ARALING PANLIPUNAN 4

IKATLONG MARKAHAN/ UNANG LINGGO/ UNANG ARAW

MELC: Natatalakay ang kahulugan at kahalagahan ng

Pamahalaan.

LAYUNIN: Naipaliliwanag ang kahulugan ng pamahalaan, ang

balangkas at ang konsepto nito
Pamahalaan

Ang Pamahalaan ay isang samahan o organisasyong politikal na

itinataguyod ng mga grupo ng tao na naglalayong magtatag ng kaayusan at
magpanatili ng isang sibilisadong lipunan. Ang pamahalaan ng Pilipinas, na
siya ring pambansang pamahalaan, ay isang uri o sistemang presidensyal at
demokratiko. Pinamumunuan at pinamamahalaan ito ng isang Pangulo na
siyang puno ng bansa, katuwang ang pangalawang pangulo. Nakabatay ang
pamahalaan ng ating Republika sa prinsipyo ng hiwa-hiwalay ang mga
kapangyarihan. Ang ibig sabihin nito, pinaghiwa-hiwalay ang mga
kapangyarihan ng bawat sangay.
Balangkas ng Pamahalaan
 Mga Uri ng Pamahalaan May dalawang uri ng pamahalaan ayon sa
pinagmulan ng kapangyarihan nito. Ang dalawang uri ay awtoritaryan at
demokratiko.

Pamahalaang Awtoritaryan – ito ay pinamumunuan ng

isang malakas na tao o maliit na pangkat ng
mga tao. Sa pamahalaang ito walang kalayaan ang mga
mamamayan na magpahayag ng pagtaliwas
sa pamahalaan.
 Tatlong Uri ng Pamahalaang Awtoritaryan

Monarkiya – Pinamumunuan ng isang hari, emperador,

czar o reyna. Ang monarkiya ay nakasalalay sa teoriyang
Makadiyos na Karapatan. Ito ay ngangahulugan na sinuman
ang maging hari ay sugo ng Diyos na mamuno sa Estado.
Dahil sa siya ay sugo ng Diyos ang
kanyang salita ay batas. Walang Karapatan ang taong-bayan
na pumili ng magiging hari. Sa pagkamatay ng hari ang isa
sa kanyang mga anak, karaniwan ang panganay na lalaki at
kung lubha pang bata ang mga anak ang reyna muna ang
mamumuno.
 Tatlong Uri ng Pamahalaang Awtoritaryan

Diktatoryal – ito ay nakasalalay sa batas. Isang

diktador ang namumuno para sa kapakanan ng
kanyang sarili. Ang diktador ay isang taong
umaagaw sa pamahalaan sa pamamagitan ng
pwersang militar. Pagkatapos ay pinawawalang bisa
niya ang konstitusyon. Karaniwan ang mga
diktador ay naniniwala na ang estado ay higit na
mahalaga kaysa konstitusyon
 Tatlong Uri ng Pamahalaang Awtoritaryan

Oligarkiya – ay isang uri ng pamahalaan na

pinamumunuan ng isang pangkat ng mga tao na siyang
nagpapasya para sa buong bansa. Noong unang panahon
ang tawag dito ay
aristokrasya. Ang mga taong nagpapasya para sa estado
ay tinatawag na mga ariktokrata. Ang isang Junta Militar
ay isnag makabagong anyo ng oligarkiya. Ito ay binubuo
ng mga opisyal na military na siyang nagpapalakad
matapos alisin ang pamhalaang sibilyan sa pamamgitan
ng kudeta.
. Demokartikong Pamahalaan – ito ay naniniwala sa simulain ng
demokrasya.

Dalawang Uri ng Pamahalaang Demokratiko

a. Tuwiran – Ang mga mamamayan ay tuwirang nagpapahayag ng kanilang saloobin

sa pamamagitan ng malawakang pagpupulong.

b. Hindi- Tuwiran – Tinatawag itong Republika kung ang mga mamamayan ay pipili
ng mga pinunong kakatawan sa kanilang mithiin. Ang Pilipinas ang isang halimbawa
nito.
 1. Ang demokrasya ay nakasalalay sa isang
konstitusyon.

