leqcia #2

Tema:

qQo n e b a
 qoneba
qonebis sxvadasxva definiciebi:
• qoneba warmoadgens uflebaTa erTobliobas, romelTa subieqtia
adamiani rogorc calke individi danarCen individebTan
mimarTebiT.
• qoneba unda gavigoT bunebrivi da iuridiuli gagebiT:
 bunebrivi gagebiT – qoneba warmoadgens im uflebaTa
erTobliobas, romlebic vrceldeba nivTebze. igi mcirdeba ara marto
gasxvisebis Sedegad, aramed qonebis mesakuTris mier Tavis Tavze
ama Tu im valdebulebis kisrebiT. Tu piri kisrulobs valdebulebas,
Sedegi amisa aris misi qonebis Semcireba. amitom qonebas
bunebrivi gagebiT Cven vuwodebT yvelafers imas, rac rCeba
mesakuTris xelSi misi valebis dafarvis Semdgom.
 iuridiuli gagebiT – ki igi aris sanivTo, valdebulebiT-samarTlebrivi
uflebebisa da valdebulebebis erToblioba, romelSic Sedis mesakuTris
ara marto aqtivi, aramed pasivic. am gagebiT qoneba eqneba imasac,
visac aqvs ufro meti vali, vidre arsebuli qonebrivi sikeTe.
• vinSnaidi qonebas ganmartavda, rogorc piris kuTvnili qonebrivi
uflebebis erTianobas, Tumca igi cnobda aseve qonebis cnebas viwro
gagebiTac – anu qonebad moiazreboda “mxolod iseTi qoneba, romelic
rCeba valebis gamoqviTvis Semdeg, anu qoneba wminda qonebis
gagebiT”.
• girke ganasxvavebda qonebis cnebas subieqturi da obieqturi gagebiT:
 obieqturi gagebiT – qoneba warmoadgens yvela im moZravi da uZravi
nivTebis erTobliobas, romelic eqvemdebareba piris batonobas; aseve
tvirTi da valdebulebebi, romlebic qmnis qonebis pasivs
(gansakuTrebuli qoneba)
 subieqturi gagebiT – qoneba warmoadgens obieqturi gagebis
Sesabamisad uflebebisa da valdebulebebis erTobliobas.
• SerSeneviCi – qonebad miiCnevda aqtivebisa da pasivebis
erTobliobas.
• Tanamedrove germaneli civilistebi qonebis qveS moiazreben mxolod
aqtivebs.
• estoneTis kanonmdebloba qonebas Semdegnairad ganmartavs -
rogorc piris kuTvnil nivTebs, uflebebs, romlebic eqvemdebareba
fulad Sefasebas da valdebulebebs, Tu kanoniT sxva ram ar aris
dadgenili;
• moldovis samoqalaqo kodeqsSi – qonebas warmoadgens gansazRvruli
fizikuri da iuridiuli pirebis kuTvnili uflebebisa da valdebulebebis
erToblioba (romlebic eqvemdebareba fulad Sefasebas), romlebic
ganixileba rogorc erTmaneTTan mWidrod dakavSirebuli aqtiuri da
pasiuri qonebrivi Rirebulebebis jami.
 qoneba
qoneba aris – yvela nivTi da aramaterialuri qonebrivi sikeTe,
romelTa flobac, sargebloba da gankargva SeuZliaT fizikur da
iuridiul pirebs da romelTa SeZenac SeiZleba SeuzRudavad, Tuki
es akrZaluli ar aris kanoniT da ar ewinaaRmdegeba zneobriv
normebs (saqarTvelos sk-is 147-e muxli).
• anu saqarTvelos kanonmdebloba qonebis qveS moiazrebs mxolod
aqtivs, Tumca aris gamonaklisebic, magaliTad:
memkvidreobiT samarTalSi, rodesac saubaria mamkvidreblis
qonebis memkvidreebze gadasvlis Sesaxeb – am dros gadadis ara
marto samkvidro masas mikuTvnebuli aqtivebi – nivTebi, uflebebi,
moTxovnebi, aramed – pasivic anu valdebulebebic.
• cocxali adamianis sxeuli Tu misi calkeuli nawili ar aris qoneba –
Tavad adamiansac ar gaaCnia Tavis sxeulze sakuTrebis ufleba,
Tumca miiCneva, rom adamianis sxeulze vrceldeba misi neba, rac
SesaZlebelia gauTanabrdes mesakuTris samarTlebriv Zalauflebas
Tavis sakuTrebaze.
adamians aqvs pirovnuli ufleba sakuTar xelSeuxeblobaze.
ufleba – avnos Tavis sxeuls, rac misi “sakuTrebasTan gaTanabrebuli”
uflebidan SesaZlebelia gamomdinareobdes, ar unda arsebobdes.
dasaSvebia aRiarebul iqnes mxolod “sikvdilis ufleba”, ufro zustad,
“ufleba srulfasovan sicocxleze” samedicino Carevaze uaris Tqmis
uflebis gagebiT.
adamianis organos (mag. Tirkmeli) Sesaxeb dadebuli garigeba baTilia,
vinaidan ewinaaRmdegeba samarTlebrivi wesrigis mier aRiarebul
adamianis ZiriTad uflebebs, upirvelesad adamianis Rirsebasa da
xelSeuxeblobas.
individis Tanxmoba Tavisi “organos gacemaze” unda ganixilebodes
individis pirovnuli uflebis realizebad da dasaSvebia upiratesi interesis,
sxva adamianis sicoclisa da janmrTelobis SesanarCuneblad.
germanuli samarTlis mixedviT gardacvlilis gvami miiCneva specialuri
kategoriis nivTad. masze ar arsebobs sakuTrebis ufleba da is ar
gadaecema memkvidreobiT.
gvamis samedicino klinikaSic moTavseba dasaSvebi unda iyos mxolod
mis mier sicocxleSi gamovlenili nebis Sedegad, anu igi gardacvalebis
Semdeg iqneba klinikaSi Tavisi nebis safuZvelze da gardacvalebis
Semdegac moemsaxureba upirates sazogadoebriv interess (gvamis
gakveTa samedicino TvalsazrisiT).
 qarTuli kanonmdeblobis Tanaxmad
• pirveli gvami – ar warmoadgens nivTs, vidre igi ganasaxierebs
pirovnebas;
• meore – mas Semdeg rac gvami anatomiis institutSi moxvdeba,
amiT igi kargavs pirovnebis samosels da nivTad iqceva.
cxoveli – mas ar gaaCnia Rirseba, Sesabamisad arc pirovnuloba da
uflebaunarianoba.
igi samarTlis obieqtad, qonebad ganixileba.
cxovelebze Cveulebrivad vrceldeba nivTebis mimarT moqmedi wesebi.
Tumca avstriis samoqalaqo kodeqsi ambobs, rom “cxovelebi ar arian
nivTebi, maTi dacva xorcieldeba specialuri kanonmdeblobiT.
nivTebis mimarT moqmedi debulebebi, mxolod maSin gamoiyeneba
cxovelebis mimarT, Tu ar arsebobs gansxvavebuli mowesrigeba.
 qoneba
• nivTebi – sxeulebrivi nivTebi

