BEZROBOCI

E
• Bezrobocie - jest to niemożność znalezienia pracy zarobkowej
przez ludzi w wieku produkcyjnym, zdolnych i chętnych
do pracy oraz aktywnie jej poszukujących. Bezrobotni stanowią
więc część ludności w wieku produkcyjnym.
• Stopa bezrobocia - to wyrażony w procentach stosunek liczby
bezrobotnych do zasobów siły roboczej. Na podstawie tego
wskaźnika wiadomo, jaka część zasobów pracy stanowią
bezrobotni. Stopa bezrobocia nie jest precyzyjną miarą zjawiska.
Jej wysokość zależy bowiem od arbitralnie przyjmowanych
kryteriów prawnych. 
• Bezrobotny - oznacza ogólnie osobę niezatrudnioną,
nieprowadzącą działalności gospodarczej i niewykonującą innej
pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia
zatrudnienia. Międzynarodowa Organizacja Pracy za bezrobotnego
uznaje osobę w wieku 15–74 lat, która jednocześnie spełnia
trzy warunki: w okresie badanego tygodnia nie była osobą
pracującą, aktywnie poszukiwała pracy i była gotowa podjąć pracę
w badanym tygodniu lub następnym. Za bezrobotnego uważa
również osobę, która nie poszukiwała pracy, ponieważ miała pracę
zapewnioną i oczekiwała na jej rozpoczęcie przez okres nie dłuższy
niż 3 miesiące oraz była gotowa ją podjąć
 Osoba bezrobotna ma prawo do:
• rejestracji we właściwym powiatowym urzędzie pracy po przedstawieniu niezbędnych dokumentów;
• korzystania nieodpłatnie z usług rynku pracy, takich jak: pośrednictwo pracy na terenie kraju i za granicą, poradnictwo zawodowe oraz udział w zajęciach klubu
pracy i innych warsztatach aktywizacyjnych, organizowanych w powiatowych i wojewódzkich urzędach pracy;
• przesunięcia terminu wizyty maksymalnie o 10 dni kalendarzowych w ciągu roku, w ramach tzw. braku gotowości;
• ubiegania się o udział w szkoleniach finansowanych ze środków Funduszu Pracy, jak również korzystania z innych form i instrumentów wsparcia, takich jak:
staż, bony, przygotowanie zawodowe dorosłych, jednorazowe środki lub pożyczka na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, prace społecznie
użyteczne, grant na teleprcę, pożyczka szkoleniowa, finansowanie kosztów egzaminów i licencji, świadczenie aktywizacyjne,
• ubiegania się o korzystanie z robót publicznych, prac interwencyjnych,
• ubiegania się o inne finansowe formy wsparcia, takie jak: stypendium na kontynuowanie nauki, dofinansowanie do studiów podyplomowych, refundacja
kosztów opieki nad dzieckiem do lat 7, zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania, dodatek aktywizacyjny, jeżeli spełnisz określone warunki;
• ubezpieczenia zdrowotnego.
 Podstawowy podział na rodzaje bezrobocia na
podstawie jego przyczyn to:

• Bezrobocie frykcyjne — kiedy na rynku jest za mało miejsc pracy. Zazwyczaj jest to
okres przejściowy (dlatego nazywa się je również bezrobociem krótkotrwałym). Ten
rodzaj bezrobocia jest związany z niedostateczną informacją — kandydaci nie
wiedzą, że czeka na nich stanowisko pracy.

• Bezrobocie strukturalne — zbliżone do bezrobocia frykcyjnego, jednak

utrzymujące się dłużej i trudniejsze do zniwelowania. W tym przypadku kandydaci
nie mają wystarczającego wykształcenia lub kompetencji, aby podjąć pracę.

• Bezrobocie koniunkturalne — nazywane również bezrobociem cyklicznym lub

keynesowskim. Jest związane z cyklicznymi zmianami produktywności gospodarki i
nie jest długotrwałe.

• Bezrobocie technologiczne — związane z bezrobociem strukturalnym. Jest

spowodowane wprowadzaniem nowych technologii. Pracownicy po prostu nie
posiadają wystarczających umiejętności, aby pracować np. z nowym sprzętem.

