FILE - 20220830 - 095921 - Bài Giảng Thí Nghiệm Cơ Khí 2022

Bài giảng môn học
THÍ NGHIỆM KỸ THUẬT CƠ KHÍ
Giảng viên: Nguyễn Thái Sơn

Sđt: 0848566896
Email: sonrennes@gmail.com
HÀ NỘI 2022
Tài liệu tham khảo
1 Công Nghệ CNC

GS.TS. Trần Văn Địch – NXB Khoa học và kỹ thuật
2 Hệ thống điều khiển số cho máy công cụ
Tạ Duy Liêm – NXB Khoa học và kỹ thuật
3 Theory and design of CNC systems
Suk-Hwan Suh, Seong-Kyoon Kang, Dae-Hyuk
Chung,
Ian Stroud
4 Bài giảng môn Thí nghiệm kỹ thuật Cơ khí
5 Tài liệu hướng dẫn sử dụng máy phay Haas VF1
6 Tài liệu hướng dẫn sử dụng máy đo 3D Micro-Hite DCC
An Tri Tân - Đại học GTVT
TTKHCN GTVT 2
THÍ NGHIỆM TRÊN MÁY GIA CÔNG CNC
TTKHCN GTVT
Thí nghiệm trên máy gia công
CNC
 Nội dung:
1. Tổng quan hệ điều khiển số máy công cụ
2. Máy gia công CNC
3. Lập trình gia công trên máy CNC
TTKHCN GTVT 5
1. TỔNG QUAN HỆ ĐIỀU KHIỂN SỐ MÁY CÔNG
CỤ
TTKHCN GTVT
Tổng quan hệ điều khiển số máy công
cụ
 Nội dung:
- Lịch sử phát triển của hệ điều khiển số máy công cụ
- Hệ điều khiển NC
- Hệ điều khiển DNC
- Hệ điều khiển CNC
TTKHCN GTVT 6
cụ
 CNC là gì ?
NC: Numerical Control - Công nghệ Điều khiển số
CNC: Computer(ized) Numerical(ly) Control(led) -
Công nghệ Điều khiển số bằng máy tính
TTKHCN GTVT 7
cụ
 Lịch sử phát triển
 1938: Claude Shannon bảo vệ luận án tiến sỹ ở viện công
nghệ MIT với nội dung tính toán chuyển giao dữ liệu dạng
nhị phân - nền tảng cơ sở của máy tính ngày nay
 1946: Tiến sỹ John W Mauchly đã cung cấp máy tính
số điện tử đầu tiên có tên ENIAC cho quân đội Mỹ
 1952: Viện MIT cho ra đời máy công cụ điều khiển số đầu
tiên (Cincinnati Hydro-Tel) gồm nhiều đèn điện tử với chức
năng nội suy đường thẳng đồng thời theo 3 trục và nhận dữ
liệu thông qua băng đục lỗ mã nhị phân
TTKHCN GTVT 8
cụ
Máy phay trục ngang Cincinnati Hydro-Tel, sử dụng bộ truyền thủy lực
nối với trục vít, cho phép bước tiến dịch chuyển 0.0005’’
(0.0127mm)
TTKHCN GTVT 9
cụ
 1957: Không quân Mỹ đã trang bị những máy NC đầu tiên
 1958: Ngôn ngữ lập trình tự động hoá đầu tiên (APT-
Automatically Programmed Tools) được giới thiệu trong
quan hệ liên kết với máy tính IBM 704
 1960: Kỹ thuật bán dẫn thay thế cho hệ thống điều khiển
xung rơle, đèn điện tử
 1965: Giải pháp thay dụng cụ tự động ATC (Automatic Tool
Changer)
 1968: Kỹ thuật mạch tích hợp IC ra đời có độ tin cậy cao hơn
TTKHCN GTVT 10
cụ
 1972: Hệ điều khiển NC đầu tiên có lắp đặt máy tính nhỏ…
 1976: Hệ vi xử lý tạo ra một cuộc cách mạng trong kỹ thuật
CNC
 1978: Các hệ thống gia công linh hoạt (FMS) được tạo lập
 1979: Những giải pháp kết nối liên hoàn CAD/CAM đầu tiên
xuất hiện
 1985: Trung tâm gia công (MC) cơ khí đầu tiên là máy có tên
"Milwaukee Magic" do công ty Carney&Treker(Mỹ) sản
xuất
TTKHCN GTVT 11
cụ
 1986/1987: Giải pháp tích hợp và tự động hoá sản xuất
(CIM)
 1994: Khép kín chuỗi quá trình CAD/CAM-CNC
 Ngày nay, ĐKS không chỉ được áp dụng cho máy công cụ
mà nó còn được áp dụng cho tất cả các máy có trang bị hệ
thống truyền động servo (máy thêu, máy vẽ, máy CMM…).
TTKHCN GTVT 12
cụ
CIM
CAD / CAM
CAD
FMS
CNC
NC
1950 1960 1970 1980 1990
TTKHCN GTVT 13
cụ
 Điều khiển số máy công cụ
 Điều khiển số máy công cụ được hiểu là sự vận hành
máy công cụ bằng cách sử dụng các lệnh mã hóa đặc biệt
cho hệ thống điều khiển máy
 Các lệnh điều khiển được viết với thứ tự logic được định
dạng trước. Tập hợp tất cả các lệnh cần thiết để gia công
được gọi là chương trình NC, chương trình CNC hoặc
chương trình gia công.
TTKHCN GTVT 14
cụ
 Điều khiển số máy công cụ
Hệ thống điều khiển số máy công cụ được chia thành 3 loại:
 Hệ điều khiển số NC (Numerical Control)
 Hệ điều khiển số DNC
+ Hệ điều khiển số trực tiếp Direct Numerical Control
+ Hệ điều khiển số phân tán Distributed Numerical Control
 Hệ điều khiển số bằng máy tính CNC (Computer Numerical
Control)
TTKHCN GTVT 15
cụ
 Hệ điều khiển số NC
 Hệ thống NC sử dụng các hàm logic cố định, được xây
dựng sẵn bên trong bộ điều khiển.
 Người lập trình hay vận hành không thể thay đổi các lệnh
điều khiển. Hệ thống có thể diễn dịch chương trình nhưng
không cho phép thay đổi chương trình.
 Chương trình NC được nạp vào máy thông qua các băng
giấy đục lỗ.
TTKHCN GTVT 16
cụ
Cấu trúc của hệ NC
MCU (BỘ ĐK
MÁY)
CHƯƠNG TRÌNH
NC
(MÁY CÔNG
CỤ)
TTKHCN GTVT 17
cụ
Máy NC sử dụng băng đục lỗ 7

