A RA L I N4

Heograpikal, Morpolohikal at Ponolohikal na Varayti ng Wika

Advertising Business About Privacy Terms Settings

 Heograpikal, Morpolohikal at Ponolohikal na Varayti ng Wika
https://www.heograpiya.com
Heograpikal na Varayti ng Wika
Nagiging salik ang heograpiya o lugar ng nagsasalita sa pagkakaroon ng
Aralin
varayti ng wika. Dahil ang Pilipinas ay…
4
https://www.morpolohikal.com Mga Miyembro:
Morpolohikal na Varayti ng Wika Capangpangan, Patrick Jozef L.
Hindi lamang ang lokasyon ng mga lugar at ang magkakaibang kultura na Carsido, Daphnie Sairyne Jayne B.
lumilikha ng magkakaibang katawagan at kahulugan ang nagiging… Cayabyab, Leana Christina T.
https://www.ponolohikal.com
Ponolohikal na Varayti ng Wika
Tiyak na mapapansin mo na magkaiba ang bigkas at tunog ng mga salita sa
bawat lugar. Katulad ng natalakay na, lumilikha ng sariling…
 Heograpikal na Varayti ng Wika
 Pagkakaiba sa mga katawagan at kahulugan ng salitang
ginagamit sa iba't ibang lugar.
 Kasabay ng nabubuong kultura ang pagbuo rin ng wika sapagkat
ang kultura ay kabuhol ng wika. Ito ang dahilan kung bakit sa
magkakahiwalay at magkakaibang lugar, ang iisang bagay o konsepto
ay nagkakaroon ng magkaibang katawagan. Ito ang dahilan kung bakit
sa magkakahiwalay at magkakaibang lugar, ang iisang bagay o
konsepto ay nagkakaroon ng magkaibang katawagan. Nagiging salik
ang heograpiya ng nagsasalita sa pagkakaroon ng varayti ng
wika.
 Heograpikal na Varayti ng Wika
Halimbawa:
Filipino: Ibon
Sinugbuanong Binisaya: Langgam

Filipino Sinugbuanong Bisaya

 Heograpikal na Varayti ng Wika
Isang salita ngunit magkakaiba ng kahulugan sa dalawang magkaibang
wika.
Iba pang halimbawa:
Pampangga: mangungutang (nagtatanong ng
direksyon)
Maynila – mangungutang (nanghihiram ng pera)
Filipino – maganda
Samar – mahusay
Filipino – oras (panahon)
Pangasinan – oras (hugas)
 Heograpikal na Varayti ng Wika
Nangyayari din na nagkakaroon ng magkaibang kahulugan sa
magkahiwalay na kahulugan na lugar na may magkaibang kultura ang
isang salita.
Halimbawa:
Salvage – iligtas o isalba (sa Ingles)
Salvage – pagpatay ng hindi nalilitis (nang hiramin sa
Filipino)

Ingles Filipino
 Heograpikal na Varayti ng Wika
Pansinin ang tumbasan ng mga salitang ito:
iniihaw = binabange
tagilid = tabinge
langgam = hantik/guyam

*Ang pares ng mga salitang nakalista ay makasingkahulugan subalit

may magkakaibang katawagan. Ang mga salita sa kaliwa ay ginagamit sa
Maynila samantalang ang mga salitang nakalsita sa kanan ay ginagamit at
naririnig sa Batangas at iba pang lalawigang Tagalog. Ang hantik at
guyam ay ginagamit din sa Quezon.
 Heograpikal na Varayti ng Wika
Tingnan ang mga halimbawang larawan ng iba’t – ibang katawagan
para sa pulis at kung saan – saang bansa ito ginagamit:

Pilipinas Indonesia USA at France

 Heograpikal na Varayti ng Wika
Tingnan ang mga halimbawang larawan ng iba’t – ibang katawagan
para sa pulis at kung saan – saang bansa ito ginagamit:

Italy Germany
 Heograpikal na Varayti ng Wika
Iba pang halibawa ng varayti sa heograpiya:
Mga Katawagan sa Katumbas na Salita sa
Tagalog - Maynila Ibang Lugar
Lupa Mukha (Pampanga)
Lupa Daga (Ilokos)
Tumawid Lumiban (Tagalog – Batangas)
Pating Kalapati (Iloilo)
Doon Dito (Antique)
 Heograpikal, Morpolohikal at Ponolohikal na Varayti ng Wika
https://www.heograpiya.com
Heograpikal na Varayti ng Wika
Nagiging salik ang heograpiya o lugar ng nagsasalita sa pagkakaroon ng
Aralin
varayti ng wika. Dahil ang Pilipinas ay…
4
https://www.morpolohikal.com Mga Miyembro:
Morpolohikal na Varayti ng Wika Capangpangan, Patrick Jozef L.
Hindi lamang ang lokasyon ng mga lugar at ang magkakaibang kultura na Carsido, Daphnie Sairyne Jayne B.
lumilikha ng magkakaibang katawagan at kahulugan ang nagiging… Cayabyab, Leana Christina T.
https://www.ponolohikal.com
Ponolohikal na Varayti ng Wika
Tiyak na mapapansin mo na magkaiba ang bigkas at tunog ng mga salita sa
bawat lugar. Katulad ng natalakay na, lumilikha ng sariling…
 Morpolohikal na Varayti ng Wika

 Ito ay ang pagkakaiba ng anyo at ispeling.