Ang demokrasya ay nagbibigay ng

2
kahalagahan sa mga Karapatan ng
. mamamayan

Katangian ng Isang 3. Sa demokrasya, pumipili ang taong-bayan ng mga

opisyal sa isang Malaya at malinis na halalan

Bansang Demokratiko
Ang demokrasya ay nagtatadhana ng
4
paghihiwalay ng kapangyarihan.
.
Ipinatutupad ng demokrasya ang
5. paghihiwalay ng Simbahan at Estado.
 Iba Pang Uri ng
Pamahalaan

Parliyamentarya – Ito ay isang uri ng pamahalaan na ang tungkulin ng

tagapagpaganap o tagapagbatas ay magkasanib. Ito ay pinamumunuan
ng Punong MInistro. Siya ang pinuno ng Gabinete. Binubuo ang
Gabinete ng pinuno ng mga kagawaran
 Iba Pang Uri ng
Pamahalaan

Presidensyal – Pangulo ang tawag sa pinuno ng pamahalaang

presidensyal. Siya ang nagpapatupad ng mga batas. May tatlong
sangay ang ganitong uri ng pamahalaan: ang ehekutibo, hudikatura at
lehislatura. Bawat sangay ay may kanya-kanyang kapangyarihan
 Iba Pang Uri ng
Pamahalaan

Federalismo – ay isang Sistema ng pamahalaan na ang kapangyarihang politikal ay

nahahatihati sa pambansang pamahalaan sa maliliit na unit na pamahalaang panlalawigan.
Sa sistemang ito, ang lahat ng paghahati-hati ng kapangyarihan ay naksaad sa
konstitusyon. Sa republikang anyo lahat ng kapangyarihan ay nagmumula sa pamahalaang
sentral o pambansang pamahalaan. Ang kapangyarihan ng mga lalawigan ay nagmumula
sa pamahalaang sentral.
Ang Pamahalaan ng Pilipinas na siya ring pambansang
pamahalaan ay isang uri o sistemang presidensyal at
demokratiko. Pinamumunuan at pinamamahalaan ito ng isang
Pangulo na siyang puno ng bansa, katuwang ang pangalawang
pangulo.
GAWAIN 1: Isulat ang Tama kung wasto ang isinasaad ng Pangungusap at
Mali kung hindi.

___________1. Ang Pamahalaan ay isang samahan o organisasyong politikal na itinataguyod ng mga grupo ng
tao na naglalayong magtatag ng kaayusan at magpanatili ng isang sibilisadong lipunan.
___________2. Ang pamahalaan ng Pilipinas, na siya ring pambansang pamahalaan, ay isang uri o sistemang
presidensyal at demokratiko.
___________3. Sa pamahalaang awtoritaryan walang kalayaan ang mga mamamayan na magpahayag ng
pagtaliwas sa pamahalaan.
___________4. Sa pamahalaang Monarkiya diktador ang namumuno.
___________5. Ang pamahalaang Oligarkiya ay pinamumunuan ng isang pangkat ng mga tao na siyang
nagpapasya para sa buong bansa.
___________6. Sa pamahalaang parliyamentarya pangulo ang namumuno.
___________7. Sa Sistema ng pamahalaang Federalismo ang kapangyarihang politikal ay nahahati-hati sa
pambansang pamahalaan sa maliliit na unit na pamahalaang panlalawigan.
___________8. Ang demokrasya ay nagtatadhana ng paghihiwalay ng kapangyarihan.
___________9. Ipinatutupad ng demokrasya ang paghihiwalay ng Simbahan at Estado.
___________10. Sa Pamahalaang Presidensyal, Pangulo ang tawag sa pinuno ng pamahalaang presidensyal.
Siya ang nagpapatupad ng mga batas.
 ARALING PANLIPUNAN 4
IKATLONG MARKAHAN/ UNANG LINGGO/ IKALAWANG ARAW

MELC: Natatalakay ang kahulugan at kahalagahan ng Pamahalaan.

LAYUNIN: Natatalakay ang kapangyarihan ng Sangay na

Tagapagbatas.
Sangay na Tagapagbatas o Sangay Lehislatura

May tatlong sangay ang pamahalaan ito ay ang tapagpabatas o lehislatura,

tagapagpaganap o ehekutibo at tagapaghukom o hudikatura.

Ayon sa konstitusyon ang Sangay Tagapagabatas o sangay

Lehislatura ay nasasalalay sa Kongreso ng Pilipinas.

