NGHỆ THUẬT ĐÔNG NAM Á

MAK
YONG
MALAYSIA
GV: Nguyễn Thị Tâm Anh
 NỘI 1
Khái quát nghệ
thuật sân khấu 2
Giới thiệu
chi tiết loại

DUNG truyền thống

Malaysia
hình Mak
Yo n g

THUYẾ Thực trạng

T 3 M a k Yo n g
hiện nay

TRÌNH
 http://blog.malaysia-asia.my/2011/11/wayang-kulit-in-kelantan.html

Sân khấu truyền thống Malaysia có nét

tương đồng với sân khấu Indonesia và Ấn
Độ. Các hình thức chủ yếu là ca, múa và
nhạc.
https://www.freemalaysiatoday.com/category/leisure/2021/04/10/can-mak-

. Dù có nguồn gốc bản địa hay ngoại lai thì các loại hình yong-survive-another-decade/

Nghệ thuậtđều
nghệ thuật sâncó khấu Malaysia
mối liên phát
hệ chặt chẽ với triển
các hệ thống
không ngừng.
tín ngưỡng và tôn giáo của người Mã Lai trong tiến trình
lịch sử của họ.
Dù có nguồn gốc bản địa hay ngoại lai thì
các loại hình nghệ thuật đều có mối liên hệ
chặt chẽ với các hệ thống tín ngưỡng và
tôn giáo của người Mã Lai.

https://aseanrecords.world/asean-values-bangsawan-traditional-malay-
opera-in-singapore/
 Không chỉ để mua vui, giải trí mà đây là hoạt
động mang tính thiêng, gắn với đời sống văn
hóa tinh thần. Sân khấu là phương tiện giao
cảm giữa con người: diễn viên và khán giả.

https://kelantannews.wordpress.com/2017/07/08/main-puteri-perubatan-tradisional/

https://www.thestar.com.my/lifestyle/culture/2020/04/16/journey-to-the-heart-of-mak-yong-territory-in-kuala-besut-in-pusaka039s-new-video-
series

Main Puteri và Mak Yong là hai loại hình

sân khấu cổ nhất và liên quan nhiều nhất tới
tín ngưỡng nguyên thủy của người Mã Lai.
 MAIN
PUTERI
Nghi lễ Shaman giáo được thực hành ở bang
Kelantan.

Thông qua kết nối với thần linh, con người cầu
sức khỏe và chữa bệnh.

http://studentsrepo.um.edu.my/10400/2/Dayang_Mariana_Abang_Bolhassan_%E2%80%93_Dissertation.pdf
Động tác múa của Main Puteri đơn giản, song cũng rất hấp dẫn.
Ranh giới giữa diễn viên và khán giả dường như không tồn tại, nhiều lúc khán giả sẽ ngẫu
hứng đối đáp với diễn viên.
Sự sáng tạo của tập thể: cả diễn viên lẫn khán giả.

https://www.pusaka.org/communities-main-puteri
 Loại hình biểu diễn nghệ thuật tổng hòa bốn yếu
tố: múa, hát, âm nhạc và kịch, gắn liền với các
nghi thức Shaman giáo.

Được tổ chức nhằm để tạ ơn thần linh, cầu cúng

tổ tiên, lên đồng chữa bệnh hoặc để phục vụ
hoàng gia trong những dịp đặc biệt.

=> Năm 2008, UNESCO đã công nhận Mak Yong là di

sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

https://ich.unesco.org/en/RL/mak-yong-theatre-00167
MAK YONG
 https://ich.unesco.org/en/RL/mak-yong-
theatre-00167

https://ich.unesco.org/en/RL/mak-yong-
theatre-00167
 Có nhiều nhận định về nguồn gốc hình thành
NGUỒN GỐC lễ Mak Yong:

+ William. P. Malm và J. Cuisinier cho rằng Mak

Yong là loại hình tín ngưỡng cổ và mang tính sân
khấu ma thuật, hiện diện trước khi Islam giáo du
nhập vào Malaysia.
+ Mubin Sheppard cho rằng Mak Yong là một loại
nghệ thuật hoàng gia. Sau thế kỷ XVII, loại hình
này mới chuyển thành loại hình nghệ thuật dân
gian.