• aramaterialuri qonebrivi sikeTeebi –

usxeulo nivTebi
 nivTebi
• nivTi qonebad iqceva im ufleba-movaleobaTa wyalobiT, romelic
am nivTTanaa dakavSirebuli
SeiZleba iTqvas, rom qoneba ufleba-movaleobaTa erTianobacaa
nivTebis damaxasiaTebeli niSnebia:
• sxeulebrioba - rac fizikuri kanonebidan gamomdinareobs - myar,
Txevad, airad mdgomareobaSi - (eleqtroba, siTbo, gamosxiveba
ar aris nivTebi).

• nivTebi brunvaunariani (pirovnulobas moklebuli) sagnebia –

SesaZlebelia maTi Tavisufali, SeuzRudavi SeZena, Tuki es
kanoniT ar aris akrZaluli an ar ewinaaRmdegeba zneobis
normebs.
• batonobas daqvemdebarebuli sagnebia – anu SesaZlebeli unda
iyos maTi floba, sargebloba da gankargva – (wyali zRvasa da
mdinareebSi, atmosferuli haeri Ria mdgomareobaSi, mze,
mTvare, varskvlavebi – nivTebad ver CaiTvleba).
• naturiT gamijnuli sagnebia (gazi, siTxe, zRva, haeri TavisTavad
ar warmoadgens nivTebs Tu SemosazRvrul areSi ar movaqcieT,
(gamonaklisis saxiT _ miwis nakveTi RobesTan mimarTebaSi, aq
araa aucilebeli sivrcobrivad misi naturiT gamijvna)
• nivTebi sxeulebrivad erTiani sagnebia – rac maT funqcionalur
erTianobas ganapirobebs (avtomobili, sayvavile yvavilebiT)
(funqcionaluri sakuTreba niSnavs erT nivTze sakuTrebas).
• (adamianis organoebis gankargva – saqarTvelos samoqalaqo
kodeqsi organoebis gankargvaze arafers ambobs, Tumca
“adamianis sxeulis organoTa transplantaciis Sesaxeb” kanoni
uSvebs amis SesaZlebloba).
•
 nivTebis klasifikacia
SeiZleba gamovyoT nivTTa Semdegi klasifikacia:
• saerTo sargeblobis
• sajaro da kerZo
• moZravi/uZravi
• Canacvlebadi/araCanacvlebadi
• gvarovnuli/individualuri
• moxmarebadi/aramoxmarebadi
• gayofadi/ganuyofli
• calkeuli nivTebi/nivTebis erToblioba
• adamianis sxeuli
• cxoveli
• saerTo sargeblobis - aseT nivTebad zogadi SexedulebiT
SeiZleba miviCnioT haeri, wyali, zRva, bunebrivad modinare
wylebi anu iseTi obieqti, romelic Tavisi bunebrivi arsiT ar
SeiZleba imyofebodes vinmes sakuTrebaSi da romelic
SeiZleba gamoyenebul iqnas nebismieri piris mier.
• sajaro da kerZo - sajaro nivTebad miiCneva nivTebi,
romlebic ekuTvnis saxelmwifos an municipalitets an sajaro
samarTlis iuridiul pirebs, Tumca SeiZleba kerZo pirebsac
ekuTvnodes, magram maTi daniSnuleba sajaro miznebs unda
emsaxurebodes (mag. gzebi, zRvis sanapiro, saxl-muzeumebi
da sxva). kerZo – cxadia, kerZi piris sakuTrebaSi arsebuli
nivTebia kerZo/piradi moxmarebis mizniT.
• moZravi/uZravi - mas miekuTvneba miwis nakveTi masSi
arsebuli wiaRiseuliT, miwaze aRmocenebuli mcenareebi, aseve
Senoba-nagebobani, romlebic myarad dgas miwaze (mux. 149).
moZravi – moZravia yvela is nivTi, rac ar aris uZravi.
Canacvlebadi/araCanacvlebadi – Canacvlebadia nivTi, romelic
ganisazRvreba raodenobiT, zomiT an woniT da cxadia igi ver
iqneba individualuri niSniT gansazRvruli (mag. fuli, fasiani
qaRaldebi, seriuli warmoebis saqoneli – mag. avtomobili, aveji,
gaziani sasmeli, Rvino).
Canacvlebadi nivTis daRupvis SemTxvevaSi SesaZlebelia sxva
identuri nivTis miwodeba, xolo araCanacvlebadi nivTis dros ki
ara. mxolod Canacvlebad nivTze SeiZleba daidos sesxis
xelSekruleba. araCanacvlebadi nivTis magaliTia – miwis
nakveTi da sacxovrebeli saxli, saxlSi CaSenebuli samzareulo da
sxva.
• gvarovnuli/individualuri – gvarovnuli nivTi Canacvlebadia, sesxs