 Ang iba’t – ibang paraan ng pagbuo ng salita ng mga taong kabilang sa
iba’t – ibang kultura ay nagiging salik din sa varayti ng wika.
NAPATAK
Basahin ang mga pahayag na ito: Batangas – nahuhulog mula sa itaas
“Napatak ang mga dahon.” Maynila – para sa tubig
“Nasuray ang dyipni.” NASURAY
“Mapurol ang ulo.” Batangas – sasakyan
Maynila – tao (gumegewang-gewang –
sasakyan)
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
Halimbawa:
Napatak ang mga dahon.
Nasuray ang dyipni.

 Sa ilang lalawigang Tagalog gaya ng Batangas, ang pandiwa o salitang

nagpapakita ng aksiyon o kilos ay nakabanghay sa unlaping /na-/ tulad
ng naiyak, naulanan, nakanta at natakbo.
 Sa Maynila, ang pandiwa o salitang nagpapakita ng aksiyon o kilos ay
nakabanghay sa gitlaping /-um-/ gaya ng umiiyak, umuulan,
kumakanta, at tumatakbo.
 Morpolohikal na Varayti ng Wika

Halimbawa:
Batangas: Napatak ang buko.
Maynila: Pumapatak ang ulan.

Batangas: Nasuray ang auto.

Maynila: Sumusuray ang paglalakad ng lasing na lalake.
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
Tagalog – Maynila Kumain
Batangas nakain
Camarines Sur makakain
Legaspi City magkakan
Aklan makaon
Tausug kumaon
Bisaya mangaon
Pampanga mangan
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
Iba pang halimbawa ng Morpolohikal na Varayti:
*nagbabago ang kahulugan batay sa panlaping ginamit*
Salitang ugat: bili
Panlapi: -um-
Nabuong salita: bumili (sa Ingles, to buy)

Salitang ugat: bili

Panlapi: mag-
Nabuong salita: magbili (sa Ingles, to sell)
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
Iba pang halimbawa ng Morpolohikal na Varayti:
*hindi nagbabago ang kahulugan batay sa panlaping ginamit*
ilutol = utuin
iihaw = ihawin
iinit = initin
igisa = gisahin

(1) Iakyat mo na sa maysakit ang kaniyang hapunan.

(2) Akyatin na natin ang mayamang mangangalakal mamayang gabi.
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
Ngayon, dahil marami nang gumagamit ng wikang Filipino na may iba’t
– ibang unang wika, nagkakaroon ng iba’t – ibang anyo ang mga salita
batay sa mga panlaping ginamit.
Halimbawa:
noon - makialam (maki- + alam)
ngayon – mangialam (mang- + -ki- + alam)

magpugay sa bandila (alisin ang sumbrero, ngunit dati ay

nakasumbrero ang mga tao upang magbigay – pugay)
hindi pugayan ang bandila (alisin ang dangal)
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
American English British English
acknowledgment acknowledgement
airplane aeroplane
anesthesia anaesthesia
analog analogue
catalog catalogue
characterize characterise
endeavor endeavour
 Morpolohikal na Varayti ng Wika
American English British English
armor armour
ber bre
theater theatre
-full- -ful-
enrollment enrolment
 Heograpikal, Morpolohikal at Ponolohikal na Varayti ng Wika
https://www.heograpiya.com
Heograpikal na Varayti ng Wika
Nagiging salik ang heograpiya o lugar ng nagsasalita sa pagkakaroon ng
Aralin
varayti ng wika. Dahil ang Pilipinas ay…
4
https://www.morpolohikal.com Mga Miyembro:
Morpolohikal na Varayti ng Wika Capangpangan, Patrick Jozef L.
Hindi lamang ang lokasyon ng mga lugar at ang magkakaibang kultura na Carsido, Daphnie Sairyne Jayne B.
lumilikha ng magkakaibang katawagan at kahulugan ang nagiging… Cayabyab, Leana Christina T.
https://www.ponolohikal.com
Ponolohikal na Varayti ng Wika
Tiyak na mapapansin mo na magkaiba ang bigkas at tunog ng mga salita sa
bawat lugar. Katulad ng natalakay na, lumilikha ng sariling…
 Ponolohikal na Varayti ng Wika

 Ito ay ang pagkakaiba – iba ng bigkas ng mga salita.

 Nagkakaroon ng dialectal accent ang bawat lugar o ang pagkakaiba

ng pagbigkas ng mga salita base sa nakasanayan ng isang pook.
 Ponolohikal na Varayti ng Wika
Tagalog - Maynila Bisaya
Peh - rah Pi - ra
Pi – ta – ka Peh – ta – ka
Kuh – ya Koh - ya
Boh – lah Buh – la

Hindi limitado sa bansang Pilipinas. Nangyayari din sa ibang bansa:

Often o-fen vs. of-ten
Nike nayk vs. nay-ki
MARAMING
SALAMAT!!!
By: Group 4 – Aralin 4