PANITIKAN SA

PANAHON NG
KASTILA
(1565-1872)
Abdurahman, Aimeesa G.
Gamil, Dannah Joy
Talaan ng nilalaman

01 02 03
Kaligirang Mga pagbabagong Mga impluwensya ng
pangkasaysayan naganap sa buhay ng mga kastila sa panitikang
pilipino filipino

04 05 06
Mga unang aklat sa Mga akdang pangwika Mga Uri ng panitikan
panahon ng kastila
 01
Kaligirang
pangkasaysayan
 Isinaalang alang na unang pananakop ng mga kastila sa
ating kapuluan ay ang pananatili rito ni Miguel Lopez de
Legazpi noong 1565 bilang kauna-unahang kastilang
gobernadora-heneral.
 Nagpatuloy nang walang pagbabago hanggang sa
pagkakaroon ng digmaan sa kabite noong 187 2
 02
Mga pagbabagong
naganap sa buhay ng
mga pilipino
Tinangkilik ng Katolisismo
Nagpalit sila ng pangalan at nagpabinyag
Nagbago ang anyo ng kanilang pamamahay
Nagkaroon ng mga bahay na tisa at bato
Magagandang kasangkapan tulad ng piyano,
muwebles at mga kagamitang pangkusina
Nagkaroon ng mga sasakyang tulad ng
krwahe,tren at bapor
Natuto silang magdiwang ng mga kapistahan
bilang parangal sa mga santo at Papa
Bilang libangan, nagkaroon ng mga sabong, karera
ng kabayo at teatro
 03
Mga impluwensya ng
kastila sa panitikang
filipino
 “ALIBATA” na ipinagmamalaki kauna-unahang
abakadang Filipino na nahalinhan ng alpabetong Romano.
 Pagkakaturo ng Doctrina Cristiana na kinasasaligan ng
mga gawang makarelihiyon
 WIKANG KASTILA na nagging wika ng Panitikan nang
panahong yaon
 Pagkakadala ng mga alamat ng Europa at tradisyong
Europeo rito na nagging bahagi ng panitikang Filipino
tulad ng awit, kurido, moro-moro at iba pa.
Ang pagkakasinop at pagkakasalin ng
makalumang panitikan sa tagalog at sa ibang
wikain
Pagkakalathala ng iba’t – ibang aklat
napambalarila sa wikaing Filipino tulad sa tagalog,
Ilokano at Bisaya
Pagkakaroon ng makarelihiyong himig ng mga
lathalain ng mga panahong yaon.
 04
Mga unang aklat sa
panahon ng kastila
1. Doctrina Cristiana
ka una unahang aklat na limbag sa
pilipinas noong Hulyo 15, 1593. Akalat ito
nina Fray Juan de Placencia at Fray Domingo
Nieva.
2. Nuestra Senora del Rosario
ikalawang aklat na nalimbang sa
Pilipinas. Akda ito ni Padre Blancas de San Jose
noong 1602. Nalimbag sa imprenta ng Pamanasan
ng Sto. Tomas sa tulong ni Juan de Vera, Isang
mestisong Instsik.
3. Barlaan at Josaphat
Akda ito sa tagalog ni Padre Amtonio
de Borja. Ipinalalagay itong kauna unahang
nobelang nalimbag sa pilipinas.
4. Pasyon
*aklat na nauukol sa buhay at pagpapakasakit ni Kristo

*binabasa ito tuwing Mahal na Araw. Nagkaroon ng apat (4) na

bersyon sa Tagalog ang akdang ito, at ang bawat bersyon ay
ayon na rin sa pangalan ng mga nagsisulat

*ang mga ito ay ang Version de Pilapil ( Padre Mariano Pilapil);

Version de Belen (Gaspar Aquino de Belen); Version dela Merced
( Aniceto dela Merced); at Version de Guia (Luis de Guia)

*Isinaalang-alang na pinakapopular ang Version de Pilapil.

5. Urbana at Felisa
*aklat na sinulat ni Modesto de Castro, ang
tinaguriang “Ama ng Klasikong Tuluyan sa Tagalog”

*naglalaman ito ng pagsusulatan ng magkapatid na

sina Urbana at Felisa

*pawang nauukol sa kabutihang-asal ang nilalaman ng

aklat na ito, kaya’t malaki ang nagawang impluwensya
nito sa kaugaliang panlipunan ng mga Pilipino.
6. Si Tandang Basio Macunat

