ANOREKSJA

Patrycja Chojnicka
Przyczyny i mechanizmy powstawania
zaburzeń
• Do najczęściej występujących zaburzeń odżywiania zalicza się anoreksję i bulimię. Inne rzadsze, ale
występujące zaburzenia odżywiania są opisane w klasyfikacji ICD-10 i są to: jadłowstręt psychiczny
atypowy, atypowa żarłoczność psychiczna, przejadanie się lub wymioty związane z innymi czynnikami
psychologicznymi oraz inne nieokreślone zaburzenia odżywiania się.
• Przyczyny powstawania zaburzeń odżywiania trzeba rozpatrywać indywidualnie, dla każdej chorej
osoby, jednak warto uwzględnić model biopsychospołeczny. W modelu tym lekarz, psychiatra lub
terapeuta zwraca uwagę na czynniki takie jak: społecznych, biologicznych, psychologicznych,
osobowościowych, środowiskowych i kulturowych pacjenta, które mogą mieć wpływ na początek i
rozwój zaburzeń odżywiania.
 Anoreksja
• Anoreksję inaczej można nazwać jadłowstrętem psychicznym. Jest zespołem chorobowym, który
przejawia się świadomym ograniczaniem przyjmowania pokarmów i zmniejszaniem kaloryczności
posiłków, co prowadzi do znaczącego spadku masy ciała i wychudzenia. Chorobie tej towarzyszą
ogromne powikłania somatyczne, hormonalne oraz zaburzenia metaboliczne.
• Anoreksja zazwyczaj rozpoczyna się u młodych dziewcząt lub młodych kobiet, najczęściej między 14. a
18. rokiem życia. Zaburzenie odżywiania to polega na podejmowaniu licznych celowych działań
prowadzących do utraty masy ciała albo podtrzymywaniu małej masy ciała, przy czym masa ciała
wynosi co najmniej 15% poniżej oczekiwanej normy dla wieku i wzrostu, lub też wskaźnik masy ciała
(BMI), czyli masa ciała w kilogramach podzielona przez wzrost w metrach podniesiona do kwadratu
jest równy lub spada poniżej 17,5. W przebiegu choroby dołączają się zaburzenia spostrzegania obrazu
własnego ciała oraz zaburzenia somatyczne, metaboliczne czy neuroendokrynologiczne.
 Typy anoreksji
• Typ restrykcyjny- mamy z nim do czynienia wtedy, gdy osoba chora osiąga utratę masy ciała lub
utrzymanie nieprawidłowo małej masy ciała, przez ograniczanie ilości pokarmów lub nieregularnie
stosując np. środki przeczyszczające oraz wykonując intensywne i wyczerpujące ćwiczenia fizyczne,
pozwalające spalić tkankę tłuszczową