bit
TTKHCN GTVT 18
cụ
 Ưu điểm của máy công cụ sử dụng hệ điều khiển
NC:
- Độ chính xác và tính lặp lại cao
- Gia công biên dạng các hình phức tạp
- Hiệu suất làm việc tăng
- Giảm chi phí về dụng cụ cắt
- Giảm thiểu các lỗi do con người gây ra
- Tăng khả năng an toàn khi vận hành
- Người vận hành không cần yêu cầu cao về kỹ năng
- Tăng năng suất chung
TTKHCN GTVT 19
cụ
 Hạn chế của điều khiển số NC:
- Băng đục lỗ nhanh bị bẩn và mòn gây lỗi chương trình.
- Bộ điều khiển là các mạch logic nối cứng cho nên tính
linh hoạt trong việc thay đổi công nghệ cũng như điều
khiển thấp. Không tối ưu được chuyển động cũng như tốc
độ chạy dao.
- Máy đọc hết chương trình mới bắt đầu thực hiện lệnh thứ
nhất. Khi gia công chi tiết tiếp theo máy lại đọc lại các
lệnh từ đầu.
- Khả năng quản lý thông tin hạn chế.
TTKHCN GTVT 20
cụ
 Hệ điều khiển số trực tiếp DNC
(Direct Numerical Control)
 Vào cuối những năm 1960, với sự phát triển của kỹ thuật
Time-sharing trên các máy tính lớn đã mở ra hướng điều
khiển một loạt máy NC bằng một máy tính trung tâm.
 Máy tính trung tâm truyền dữ liệu cho các bộ điều khiển
máy MCU (Machine Control Unit) qua đường điện thoại.
 Đặc tính cơ bản của DNC chính là việc điều khiển trực
tuyến nhiều máy NC thông qua một máy tính
TTKHCN GTVT 21
cụ
 Hệ điều khiển số trực tiếp DNC
(Direct Numerical Control)
Máy tính
trung tâm
Telecom line
MCU: Bộ
điều khiển
Máy NC
TTKHCN GTVT 22
cụ
 Hệ điều khiển số phân tán DNC
(Distributed Numerical Control)
 Hệ điều khiển phân tán Distributed NC chính là sự phát
triển của hệ điều khiển trực tiếp DNC. Máy tính trung tâm
được nối tới các bộ điều khiển MCU của máy công cụ
thông qua mạng LAN.
 Sự khác biệt lớn nhất giữa Distributed NC và Direct NC đó
là tốc độ xử lý thông tin và khả năng lưu trữ của máy CNC
hiện đại khiến chương trình từ máy tính có thể được truyền
thẳng vào bộ nhớ của máy CNC thay vì phải truyền từng
khối lệnh theo thời gian như ở hệ Direct NC.
 Distributed NC là hệ điều khiển nhiều máy CNC được dùng
trong ngày nay.
TTKHCN GTVT 23
cụ
 Hệ điều khiển số phân tán DNC
(Distributed Numerical Control)
CNC CNC CNC