+ Mohd Ghouse Nararuddin và Umi Abdullah cho

rằng Mak Yong hình thành ở Pattani vào thế kỷ XV.
Thế kỷ XVII, Mak Yong được truyền đến Kelantan
và sau đó đến các vùng lân cận như Kedah và
Perlis. 1920, Mak Yong chấm dứt sự tồn tại như
một loại hình biểu diễn cung đình, trở thành loại
hình nghệ thuật trong dân gian.
https://en.wikinews.org/wiki/13_schools_torched_in_southern_Thailand
 Ở xứ Kedah có câu chuyện kỳ lạ về một cô gái cưới một con chó thần.
Xúc động trước cái chết của cha mình, Awang lấy hộp sọ của Belang sáng chế ra một
nhạc cụ gọi Vì
là Rebab. Sau được
không chịu một thời gian,tiếu
sự đàm người
của dân đuổi
người mẹquanh
xung con Awang
nên côraquyết
khỏiđịnh
làng.
Mẹ con Awangcùngđến
chóxứ Patani,
thần được
Belang trốnvua
khỏiPatani chấpsinh
làng đến nhận và tại
sống đổimột
tên hang
cho mẹ Awang
động.
thành Tuan Puteri (công chúa).
Thời gian sau, cô sinh ra đứa con trai đặt tên là Awang. Một hôm, chó thần
Từ đó, mẹ của Awang
Belang đi có
tìmtên là nhưng
thức Puteri (Mak
bị thợYong) vàchết.
săn bắn cha của Awang tên là Pak Yong,
Rebab trở thành nhạc cụ quan trọng trong lễ Mak Yong và cộng đồng người Mã Lai.
LỄ VẬT DÂNG CÚNG
Lễ vật trong lễ múa Mak Yong ở làng quê vùng
Kelantan rất phong phú.
Bao gồm: gạo, cơm nấu nghệ, trứng luộc, trầu
cau, chuối, mía, hoa, dầu dừa, nước, trầm hương,
2 khay trầu lễ và những cây nến.
http://chiaaaling.blogspot.com/2016/07/cultural-performances-in-kelantan.html http://kelantanleisure.blogspot.com/2015/09/culture-in-kelantan.html

Ngoài hướng về thượng đế Alla, lễ Mak Yong còn thờ cúng các vị thần
khác: thần đại diện cho tổ tiên; các vị thần ở cõi trên; các vị thần làng,
CÁC VỊ THẦN thần đất, thần sông, thần mồ mả, thần ma hoang và hồn ma quỷ…

CẦU CÚNG Vừa thể hiện tính độc thần vừa thể hiện tính đa thần, thể hiện tín
ngưỡng cổ truyền của cư dân nông nghiệp hơn là tín ngưỡng của Islam
giáo.
 Quá trình diễn ra của Mak Yong truyền thống theo
một nghi thức lễ nhất định.

Những người thực hiện nghi lễ ngồi hướng mặt về

hướng Đông.

NGHI Một nghi lễ nhỏ được diễn ra nhằm để khai trương

rạp lễ cũng như kích thích tinh thần và gọi hồn
Mak Yong.
THỨC Nghi lễ được thực hiện bởi Mak Yong hoặc hững
chuyên gia về nghi lễ có sự tham gia của nhạc lễ
như đàn Rebab, trống Gendang và chiêng Tetawak.
Trong đó, Rebab là nhạc cụ quan trọng vì nó sản
xuất năng lượng để kích thích linh hồn nhập đồng.
 https://www.newmandala.org/mak-yong-in-may-sembah-guru/

Bà Mak Yong có khả năng múa hát, lên

đồng nhập bóng để chữa bệnh, cầu cúng
cho tổ tiên và các vị thần linh. Nhân vật
Mak Yong và Mindok thường đóng cặp đôi.

Thầy Mindok đóng vai trò quan trọng giúp bà

Mak Yong lên đồng và là người thầy hướng
dẫn hành lễ.

https://www.newmandala.org/mak-yong-in-may-sembah-guru/

YẾU TỐ TẠO THÀNH

 Cùng với Mak Yong và Mindok còn có những nhạc
công biểu diễn trống Gendang, chiêng Tetawak và kèn
Serunai… tham gia nghi lễ.

