bassnett
• Newmark
• George Steiner
• Mildred Larson
• Williamowitz
FRIEDRICH SCHLEIERMACHER

Ang pagsasalin ay may

layuning maging kasangkapan sa
pagpapayabong, pagpapayaman ng
panitikan at pagpapayaman ng bansa.

01
01
Ayon kay Friedrich Schleiermacher (1813),
may dalawang paraan ng pagsasalin:

1. Maaring pabayaang manahimik ng taga salin ang awtor,

hanggang posible at pakilusin ang mambabasa tungo sa kanya o;

2. Maaaring pabayaang manahimik ng taga salin ang

mambabasa hanggang posible at pakilusin ang awtor tungo sa
kanya.
 02

WALTER BENJAMIN

Nagsisimula ang pagsasalin sa

orihinal na teksto na nasusulat sa
isang partikular na lengguwahe na isasalin sa isa
pang lengguwahe, at ang salin ay hindi
kailangang maging katulad ng orihinal kundi
isang kritikal na pagbasa nito.
 02

Ang tungkulin ng isang tagasalin ayon kay Walter Benjamin ay ang

pagpapanatili ng katangian ng orihinal na teksto pagkatapos nitong
isalin sa panibagong wika. At ang isang tagasalin ay hindi lamang
maihatid sa mga mambabasa ang mismong tekstong pinagmulan
ngunit siya ang magiging katumbas ng may-akda ng orihinal sa
wikang isinalin. Ayon rin kay Benjamin, ang tungkulin ng tagasalin
ay ang maipahayag nang malinis ang nais ipahayag ng orihinal na
teksto sa panibagong wika.
RUDOLF PANWITZ
Isang manunulat na Aleman, makata at
pilosopo. Ang kanyang pag-iisip ay
nagsasama ng pilosopiya ng kalikasan,
Nietzsche, isang pagsalungat sa nilishismo at
pan-European internasyonalismo.

03
Sa kanyang pagkritika sa mga salin sa Aleman, ito ay tunog-
Aleman sa halip na tunog-dayuhan.

Ayon sa kanya, dapat maging tunog-dayuhan ang salin

sapagkat ang TL ay sumasailalim ng transpormasyon
dahil sa impluwensya ng SL

03
 EZRA POUND
Isang Amerikanong nangibang bayang makata,
manunuri, at intelektuwal, na naging isang pangunahing
tao sa kilusang Modernista noong unang hati ng ika-20
daang taon. Malawakang itinuturing siya bilang ang
makatang may kagagawan ng pagbibigay kahulugan at
pagtataguyod sa isang makabagong estetiko sa
panulaan.

04
 04

Nagsimula ang kanyang malaking ambag sa panulaan sa pamamagitan ng

kanyang pagtataguyod ng Imahismo, isang kilusan sa panulaang humango
ng teknika mula sa klasikong panulaang Intsik at Hapones, na nagbibigay
ng diin sa kalinawan, katumpakan, at ekonomiya o pagkamatipid sa wika, at
pagtatanggal ng nakaugaliang rima o tugmaan at metro, upang ayon sa
mismong mga pananalita ni Pound - "makalikha sa loob ng pagkakasunud-
sunod ng pariralang matugtugin, hindi na sa pagkakasunud sunod ng
metronoma."
Naglatag ng teorya sa kanyang salin ng makatang Italyano noon ika-
13 siglo na si Guido Cavalcanti.

Tumuon ang kanyang sumunod na panghuling mga gawa, sa

loob ng limampung mga taon, sa kanyang The Cantos, isang
ensiklopedikong epikong tula.

04
ROMAN JAKOBSON

Mayroong anim na paraan ng pagbabahagi ng wika.

Ang unang paraan ay ang pagpapahayag ng
damdamin:

·EMOTIVE
·CONATIVE
·PHATIC
·REFERENTIAL
·METALINGUAL
·POETIC

05
Ang INTRALINGGUWAL NA PAGSASALIN o pagpapalit salitan ay
isang interpretasyon ng mga pasalitang tanda gamit ang ibang tanda sa
isang wika

Ang INTERLINGGUWAL NA PAGSASALIN o pagsasalinmismo ay

isang interpretasyon ng mga pasalitang tanda gamit ang ibang wika.