machine machine machine
TTKHCN GTVT 24
cụ
 Hệ điều khiển số DNC
 Ưu điểm của hệ DNC:
- Không còn cần sử dụng băng đục lỗ vì đã có máy tính hỗ
trợ.
- Chương trình có thể có kích thước lớn vượt quá dung lượng
nhớ của bộ điều khiển máy MCU.
- Linh hoạt trong việc thay đổi thiết kế cũng như lập trình.
- Tăng hiệu suất làm việc của các máy công cụ thêm từ 2- 5%,
điều này có nghĩa chi phí đầu tư sẽ được thu lại nhanh
chóng.
TTKHCN GTVT 25
cụ
 Hệ điều khiển số DNC
 Nhược điểm của hệ DNC:
- Đây là hệ thống điều khiển hiện đại, đòi hỏi người vận hành
phải có trình độ nhất định về lĩnh vực điều khiển, quản lý
thông tin.
- Chi phí đầu tư tốn kém, trang thiết bị phải được đầu tư đồng
bộ. Hệ DNC không phù hợp cho mô hình sản xuất vừa và
nhỏ.
- Chi phí bảo trì, bảo dưỡng hệ thống cao.
TTKHCN GTVT 26
cụ
 Hệ điều khiển số bằng máy tính CNC
 Ý tưởng phát triển hệ thống CNC được hình thành từ hệ
thống DNC khi xuất hiện khả năng đưa máy tính vào bộ
điều khiển máy MCU.
 Bộ điều khiển NC nối cứng truyền thống được thay thế bởi
máy tính.
 Máy tính thực hiện một vài hoặc tất cả các chức năng NC.
 Dữ liệu và chương trình có thể được đưa vào máy hoặc lưu
giữ bởi các định dạng khác nhau như bàn phím, đĩa từ, thẻ
nhớ, ổ cứng, ổ đĩa CD-ROM, USB ...
TTKHCN GTVT 27
cụ
 Phân loại hệ thống điều khiển số CNC
 Phân loại theo hệ thống phản hồi:
1. Máy CNC không có phản hồi - loại mạch hở (Open-Loop)
2. Máy CNC có hệ thống phản hồi - loại mạch kín (Closed-
Loop)
 Phân loại theo điều khiển chuyển động:
1. Máy CNC điều khiển vị trí hữu hạn (Finite Position
Control)
2. Máy CNC điều khiển vị trí liên tục (Contour)
 Phân loại theo phương pháp lập trình:
1. Máy CNC lập trình theo giá trị tuyệt đối (Absolute)
2. Máy CNC lập trình theo giá trị gia tăng (Incremental)
TTKHCN GTVT 28
cụ
 Phân loại hệ thống điều khiển số CNC
 Phân loại theo cấu trúc điều khiển:
1. Máy CNC có bộ điều khiển lai (Hybird controller)
2. Máy CNC có bộ điều khiển trực tiếp (Straight
controller)
 Phân loại theo hướng trục chính và phương pháp gia
công:
1. Trung tâm gia công đứng CNC
2. Trung tâm gia công ngang CNC
3. Trung tâm tiện CNC
4. Trung tâm gia công phay vạn năng CNC
v.v..
TTKHCN GTVT 29
cụ
 Phân loại theo hệ thống phản hồi
1. Máy CNC không có phản hồi - loại mạch hở (Open-
Loop)
Microcomuputer
 Có bộ điều khiển chuyển
Dữ liệu
vào
Minicomputer động nhưng không có bất cứ
cơ cấu phản hồi nào.
Động cơ Bộ điều
 Áp dụng cho máy CNC
truyền động khiển máy không đòi hỏi độ chính xác
(MCU)
cao; momen cắt nhỏ và có giá
Cơ cấu
thành sản xuất cạnh canh; ví
Hộp
số
trượt (Bàn dụ như: máy cắt vải, giấy;
máy)
máy thêu…
TTKHCN GTVT 30
cụ
 Phân loại theo hệ thống phản hồi
2. Máy CNC có hệ thống phản hồi - loại mạch kín (Closed-
Loop)
 Có mạch phản hồi
Dữ liệu vào
 Bộ điều khiển chuyển
Cơ cấu đo Microcomupute động có mạch phản hồi
lường (Phản r nhằm điều khiển chính
hồi) Minicomputer
xác hệ thống truyền động
Cơ cấu Bộ điều bằng cách so sánh giá trị
trượt (Bàn khiển máy
máy) (MCU) phản hồi với giá trị đầu
vào cho tới khi thu được
Động cơ
Hộp số
truyền động vị trí mong muốn.
TTKHCN GTVT 31
cụ
 Phân loại theo điều khiển chuyển động của dụng cụ cắt
1. Máy CNC điều khiển vị trí hữu hạn (Finite position
control)
 Điều khiển vị trí kiểu điểm – điểm (Point to point)
 Là sự dịch chuyển của dụng cụ
cắt từ một vị trí định trước này tới
P2
vị trí định trước khác.
P1 P3
 Điều khiển điểm - điểm thường
được ứng dụng để gia công lỗ
bằng các phương pháp khoan,
khoét, doa, đột...
TTKHCN GTVT 32
cụ
control)
 Điều khiển vị trí kiểu đường thẳng (Straight line control)
 Là sự mở rộng của phương pháp điều khiển điểm-điểm.
Điều khiển đường cho phép tạo ra các đường chạy dao
song song với các trục của máy (trong khi dao cắt gọt
liên tục) tạo nên bề mặt gia công.
 Điều khiển đường thẳng thường được ứng dụng để
phay mặt đầu, phay các rãnh thẳng hoặc dùng trong
nguyên công tiện bậc.
TTKHCN GTVT 33
cụ
control)
 Điều khiển vị trí kiểu đường thẳng (Straight line
control)
Điều khiển kiểu đường thẳng trên:

a) Máy tiện CNC b) Máy phay
CNC
TTKHCN GTVT 34
cụ
 Phân loại theo điều khiển chuyển động của dụng cụ
cắt
 Là dạng điều khiển tạo ra các contour hoặc đường thẳng
tùy ý trong một mặt phẳng hoặc trong không gian. Quá
trình này được tạo ra do chuyển động đồng thời của
dụng cụ cắt và chi tiết theo hai hoặc nhiều trục.
 Số trục có thể được điều khiển đồng thời là: 2, 2 ½ , 3
hoặc nhiều trục.
TTKHCN GTVT 35
cụ
cắt
 Điều khiển 2D (2 trục):
Điều khiển contour 2D

a) Trên máy tiện b) Trên máy
phay
TTKHCN GTVT 36
cụ
cắt
 Điều khiển 2 ½D (2 ½ trục):
Điều khiển contour 2 ½ D trên máy phay
TTKHCN GTVT 37
cụ
cắt
Điều khiển contour 3D trên máy phay
TTKHCN GTVT 38
cụ
cắt
TTKHCN GTVT 39
cụ
cắt
TTKHCN GTVT 40
cụ
cắt
 Điều khiển 4D, 5D
TTKHCN GTVT 41
cụ
cắt
 Điều khiển 4D, 5D (4, 5 trục):
TTKHCN GTVT 42
cụ
 Phân loại theo phương pháp lập trình
1. Máy CNC lập trình theo giá trị tuyệt đối (Absolute
programming)
 Tất cả các kích thước xác