da qiravnobas eqvemdebareba (fuli, 100 kg pomidori da sxva).
gvarovnulobis dadgena ki mxareTa konkretuli SeTanxmebis
safuZvelze xdeba.
individualuri – araCanacvlebadi nivTia da misi
ganadgurebis/daRupvis SemTxvevaSi adgili aqvs kompensaciis
moTxovnas (daxatuli naxati, damzadebuli samkauli da sxva)
• moxmarebadi/aramoxmarebadi - moxmarebadi nivTis daniSnuleba
misi moxmarebiT – galeviT ganisazrvreba – medikamenti,
saWmeli. isini zogadad ver xdebian Txovebis Tu qiravnobis sagani.
moxmarebadi nivTis gamoyeneba vlindeba mis ganadgurebaSi,
galevaSi.
aramoxmarebadi – aseT nivTebs axasiaTebs bunebrivi cveTa, rodesac
misi Cveulebrivi daniSnulebiT gamoyenebisas xdeba nivTis
Rirebulebis Semcireba (mag. avtomanqani qiravnoba 3 wliT).
• gayofadi/ganuyofli – gayofadi nivTis nawilebad dayofa SesaZlebelia
da TiToeul nawilze warmoiSoba ufleba, rasac ver vityviT
ganuyofelze. gayofadis magaliTia – avtomanqana – saburavebi,
saqare mina, Zravi. ganuyofelis magaliTia – daxatuli naxati – ver
gavyofT tilod da saRebavebad.
• calkeuli nivTebi/nivTebis erToblioba – ganisazRvreba maTi
funqcionaluri datvirTvis mixedviT – magaliTad, avtomobili –
mTlianobaSi Seadgens sxvadasxva nivTebis erTobliobas (saburavi,
Zrava da sxva) romlebic calke aRebul damoukidebl nivTebs
warmoadgenen, magram mTlianobaSi warmoadgens nivTTa
erTobliobas, romelsac funqcionaluri datvirTva – avtomobili -
gaaCnia mTlianobaSi. meore magaliTi – saxlis qoTnis yvavili,
romelic Sedgeba calkeuli nivTebisgan (sayvavile/qoTani, miwa da
yvavili) – magram mTlianobaSi misi funqcionaluri datvirTvaa
“yvavili qoTanSi”, cxvris fara, biblioTeka, mziTevi.
 sajaro nivTebi
(specialuri mowesrigebis sagnebi)
• sajaro nivTebis samarTlebrivi xasiaTi samoqalaqo kodeqsiT ki ar
wesrigdeba, aramed sajaro-samarTlebrivi aqtebiT.
• sajaro nivTebi – sajaro sanivTo batonobis qveSaa da sajaro
miznebs emsaxurebian.
• sajaro nivTebi dualistur wesrigs eqvemdebarebian (kerZo da sajaro
samarTlebriv reJims) – anu emorCilebian kerZo samarTlebriv
reJims, Tumca, masze kerZo sakuTreba datvirTulia sajaro-
samarTlebrivi valdebulebebiT.
• samoqalaqo samarTlis mixedviT nivTebi mxolod sxeulebrivi
sagnebia, sajaro nivTi ki SeiZleba arasxeulebrivi saganic iyos, mag.
sahaero sivrce an eleqtrodeni.
 samoqalaqo samarTalSi nivTi aris erTeuli sagani, xolo sajaro nivTi
SeiZleba iyos am saganTa erToblioba, mag. sajaro nivTia biblioTeka,
maSin roca sanivTo samarTalSi nivTad iTvleba ara mTlianad
biblioTeka, aramed TiToeuli wigni.
sajaro nivTad miiCneva mxolod saxelmwifo aqtiT amgvarad aRiarebuli
nivTi, anu saxelmwifo aqti adgens, Tu romel miznebs unda
emsaxurebodes esa Tu is nivTi. mag. zRvis sanapiro an mdinare
TavianTi Tvisebis gamo ki ar xdebian sajaro nivTebi, aramed
mxolod mas Semdeg rac saxelmwifos mier gamoicema maT mimarT
mikuTvnadobis aqti. kanonis meSveobiTaa sajaro nivTad aRiarebuli
sahaero sivrce, sanaosno gzebi, gzebi da a.S.
magram TavisTavad mikuTvnadobis aqtis arseboba jer kidev ar
niSnavs nivTis aRiarebas sajaro nivTad. aucilebelad unda moxdes
misi praqtikulad Cayeneba sazogadoebriobis samsaxurSi.
 sajaro nivTi Tavis samarTlebriv xasiaTs kargavs nivTis
ganadgurebis SemTxvevaSi an kompetenturi organos mier
specialuri aqtis gamocemiT, romliTac uqmdeba sajaro nivTi.