Ang Sangay na Tagapagbatas o ang kongreso

ang gumagawa ng mga batas ng bansa. May dalawang kapulungan (bi-cameral) ang
sangay ng
tapagapagbatas: Ang Mataas na kapulungan at ang Mababang kapulungan. Ang Senado
ang mataas
na kapulungan at ang kapulungan ng mga kinatawan ay mababang kapulungan.
 Ang Kapulungan ng mga Kinatawan

• Binubuo ang mga kinatawan ng 250

kasapi, 200 ang inihalal at 50 ang
hinirang.
• Inihalal ang mga kinatawan ng mga
botante sa iba’t-ibang distrito ng bansa.
• Tatlong taon ang takda ng
panunungkulan ng mga kinatawan. Walang
kinatawan ang maaaring mahalal sa tatlong
sunod-sunod
na halalan.
 Ang Senado

• Binubuo ng 24 na Senador ang kapulungang

ito. Ang mga Senador ay inihalal ng mga
kwalipikadong mga botante sa buong
Pilipinas. Kinakatawan nila ang buong bansa.
• Anim na taon ang takda nilang paninilbihan
at dalawang ulit lamang silang maaaring
ihalal nang magkasunod na halalan.
• Ang Pangulo ng Senado ang nangangasiwa
sa Senado.
• Ang Ispiker naman ang nangangasiwa sa
mga kinatawan.
• Inihalal ng mga miyembro ng bawat
kapulungan ang Pangulo ng Senado at ang
Ispiker ng mga kinatawan.
 Mga Pulong ng Kongreso

• Nauuri sa regular at espesyal ang mga

pulong Kongreso. Ang mga regular na
pulong nila ay
nagsisismula sa ikaapat na Lunes ng Hulyo.
Walang pulong kapag Sabado,Linggo at mga
piyesta
opisyal.
• May tatlumpong araw na pagitan ang mga
regular na pulong, ngunit anumang oras sila
atawgin
ng Pangulo, maaari silang magkaroon ng
pulong. Tinatawag ang pagpupulong na ito na
espesyal na
pulong.
 Sangay Tagapagbatas o Lehislatura

Bukod sa paggawa ng batas, nakasalalay rin sa

kongreso ang pagsasagawa ng mga
imbestigasyon at pananaliksik para makatulong
sa kanilang gagawing batas. Ito rin ang
nagsasaysay
na ang bansa ay nasa estado ng
pakikipagdigmaan.
Sa ganitong kalagayan, maaaring pagkalooban
ng kongreso ang pangulo ng kapangyarihan
para maisakatuparan ang mga pambansang
patakaran. Ang pambansang badyet ay
dumadaan din sa
pagsusuri ng sangay na tagapagbatas.
 Mahalaga ang pagkaKongreso at Ehekutibo

Mahalaga ang pagkakasundo ng Pangulo at ng lehislatura sa

pagpapasa ng batas. Kapag ang
isang proyekto ay hinihingan ng badyet ng pangulo,
kailangan pondohan ito ng kongreso. Kung hindi
popondohan sasama ang loob ng pangulo. Kakalimutan niya
ang hiling ng kongreso na suportahan
niya ang paggawa ng bagong kalsada o bagong tulay.
Nangyayari ang mga iringan kung ang hinihilingang
kinatawanan o senador ay taga kabilang
Partido. Malimit mangyari ang ganitong iringan sa pag-
aprubakasundo ng ng badyet sa susunod na taon.
Nakatakda sa konstitusyon na ang bawat Senador ay
kinakailangang:

1. Mamamayang ipinanganak sa Pilipinas at may magulang na

Pilipino;
2. Hindi babata sa edad na 35;
3. Marunong magbasa at magsulat;
4. Rehistrado bilang botante; at
5. Residente ng Pilipinas nang di-bababa sa 2 taon bago ang araw ng
halalan.
Sa kabilang banda, upang maging kasapi ng Kapulungan ng mga
Kinatawan, kailangang sundin ang mga sumusunod na kahilingan:

1. Mamamayang ipinanganak sa PIlipinas at may magulang na Pilipino;

2. Hindi babata sa edad na 25;
3. Marunong magbasa at magsulat; at
4. Rehistradong botante at residente ng bansa sa loob ng 1 taon o higit pa
sa distrito kung saan
siya ay inihalal (liban sa mga kinatawan ng party-list).
GAWAIN 1: Punan ang patlang ng tamang sagot. Hanapin ang sagot sa kahon sa
ibaba.

tagapagbatas sangay Lehislatura ay nasasalalay sa

Ayon sa konstitusyon ang Sangay (1) _________________o
Kongreso ng Pilipinas. Ang Sangay na Tagapagbatas o ang kongreso ang gumagawa ng mga batas
ng bansa. May (2) ________________ kapulungan
(bi-cameral) ang sangay ngdalawang
tapagapagbatas. Ang (3) ________________ ang mataas na kapulungan at ang
kapulungan ng mga kinatawan ay (4) ________________ kapulungan. senadoBinubuo ang mga kinatawan ng (5)
________________ kasapi, 200 ang inihalal at 50 ang hinirang. Inihalal angmababang
mga kinatawan ng mga botante sa iba’t-
ibang distrito ng bansa. (6) ________________ taon250ang takda kapulungang
ng panunungkulan ng mga kinatawan. Binubuo ng (7) ________________ na Senador ang ito. Ang mga Senador ay
inihalaltatlo
ng mga kwalipikadong mga botante sa buong Pilipinas. (8)
24 silang maaaring ihalal nang
________________ na taon ang takda nilang paninilbihan at dalawang ulit lamang
magkasunod na halalan. Ang (9) _______________ ng Senado ang nangangasiwa sa
Senado. Anganim
(10) ________________ naman ang nangangasiwa sa mga kinatawan.
pangulo

ispiker
MELC: Natatalakay ang kahulugan at kahalagahan ng
Pamahalaan.