định vị trí của các điểm đều
được xác định so với gốc
zero của hệ trục tọa độ được
định trước (phép đo giá trị
tuyệt đối)
TTKHCN GTVT 43
cụ
 Phân loại theo phương pháp lập trình
2. Máy CNC lập trình theo giá trị gia tăng (Incremental
programming)
 Tất cả các kích thước về vị

trí của các điểm cần điều
khiển đều được xác định so
với tọa độ vị trí trước đó của
nó.
TTKHCN GTVT 44
cụ
 Phân loại theo bộ điều khiển
1. Máy CNC có bộ điều khiển lai (Hybird controller)
 Các mạch logic (nối cứng): thực hiện một số các chức
năng như điều khiển tốc độ cắt gọt, nội suy đường
thẳng, đường tròn, parabol v.v..
 Máy tính (nối mềm): thực hiện các chức năng điều
khiển còn lại, ngoài ra nó có thể kết hợp với bộ điều
khiển nối cứng truyền thống để thực hiện một số nhiệm
vụ khác như điều khiển hệ thống thay dao tự động,
tưới nguội, đóng mở cửa tự động…
TTKHCN GTVT 45
cụ
1. Máy CNC có bộ điều khiển lai (Hybird
controller) Hồi tiếp
chuyển
động
Nội suy
chuyển động
và hệ thống
servo
Dữ liệu (nối mềm)
Minicomputer
vào hoặc
microcomputer Mạch giao tiếp Máy
(nối mềm) Mạch logic CNC
(nối cứng)
TTKHCN GTVT 46
cụ
2. Máy CNC có bộ điều khiển trực tiếp (Straight controller)
 Máy tính thực hiện tất cả mọi chức năng NC
 Chức năng nội suy, điều khiển tốc độ cắt gọt và tất cả
các chức năng khác được thực hiện bởi máy tính nhờ
sự trợ giúp của phần mềm
 Chỉ những thành phần nối cứng cần thiết dùng để giao
tiếp giữa máy tính cũng như bàn phím thao tác với máy
công cụ
TTKHCN GTVT 47
cụ
2. Máy CNC có bộ điều khiển trực tiếp (Straight
controller)
Hồi tiếp
chuyển
động
Minicomputer Hệ thống servo

Dữ liệu hoặc Mạch logic
vào microcomputer Mạch giao tiếp
(nối mềm) (nối cứng) Máy
CNC
TTKHCN GTVT 48
cụ
 Phân loại theo hướng trục chính và phương pháp gia
công
1. Trung tâm gia công đứng CNC  Trung tâm gia công
đứng có trục chính
dao có hướng
mang đứng.
thẳng
 Trung tâm gia công
đứng thường có từ 3
tới 4 trục (X,Y,Z và C)
TTKHCN GTVT 49
cụ
công
2. Trung tâm gia công ngang CNC  Trung tâm gia
ngang công có trục
nằm theochínhphương
ngang, được dùng để
gia công các chi tiết
mà mặt gia công chủ
yếu nằm ở mặt bên.
TTKHCN GTVT 50
cụ
công
3. Trung tâm gia công tiện CNC
tiện có thể kèm theo
khả năng phay, khoan..
nhờ trang bị thêm các
đầu dao phay.
 Số trục điều khiển
thông thường là 2
(X,Z) hoặc 3(X,Z và
C), tuy nhiên có thể
thêm trục thứ 4 (Y).
TTKHCN GTVT 51
cụ
công
4. Trung tâm gia công phay vạn năng CNC
vạn năng là sự kết hợp
của TTGC đứng và
TTGC ngang.
 Trung tâm gia công
vạn năng DMU 60
monoblock có khả năng
điều khiển 5 trục đồng
thời (X, Y, Z, B và C)
TTKHCN GTVT 52
cụ
công
5. Máy khoan-ta rô CNC
 Máy khoan-ta rô 2 trục: X, Y là
2 trục điều khiển bằng lập trình.
Chiều sâu gia công (Z) được
chỉnh bằng tay
 Máy khoan-ta rô 3 trục: X, Y, Z
 Máy khoan-ta ô 4 trục: X, Y, Z
và trục A hoặc B
TTKHCN GTVT 53
cụ
công
6. Máy gia công tia lửa điện EDM (Electrical Discharge Machining)
Máy
cắt
dây
ALC600G của hãng