sajaro nivTis miznobrivi daniSnulebis uzrunvelyofis mizniT

arsebobs am nivTebis movlis valdebuleba, rogorc wesi es
ekisreba im uwyebas, romlis aqtiTac moxda sagnis aRiareba
sajaro nivTad. mag. gzebis movlisa da Senaxvis valdebuleba
ekisreba gzebis departaments da a. S.
 sajaro nivTebi
• saerTo sargeblobaSi arsebuli sajaro nivTebi
• specialuri sargeblobis sajaro nivTebi
• sajaro uflebis mqone dawesebulebaTa
sargeblobaSi arsebuli nivTebi
• mmarTvelobis organizaciebSi arsebuli sajaro
nivTebi
 saerTo sargeblobaSi arsebuli sajaro nivTebi
• mikuTvnebis sajaro-samarTlebrivi aqtis safuZvelze
imyofeba yvelas sargeblobaSi yovelgvari specialuri
nebarTvisa da Tanxmobis gareSe.
• maTi gamoyeneba unda moxdes sajaro-samarTlebrivi aqtiT
gansazRvruli miznebisaTvis.
• am nivTebis mesakuTre valdebulia iTminos maTi saerTo
sagebloba.
• sajaro gzebi (avtomagistralebi, gzebi, quCebi); Sidawylebi;
satransporto gzebi; zRvis sanapiro; sahaero sivrce.
• SesaZlebelia am nivTebiT specialuri sargeblobac – rac iseTi
sargeblobaa, romelic scildeba saerTo sargeblobis farglebs
(bil-bordebis, savaWro jixurebis aRmarTa).

• specialur sargeblobas sWirdeba specialuri nebarTva.

• specialuri nebarTva aucilebelia, roca specialuri gamoyeneba

xelSemSlelia saerTo sargeblobisaTvis, xolo Tuki araa
xelSemSleli, maSin aseTi sargebloba gaformdeba samoqalaqo
samarTlebrivi wesiT anu daideba garigeba
 specialuri sargeblobis sajaro nivTebi

maTi gamoyeneba yvelas ki ar SeuZlia, aramed imas, visac

specialuri saxelmwifo aqtis safuZvelze aqvs aseTi ufleba.
mag:

wylebi, romelTa gamoyeneba xdeba ara sanaosnod, aramed

wyalsameurneo miznebisaTvis – Sidawylebi, miwisqveSa da
sanapiro wylebi
 sajaro uflebis mqone dawesebulebaTa
sargeblobaSi arsebuli nivTebi

es iseTi nivTebia, romelTa gamoyenebac SeuzRudavad yvelas

ki ar SeuZlia, aramed moqalaqeebs specialuri mowmobis
safuZvelze.

mag: ganaTlebis, jandacvis da sxva dawesebulebebi. aseve

dawesebulebebis sargeblobaSi arsebuli qoneba,
biblioTekebi, Teatrebi, muzeumebi da aseve am
dawesebulebebSi arsebuli qoneba bibloiTekebSi - wignebi,
muzeumebSi – suraTebi da a.S.)
mmarTvelobis organizaciebSi arsebuli sajaro
nivTebi

es iseTi nivTebia, romlebic uSualod saxelmwifo miznebs

emsaxurebian da am gziT moqalaqeTa interesebsac

mag: administraciuli nagebobebi,

sasazRvro da sapolicio saSualebebi
 sajaro nivTebi
• wminda nivTebi – (gansakuTrebuli jgufia), saeklesio nivTebi,
romlebic Sewirulia religiuri organizaciebisaTvis.

• SezRuduli sargeblobis nivTebi, romelTTaTvisac specialuri

nebarTvaa saWiro – iaraRi, Zliermoqmedi Sxamiani da
narkotikuli nivTierebebis moxmareba, aseve ucxouri valutis
mimoqceva
 nivTis saxeebi
moZravi – moZravia yvela is nivTi, rac ar aris uZravi.
uZravi – mas miekuTvneba miwis nakveTi masSi arsebuli wiaRiseuliT,
miwaze aRmocenebuli mcenareebi, aseve Senoba-nagebobani, romlebic
myarad dgas miwaze (mux.149).
rogorc miwa, ise wiaRiseuli SeiZleba iqces moZrav nivTebad, Tu moxdeba
sivrcobrivad maTi naturiT gamijvna (tomrebiT gasayidi miwa an
amoRebuli navTobi).
wiaRiseuli swored moZrav nivTad qcevis safuZvelze asrulebs Tavis
samomxmareblo funqcias.
uZravi nivTebis Taviseburebaa is, rom radganac maT mudmivad erTi da igive
adgilsamyofeli aqvT, maTi samarTlebrivi mdgomareoba ganisazRvreba im
qveynis kanonmdeblobiT, sadac isini imyofebian.
moZravi nivTebi, ki gadaadgilebis unarianobis gamo, SeiZleba icvlides Tavis
samarTlebriv reJimsac.
 iuridiuli fiqcia
iuridiuli fiqciiT, moZravi nivTi iqceva uZrav nivTad, anu
fizikurad is isev moZravia da asrulebs Tavis funqcionalur
daniSnulebas, magram samarTlebrivi statusiT igi uZravi
nivTis reJims eqvemdebareba anu rogorc ufleba-
movaleobebiT datvirTuli sagani ganixileba uZrav nivTad.
• iuridiuli fiqcia kanonismieri fiqciaa da mas
saxelSekrulebo samarTali ver Seqmnis
• kontinenturi evropis samarTalSi cnobilia sahaero da
sazRvao xomaldebis uZrav nivTebad aRiarebis
magaliTebi.
 aramaterialuri qonebrivi sikeTe
es aris is moTxovnebi da uflebebi, romlebic SeiZleba gadaeces sxva pirebs,
an gamiznulia saimisod, rom maT mflobels Seeqmnas materialuri
sargebeli, anda mieniWos ufleba mosTxovos sxva pirebs raime (latariis
bileTi, fasiani qaRaldi, wilze ufleba).
• maT (1) usxeulo nivTebs uwodeben; (2) isini brunvaunariani nivTebia;
(3) isini emorCilebian sakuTrebis uflebis cnebisaTvis damaxasiaTebel
niSnebs; (4) isini warmoadgenen rogorc valdebulebiTi, ise sanivTo-
samarTlebrivi urTierTobis obieqtebs.
magaliTad – kompiuteruli programa an monacemTa baza aris
aramaterialuri qonebrivi sikeTe. aseve musikaluri kompozicia an
literaturuli nawarmoebi warmoadgens aramaterialur qonebriv sikeTes,
magram diskze Cawerili es musikaluri nawarmoebi an wignad
gamocemuli literaturuli nawarmoebi ukve materialuri qonebaa anu
nivTia.
 arsebiTi Semadgeneli nawili