Ang INTERSEMIYOTIKONG PAGSASALIN o pagpalit-anyo ay isang

interpretasyon ng mga pasalitang tanda gamit ang mga tanda ng mga
Sistema ng di-pasalitang tanda.

05
 ANDRE LEFEVERE

Si André Lefevere ang nagpanukala noong 1978 na

gamitin ang “Translation Studies” (Mga Aralin sa
Pagsasalin) bilang pangalan sa disiplinang nauukol sa
mga suliraning ibinubunga ng produksiyon at
paglalarawan ng mga pagsasalin
Isang deklarasyon ng awtonomiya ang pagbibinyag na ito upang hindi
ituring na hamak na sangay lamang ng mga aralin sa komparatibong
literatura o ng lingguwistika ang pagsasalin at ang mga pag-aaral hinggil
dito (Bassnett 14).

06
 André Lefevere (1992) na illocutionary power nang ipahayag niyang Ideally,
they (ang mga tagasalin) should be able to convey both the semantic
information content of the source text and its illocutionary power. Gayunman
sa praktika, wika rin niya,nagagampanang kasiya-siya ng mga tagasalin ang
una ngunit malimit na hindi ang ikalawa. Dahil sa kaniya ring panuntunan na
higit na isaisip ng mga tagasalin ang tungkuling maidulot sa kanilang madlang
mambabasá ang orihinal, ipinapayo ni Lefevere ang laging pagpapahalaga sa
unang binanggit niyang tungkulin, sa pagdudulot ng % nilalamang
semantikong impormasyon sukdulang isakripisyo ang pagsasalin sa mga
malikhaing ekspresyon.

06
 07
ETIENNE DOLET (1509-49)
-Isang French humanist, unang manunulat
na bumuo ng teorya ng pagsasalin.

Kailangang maunawaan ng tagasalin ang kahulugan ng

orihinal na awtor bagamat may kalayaan ang tagasalin
na linawin ang mga bahaging malabo.
-Sinabi rin niya na iwasan ng tagasalin ang salta-saltang
tumbasan.

-Nahatulan ng kamatayan dahil sa maling pagsasalin ng

isang diyalogo ni Plato.

07
 SUSAN BASSNETT

• Mga teorya sa pampanitikan ang pokus ng

aklat

• Mahalaga ang mga saliksik at kritisismo ng

salin

08
 • Ipinahayag din ng aklat ang paniniwala ng marami nang panahong
iyon ang tungkol sa awtonomiya ng tekstong salin. Ang tekstong
salin ay may sariling buhay, isang malayang anyo ng pagsulat na
naiiba sa pinaghanguang teksto.

• Binigyang diin din na ang pagsasalin ay proseso, hindi lamang

produkto. Ito'y isang hakbang na gawain kaya't hindi lamang ang
tapos ng salin ang dapat pag-aralan kundi pati proseso kung paano
isinasagawa ang salin.

08
 NEWMARK

Ang pagsasaling-wika ay
pagbibigay kahulugan ng isang text sa
ibang wika sa paraang ninanais ng may-
akda (1988).

09
Madalas na inaakala natin na ang pagsasaling-wika ay isang payak na
pagsasabi ng isang bagay sa ibang wika; ang totoo ang pagsasaling-wika
ay isang masalimuot at mahirap na gawain. Masalimuot ang gawaing ito
sapagkat napakaraming bagay o factors ang mga hadlang sa pagsasalin;
tulad ng kultura, kaugalian, kaayusang panlipunan at marami pang iba.
Mahirap ang pagsasalin sapagkat nakatali ito sa orihinal, dito ang
nagsasalin ay hindi malayang magpasok ng kanyang sariling kaisipan.
Ang salin ay kinakailangang nagtataglay ng diwa at kahulugan ng
isinalin. Hangga't maaari ito ay dapat magmukhang natural.

09
Ang mga dayuhan ay may sariling istrukturang pangwika, sariling
kalinangan, may ibang paraan ng pag-iisip at paraan ng
pagpapahayag, ang lahat ng ito ay dapat kilalanin ng nagsasalin na
mga balakid o hadlang na dapat niyang bakahin. Ayon kay Newmark
(1988) walang bansa, walang kultura ang lubhang nakababata upang
hindi tumanggap sa makabagong kaisipan.