Sodick
TTKHCN GTVT 54
cụ
công
6. Máy gia công tia lửa điện EDM (Electrical Discharge Machining)
Máy xung AG40L của hãng
Sodick
TTKHCN GTVT 55
cụ
 Ưu điểm của hệ điều khiển số CNC
 Dễ dàng lập trình và thay đổi chương trình gia công
 Có khả năng lưu trữ lượng lớn chương trình
 Bộ điều khiển có khả năng nội suy chuyển động và bù
dụng cụ một cách tự động
 Gia công biên dạng các hình phức tạp
 Độ chính xác cao, sai số lặp lại thấp
 Thời gian cắt gọt ổn định
 Dễ dàng trong việc quản lý thông tin
TTKHCN GTVT 56
cụ
 Hạn chế của hệ điều khiển số CNC
 Chi phí đầu tư cao
 Chi phí bảo trì, bảo dưỡng cao
 Người vận hành phải có những kỹ năng nhất
định về
máy CNC
TTKHCN GTVT 57
2. MÁY GIA CÔNG CNC
TTKHCN GTVT
Máy gia công CNC
 Nội dung:
1. Các đặc trưng cơ bản của máy CNC
2. Các thành phần chính của máy CNC
3. Máy phay và máy tiện CNC
TTKHCN GTVT 59
Máy gia công CNC
 Các đặc trưng của máy CNC

 Tính năng tự động cao
Máy CNC có năng suất cắt gọt cao và giảm được tối đa
thời gian phụ, do mức độ tự động được nâng cao vượt bậc.
Tùy từng mức độ tự động, máy CNC có thể thực hiện
cùng lúc nhiều chuyển động khác nhau, có thể tự động thay
dao, tự động gá lắp phôi và sản phẩm với trợ giúp Robot, tự
động hút phoi …
Máy gia công CNC

 Khả năng linh hoạt
Chương trình gia công trên máy CNC có thể thay đổi
dễ dàng và nhanh chóng, thích ứng với các loại chi tiết khác
nhau nhờ phần mềm CAD/CAM.
Máy CNC rút ngắn được thời gian phụ và thời gian
chuẩn bị sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự động hóa
sản xuất hàng hóa.
Máy gia công CNC

 Tính năng tập trung nguyên công
Đa số các máy CNC có thể thực hiện số lượng lớn các
nguyên công khác nhau mà không cần thay đổi vị trí gá đặt của
chi tiết nhất là đối với trung tâm gia công CNC.
Máy gia công CNC

 Tính chính xác và đảm bảo chất lượng cao
Yếu tố con người ảnh hưởng khá nhiều đến độ chính
xác và chất lượng đồng đều của sản phẩm.
Máy CNC với hệ thống điều khiển khép kín có khả
năng gia công được những chi tiết chính xác cả về hình dáng
đến kích thước.
Máy gia công CNC

 Gia công chi tiết có hình dáng và biên dạng phức tạp
Những chi tiết có hình dáng và biên dạng phức tạp sẽ
được thiết kế và lập trình bằng phần mềm CAD CAM. Do đó,
máy CNC có thể gia công được chi tiết có hình dạng rất phức
tạp.
Máy gia công CNC
 Các thành phần chính của máy công cụ CNC

Xét về mặt cấu tạo thì máy CNC bao gồm 7 thành phần chính:
1. Thiết bị điều khiển vào/ra
2. Bộ điều khiển máy MCU (Machine Control Unit)
3. Bộ nhớ
4. Khâu phản hồi
5. Hệ thống truyền động
6. Máy công cụ
7. Các giao tiếp
TTKHCN GTVT 65
Máy gia công CNC
 Các thành phần chính của máy công cụ

CNC
Thiết bị
vào/ra
Bộ nhớ Bộ nhớ (RAM)

(ROM) Chương Bộ điều khiển Chương trình
trình đ.k hệ MCU NC
thống
Khâu
Khâu xử Phản hồi vị trí
mạch
lý dữ liệu
vòng đ.k
Phản hồi tốc độ
Dữ liệu về
chuyển động Các chức
năng phụ trợ Khâu phản hồi
Hệ thống
truyền
Máy công
động
cụ
TTKHCN GTVT 66
Cơ sở lý thuyết về máy CNC

1. Thiết bị vào/ra: là khâu vừa có nhiệm vụ đưa chương trình
NC vào bộ điều khiển MCU vừa dùng để lấy dữ liệu cần
thiết ra. Thành phần cơ bản của thiết bị vào/ra là màn hình
và bàn phím.
 Thiết bị vào:
+ MDI: Manual Data Input - nhập giữ liệu bằng tay
+ Kết nối DNC
+ Floppy disc, CD ROM
+ USB flash
+ Serial communication
TTKHCN GTVT 67
Máy gia công CNC
 Các thành phần chính của máy công cụ

CNC
1. Thiết bị vào/ra:
 Thiết bị ra:
+ Màn hình hiển thị
+ Kết nối DNC
+ Floppy disc, CD ROM
+ USB flash
TTKHCN GTVT 68
Máy gia công CNC