• nivTis arsebiTi Semadgeneli nawili

• miwis nakveTis arsebiTi Semadgeneli

nawili
 nivTis arsebiTi Semadgeneli nawili
nivTis Semadgeneli nawili – romlis gamocalkevebac SeuZlebelia
mTliani nivTis an am nawilis ganadgurebis anda maTi daniSnulebis
mospobis gareSe, calke uflebis obieqtad SeiZleba iyos mxolod
kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi (mux. 150(2)), anu is rac
ZiriTadi nivTisagan ganuyofelia da masTan erTad mTlianobad
aRiqmeba. mas ar aqvs damoukidebel nivTad CamoyalibebisaTvis
aucilebeli Tvisebebi da yovelTvis nivTis nawilad rCeba.
• calke uflebis obieqtad SeiZleba iyos mxolod kanoniT
gaTvaliswinebul SemTxvevebSi – magaliTad, kodeqsis 208-e
muxliT, bina an arasacxovrebeli farTobi sakuTrebis uflebis sagans
warmoadgens, magram isini rCebian miwis nakveTis arsebiT
Semadgenel nawilad.
 miwis nakveTis arsebiTi Semadgeneli
nawili
• miwis nakveTis arsebiTi Semadgeneli nawili – mas
ganekuTvneba Senoba-nagebobani da nivTebi, romlebic
myaradaa dakavSirebuli miwasTan da ar aris gamiznuli
droebiTi sargeblobisaTvis (mux. 150(2)).
• myar kavSirad unda miviCnioT iseTi kavSiri, roca miwis
nakveTidan nivTis mocileba moiTxovs did energias da
danaxarjebs
• qviTkiris galavnebi, yru Robeebi, arxebi, sadrenaJo Tu sxva
milebi – miekuTvnebian miwis nakveTis arsebiT Semadgenel
nawils.
• miwis nakveTis arsebiT Semadgenel nawilad unda CaiTvalos
masTan dakavSirebuli produqtebi, rogoricaa nayofi,
bostneuli, marcvleuli kulturebi da a.S. (rodesac miwas
moscildebian warmoadgenen damoukidebel nivTebs).
• miwis nakveTze damdgari wyali aris am miwis nakveTis
arsebiTi Semadgeneli nawili.
• niadagi, qvebi, qviSa, xreSi, torfi da a.S. ar warmoadgenen
miwis nakeTis arsebiT Semadgenel nawilebs, aramed isini
miwis nakveTTan erTad ganixileba rogorc erTiani nivTi,
romelTaganac Sedgeba miwis nakveTi
• mcenaris Tesli miwis nakveTis arsebiT Semadgenel
nawilad iqceva daTesvis momentidan, xolo mcenareuloba
dargvis momentidan
• miwis nakveTis arsebiT Semadgenel nawilad ar CaiTvleba
droebiTi sargeblobisTvis, gardamavali miznebisaTvis
gankuTvnili nivTebi – mag: droebiTi nagebobani –
samSeneblo droebiTi nagebobani, savaWro jixurebi,
sagamofeno pavilionebi, nayofis momcemi mcenareuloba,
romelic gamiznulia gasayidad da droebiTaa miwasTan
dakavSirebuli

• is rac ar warmoadgens arsebiT Semadgenel nawils, masze

gavrceldeba moZravi nivTebis reJimi.

• nivTis arsebiT Semadgenel nawils miekuTneba ara is, rac

am nivTis arsebas gansazRvravs, aramed is, rac
samarTlebrivad dakavSirebulia nivTTan da ar SeiZleba iyos
calke uflebis obieqti
• arsebiTi Semadgeneli nawilis iuridiuli bedi mTlianadaa
dakavSirebuli nivTTan da SeuZlebelia misi damoukidebeli
gankargva, giraoTi datvirTva da a.S.