LAYUNIN: Natatalakay ang kapangyarihan ng Sangay na

Tagapagpaganap.

MODYUL SA ARALING PANLIPUNAN 4

IKATLONG MARKAHAN/ UNANG LINGGO/ IKATLONG ARAW
Sangay na Tagapagpaganap o Sangay
Ehekutibo
Ang Sangay na Tagapagpaganap ang
nagpapatupad ng batas at ang tumitiyak na ang
mga
batas na ginawa ng Kongreso ay naipatutupad
upang mapangalagaan ang kapakanan ng mga
mamamayan. Pinamumunuan ng Pangulo ang
sangay na ito. Kaagapay niya sa pagpapatupad
ng mga batas ang Gabinete na binubuo ng mga
kalihim ng iba’t-ibang ahensya.
Sangay na Tagapagpaganap o Sangay
Ehekutibo

Batay sa konstitusyon, ang Pangulo, alinsunod sa

pagsang-ayon ng komisyon sa paghirang, ang may
kapangyarihang humirang ng mga puno ng mga
kagawaran, embahador, konsul, may
ranggong kolonel sa sandatahang lakas, at iba pang
mga opisyal ayon sa isinasaad sa konstitusyon.
Bilang punong kumander ng sandatahang lakas ng
bansa, maaaring iatas ng Pangulo ang pagsupil sa
anumang karahasan, pananalakay, o paghihimagsik;
at isailalim ang bansa sa batas militar
Sangay na Tagapagpaganap o Sangay
Ehekutibo
Taglay rin ng Pangulo ang veto power o
kapangyarihang tanggihan ang isang
panukalang batas
na ipinasa ng Kongreso. Siya rin ang
pumipili ng punong mahistrado ng Korte
Suprema, gayundin sa
mabababang hukuman, mula sa talaan ng
Judicial Bar Council.
Sangay na Tagapagpaganap o Sangay
Ehekutibo

Isinasaad ng ating konstitusyon

na nasa kapangyarihan ng
Pangulo ng Pilipinas ang
pagpapatupad ng mga batas.
Kung gayon, ang Pangulo ng
Pilipinas ang puno ng
Republika.
Siya ay katutubong inianak na mamamayan ng Upang Mahalal na
Pilipinas. Pangulo, ito ang mga
katangiang kailangan
Rehistradong botante.

Nakababasa at Nakakasulat.

Hindi bababa sa 40 taon ang kanyang gulang.

Naninirahan siya sa Pilipinas 10 taon bago

maghalalan
 Mga Kapangyarihan ng Pangulo
Ito ang ilan sa mga kapangyarihan ng Pangulo ng Pilipinas ayon sa ating konstitusyon

1. Bilang punong tagapagpaganap, may kapangyarihan ang Pangulo sa

lahat ng kagawaran, kawanihan at tanggapan ng pamunuan: Titiyakin
niyang natutupad ang lahat ng mga batas.
2. May Karapatan siyang humirang at mag-alis ng mga opisyal ng
Republika kasama ang Gabinete; mga opisyal ng Hukbong Sandatahan;
mga embahador at konsul; mga director ng kawanihan; mga miyembro ng
hukuman sa pagsang-ayon ng komisyon ng paghirang.
3. Magsasalita siya sa kongreso sa pagbubukas ng regular na pulong nito.
. 4. Siya ang magiging punong opisyal ng lahat ng Hukbong Sandatahan.
Maaari siyang manawagan sa Hukbong Sandatahan upang mapigil ang
karahasan, pagsalakay ng ibang bansa o pag-aalsa sa loob ng bansa. Kung
magkakaroon ng panankop ng mga banyaga o paghihimagsik, maaari
niyang suspindihin ang pribilehiyo ng Writ of Habeas Corpus nanag 60
araw
5. May kapangyarihan rin siyang magpatawad ng mga salaring nahatulan
na, at magbaba ng amnestiya sa mga nagkasala ng mga krimeng
pampulitika.
 Mga Kapangyarihan ng Pangulo
Ito ang ilan sa mga kapangyarihan ng Pangulo ng Pilipinas ayon sa ating konstitusyon