• Bezrobocie sezonowe — dotyczy branż i zawodów, które są podatne na zmiany

sezonowe (np. prace wakacyjne).
Można również podzielić rodzaje bezrobocia na
podstawie okresu trwania zjawiska. Wyróżnia się:

• bezrobocie krótkookresowe (do 3 miesięcy)

• średniookresowe (od 4 do 6 miesięcy)
• długookresowe (od 7 do 12 miesięcy)
• długotrwałe (powyżej 12 miesięcy).
Sposoby walki z
bezrobociem
Metody aktywne mają na celu aktywizację zawodową osób
bezrobotnych. Zalicza się do nich działania, takie jak:
• Pośrednictwo pracy
• Osoby bezrobotne mogą np. rejestrować się w
urzędach pracy. Giełdy i targi pracy to inne formy
pośrednictwa ułatwiające nawiązanie kontaktu z
pracodawcami i znalezienie zatrudnienia.
• Dofinansowanie nauki
• Rejestracja w urzędzie pracy umożliwia uczestnictwo w
szkoleniach i kursach zawodowych. Osoba bezrobotna
zdobywa kwalifikacje, dzięki czemu łatwiej jej odnaleźć
się na rynku pracy.
• Staże
• Bezrobotni uczestniczą również w stażach (płatnych
lub bezpłatnych). Zdarza się, że po wygaśnięciu umowy
stażowej zaczynają wykonywać obowiązki na
podstawie umowy o pracę.
Metody pasywne stosuje się po to, by chronić osoby
doświadczające trudności ze znalezieniem pracy. Najważniejsze z
nich to:
• Dotacje
• Zakłady pracy borykające się z trudnościami finansowymi
mogą liczyć na dofinansowania. Dodatkowe środki pieniężne
zapobiegają redukcji zatrudnienia. Pracodawcy otrzymują
również dotacje na tworzenie dodatkowych miejsc pracy.  
• Zasiłki
• Osoby, które spełniają warunki, mogą pobierać świadczenia,
takie jak zasiłek dla bezrobotnych czy świadczenie
przedemerytalne. Pomoc socjalna sprzyja zaspokojeniu
podstawowych potrzeb, ale nie wpływa na zmniejszenie
poziomu bezrobocia.  
• Obniżenie wieku emerytalnego
• Jeśli problem bezrobocia występuje w szczególności wśród
ludzi młodych, rząd może zdecydować się na obniżenie wieku
emerytalnego. Taki krok sprawia, że zwalniają się miejsca
pracy.
• Kiedy bezrobocie jest niskie, sytuacja gospodarcza w kraju
utrzymuje się na stabilnym poziomie. Nie można jednak
zaktywizować zawodowo całej populacji, ponieważ zawsze
znajdą się osoby, które dobrowolnie rezygnują z pracy.
Skutki bezrobocia
Ekonomiczne skutki bezrobocia
• występowanie różnicy pomiędzy wielkością PKB możliwą do osiągnięcia przy pełnym
zatrudnieniu (zakładając istnienie bezrobocia frykcyjnego), a wielkością PKB, którą
rzeczywiście osiągnięto w danym okresie czasu
• spadek poziomu produkcji – zasoby siły roboczej nie są w pełni wykorzystywane
• rozwój tzw. szarej strefy - pracujący nie odprowadzają podatków i składek na
ubezpieczenia społeczne
• zmniejszenie wpływów do budżetu państwa - zmniejszone wpływy z podatków i
ubezpieczeń społecznych
• zwiększenie wydatków z budżetu państwa na zasiłki socjalne dla bezrobotnych,
utrzymanie urzędów pośrednictwa pracy i walkę z bezrobociem
• pogłębianie się deficytu budżetowego na skutek znacznych wydatków państwa na cele
związane z bezrobociem, co może skutkować zwiększeniem wysokości podatków i
niezadowoleniem społeczeństwa
• ubytek kapitału ludzkiego – zanikanie kwalifikacji i umiejętności pod wpływem
długotrwałego pozostawania bez pracy
• obniżenie dochodów w gospodarstwach domowych, co prowadzi do zmniejszenia popytu
globalnego.
Społeczne skutki bezrobocia
• poczucie wykluczenia ze społeczeństwa, odczuwane zarówno przez bezrobotnego, jak i jego
rodzinę
• utrata dotychczasowej pozycji społecznej
• utrata kontaktu ze znajomymi
• niechęć do udziału w życiu społeczności lokalnej, a także politycznym i kulturalnym
• konflikty w rodzinie, niekiedy prowadzące do rozstań, a nawet rozwodów
• odkładanie decyzji o małżeństwie i założeniu rodziny przez osoby bezrobotne
• przekazywanie złych wzorów do naśladowania dzieciom - kontynuowanie przez dzieci
pozostawania bez pracy, zanikanie szacunku wobec pracy
• nadmiar wolnego czasu u osób bezrobotnych i zakłócony rytm dnia
• pogarszanie się stanu zdrowia społeczeństwa
• patologie społeczne, takie jak: alkoholizm, narkomania, przestępczość
• obniżanie się kwalifikacji i zanikanie umiejętności, co skutkuje koniecznością
przekwalifikowywania się
• obniżony standard życia, prowadzący niekiedy do biedy i ubóstwa
• emigracja zarobkowa, która także może negatywnie wpływać na więzi rodzinne i skutkować
rozpadem małżeństw.