მუხლი 171. საკუთრების უფლება ნივთის არსებით

შემადგენელ ნაწილზე
ნივთზე საკუთრების უფლება ვრცელდება ასევე ამ ნივთის
არსებით შემადგენელ ნაწილებზედაც. (sakuTrebaSi viswavliT
am muxls, magram exlac unda vicodeT)

• damoukidebeli sanivTo ufleba nivTis arsebiT Semadgenel

nawilze SeuZlebelia, samagierod dasaSvebia damoukidebeli
valdebulebiTi uflebani, mag: SeiZleba gaqiravdes marto
saxli, magram marto saxlis gayidva im miwis nakveTis
gareSe, romelzedac igi dgas ar SeiZleba
 sakuTvnebeli
• sakuTvnebeli aris moZravi nivTi, romelic, Tumca ar aris
mTavari nivTis Semadgeneli nawili, magram gankuTvnilia
mTavari nivTis samsaxurisTvis, dakavSirebulia masTan saerTo
sameurneo daniSnulebiT, ris gamoc igi sivrcobriv kavSirSia
mTavar nivTTan da damkvidrebuli Sexedulebis mixedviT,
iTvleba sakuTvneblad.
sakuTvnebeli:
• mxolod moZravi nivTia
• ar aris mTavari nivTis Semadgeneli nawili
• gankuTvnilia mTavari nivTis samsaxurisTvis (oRond es
samsaxuri ar unda atarebdes gardamaval xasiaTs)
• mTavar nivTTan dakavSirebulia saerTo sameurneo
daniSnulebiT
 sakuTvnebeli
• sivrcobriv kavSirSia mTavar nivTTan.
• sakuTvnebeli specialur-unariani nivTia. igi warmoadgens
damoukidebel nivTs da mTavar nivTTan erTad ar qmnis raime
nivTobriv erTobas.
• sakuTvnebelze avtomaturad ar vrceldeba (amas mere avxsniT rom
vrceldeba valdebul. 324-e muxli) mTavar nivTTan dakavSirebuli
uflebebi – (sakuTvnebels da mTavar nivTs SeiZleba sxvadasxva
mesakuTre hyavdes).
• Senobis sakuTvnebeli iqneba iq arsebuli inventari, manqana-
danadgarebi, sasoflo-sameurneo warmoebis iaraRebi, muSa-
pirutyvi, soflis meurneobis produqcia.
• eleqtrogayvanilobis qseli, gazsadeni milebi iTvleba im miwis
nakeTis sakuTvneblad, romelzedac ganlagebulia eletrosadguri an
gazis qarxana (sivrcobrivi kavSiri). isini ar warmoadgenen im sxva
miwis nakveTis arsebiT Semadgenel nawilebs, romelzedac isini
gadian.
 aqcesoruli ufleba
• aqcesorulia ufleba – romelic isea dakavSirebuli sxva uflebasTan
(mTavar uflebasTan), rom mis gareSe arc SeiZleba arsebobdes
• anu aqcesoruli ufleba mTavari uflebis mizans emsaxureba,
kerZod mis gafarToebas an ganmtkicebas.
aqcesoruli uflebebia:
• sanivTo - giravnoba, ipoTeka;
• valdebulebiTi – Tavdebis mimarT moTxovna, procentze
moTxovna, saxelSekrulebo pirgasamtexlo, zianis
anazRaurebaze an vadis gadacilebisaTvis moTxovna.
 aqcesoruli ufleba
• zogierT aqcesorul uflebebs ar aqvT raime damoukidebeli
faseuloba, mag: Tavdeboba, giravnoba.
• zogierTi aqcesoruli uflebebi ki materialurad afarToeben
mTavar uflebebs, mag: procenti, avansi, pirgasamtexlo.
• mTavari (sxva) uflebis Sewyveta iwvevs aqcesoruli uflebis
Sewyvetas (dabrunda vali, Sesabamisad gauqmda Tavdeboba
an giravnoba)
• aqcesoruli ufleba gadacemisas Tan mihyveba mTavar uflebas
(sxva pirisaTvis moTxovnis gadacemiT, am pirze gadadis
giravnobis uflebac)
 SezRuduli ufleba
SezRudulia ufleba – romelic nawarmoebia im ufro farTo uflebisgan
(mTavari ufleba), romelic datvirTulia am SezRuduli uflebiT
(aRnagoba, uzufruqti, servituti).
• SezRuduli ufleba damoukidebeli uflebaa. igi emsaxureba mTavari
uflebis ukeT ganxorcielebas – mag: sakuTrebis uflebis ukeT
gamoyenebas.
• SezRuduli uflebebi SeiZleba iyos rogorc sanivTo (aRnagoba,
uzufruqti, servituti), ise valdebulebiTi - (qiravnoba, ijara).
• SezRuduli sanivTo uflebis Tviseba isaa, rom igi mihyveba mTavar
uflebas, (mag: roca icvleba misi mesakuTre), maSin roca zogierTi
valdebulebiTi SezRuduli ufleba xasiaTdeba am TvisebiT, mag:
qiravnoba. SezRuduli sanivTo uflebis warmoSobisaTis aucilebelia
maTi sajaro reestrSi registracia
 nayofi
• nayofi – esaa sameurneo Semosavlebi, rasac nivTi an
aramaterialuri qonebrivi sikeTe iZleva Tavisi daniSnulebiT
pirdapir (bunebrivi nayofi) an arapirdapir, samarTlebrivi
urTierTobis safuZvelze (samoqalaqo, iuridiuli nayofi).