Ang katulong ng Pangulo sa mga

Gawain bilang Punong
Tagapagpaganap ay ang Gabinete. Ito
ay binubuo ng mga puno ng mga
Kagawarang Tagpagpaganap na pinipili
at hinihirang ng Pangulo.
 LINYA NG PAGHALILI

Isinasaad sa konstitusyon ang isang linya ng mga hahaliling opisyal sa pagkakataong hindi na magampanan ng
inihalal na Pangulo ng Pilipinas ang kanyang tungkulin sa kadahilanang pagkamatay, pagkakaroon ng
kapansanan, o pagbibitiw. Ang sumusunod ay ang linya ng mga hahalili sa kanya:

1. Pangalawang Pangulo — sa mga pagkakataon ng pagkamatay, pagkakaroon

ng kapansanan,
o pagbibitiw ng Pangulo
2. Pangulo ng Senado — sa mga pagkakataon ng pagkamatay, pagkakaroon ng
kapansanan, o
pagbibitiw ng Pangulo at Pangalawang Pangulo
3. Ispiker ng Kapulungan — sa mga pagkakataon ng pagkamatay, pagkakaroon
ng kapansanan,
o pagbibitiw ng Pangulo, Pangalawang Pangulo, at Pangulo ng Senado.
 LINYA NG PAGHALILI

Isinasaad sa konstitusyon ang isang linya ng mga hahaliling opisyal sa pagkakataong hindi na magampanan ng
inihalal na Pangulo ng Pilipinas ang kanyang tungkulin sa kadahilanang pagkamatay, pagkakaroon ng
kapansanan, o pagbibitiw. Ang sumusunod ay ang linya ng mga hahalili sa kanya:

Kaiba sa alam ng marami, hindi isinasali ng konstitusyon ang

Punong Mahistrado o Chief Justice ng Korte Suprema sa linya
ng mga hahalili sa Pangulo. Inaatasan ang Kongreso ng
Pilipinas na magpasa ng batas na magsasagawa ng espesyal na
halalan tatlong araw matapos mabakante ang Tanggapan ng
Pangulo at Pangalawang Pangulo. Kailangang maganap ang
espesyal na halalan 40 araw pagkatapos ipatupad ang batas,
ngunit hindi lalampas nang 60 araw.
 LINYA NG PAGHALILI

Isinasaad sa konstitusyon ang isang linya ng mga hahaliling opisyal sa pagkakataong hindi na magampanan ng
inihalal na Pangulo ng Pilipinas ang kanyang tungkulin sa kadahilanang pagkamatay, pagkakaroon ng
kapansanan, o pagbibitiw. Ang sumusunod ay ang linya ng mga hahalili sa kanya:

Kaiba sa alam ng marami, hindi isinasali ng konstitusyon ang

Punong Mahistrado o Chief Justice ng Korte Suprema sa linya
ng mga hahalili sa Pangulo. Inaatasan ang Kongreso ng
Pilipinas na magpasa ng batas na magsasagawa ng espesyal na
halalan tatlong araw matapos mabakante ang Tanggapan ng
Pangulo at Pangalawang Pangulo. Kailangang maganap ang
espesyal na halalan 40 araw pagkatapos ipatupad ang batas,
ngunit hindi lalampas nang 60 araw.
MELC: Natatalakay ang kahulugan at kahalagahan ng Pamahalaan.

LAYUNIN: Natatalakay ang kapangyarihan ng Sangay

na Tagapaghukom.
 Sangay na Tagapaghukom o Sangay na Hudikatura

Ang Sangay na Tagapaghukom ang sangay na

nagbibigay ng interpretasyon ng batas. Ang
kapangyarihang panghukuman ay nasa ilalim ng
katas-taasang Hukuman o Korte Suprema at
mababang hukuman. Sa Korte Suprema dumudulog
ang sinumang tao na hindi sumasang-ayon sa
anumang desisyon ng mababang hukuman, maging
ang dalawang sangay ng pamahalaan kung may
tanong tungkol sa legalidad ng batas.Ang
Hudikatura ang pangatlong sangay ng ating
pamahalaan. Ang sangay na ito ang nagpapaliwang
ng mga batas na pinagtibay ng Kongreso
 Sangay na Tagapaghukom o Sangay na Hudikatura