2. Bộ điều khiển MCU: nhận chương trình từ thiết bị vào/ra;
dữ liệu phản hồi từ khâu phản hồi để đưa ra các lệnh điều
khiển chuyển động, chạy dao, các lệnh phụ trợ ...
+ Khâu xử lý số liệu
+ Khâu mạch vòng điều khiển
3. Bộ nhớ: bao gồm bộ nhớ RAM và ROM. Bộ nhớ RAM
dùng để lưu chương trình NC, ROM lưu các thông số,
chương trình hệ thống.
TTKHCN GTVT 69
Máy gia công CNC

4. Khâu phản hồi: nhận dữ liệu phản hồi từ máy công cụ rồi
truyền nó tới bộ điều khiển MCU nhằm triệt tiêu các sai
số về vị trí, tốc độ, v.v..
 Khâu phản hồi vị trí
 Khâu phản hồi tốc độ
5. Hệ thống truyền động:
 Động cơ servo DC
 Động cơ servo AC
 Động cơ bước
TTKHCN GTVT 70
Máy gia công CNC

6. Máy công cụ: hoàn toàn được điều khiển bởi MCU
7. Các giao tiếp: nhằm kết nối các thành phần trong toàn
bộ hệ thống với nhau.
TTKHCN GTVT 71
 Máy phay
CNC Các bộ phận cơ bản của máy phay CNC
TTKHCN GTVT 72
 Máy phay CNC

Động cơ servo
Băng trượt trục Z
dẫn động trục
chính
Trục vít me đai ốc bi
Động cơ servo trục

X
Cụm trục Tủ điện được bố trí bên
chính trong
Cơ cấu thay
dao
tự động Bàn máy rãnh chữ
ATC T
Sống trượt và ray dẫn Khung và bệ máy cứng
hướng vững
TTKHCN GTVT 73
 Máy phay
CNC
Tủ
3 điện
M1 1àn hình hiển

thị
Cửa bảo 7 Cơ cấu tải
vệ 7 phoi
tự động
Cụm trục 6
6
chính
P22anel điều
khiển
Bơm cấp
Cơ cấu thay 55 dung dịch
dao (có nắp trơn nguội
bảo vệ) 4
4
Bàn
máy
M TTKHCN GTVT 74
 Máy tiện
CNC Các bộ phận cơ bản của máy tiện CNC
Đài
vả vỏ máy
dao
TTKHCN GTVT 75
 Máy tiện
Đầu rơvônve lắp dao hướng
CNC trục hoặc hướng tâm (đài
Cụm trục dao)
chính lắp
chi tiết
Trục vít
me đai
ốc bi Sống trượt và
ray dẫn
hướng
Động cơ
servo trục
chính
Khung và bệ
máy
TTKHCN GTVT 76
 Máy tiện
CNC Đầu định
tậm Panel điều khiển
Mâm cặp chi tiết
Ụ động và màn hình hiển
Đài dao
thị
Ụ trục
chính
Bệ
máy
Máy tiện C 620 ROMI -

USA
TTKHCN GTVT 77
3. LẬP TRÌNH GIA CÔNG TRÊN MÁY CNC
TTKHCN GTVT
Lập trình gia công trên máy
CNC
 Nội dung:
1. Giới thiệu chung
2. Hệ trục tọa độ trên máy CNC
3. Các điểm không “0” và điểm chuẩn
4. Ngôn ngữ lập trình
TTKHCN GTVT 79
CNC
 Giới thiệu chung
- Để có thể tự động gia công được một chi tiết trên máy
công cụ CNC cần thiết có một hoặc nhiều chương trình
gia công. Lập trình gia công tức là tạo ra một chương
trình bằng cách nào đó (bằng tay, hoặc phần mềm CAM).
- Chương trình gia công là ngôn ngữ giao tiếp giữa người
và máy để thực hiện ý đồ gia công.
- Mỗi hệ điều khiển CNC (Fanuc, Siemen, Heidenhain..) lại
có cách lập trình khác nhau.
TTKHCN GTVT 80
CNC
 Yêu cầu đối với người lập trình CNC:
-Nắm được các quy tắc và cú pháp câu lệnh.
-Viết chương trình gia công một cách nhanh gọn, chính
xác nhằm giảm thời gian gia công nhưng vẫn đảm bảo
chất lượng gia công.
TTKHCN GTVT 81
CNC
 Các bước lập trình bằng tay:
1) Nghiên cứu bản vẽ chi tiết
2) Quyết định loại máy cần thiết
3) Lựa chọn dụng cụ cắt
4) Xây dựng tiến trình gia công
5) Tính toán tọa độ các điểm và các đường trên chi
tiết
6) Xác định chế độ cắt
7) Viết chương trình NC
TTKHCN GTVT 82
CNC
 Các bước lập trình bằng tay:
8) Chuẩn bị cài đặt máy và dụng cụ cắt
9) Mô phỏng kiểm tra chương trình
10) Chỉnh sửa chương trình nếu cần
11) Chạy chương trình để gia công chi tiết
TTKHCN GTVT 83
CNC
 Hệ trục tọa độ trên máy CNC
- Hệ trục tọa độ trên máy CNC là hệ trục tọa độ cần thiết để
người lập trình lên kế hoạch chuyển động cho dụng cụ so
với chi tiết gia công.
- Khi lập trình chi tiết coi như đứng yên còn dụng cụ thì di
chuyển so với chi tiết gia công.
TTKHCN GTVT 84
CNC
 Hệ trục tọa độ trên máy
CNC
 Hệ tọa độ Đề-các 2D
P Y P1: X = 80 Y = 40
2 P P2: X = -80 Y = 70
1 P3: X = -50 Y = -40