Hai trống Gendang được sử dụng như là một hiệu

lệnh để chấm dứt những đoạn diễn và hỗ trợ cho
những đoạn ngắn của bài hát anh hùng ca.
https://www.icharts.net/origins-of-malay-music-and-the-instruments/

Chiêng Tetawak cũng đóng vai trò rất quan

trọng trong việc phát ra tín hiệu âm thanh
cho khổ nhạc đầu tiên, sự liên tục cũng như
chấm dứt một khuôn nhạc.

https://mediamalaysia.com/weekend/402292/mak-yong-kesenian-leluhur-tanah-melayu
 BIỂU DIỄN
Lễ Mak Yong thường được diễn ra lúc về
đêm.

CuốiRebab
Đàn mỗi bài
réohát,
lên Mak Yong
áo hiệu thường
sự khởi hát Bà
động. đoạn:
Mak
“Chabắt
Yong kéođầu
mặtvừa
trờihát,
lên,vừa
kéonói,
mặttay
trời xuống,
cầm mặtlau,
bó cây
trời theo
nhịp bừnglời
sáng/
hát. Tôi kéo bà tôi lên, tôi kéo lên và
kéo xuống” để cầu mặt trời truyền năng lượng,
chuẩn bài
Những bị cho
hát đoạn
trongdiễn truyền
lễ Mak Yongnăng
rất lượng để nhập
khó hiểu,
đồng.bí nhưng nó gây ấn tượng bởi làn điệu và
huyền
âm hưởng.

https://ich.unesco.org/en/RL/mak-yong-theatre-00167
 https://www.youtube.com/watch?v=LIT4375nlic

Khi linh hồn thần linh được mời về nhập vào người, Mak Yong sẽ đối thoại với thầy Mindok để tìm
giải pháp cứu chữa cho người bệnh.
Động tác múa của Mak Yong đơn giản, chỉ lắc tay, lắc chân nhẹ theo nhịp của Rebab. Lúc nhập đồng,
Mak Yong có thể thay đổi giọng nói, đầu lắc nhẹ, biểu diễn nhiều động tác khác thường. Khi đã tìm
thấy chứng bệnh, họ sẽ hứa trả lễ cúng cho linh hồn của tổ tiên.
NHÂN VẬT Có khoảng 7 - 10 nhân vật
diễn tuồng theo.

Mỗi nhân vật có đặc tính

và phong cách hành lễ
riêng.

Pak Yong

http://web.usm.my/makyong/makyong-
Peran Muda
characters.asp?CategoryId=1&MenuId=13
http://web.usm.my/makyong/makyong-
characters.asp?CategoryId=1&MenuId=13
 http://web.usm.my/makyong/makyong-characters.asp?CategoryId=1&MenuId=13
Peran Tua
Princess
http://web.usm.my/makyong/makyong-characters.asp?CategoryId=1&MenuId=13
 Kịch bản, điệu múa được xây dựng dựa trên cốt truyện thần
thoại, truyện bí ẩn, truyện kể về các vị vua, hoàng hậu và công
CỐT chúa…

TRUYỆN Mang tính phê phán cái ác, hướng thiện, ca ngợi tình yêu đôi
lứa và những ước mơ bình thường của người dân trong cuộc
sống.
 THỰC
TRẠNG HIỆN
NAY

https://r.search.yahoo.com/_ylt=AwrKBTm3hdJi2FAPvoJ2Uwx.;_ylu=c2VjA2ZwLWF0dHJpYgRzbGsDcnVybA--/RV=2/
RE=1657992759/RO=11/RU=https%3a%2f%2fwww.mynewshub.tv%2fterkini%2funesco-gesa-kelantan-tarik-balik-pengharaman-mak-
yong%2f/RK=2/RS=UMTHWj.aF2KJCGwtr6p.FFaRwZY-
Mak Yong ngày xưa thiên về diễn xướng tín
ngưỡng dân gian, cầu cúng tổ tiên, thần linh và
lên đồng để chữa bệnh Mak Yong hiện đại thiên
hẳn về nghệ thuật biểu diễn sân khấu, chú trọng
đến trang phục sân khấu đắt tiền và kỹ thuật biểu
diễn.