• nayofad - miiCneva mxolod is sikeTe, rasac nivTi iZleva ise,

rom ar ispoba misi substancia. amitom dakluli cxovelis xorci
da ganZi, romelic miwaSia napovni ar CaiTvleba nayofad.
 nayofis saxeebi
• organuli - xil-bostneuli, rZe, matyli, pirutyvis namati –
swori sameurneo gamoyenebis Sedegs warmoadgens
nanadirevi, romelic mopoebulia akrZalul drosa da
akrZalul adgilas, nayofad ver CaiTvleba
• sameurneo - qviSis sabado, samTo wiaRis da torfis
damuSavebis Sedegad miRebuli nayofi – swori sameurneo
gamoyenebis Sedegs warmoadgens
• samoqalaqo - qiravnobiT, ijariT miRebuli Semosavali,
asee ZiriTad valTan dakavSirebuli procenti
• nivTis nayofi – aris is (1) Semosavali, (3) namati an/da (2)
upiratesoba, romelTac es nivTi iZleva (mux. 154 (1)
samoqalaqo kodeqsiT gansazRvruli nivTis nayofi moicavs organul da
sameurneo nayofs.
• uflebis nayofi – aris (1) Semosavali an/da (2) upiratesoba, rac
miiReba am uflebis gamoyenebis Sedegad.
gansxvaveba nivTisa da uflebis nayofSi nivTis namatSi mdgomareobs,
radgan uflebis nayofs namati ar gaaCnia, namats mxolod nivTi
iZleva adamianis Carevis gareSe (rogoricaa magaliTad, bunebrivi
nayofi)
• samoqalaqo kodeqsiT gansazRvruli uflebis nayofi moicavs
samoqalaqo nayofs.
 nayofi moicavs:
(1)nivTis nayofs - (Semosavali, upiratesoba, namati)
(2)uflebis nayofs - (Semosavali, upiratesoba)
ganvixiloT nivTis nayofi
Semosavali – nivTi SesaZlebelia gamoyenebul iqnes rogorc piradi
moxmarebis mizniT, aseve garkveuli sargeblobis momtani iyos misi
mesakuTrisaTvis. nivTidan miRebuli Semosavlis magaliTad
SegviZlia moviyvanoT uZravi qonebis gaqiravebis Sedegad
miRebuli qira.
upiratesoba – nivTis nayofis safuZvelze miRebul upiratesobad
SesaZlebelia ganvixiloT SemTxveva, rodesac miwis damuSaveba
aZlevs moijares sxvis sakuTrebaze mosavlis miRebis an mosavlis
Rirebulebis moTxovnis upirates uflebas.
magaliTad – sk-s 600-e muxlis mixedviT:
მუხლი 600. აუღებელი მოსავლის ანაზღაურება
თუ საიჯარო ურთიერთობა წყდება საიჯარო წლის
განმავლობაში, მაშინ მეიჯარემ უნდა აუნაზღაუროს მოიჯარეს
მეურნეობის სათანადოდ წარმოების წესების თანახმად ჯერ
კიდევ აუღებელი, მაგრამ იჯარის მიმდინარე წლის
ბოლომდე ასაღები მოსავლის ღირებულება.
namati – namats iZleva mcenareebi da cxovelebi, radgan mcenareebi
da cxovelebi am SemTxvevaSi ganixileba rogorc samarTlebrivi
urTierTobis obieqti. SesaZlebelia pirma saxelSekrulebo urTierTobis
safuZvelze (ijara, qiravnoba) miiRos msxmoiare xexilidan nayofi an
cxovelidan misi naSieri, rac bunebrivi gziT miRebul nayofs –
namats warmoadgens.
 ganvixiloT uflebis nayofi
Semosavali – uflebis safuZvelze miRebuli Semosavlis saxeebia,
magaliTad – gacemuli sesxis safuZvelze miRebuli procenti,
samewarmeo sazogadoebis mier gacemuli dividendi, saavtoro
uflebis safuZvelze honoraris miRebis ufleba.
upiratesoba – uflebis safuZvelze pirs upiratesoba, rogorc nayofi,
SesaZlebelia warmoeSvas xelSekrulebis an kanonis safuZvelze.
magaliTad – saxelSekrulebo SeTanxmebis safuZvelze, mesakuTris
mier nivTis gasxvisebis SemTxvevaSi, pirs warmoeSoba upiratesi
Sesyidvis ufleba (mag: gamqiravebeli da damqiravebeli qiravnobis
xelSekrulebiT SeTanxmdnen upirates Sesyidvis uflebaze, rac
gulisxmobs, rom Tu gamqiravebeli qiravnobis periodSi gadawyvets
qonebis gayidvas, jer upiratesad unda SesTavazos damqiravebels).
kidev magaliTi – Tu piri ss-Si flobs privilegirebul aqcias, mas
Cveulebrivi klasis aqciis mesakuTrisagan upiratesad aqvs
dividendis miRebis ufleba (mewarmeTa kanonis 52.1 muxli).
kidev magaliTi – ipoTekari an mogiravne, datvirTuli qonebis xarjze,
kanoniT ganmtkicebul upiratesad dakmayofilebis uflebas flobs.
samarTlebrivi urTierTobis (154 muxlis me-3 nawili) Sedegad
SeiZleba miviRoT pirdapiri da arapirdapiri nayofi
• pirdapiri nayofi miiReba - rodesac piri uSualod flobs raimes,
magaliTad: uzufruqtuari an moijare. maT uzufruqtis an
ijaris safuZvelze (meurneobis swori gaZRoliT) aqvT ufleba
pirdapir miiRon miwis nakveTidan nayofi da sargebelic
(mosavali an sxva Semosavali).
• arapirdapiri nayofi - miiReba, rodesac piri uSualod ar flobs
qonebas, magram Semosavals Rebulobs, magaliTad
gamqiravebels saxli gaqiravebuli aqvs, uSualod ar flobs,
magram qiras Rebulobs, an sazRvris damrRvevi mezobeli
miwis mesakuTres uxdis fulad kompensacias
მუხლი 147. ცნება
ქონება, ამ კოდექსის მიხედვით, არის ყველა ნივთი და
არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე, რომელთა ფლობაც,
სარგებლობა და განკარგვა შეუძლიათ ფიზიკურ და
იურიდიულ პირებს და რომელთა შეძენაც შეიძლება
შეუზღუდავად, თუკი ეს აკრძალული არ არის კანონით ან
არ ეწინააღმდეგება ზნეობრივ ნორმებს.

