Stresle Başa Çıkmada

Manevi Danışmanlığın Rolü

Mehmet PEHLİVAN
Uşak İl Müftülüğü
Din Hizmetleri Uzmanı
 Sıkıştırmak, sıkıca Çince’de tehlike ve
sarmak, zorlanma, fırsat kelimelerinin
gerilim, dert, keder, sembollerinin karışımı
baskı…

Organizmaya zarar veren

etkenler ve bu etkenlere
karşı organizmada ortaya Stres Gerilimli bir süreç
çıkan olumsuz değişiklikler
ve tepkiler

Uyarıcılara verdiği Zihinsel veya duygusal

fiziksel-ruhsal- baskı ile baş
bilişsel tepkiler edememe hissi
STRESİN KAYNAĞI
1- Bireysel (Psikolojik) Kaynaklar

Stres onu zihinde taşıyan

1 kişiye aittir.

Yaşanılan durumun algılanması ve kişi

2 için ne anlama geldiğinin
değerlendirilmesi

Trafik kazası geçiren biri “Cana geleceğine

3 mala gelsin, verilmiş sadakamızın varmış,
ucuz atlattık vb.” düşüncelerle birincil
değerlendirmede olaya bakarak anlamı
yorumlar ve olayı bir tehdit olarak
algılamayabilir.
STRESİN KAYNAĞI
1- Bireysel (Psikolojik) Kaynaklar
Kişi, “Niçin bütün belalar beni bulur, ne günah
işledim, rahat günüm geçmeyecek mi? vb.”
düşüncelerle birincil değerlendirmede yaşantıyı
4 tehdit edici bulabilir. Çünkü kendi iyilik halinin
ve hoşnut olduğu bütünlüğünün bozulduğunu
düşünmüştür.

“Bu dert beni buldu ama daha dikkatli

5 olabilirdim, hem hayatımda nerelerin eksik
olduğunu artık biliyorum” diyerek
değerlendirmesinde bir tehdit algısı olmayabilir.

Bireylerin stres yaşayıp yaşamayacağı veya ne

6 oranda stres yaşayacaklarını belirleyen
özellikler arasında, kişinin dünyayı
değerlendirme tarzı da gelmektedir.
Yapılan araştırmalarda, iyimser insanların kötümserlere göre stresle başa çıkmada daha
iyi noktada oldukları gözlenmiştir.
Yapılan başka bir araştırmada, kalp nakli hastalarına
ameliyat öncesi beklentileri sorulmuş; olumlu
beklentisi olan hastaların, olumsuz beklentisi olan
hastalara göre ameliyattan sonra yaşama daha iyi
uyum sağladıkları görülmüştür
STRESİN KAYNAĞI
2- Çevresel ve Sosyal Stres Kaynakları

İnsan sosyal bir varlıktır. İnsan, bir

1 boşlukta yaşamaz; sürekli enerji, bilgi ve
duygu değişikliklerinin yer aldığı bir
çevreden oluşan açık bir sistemde yaşar.

Bu çevre, iş hayatı, aile sorunları, boşanma,

ekonomik sorunlar, sosyal ve kültürel
değişmeler, endüstrileşme, sevilen birinin
2 ölümü, hastalık ve sakatlık, hava kirliliği,
gürültü, sınav kaygısı vb. stres kaynaklarını
içinde barındırır
Çevresel ve sosyal stres kaynaklarından en
3 önemlilerinden biri sevilen çok yakın birinin
ölümüdür.
Toplumun çok geniş bir bölümünü ilgilendiren güncel stres
kaynaklarından biri de öğrenme veya sınav kaygısıdır.

“Kaynağı belirsiz korku” diye nitelendirilen kaygı, olayın kendisinden değil, kişi için taşıdığı anlamdan kaynaklanır.
STRESİN ETKİLERİ VE SONUÇLARI
1 Fizyolojik Sonuçlar

• Kısa sürekli stresin organizma üzerinde etkilerinin en

belirgin ve yaygın olanları “tansiyon yükselmesi, baş ağrısı
ve baş dönmesi, midede bulantı ve kramp, kabızlık ve ishal,
kan şekerinin yükselmesi, nefes darlığı, boyun, omuz ve sırt
kaslarında gerginlik, terleme, yorgunluk” gibi
rahatsızlıklardır.

• Fiziksel hastalıkların %50 ile %70’inin ortaya çıkmasında

stres önemli rol oynar.

• Stres etkeninin varlığına sürekli uyum sağlama girişimleri,

vücudun kaynaklarını tüketmekte ve onu hastalıklara
duyarlı hale getirmektedir
2 Psikolojik Sonuçlar

• Fiziksel göstergeleri ne olursa olsun stres daima

psikolojik sonuçlar doğurmaktadır.