Mahalaga ang hukuman sapagkat ito ang

tanod ng ating Konstitusyon.
Pinangangalagaan nito ang mga Karapatan
ng mga mamamayan. Nilulutas nito ang
mga alitan ng mga tao at pamahalaan. Ito
rin ang nagpapataw ng parusa sa mga
lumabag sa bats. Kung walang hukuman,
gugulo ang ating bansa. Malaya ang
hukuman sa ating bansa. Ligtas ito sa
pakikialam ng mga Sangay Ehekutibo at
Lehislatura.
 Sangay na Tagapaghukom o Sangay na Hudikatura

Mahalaga para sa isang bansa ang isang pambansang

pamahalaan dahil ito ang nangunguna sa
pagbabalangkas ng pamamaraan ng pamamalakad at
pamamahala sa bansa. Gayundin, ito ang namumuno sa
pagpapatupad ng mga programa at proyekto para sa
mga nasasakupan nito. Bumubuo ang pamahalaan ng
mga programa sa ibaibang larangan na karaniwang
nababatay sa mga pangunahing pangangailangan ng
mga mamamayan. Ang Pambansang Pamahalaan din
ang tumitiyak na maunlad ang ekonomiya ng bansa.
Kung kaya, ang pamahalaan din ang nangangasiwa sa
pambansang badyet.
 Sangay na Tagapaghukom o Sangay na Hudikatura

Tinitiyak din ng pambansang pamahalaan na

ang Karapatan ng mga mamamayan ay
napangangalagaan sa pamamagitan ng
pagkakloob ng mga serbisyong
pangkalusugan, pangkultura, pansibil at
pampolitika. Kahit nasal abas ng bansa ang
isang mamayang Pilipino, may mga
kaparaanan ang pamahalaan upang tiyakin
ang kanilang kaligtasan laban sa
pananamantala
 Ang Korte Suprema

Ang Kataas-taasang Hukuman o Korte

Suprema ang pinakamakapangyarihang
hukuman sa Pilipinas. Itinatag ito ng
ating Konstitusyon at hindi maaaring
buwagin ng
Kongreso.

Binubuo ito ng 15 kasapi-ang Punong

Hukom at 14-Kasamang Hukom.
Hinihirang
silang lahat ng Pangulo sa pagsang-ayon
sa Komisyonado sa Paghirang.
 Ang Korte Suprema

Hindi dapat mahirang na Hukom sa

Kataas-taasang Hukuman o ng
alinmang nakabababang hukuman
ang sinumang tao matangi kung siya
ay:
1. Katutubong inianak na
mamamayan ng Pilipinas.
2. Apatnapung taon man lang ang
gulang.
3. Naging Hukom ng isang mababang
kapulungan. 4. Nagpraktis bilang
abogado sa Pilipinas sa loob ng
labinlimang taon
 Ang Korte Suprema

Ayon sa Konstitusyon, ang Korte Suprema

lamang ang may kapangyarihang lumitis sa
ganitong uri ng mga kaso:

1. Lahat ng kasong may kinalaman sa bisa o

kawalang bisa ng anumang tratado, kasunduan,
batas, ordinansa o orden ng pamunuan
2. Lahat ng kasong kailangang pagpasiyanhan
kung ayon nga sa batas ang anuman buwis, o
anumang parusang kaugnayan nito.
3. Lahat ng kasong panghabang-buhay na
pagkabilanggo ang hatol
4. Lahat ng kasong kriminal na hinatulan ngunit
may pag-aalinlangan tungkol sa batas na
nasangkot.
 Philippine Judicial Academy
Ang Philippine Judicial Academy (PHILJA)
ay ang paaralan kung saan sinasanay ang
mga mahistrado, hukom, kawani, abogado, at
iba pang nagnanais maging bahagi ng
Hudikatura. Orihinal itong binuo ng Korte
Suprema noong Marso 16, 1996 sa bisa ng
Administrative order No. 35-96, at pinagtibay
noong Pebrero 26, 1998 sa pamamagitan
ng Republic Act No. 8557. Walang kahit
sinuman ang maaaring mag-umpisa ng
kanyang tungkulin sa Hudikatura nang hindi
natatapos ang kinakailangang pagsasanay sa
loob ng akademya.
 Philippine Judicial Academy

GAWAIN 1:

Magbigay ng apat na kasong nililitis

ng Korte Suprema
TANDAAN NATIN:
Ang Sangay na Tagapaghukom ang
sangay na nagbibigay ng interpretasyon
ng batas. Ang kapangyarihang
panghukuman ay nasa ilalim ng
katastaasang Hukuman o Korte Suprema
at mababang hukuman.
Sa Korte Suprema dumudulog ang
sinumang tao na hindi sumasang-
ayon sa anumang desisyon ng
mababang hukuman, maging ang
dalawang sangay ng pamahalaan
kung may tanong tungkol sa legalidad
ng batas
MELC: Nasusuri ang balangkas o istruktura ng pamahaalaan ng
Pilipinas.