• Typ bulimiczny- mamy z nim do czynienia, gdy pacjent ogranicza przyjmowanie posiłków albo
występują u niego nagłe okresy nadmiernego jedzenia, które reguluje przez szereg czynności
ograniczających wchłanianie czy wykorzystanie przez organizm spożywanych pokarmów, np.
stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych przekraczając ich dopuszczalną dawkę oraz
wymusza wymioty.
 Objawy anoreksji
• Do podstawowych objawów anoreksji należą:
• świadome zachowania ograniczające jedzenie w celu zmniejszenia masy ciała
• zaburzenia wizerunku własnego ciała i silny lęk przed przytyciem
• utrata wagi lub brak przybierania na wadze w okresie wzrostu prowadzące do obniżenia masy ciała o co
najmniej 15% w stosunku do masy oczekiwanej
• zaburzenia hormonalne, zanik miesiączek, spadek zainteresowań seksualnych
• sucha skóra, wysuszone i łamliwe włosy
• BMI równe lub mniejsze 17,5
• nadwrażliwość na niskie temperatury, na niskie i wysokie (zmniejszenie tkanki tłuszczowej)
Czynniki ryzyka zachorowania na
anoreksję
• Najczęściej anoreksja występuje u młodych dziewczyn i kobiet. Jednak co raz częściej występuje u
młodych chłopców i mężczyzn, co może być spowodowane przez presję społeczeństwa. Bardzo rzadko
na anoreksję chorują osoby po 40. roku życia. Nastolatki mogą być bardziej narażone ze względu na
wszystkie zmiany, jakie zachodzą w ich ciałach w czasie okresu dojrzewania. Do jadłowstrętu może
przyczyniać się presja rówieśników oraz wrażliwość na krytykę i komentarze odnoszące się do wagi i
wygładu sylwetki.
Inne czynniki ryzyka…
• DIETA- istnieją dowody, że wiele objawów anoreksji to również objawy głodu, głód wpływa na
funkcjonowanie centralnego układu nerwowego, a co za tym idzie wpływa na zmiany nastroju:
zaburzenia myślenia, niepokój i zmniejszenie apetytu. Głód i utrata masy ciała u osób wrażliwych, może
utrwalić restrykcyjne zachowania żywieniowe i utrudnić powrót do normalnych nawyków
żywieniowych;
• STRES- nieważne czy jest on związany z nową szkołą, pracą, domem, śmiercią bliskiej osoby czy
chorobą, bo takie zmiany mogą wpłynąć na nas i wywołać stres emocjonalny oraz zwiększyć ryzyko
anoreksji
• GENETYKA- pewne zmiany w określonych genach mogą narazić, niektóre osoby na zwiększone ryzyko
wystąpienia anoreksji; u krewnych pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo) z zaburzeniem, występuje
wyższe prawdopodobieństwo wpadnięcia w anoreksję
Leczenie anoreksji
• Leczenie anoreksji wymaga kompleksowego podejścia do pacjenta. Oprócz terapii indywidualnej należy
stosować inne formy terapii. Pacjentom często sprawia trudność mówienie o emocjach, dlatego na
zajęciach arteterapii, choreoterapii i muzykoterapii mogą wyrazić swoje emocje w bezpiecznych
warunkach. Podczas terapii grupowej pacjent poprzez interakcje z innymi pacjentami ma okazję
aktywnie omawiać swoje problemy oraz podejmować nowe zachowania.
• Osoby z anoreksją mają negatywne wyobrażenie o własnym ciele lub jego elementach oraz negatywne
osobiste relacje z własnym ciałem. Niechęć do własnego ciała wpływa negatywnie na samopoczucie oraz
poczucie własnej wartości. Skuteczną formą terapii przy leczeniu anoreksji jest Terapia Obrazu Ciała.
Podczas Terapii Obrazu Ciała pacjent uczy się zmieniać nawyki, które dotychczas utrudniały mu
akceptację siebie oraz poznaje techniki pomagające wypracować postawy nie oceniające i urealniające
zniekształcony obraz ciała.
Dopełnienie leczenia anoreksji
• TERAPIA ŻYWIENIOWA- Dopełnieniem psychoterapii jest terapia żywieniowa. Obejmuje
indywidualnie dostosowywaną kaloryczność i rodzaj diety w zależności od stanu somatycznego pacjenta
i zaawansowania choroby. Pacjent przez cały okres leczenia jest pod stałą opieką psychodietetyka,
dietetyka klinicznego oraz internisty a dieta jest na bieżąco dostosowywana do aktualnych potrzeb
pacjenta. W przypadku terapii żywieniowej ważna jest edukacja i rozwianie błędnych przekonań
pacjentów co do żywności, omówienie funkcji jedzenia oraz wspólne spożywanie posiłków.
• WSPARCIE RODZINY-W terapii ważna jest, także edukacja rodziny w zakresie rozumienia istoty
choroby, umiejętności komunikacji z osobą chorą, właściwego reagowania w różnych trudnych
sytuacjach związanych z chorobą.
 Powikłania po chorobie
• Powikłania somatyczne anoreksji obejmują wszystkie układy narządów, można je ponadto podzielić na
powikłania wynikające z głodzenia się i na powikłania związane z przeczyszczaniem się.
• Do powikłań ze strony układu hormonalnego należy szereg zmian hormonalnych wynikających z
zaburzenia osi podwzgórzowo-przysadkowej. Zaburzenia hormonalne prowadzą do braku miesiączki i
zaburzeń płodności.
• Powikłania ze strony układu krążenia stanowią najczęstszą przyczynę zgonów osób z jadłowstrętem
psychicznym. Najistotniejszymi są bradykardia i niedociśnienie ortostatyczne.
• Zaburzenia ze strony układu pokarmowego wynikają z zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, w
tym żołądka (gastropareza). Prowokowanie wymiotów może prowadzić do nadżerek i pęknięć przełyku i
żołądka, nadżerek szkliwa i próchnicy.
• Częstymi powikłaniami są zaburzenia hematologiczne i zaburzenia układu krzepnięcia.
Co zrobić, gdy widzimy objawy
anoreksji u osoby bliskiej?
• Osoba z zaburzeniami odżywiania w początkowym okresie może nie zdawać sobie sprawy z tego, że jest
chora. Może też minimalizować lub ukrywać objawy. Jest to element choroby. Najbliższym czasami
również trudno jest zobaczyć objawy. Jak tylko problem zostanie zauważony, zadaniem rodziców,
opiekunów czy bliskich jest aktywne wspieranie w podjęciu decyzji o szukaniu pomocy specjalistycznej
i szybkie jej znalezienie. Wsparcie może być potrzebne niezależnie od wieku osoby dotkniętej chorobą.
• Jeśli szukamy pomocy dla osoby bliskiej lub siebie powinniśmy: porozmawiać z osobą, której ufamy np.
z przyjacielem, członkiem rodziny, nauczycielem czy psychologiem. Możemy również porozmawiać z
profesjonalistą, np. lekarz rodzinny, pediatra, psycholog, psychoterapeuta; pomogą nam ocenić nasz stan
i podać przyczyny oraz skierować nas na odpowiednie leczenie.
 ŹRÓDŁA

• www.mp.pl
• Wikipedia
• www.donatakurpas.pl
• www.gedeomedica.pl