NUTRITIVNE

POVREDE
 NUTRITIVNE POVREDE
 Povreda je nasilno oštećenje tijela (zdravlja), izazvano isključivo dejstvom spoljašnjih
faktora, za razliku od oboljenja, kao prirodnog oštećenja zdravlja, koje se razvija
spontano, pod uticajem kako spoljašnjih (egzogenih), tako i unutrašnjih (endogenih)
faktora.
 Nutritivna povreda je povreda koja nastaje usljed nasilnog prekida unosa hrane
(nasilna glad – lat. Inanitio violenta) i nasilni prekid tečnosti (nasilna žeđ – lat. sitis
violenta).
 S obzirom na to, kod nutritivnih povreda razlikujemo:
1) nasilnu glad i
2) nasilnu žeđ.
 NASILNA GLAD
 Glad u svom najužem i najčešćem
smislu označava osjećaj koji je izazvan
nedostatkom hrane u ljudskom, odnosno
životinjskom organizmu. Kod čovjeka on
ispočetka ne mora biti neugodan, da bi
kasnije uz njega dolazila mučnina,
glavobolja, opća slabost te psihička
uzbuđenost i/li klonulost.
 Potpuno ili djelomično lišavanje
organizma hrane potrebne za njegovo
održavanje i nadoknadu izgubljene
energije se naziva gladovanje.
 NASILNA GLAD
 Gladovanje (inanitio) uopšte, je poremećaj ishrane ili prestanak ishrane. Ako je
uzročnik gladovanja prirodni agens, onda je to prirodno gladovanje (inanitio
naturalis), a ako je to nasilni agens onda je nasilno gladovanje.
 Prema tome, nasilno gladovanje u sudsko-medicinskom smislu, je poremećaj
ishrane ili prestanak (prekid) ishrane nasilnim putem.
 Kod prirodnog gladovanja, uzročnik bolesti gladi je kvantitativni deficit hrane.
 Klinički se znaci gladovanja manifestuju tada, kada se iscrpe energetske rezerve
u organizmu i kada počinje proteinska degradacija, u cilju održavanja bazalnog
metabolizma.
 NASILNA GLAD
 Historija sve do našeg vremena bilježi pojave masovne gladi čiji su uglavnom uzroci suša, poplave,
elementarne nepogode ili rat.
 Početnim gladovanjem – se smatra kada tjelesna težina opada do 15%;
 Umjereno gladovanje – tjelesna težina opada do 20%;
 Teže gladovanje – kod pada težine od 20-40% i
 Ekstremno gladovanje – preko 40%.
 NASILNA GLAD
 Nasilno gladovanje po porijeklu može biti:
a) zadesno,
b) samoubilačko, i
c) Ubilačko.