TIYAK NA LAYUNIN: Naiisa-isa ang mga kagawaran bilang bahagi ng

sangay
na tagapagpaganap.
Sa ilalim ng sangay na tagapagpaganap na pinamumunuan ng
Pangulo ay ang
gabinete na binubuo ng iba’t ibang ahensiya o kagawaran. Ang
bawat kagawaran
ay pinamumunuan ng isang Kalihim na katulong ng Pangulo sa
pagpapatupad ng mga pambansang programa at proyekto. Kagawaran ng Agrikultura
Narito ang mga kagawaran ng (Department of Agriculture, DA)
pamahalaan: Ito ang nangangasiwa sa mga
usapin at programa hinggil sa
agrikultura ng
bansa.
 Kagawaran ng Agrikultura
(Department of Agriculture,
DA)
Ito ang nangangasiwa sa mga
usapin at programa hinggil sa
agrikultura ng
bansa.
 Kagawaran ng Edukasyon
(Department of Education,
DepEd) Ito ang nangangasiwa
at nagpapatupad ng mga
programa sa edukasyon sa
bansa maging publiko man o
pribadong paaralan.
 Kagawaran ng Paggawa at
Empleyo (Department of
Labor and Employment, DOLE)
Tungkulin ng kagawarang ito
na pangalagaan ang
kapakanan ng mga
manggagawa sa loob o labas
man ng bansa. Gayundin ang
pagpapatupad ng mga batas
sa paggawa.
 Kagawaran ng Pananalapi
(Department of Finance, DOF)
Ito ang nangangasiwa sa mga
usaping may kinalaman sa
pananalapi ng bansa.
 Kagawaran ng Katarungan
(Department of Justice, DOJ)
Ito ang nangangasiwa sa mga
usaping may kaugnayan sa
hustisya gaya ng pagkakaloob
ng payong legal sa mga usapin
sa pamahalaan, at
pagkakaloob ng parole o ang
pansamantala o lubos na
paglaya ng isang bilanggo.
Kagawaran ng Ugnayang
Panlabas (Department of
Foreign Affairs, DFA) Lahat ng
mga usapin sa ugnayang
panlabas ng bansa maging ang
kapakanan ng mga
mamamayang Pilipino sa labas
ng bansa ay pinangangasiwaan
ng kagawarang ito.
 Kagawaran ng Pagawaing
Pambayan at Lansangan
(Department of Public Works
and Highways, DPWH)

Ang pangangasiwa sa mga

programang impraestruktura
tulad ng mga gusali, daan, at
tulay ay nasa ilalim ng
kagawarang ito.
 Kagawaran ng Tanggulang
Pambansa (Department of
National Defense, DND)

Ito ang naatasang manguna sa

pangangasiwa at pangangalaga
sa seguridad ng bansa.
 Kagawaran ng Kalusugan
(Department of Health, DOH)

Ang ahensiyang ito ang

nangunguna sa pangangalaga
sa kapakanang pangkalusugan
ng mga mamamayan ng bansa.
 GAWAIN 1

Panuto: Ano-anong ahensya o kagawaran ang tinutukoy ng mga sumusunod?

Suriin ang mga logo sa ibaba at isulat lamang ang letra ng tamang sagot.

______ 1. Ito ang nangangasiwa at nagpapatupad ng mga programa sa edukasyon sa bansa maging publiko
man o pribadong paaralan.

______ 2. Ito ang nangangasiwa sa mga usapin at programa hinggil sa agrikultura ng bansa.

______ 3. Ito ang nangangasiwa sa mga usaping may kinalaman sa pananalapi

ng bansa.

______ 4. Tungkulin ng kagawarang ito na pangalagaan ang kapakanan ng mga

manggagawa sa loob o labas man ng bansa. Gayundin ang pagpapatupad ng
mga batas sa paggawa.

______ 5. Lahat ng mga usapin sa ugnayang panlabas ng bansa maging ang

kapakanan ng mga mamamayang Pilipino sa labas ng bansa ay
pinangangasiwaan ng kagawarang ito.
 GAWAIN 1

Panuto: Ano-anong ahensya o kagawaran ang tinutukoy ng mga sumusunod?

Suriin ang mga logo sa ibaba at isulat lamang ang letra ng tamang sagot.

______ 6. Ito ang nangangasiwa sa mga usaping may kaugnayan sa hustisya gaya ng
pagkakaloob ng payong legal sa mga usapin sa pamahalaan, at pagkakaloob ng parole o ang
pansamantala o lubos na paglaya ng isang bilanggo.