• Stresin psikolojik belirtileri, birçok yerde stres

kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılan ve bireyde kas
ve sinirsel gerilime yol açan gerginlik, geçimsizlik ,
sürekli endişe hâli ve yetersizlik duygusunun yanında;
anksiyete, depresyon, yorgunluk, uykusuzluk ve
tükenme biçiminde kendini gösterir.
Kaygı Rahatsızlığı Olan İnsanların Belirgin Özellikleri

01 Kaygı düzeylerini kontrol edemezler.

02 Kaygılanmaları gerekenden daha fazla kaygılandıklarını bilirler.

03 Konsantre olmakta güçlük çekerler, rahat değildirler.

04 Sebepsizce kendilerini yorgun hissederler.

05
Baş ağrısı, yutkunma güçlüğü, titreme ya da irkilme, terleme, baş
dönmesi, nefessiz kalma hissi, aşırı tuvalete çıkma ihtiyacı gibi fiziksel
rahatsızlıklar yaşarlar.
“İNSAN
NE İLE
YAŞAR?
”
 Manevi Danışmanlık ve Dini Başa Çıkma

Manevi danışmanlık; fiziksel, İnsanların yaşadıkları sorunları

duygusal ve sosyal boyutları çözme aşamasında müracaat
olan insanın manevi ettikleri mercilerden biri olan
din, onlar için daima manevi bir
boyutuna seslenmektir.
şifa kaynağı olmuştur.
“Müslüman, Müslüman’ın din “Kalpler ancak Allah’ı
kardeşidir. Ona zulmetmez ve onu anmakla huzur bulur.”
helake teslim etmez. Kim (Rad, 13/28.)
kardeşinin bir ihtiyacını giderirse
Allah da onun ihtiyacını görür. Kim
de bir Müslüman’ın üzüntü ve
İslam’a göre din, hayatın
kederini giderirse Allah da buna
doğal bir parçası, insanın
karşılık ondan kıyamet gününün
umut ve kurtuluş rehberi,
sıkıntılarını giderir. Kim bir
sabır ve enerji kaynağıdır.
Müslüman’ın kusurunu örterse
Allah da kıyamet günü onun
ayıbını örter.” (Ebû Dâvûd, Edeb,
38.)
 Manevi Danışmanlıkta Stres, Bela ve Musibetler
Karşısında İnsanın Durumu l an
o ru
ve y lması,
ü n de l
n
aşa anlık ahlak
a i
a s ul ne ı z
yaln anışm evi ve
R ünü e
ind evi d man r.
h ’ı n tg ç ok tl er î, ı
A l la i re
h lah’ı bir i
n
ren a ma e din şikârd
,
n ’a v e a l n
b
la şınd rind tiği a
l su e A z e l tı ı
aya aray önem gerek le
d o lah v g ü h
“An çin, Al man için e rn nlam an d mesi e ni
i u r / 2 1) o d
M nın, a l g
kırı stekle
n d
be rak
n ı e 3
sizi şmay imsel zâb, 3 ce e
n s a ve de v a .
s i in nlu e u r ak ır
a v u n k (A h s üre ı ve u
sor mikle
rl
ru h ab ı
s ıd
k de rdır ” i
liğ n ac yal , r a
a bı ena lışm aya
a
r e e r din k
zik k va a mb aşana , sos ve n d ik ir ça
a şm
e g
ey e, y evi ra h a b ye kl
örn p il k i yatı irme u za
v.) , tm , a ala nç, ü
üy ane lend danv
(s.a. şa e reysel hat uk, ge re b
ed m in , bi lme, ço c a gö e n
esi , m yön çasın
m
ham r anla çıkma n ge sunda umun a nın ünm a ve p ar
u y
ün ı düş amay i bir
z. M dai ş a in de konu dur d
H
a ta la b üste ama a s
ve e r n ayr a nl a sl
y d n ,
a
h a pl
r
a r
le
r
rin çare a umun r.
a Mo irinde ımaya lıcı ve
tı
ıs
ro b lem lara
ık , kon rmişti birb nı tan nı ka ür.
p a nl kese öste insa a insa ulümd
piş ı her p yol g
m
z
l
yaş ek olu Oys amak
l
de s
t zor
 Stresi Azaltmanın Yolları
Zandan Uzaklaş.
«Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü

01 Sağlıklı Beslenmek
05 bazı zanlar günahtır. Gizlilikleri araştırmayın,
birbirinizin gıybetini yapmayın; herhangi biriniz, ölmüş
kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Tabii ki bundan
tiksinir! Allah’a itaatsizlikten de sakının. Allah tövbeleri

02
Harekete geçmek, çokça kabul etmektedir, rahmeti sonsuzdur.» (Hucurat
yürüyüş/spor yapmak 12)

06
Allah’ın sana değer verdiğini, sevdiğini, unutma.

03 Gerçekçi hedefler
Bir insan her zaman
%100 başarılı olamaz.
« Gerçek şu ki Allah insanlara zerrece kötülük etmez,
fakat insanlar kendilerine kötülük ediyorlar.» (Yunus
44)

04 Düzenli uyku
07 Stres Hiç Yoksa Hayatınızda, Bir Yanlışlık Var Demektir
 Stresi Azaltmanın Yolları
Namaz, stresinizi azaltabilir.

08 11
«Ey iman edenler! Sabır ve
namazla yardım dileyin. İyimser düşüncelerde bulunun.
Şüphesiz Allah sabredenlerin
yanındadır.» Bakara 153

Ümitvâr olun.

09
Zaman yönetiminizi iyi
kontrol edin.
Gülmenizi sağlayacak etkinlikler
yapın. (film izlemek, mizahi
12
“De ki: “Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden
kullarım! Allah'ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin.
Şüphesiz Allah, bütün günahları affeder. Çünkü O, çok
bağışlayandır, çok merhamet edendir” (Zümer, 39/53)

10
yayınları okumak vb.)

13
Gelecek için yapabileceğiniz kadar tedbir üretin. Fazla
Rahatlatıcı müzikler dinleyin ve
aşırıya kaçmadan üreteceğiniz tedbirler sürprizler, ani
içinizdeki sıkıntıyı ailenizle
paylaşın. değişiklikler durumunda işinize çok yarayacaktır.
Teşekkür Ederim