Mak Yong ngày xưa chỉ cần 7 - 10 người thì nay

đã tăng lên tối thiểu là 15 người.

Mak Yong hiện đại vẫn kế thừa Mak Yong truyền

thống và có bổ sung, nâng cao.

https://www.freemalaysiatoday.com/category/leisure/2021/04/10/can-mak-yong-
survive-another-decade/
Đóng góp đáng kể vào dòng chảy lịch sử nghệ thuật Malaysia bên cạnh nghệ thuật Ấn
Độ, Islam giáo và Thái Lan. Mak Yong được xem như một kho tàng nghệ thuật sân
khấu quý giá và là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, tín ngưỡng cổ truyền của người
Mã Lai.

https://www.pusaka.org/communities-mak-yong
Luận án
NGUỒN TÌM KIẾM TƯ
Trương Văn Món (2012). Mối quan hệ giữa văn LIỆU
hóa Chăm và văn hóa Mã Lai thông qua lễ Raja Praong
và Mak Yong, Luận án Tiến sĩ Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM.
Sách
Phạm Đức Lương (2013). Lịch sử văn hóa Đông Nam Á, NXB Văn hóa - Thông tin, Hà Nội.
Tạp chí
Mazlina Pati Khan (2022). Mak Yong’s Performing Art: A Collection Analysis of Malaysia Institutional
Memory. Record and Library Journal, ISSN: 2442-5168.
Website
Hanis (2022). Asal Usul Mak Yong Dan Singkap Kisah Tarian Ini Yang Pernah Diharamkan Hampir 30
Tahun Di Kelantan.
Lấy từ URL:
https://siakapkeli.my/2021/10/21/asal-usul-mak-yong-dan-singkap-kisah-tarian-ini-yang-pernah-
diharamkan-hampir-30-tahun-di-kelantan/
Video
UNESCO. 2010, Mak Yong Theatre [Video].
Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=RLlvYFvRU9M&t=2s
 NHÓM 2 -
MALAYSIA
Hồ Thị Thanh Trúc - 1955012135
Hồ Thị Yến Nhi - 1955012071
Trần Trọng Tính - 2055012081
Lê Quỳnh Thy – 2055012080
Quách Phan Nhật Quỳnh - 2055012071
Đoàn Mỹ Huyên - 2055012028
Nguyễn Quỳnh Trúc Lam - 2055012037
THANKS FOR
WATCHING
1. Hãy cho biết loại nhạc cụ sản xuất ra năng lượng
đặc biệt, kích thích linh hồn Mak Yong nhập đồng.

Chiêng Tetawak Đàn Rebab

Trống Gendang Kèn Serunai

2. Vào năm mấy Mak Yong được UNESCO công nhận
là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại?

2007 2009

2008 2010
3. Đây là nhân vật biểu diễn tuồng
cổ gọi là:

Pak Yong Pincess

Peran Muda Peran Tua

4. Lễ Mak Yong thường được biểu diễn vào thời
gian nào trong ngày?

Lúc mặt trời lên Lúc giữa trưa

Lúc mặt trời lặn Lúc về đêm

5. Bà Mak Yong hát gì để cầu mặt trời truyền năng lượng?

Mẹ kéo mặt trời lên, kéo mặt trời xuống, mặt trời bừng sáng.
Tôi kéo ông tôi lên, tôi kéo lên và kéo xuống.

Cha kéo mặt trời lên, kéo mặt trời xuống, mặt trời bừng sáng.
Tôi kéo bà tôi lên, tôi kéo lên và kéo xuống.

Ông kéo mặt trời lên, kéo mặt trời xuống, mặt trời bừng sáng.
Tôi kéo mẹ tôi lên, tôi kéo lên và kéo xuống.

Bà kéo mặt trời lên, kéo mặt trời xuống, mặt trời bừng sáng.
Tôi kéo cha tôi lên, tôi kéo lên và kéo xuống.