09
Ang teorya ng pagsasalin ay nauukol sa mga paraan ng pagsasalin
na nararapat sa isang text, at nakasalalay sa mga teoryang
pangwika. Ang teorya ng pagsasalin ay may kinalaman sa
pinakamaliit na bantas o tanda (tuldok, kwit, aytaliks atbp.),
gayundin sa panlahat na kahulugan na parehong mahalaga sa isang
text. Tunghayan ang halimbawa na magpapakita ng kahalagan ng
bantas.

Hindi, puti. (No, it's white.)

Hindi puti. (It's not white.)

09
Ang layon ng pagsasalin ay suriin ang lahat ng paraang posibleng
pagpilian at pagkatapos ay gumawa ng pagpapasya. Ang unang tungkulin
ng nagsasalin ay alamin at tukuyin ang kahulugan ng isang suliranin sa
pagsasalin; pangalawa ay ilahad ang lahat ng mga factors na dapat
isaalang-alang sa paglutas sa suliranin; pangatlo ay itala ang lahat ng
posibleng pamamaraan; at huli ay pagpasyahan ang pinakanararapat na
paraan. Kaugnay nito, si Newmark (1988) ay naglahad ng mga elemento
ng pagsasalin:

09
1. Ang pagbibigay-diin sa mga mambabasa at kaayusan (setting). Dapat
maging natural ang dating ng salin upang madaling maunawaan at makapag-
iwan ng kakintalan sa mambabasa. Halimbawa dito ang pagsaalin ng Noli.
Kapansin-pansin na ang mga salitang ginamit ni Poblete na nalathala noong
1907 ay malayo na o malaki ang pagkakaiba sa salin nina Sayo at Marquez
sapagkat malaki ang pagkakaiba ng mambabasa ni Poblete at mambabasa nina
Sayo at Marquez. Iba na rin ang kaayusang panlipunan na umiiral noon kaysa
sa umiiral ngayon.

2. Pagpapalawak ng paksa nang higit pa sa panrelihyon, panpanitikan, pang-

agham at teknikal, kasalukuyang kaganapan, publisidad, propagando o
anumang paksa ng panitikan.

09
3. Pagdaragdag sa mga text na sinasalin mula sa mga libro (kasama ang
mga dula at tula) hanggang sa mga artikulo, kasulatan, kontrata, tratado,
batas, panuto, patalastas, liham, ulat, mga form sa kalakalan, atbp.

4. Istandardisasyon ng mga katawagan.

5. Pagbuo ng mga pangkat ng tagasalin at tagarebisa. Ang pagsasalin ay

dapat gawin ng grupo hindi lamng ng isang tao upang makuha ang
pananaw ng nakararami at hangga't maaari ay magtalaga ng ibang tao na
magrerebisa sa mga sinalin.

09
6. Magiging malinaw lamang ang dating (impact) lingwistika,
sosyolingwistika, at teorya ng pagsasalin kung ang mga tagapagsalin ay
sasanayin sa mga politeknik at unibersidad.

7. Ang pagsasalin ngayon ay ginagamit upang makapagpalaganap ng

kaalaman para lumikha ng unawaan sa pagitan grupo at mga bansa,
gayundin ang paglaganap ng kultura.

Sa kabuuan, sinasabi ni Newmark na ang pagsasalin ay isang bagong

disiplina, isang bagong profesyon, isang lumang pakikihamok na
nakatalaga sa iba't ibang layunin.

09
10
GEORGE STEINER
Ang “After Babel” ay isang komprehensibong pag-
aaral ni George Steiner ng paksa ng wika at
pagsasalin. Parehong ito ay isang kontrobersyal at
pangwakas na akda na sumasaklaw sa maraming
bagong batayan at nanatiling pinaka masusing libro
sa paksang ito mula nang mailathala ito. Ang
direktor na si Peter Bush ng
B r i t i s h C e n t e r f o r L i t e r a r y Tr a n s l a t i o n s a U n i v e r s i t y o f E a s t
Anglia ay inilarawan ang libro bilang isang "gawaing pangunguna
kung saan ipinahayag ang lahat ng komunikasyon bilang isang uri
ng pagsasalin, at kung paano ang sentral na pagsasalin sa mga
ugnayan sa pagitan ng mga kultura."
 10
Si Daniel Hahn sa ContemporaryWriters.com ay nagsulat na "Ito ay pambihira sa
paggawa ng isang tunay na kontribusyon sa mga pag-aaral ng pagsasalin, habang
nananatiling medyo may kakayahan at mai-access sa mga tao na hindi pa nabigyan
ng pangalawang pag-iisip ang bagay."