 Akutno zadesno gladovanje nastaje u posebnim okolnostima (izgubljenost u

nenastanjenim predjelima, zatrpanost u zatvorenim prostorima, jamama i slično).
 Samoubilačko gladovanje najčešće se javlja kod osoba lišenih slobode, gde se
odbijanjem hrane izražava protest ili se žele iznuditi neki ustupci.
 Ubilačko gladovanje izvodi se najčešće nad malom decom i nemoćnim osobama i
tipičan je primjer nasilnog oštećenja zdravlja.
 NASILNA GLAD
 Po toku, nasilno gladovanje može biti:
1) akutno, kao kod naglog prestanka ishrane, i
2) hronično.
 Akutno gladovanje, kod naglog i potpunog prekida
ishrane, kod novorođenčeta može potrajati 3-5 dana,
a kod odraslih 7-10 dana, a uz uzimanje tečnosti
(vode) i do deset nedelja.
 U početku akutnog gladovanja, prva 2-3 dana jako
muči osjećaj gladi, koji poslije toga slabi i postepeno prestaje.
Potom se javlja tjelesna nemoć, dremljivost, halucinacije i smrt. Za to vrijeme gubi se
masno tkivo čak do 90%, a prugasti mišići, srce, jetra i drugi organi se smanjuju,
izuzev mozga i kostura.
 NASILNA GLAD
Razlikujemo još i : potpuno i djelimično gladovanje
 Kod potpunog gladovanja organizam je prisiljen trošiti vlastite zalihe hranjivih materija,
prije svega masti u potkožnom tkivu te ugljikohidrate odnosno glikogen iz jetre i mišića, da
bi na kraju konzumirao vlastite bjelančevine.
 Organizam također gubi znatnu količinu vlastitih soli, a mijenja se i sastav krvi, što na
kraju može rezultirati i da čovjek tokom gladovanja izgubi čak i 93 % mase masnog tkiva
Posljedice potpunog gladovanja su brzo mršavljenje, poremećaji unutrašnjih funkcija, opća
slabost i smrt, koja obično nastupa kada organizam izgubi 40-50 % originalne mase.
 Od potpunog gladovanja je i u prirodi i u društvu daleko češće djelomično gladovanje,
prilikom koje organizmi primaju hranu, ali ne u dovoljnim količinama za svoje normalno
funkcionisanje.
 NASILNA GLAD
 Ponekad se takvo gladovanje dijeli na:
1) kvantitativno (nedovoljna količina hranjivih materija) i
2) kvalitativno (nedostatak jedne od niza hranjivih
materija).

 Kod kvantitativnog gladovanja, danas, poznate

su raznorazne dijete, pri kojima se ne unosi u
organizam dovoljno, kako hranjivih, tako i ostalih
za organizam esencijalnih materija, što
neposredno dovodi do pada tjelesne
težine, a samim time i stanja
gladovanja.
 NASILNA GLAD
 Kod kvalitativnog gladovanja je prilično čest slučaj konzumacije tzv. nezdrave
hrane, odnosno životnog stila koji ne obraća pažnju na kvalitetu hrane, pa je lahko
zamisliti konzumaciju velikih količina hrane, ali bez nužnih sastojaka kao što su
bjelančevine, mineralne soli i vitamini.
 NASILNA ŽEĐ
 Žeđ je esencijalni mehanizam, ali i fiziološka potreba kako kod čoveka, tako i kod
drugih živih bića. Ako zapremina vode u tijelu padne ispod izvjesnog praga ili
koncentracija osmolita postane previsoka, te mozak signalizira žeđ.
 Nasilna žeđ (sitis violenta) može biti uzrokovana ili nedavanjem tijelu potrebne
tečnosti ili pak oduzimanjem tijelu potrebne tečnosti.
 Unošenje tečnosti u organizam i izlučivanje tečnosti (mokrenjem, stolicom
znojenjem, disanjem) održava neophodnu ravnotežu u stanju tjelesnih tečnosti. Ako
je poremećaj ravnoteže nastao prirodnim putem, onda je to prirodna žeđ, a ako je
nastao nasilnim puteni, onda je nasilna žeđ.
NASILNA ŽEĐ
 NASILNA ŽEĐ
 Poremećaj ravnoteže vode, gdje je izlučivanje vode jače nego njeno unošenje, nazivamo
dehidracija. Razlikujemo primarnu i sekundarnu dehidrataciju.
 Primarna dehidracija nastaje kada je unošenje vode smanjenjeno, kada postoje smetnje pri
gutanju, kod komatoznih bolesnika, kod intenzivnog znojenja, u pustinjskim i bezvodnim
predjelima, itd.
 Sekundarna dehidracija nastaje kao posljedica gubitka iz organizma tečnosti koje sadrže
elektrolite, kod povraćanja, proljeva, oboljenja bubrega, itd.
 Nasilna žeđ može biti ili primarna ili sekundarna.
1) Primarna nasilna žeđ može biti zadesna, ili ubilačka.
2) Sekundarna žeđ se javlja kod taumatskog krvarenja, kombustija, ambustija i kod nekih
trovanja.
NASILNA ŽEĐ
Radili:
 Saletović Mevlida
 Salibašić Nejra
 Sakić Amila