*ay isang nobelang isinulat ni Miguel Lucio

y Bustamante, isang Kastilang pari

* Isa itong halimbawa ng namamayaning posisyon

ng mga maykapangyarihan na ang mga Pilipino ay
hindi maaaring maging aral.
Umabot sa rurok ang sitwasyong ito noong 1897 nang sabihin ng
mga pari na ipasara ang mga paaralan para mapigilan ang
nakaambang rebolusyon. Naipakita ito sa nobelang Si Tandang
Basio Macunat at binigyang-diing manatili ang mga lokal sa
kanilang mga lalawigan at gawin ang kanilang mga gawain doon
sa halip na magtungo sa lungsod at magpatuloy ng mataas na
pag-aaral. Ang nobela, gaya ng ibang tulad nito, ay isinulat sa
pag-aasam na makontrol ang lumalagong ideyang pulitikal,
kultural at ekonomiko sa mga mamamayan. Pinuna ang nobela
ng iba't ibang henerasyon ng mga Pilipinong manunulat gaya
nina Jose Rizal, Marcelo H. del Pilar, at Teodoro Agoncillo.
 05
Mga akdang
pangwika
1. Arte Y Regalas de la Lengua Tagala - sinulat ni
Padre Blancas de San Jose at isinalin sa Tagalog
ni Tomas Pinpin noong 1610.
2. Compendio de la Lengua Tagala - inakda ni
Padre Gaspar de San Agustin noong 1703.
3. Vocabulario de la Lengua Tagala - kauna-
unahang talasalitaan sa Tagalog na sinulat ni
Padre Pedro de San Buenaventura noong 1613.
4. Vocabulario de la Lengua Pampango
- unang aklat na pangwika sa Kapampangan na
sinulat ni Padre Diego Bergano noong 1732.
5. Vocabulario de la Lengua Bisaya
- pinakamahusay na aklat pangwika sa Bisaya na
sinulat ni Mateo Sanchez noong 1711.
6. Arte de la Lengua Bicolana
- unang aklat pangwika sa Bikol na sinulat ni Padre
Marcos Lisboa noong 1754.
7. Arte de la Iloka
- kauna-unahang balarilang Iloko na sinulat ni Francisco
Lopez.
 06
Mga Uri ng panitikan
A.) PASYON – inaawit tuwing Kwaresma, hinggil sa
buhay , sakit at pagdurusa ni Kristo.

B.) KOMEDYA/MORO-MORO- isang matandang

dulang Kastila na naglalarawan ng pakikipaglaban ng
Espanya sa mga Muslim noong unang panahon.

C.) DALIT – ang pag-aalay ng bulaklak kasabay nang

pag-awit bilang handog sa Birheng Maria.
D.) DUNG-AW –binibigkas nang paawit ng isang
naulila sa piling ng bangkay ng yumaong asawa,
magulang at anak.

E.) KARAGATAN – isang larong may paligsahan sa tula

ukol sa singsing ng isang dalagang nahulog sa gitna
ng dagat at kung sinong binata ang makakuha rito ay
siyang pagkakalooban ng pag-ibig ng dalaga.

F.) DUPLO –larong paligsahan sa pagbigkas ng tula na

isinasagawa bilang paglalamay sa patay.
G. KARILYO – pagpapagalaw ng mga anino ng mga
pira-pirasong kartong hugis tao sa likod ng isang
kumot na puti na may ilaw.

H. SENAKULO – isang dulang nagsasalaysay ng buhay

at kamatayan ng Poong Hesuskristo.

I.) TIBAG – isang pagtatanghal kung buwan ng Mayo,

ng paghahanap ni Santa Elena sa krus na pinagpakuan
kay Kristo.
J.)SARSUWELA- isang komedya o melodramang may
kasamang awit at tugtog, may tatlong (3)yugto, at
nauukol sa mga masisidhing damdamin tulad ng
pag-ibig, paghihiganti, panibugho, pagkasuklam at
iba pa.

K.) KURIDO – galing sa salitang Mehikanong

“corrido” na ang ibig sabihin ay “kasalukuyang
pangyayari” (current event). Ito ay tulang pasalaysay
na may sukat na walong (8) pantig at pumapaksa sa
katapangan, kabayanihan at kababalaghan.
L.) AWIT – tulang pasalaysay na may sukat na
labindalawang (12) pantig at may mga pangyayaring
hango sa tunay na buhay.

M.) PARABULA – kwentong hango sa Banal na

Kasulatan na maaaring umakay sa tao sa matuwid na
landas ng buhay.
N. KANTAHING-BAYAN – (Folk Songs) ang nilalaman ay
nagpapakilala ng iba’t ibang pamumuhay at pag-uugali
ng mga tao at ng mga kaisipan at damdamin ng bayan.

O.) SAYNETE – itinuturing na isa sa mga dulang

panlibangan nang mga huling taon ng pananakop ng
mga Kastila. Ang paksa ng dulang ito ay nahihinggil sa
paglalahad ng kaugalian ng isang lahi o katutubo.
 SALAMAT
SA
PAKIKINIG!
!