______ 7. Ito ang naatasang manguna sa pangangasiwa at pangangalaga sa seguridad ng

bansa.

8. Ang pangangasiwa sa mga programang imprastruktura tulad ng mga gusali, daan, at tulay
ay nasa ilalim ng kagawarang ito.

______ 9. Ang ahensiyang ito ang nangunguna sa pangangalaga sa kapakanang pangkalusugan

ng mga mamamayan ng bansa.
MELC: Nasusuri ang balangkas o istruktura ng pamahalaan ng
Pilipinas.

TIYAK NA LAYUNIN: Napahahalagahan ang mga namumuno at

sangay ng
tagapagpaganap bilang bahagi ng balangkas ng
pamahalaan
 Ang Sangay na
Tagapagpaganap ang
tumitiyak na ang mga batas
na ay naipatutupad upang
mapangalagaan ang
kapakanan ng ginawa ng
Kongreso mga mamamayan.
 Ang sangay na
tagapagpaganap ay binubuo
ng Pangulo, Pangalawang
Pangulo, at Gabinete ng
bansa. Pinamumunuan ng
Pangulo ang sangay na ito.
 Bilang Pangulo, siya ang
tumatayong pinuno ng estado,
pinuno ng pamahalaan, at
punong kumander ng
Sandatahang Lakas. Bilang puno
naman ng estado, kinakatawan
niya ang bansa sa iba pang mga
bansa sa daigdig
Ang opisyal na tanggapan ng
Pangulo ay sa Malacañang.
 Ang pangalawang pangulo
naman ay maaaring pumalit sa
Pangulo kung ito ay mamatay o
hindi na karapat-dapat sa
kaniyang tungkulin. Sa paghalili
sa Pangulo, ang pangalawang
pangulo ang gumaganap ng mga
tungkulin na iniwan ng Pangulo.
Ayon sa Saligang Batas, ang sinumang nais
kumandidato sa pagkapangulo ay kailangang
taglay ang sumusunod na mga kuwalipikasyon:

1. Marunong bumasa at sumulat

2. Katutubong mamamayan ng Pilipinas
3. Apatnapung taong gulang sa araw ng halalan
4. Nakapanirahan sa Pilipinas sa loob ng
sampung taon bago ang araw ng halalan
5. Rehistradong botante
Pareho lamang ang kuwalipikasyon ng pangulo
at pangalawang pangulo. Ang termino ng
pangulo ay anim na taon lamang at hindi na
siya maaaring kumandidatong muli sa
pagkapangulo. Ang pangulo at pangalawang
pangulo ay tuwirang inihahalal ng mga
mamamayan sa pamamagitan ng isang
pambansang halalan.
Sa kapangyarihan ng pangulo ay ang pagpili
ng mga puno (kalihim) ng iba’t ibang
kagawaran ng sangay na tagapagpaganap.
 1. Kagawaran ng Agrikultura
2. Kagawaran ng Edukasyon
3. Kagawaran ng Paggawa at Empleyo
4. Kagawaran ng Pananalapi
5. Kagawaran ng Katarungan

Narito ang mga kagawaran ng 6. Kagawaran ng Ugnayang Panlabas

7. Kagawaran ng Pagawaing Pambayan at Lansangan

pamahalaan 8. Kagawaran ng Tanggulang Pambansa

9. Kagawaran ng Kalusugan
10.Kagawaran ng Industriya at Kalakalan
11.Kagawaran ng Panlipunang Paglilingkod at Pagpapaunlad
12.Kagawaran ng Repormang Pansakahan
13.Kagawaran ng Likas na Yaman at Kapaligiran
14.Kagawaran ng Interyor at Lokal na Pamahalaan
15.Kagawaran ng Turismo
16.Kagawaran ng Transportasyon at Komunikasyon
17.Kagawaran ng Enerhiya
18.Kagawaran ng Badyet at Pamamahala
GAWAIN 1
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan

1. Bakit mahalaga ang sangay na tagapagpaganap bilang bahagi ng balangkas

ng pamahalaan?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Sino-sino ang namumuno sa sangay na tagapagpaganap?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Magbigay ng 3 kagawaran ng pamahalaan, tukuyin kung anong
proyekto/programa ang nakikita/nababalitaan mong ginagawa nila sa
pamayanan at bansa.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_____________________________________________
Resourc
e Page

Use these design resources in your

Canva Presentation. Happy
designing!

Don't forget to delete this

page before presenting.
Resourc
e Page

Use these design resources in your

Canva Presentation. Happy
designing!

Don't forget to delete this

page before presenting.