Ang After Babel ay inangkop para sa telebisyon noong 1977 bilang The Tongues of
Men, at naging inspirasyon sa likod ng paglikha noong 1983 ng English avant-rock
group na News mula sa Babel. Matapos ang inspirasyon ni Babel ay gawa din ng
psychiatrist ng kultura na si Vincenzo Di Nicola sa intercultural na komunikasyon
at kulturang pamilyar na terapiya, na gumagamit ng "lampas sa Babel" bilang isang
talinghaga.
 11
MILDRED LARSON

Si Millie ay ipinanganak malapit sa St. Lawrence, SD, noong

Marso 29, 1925 bilang pangatlong anak nina John at Alma
Larson. Noong 1935 ang pamilya ay lumipat sa Solway, MN.

Mula 1952-75 ang pangunahing responsibilidad niya ay para

sa gawaing pangwika, pagbasa at pagsasaling-wika sa mga
mamamayan ng Aguaruna ng hilagang Peru.
Nakipagtulungan siya sa isang pangkat ng miyembro ng
WBT.
Sa panahong iyon nakapag-aral sila ng wika, nagtatag ng isang mabisang programa sa
Bilingual Education, at isinalin ang Bagong Tipan at iba pang mga materyal sa wikang
Aguaruna.

Mula 1975-1979 siya ay naging tagapag-ugnay ng akademiko para sa Lugar ng Amerika

Latin at nagsilbi bilang isang consultant sa pagsasalin.

》 Translation is reproducing in the receptor language a text which communicates the

same message as the source language but using the natural grammatical and
lexicalchoices of the receptor language.(Mildred Larson, 1984)

》 Ang pagsasaling ay muling paglalahad sa tumanggap na wika ng tekstong

naghahatidng mensaheng katulad ng sa simulaang wikangunit gumagamit ng piling
mga tuntuning panggramatika at mga salita ng tumatanggap na wika.

11
Binibigyang pansin ng teorya ni Larson ang ibig sabihin o ang konteksto na
napaloob sa diyalogo at ito ang siyang isinasalin, hindi ang mga salita
lamang. Tinitignan ditto ang tekstong isinasalin, hinahanap ang ibig sabihin
at gagamitin ito na siyang ilalahad sa iba mang lenggwahe ngunit ang diwa
ay buo pa rin. Importante ditto ang impak ng salita kung kaya’t magbago
man ang istraktura, ang pagpapanatili ng impak ang pinaka-tampok na
katangian nito.

11
 WILLIAMOWITZ
Isang kilalang teorista at praktisyuner sa pagsasaling-
wika. nang sabihin niya na ang pagsasaling-wika ay
tulad ng paglilipat ng kaluluwa ng isang nilalang sa
katawan ng isang patay.

12
Ang kaniyang pahayag ay isang simile o hyperbole isang eksaheradong paraan ng
pagsasabi na hindi biru-birong gawain ang pagsasaling-wika. Katunayan, nagkakaisa
ang mga awtoridad sa Iarangang ito na walang perpektong salin.

Kung may sampung tagapagsalin at bibigyan sila ng isang pyesa ng literatura upang
isalin, halimbawa ay isang tula, mapapatunayang ang resulta ay sampu ring iba't ibang
estilo ng salin – nagkakaiba-iba sa mga salitang ginamit, sa paraan ng pagsasabi ng
isang kaisipan, sa balangkas ng mga taludtod at pangungusap, at iba pa bukod sa
pangyayaring sa bawat salin ay tiyak na may nabawas, nabago, o nadagdag na diwa. At
dahil sa ganitong katotohanan, patuloy ang mga teorista at praktisyuner sa pagsasaling-
wika sa pagtuklas at pagpapabuti ng mga simulaing makababawas kundi man Iubusang
makalulutas sa halos waIang kalutasang mga problema sa pagsasaling-wika. Subalit
nakalulungkot isipin na habang dumarami ang natutuklasang mga simulain sa
pagsasaling-wika, lalo namang umiigting ang pagtatalo-talo ng nasabing mga eksperto
tungkol sa ganito at ganoong simulain.

12
MAY TANONG?
MARAMING SALAMAT!