Uspješan rad želi vam autor CD-a Emir Hamzić

Autori udžbenika:
Mirsudin Pačariz, Amir Hadžić, Adrović Mina , Nedžad Udvinčić
Koeficijent korisnog
dejstva
Saznat ćeš o:
- korisnom radu
- uloženom radu
- koeficijentu korisnog dejstva
 Korisni rad
Mnoge mašine zamjenjuju rad čovjeka odnosno rad ljudskih mišića:
automobil , dizalica, bageri, kamioni, aparati u domačinstvu itd.
Da bi one obavljale rad potrebna im je energija. Da li se sva uložena
energija u tim mašinama pretvara u korisni rad.

Već znamo da se energija uložena

za kretanje automobila troši i na
zagrijavanje motora, trenje točkova
i ceste trenje unutar raznih pokretnih
dijelova samog motora, zvučnu
energije. Ne postoje mašine kod kojih
se sva uložena energija pretvara u
korisni rad.
 Primjer sa dizalicom
Dio uložene energije kod dizalice utroši se za rad na podizanju tereta,
a dio energije se utroši na rad na savladavanju sile trenja u različitim
pokretnim dijelovima dizalice. Ukupni izvršeni rad je uloženi rad Au
a rad koji se korissti za podizanje tereta , zove se korisni rad Ak .
Odnos korisnog i uloženog rada mašine
zovemo koeficijent korisnog dejstva
Ak
kkd =
Au
Koeficijent korisnog dejstva može se uzeti kao
odnos korisne i ukupne snage, zato što se vrši
za isto vrijeme.
Zamjenom umjesto Ak = Pk ∙ k i Au = Pu ∙ t

U prethodnu formulu dobijemo kkd = Pk

Pu
Koeficijent korisnog dejstva mašine
Keficijent korisnog dejstva mašine je jednak količniku
korisne i ukupne snage mašine.
Koeficijent korisnog dejstva je uvijek manji od 1 i često
se iskazuje u procentima. Na primjer, koeficijent korisnog
dejstva elektromotora je 0,94 (94 ℅), dizel motora 0,38 ( 38℅ )
solarne čelije 0,12 (12℅) parne turbine 0,4 (40 ℅) it d.
Primjer:
Odredi koeficijent korisnog dejstva motora , ako je njegova uložena
snaga 40 kW , a korisna snaga 32 kW .
Pk
kkd =
Pu
kkd = 0,8 kkd = 0,8 ili 80℅
32 kW
kkd = 40 kW
Razmisli i odgovori

1. Šta je koeficijent korisnog dejstva ?

Odnos korisnog i uloženog rada mašine zovemo koeficijent

korisnog dejstva
Ak
kkd =
Au

2. Čemu je jednak koeficijent korisnog dejstva mašine ?

Koeficijent korisnog dejstva mašine je jednak količniku

korisne i ukupne snage mašine.