მუხლი 148. ნივთის სახეები

ნივთი შეიძლება იყოს მოძრავი ან უძრავი.

მუხლი 149. უძრავი ნივთის ცნება

უძრავ ნივთებს მიეკუთვნება მიწის ნაკვეთი მასში არსებული
წიაღისეულით,მიწაზე აღმოცენებული მცენარეები, ასევე
შენობა-ნაგებობანი, რომლებიც მყარად დგას მიწაზე.
მუხლი 150. ნივთის არსებითი შემადგენელი ნაწილი
1. ნივთის შემადგენელი ნაწილი, რომლის გამოცალკევებაც
შეუძლებელია მთლიანი ნივთის ან ამ ნაწილის
განადგურების ანდა მათი დანიშნულების მოსპობის გარეშე
(ნივთის არსებითი შემადგენელი ნაწილი), ცალკე უფლების
ობიექტად შეიძლება იყოს მხოლოდ კანონით
გათვალისწინებულ შემთხვევებში.
2. მიწის ნაკვეთის არსებით შემადგენელ ნაწილს
განეკუთვნება შენობა-ნაგებობანი და ნივთები, რომლებიც
მყარადაა დაკავშირებული მიწასთან და არ არის
გამიზნული დროებითი სარგებლობისათვის, რაც
ხელშეკრულებითაც შეიძლება განისაზღვროს.
მუხლი 151. საკუთვნებელი
1. საკუთვნებელი არის მოძრავი ნივთი, რომელიც, თუმცა არ
არის მთავარი ნივთის შემადგენელი ნაწილი, მაგრამ
განკუთვნილია მთავარი ნივთის სამსახურისთვის,
დაკავშირებულია მასთან საერთო სამეურნეო
დანიშნულებით, რის გამოც იგი სივრცობრივ კავშირშია
მთავარ ნივთთან და, დამკვიდრებული შეხედულების
მიხედვით, ითვლება საკუთვნებლად.
2. ნივთი, რომელიც მიწასთან არის დაკავშირებული და
რომლის მოცილებაც მიწიდან შესაძლებელია სასაქონლო
ღირებულების დაკარგვის ან არსებითი დანაკლისის
გარეშე, ასევე მიიჩნევა საკუთვნებლად.
მუხლი 152. არამატერიალური ქონებრივი სიკეთის ცნება
არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე არის ის მოთხოვნები და
უფლებები, რომლებიც შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს, ან
გამიზნულია საიმისოდ, რომ მათ მფლობელს შეექმნას
მატერიალური სარგებელი, ანდა მიენიჭოს უფლება
მოსთხოვოს სხვა პირებს რაიმე.

მუხლი 153. აქცესორული და შეზღუდული უფლებები

1. აქცესორულია უფლება, რომელიც ისეა დაკავშირებული
სხვა უფლებასთან, რომ მის გარეშე არც შეიძლება
არსებობდეს.
2. შეზღუდულია უფლება, რომელიც ნაწარმოებია იმ უფრო
ფართო უფლებისგან, რომელიც დატვირთულია ამ
შეზღუდული უფლებით.
მუხლი 154. ნივთისა და უფლების ნაყოფი
1. ნივთის ნაყოფი არის ის შემოსავალი, ნამატი ან/და
უპირატესობა, რომელთაც ეს ნივთი იძლევა.
2. უფლების ნაყოფი არის ის შემოსავალი ან/და უპირატესობა,
რაც მიიღება ამ უფლების გამოყენების შედეგად.
3. ნივთის ან უფლების ნაყოფს წარმოადგენს აგრეთვე ის
შემოსავალი და უპირატესობა, რომელთა მიღებასაც ეს
ნივთი ან უფლება უზრუნველყოფს სამართლებრივი
ურთიერთობის მეშვეობით (pirdapiri/arapirdapiri nayofi).
4. უფლებამოსილება ნივთზე ან უფლებაზე შესაძლებელს ხდის
ამ ნივთისა თუ უფლების ნაყოფის მიღებას ამ
უფლებამოსილების ვადისა და მოცულობის შესაბამისად, თუ
კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. (30.06.2005
N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)
5. თუ პირი მოვალეა უკან დააბრუნოს ნაყოფი, მას შეუძლია
მოითხოვოს ნაყოფზე გაწეული ხარჯების ანაზღაურება, თუკი
ეს ხარჯები სწორი სამეურნეო საქმიანობის შედეგია და
ნაყოფის ღირებულებას არ აღემატება.
მუხლი 171. საკუთრების უფლება ნივთის არსებით
შემადგენელ ნაწილზე
ნივთზე საკუთრების უფლება ვრცელდება ასევე ამ ნივთის
არსებით შემადგენელ ნაწილებზედაც.

მუხლი 324. ნივთის დატვირთვის შესახებ

ხელშეკრულების ფარგლები
თუ პირი იღებს ვალდებულებას, გაასხვისოს ან
დატვირთოს თავისი ნივთი,ეს ვალდებულება ვრცელდება
ნივთის საკუთვნებელზედაც, თუკი ხელშეკრულებაში
სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.
 literatura
• besarion zoiZe “qaruli sanivTo samarTali” gv:19-37
• lado Wanturia “uZravi nivTebis sakuTreba” gv:159-168;
239-250
• zurab WeWelaSvili “sanivTo samarTali” gv:21-48
• daviT kereseliZe “kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri
cnebebi” gv.183-217; 227-231
• samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meore, gv: 15-40,
muxlebi 147-154, 171, 324.
• Tamar SoTaZe “sanivTo samarTali”, gv: 59 - 84.