X
P4: X = 40 Y = -
70
P3
P
4
TTKHCN GTVT 85
CNC
 Hệ trục tọa độ trên máy
CNC
 Hệ tọa độ Đề-các 3D Y
Z
P1
P1: X = 30 Y = 2 Z = 0
P2: X = 30 Y = 0 Z = -10
X
P2
TTKHCN GTVT 86
CNC
 Hệ tọa độ Đề-các
Hệ tọa độ Đề-các được xác định theo quy tắc bàn tay phải
TTKHCN GTVT 87
CNC
 Hệ tọa độ Đề-các
Ba trục quay A, B và C trong hệ tọa độ Đề-các:
TTKHCN GTVT 88
CNC
 Hệ tọa độ máy trên máy phay CNC
Y
M
X
Hệ tọa độ máy
TTKHCN GTVT 89
CNC
 Hệ tọa độ của chi tiết trên máy phay CNC
Z W
Y
W X
Hệ tọa độ chi tiết
TTKHCN GTVT 90
CNC
 Hệ tọa độ của chi tiết trên máy phay CNC
Z
Y
Các cách xác định hệ tọa độ chi tiết W
TTKHCN GTVT 91
CNC
 Hệ tọa độ của máy và chi tiết trên máy tiện
CNC +X
M W +Z
M +Z
W
+X
Chi tiết gia công tiện, đặt trong Chi tiết gia công tiện, đặt trong
hệ tọa độ Đề-các 2D với dụng hệ tọa độ Đề-các 2D với
cụ cắt nằm phía trước tâm quay dụng cụ cắt nằm phía sau
tâm quay
TTKHCN GTVT 92
CNC
 Quy ước các trục trên máy phay
CNC
+
+ Z
Y -
- Z
Y
-
X
- +
X X
+
X
+ -
Z Y
-Z
Máy phay trục Máy phay trục ngang
đứng
TTKHCN GTVT 93
CNC
 Quy ước các trục trên máy tiện
CNC
TTKHCN GTVT 94
CNC
 Các điểm không “0” và điểm
chuẩn
M Điểm không “0” của máy
W Điểm không “0” của chi tiết
R Điểm tham chiếu
E Điểm hiệu chỉnh dụng cụ cắt
P Điểm chuẩn dụng cụ cắt - điểm lập trình
N Điểm thay dao – điểm gá dao
TTKHCN GTVT 95
CNC
 Các điểm không “0” và điểm chuẩn
 Điểm không của máy - M (gốc máy)
- Là gốc của hệ tọa độ máy
- Do nhà sản xuất quy định
- Là điểm giới hạn vùng làm việc của máy
- Dịch chuyển của dụng cụ luôn được so sánh với điểm M.
TTKHCN GTVT 96
CNC
 Điểm không của chi tiết W (gốc chi tiết)
- Là điểm gốc tọa độ của chi tiết (so với hệ tọa độ máy)
- Điểm W phụ thuộc vào sự lựa chọn của người lập trình
- Thường phôi tiện chọn ở tâm mặtđầu của
chi tiết, khi phay chọn gốc ở góc hoặc ở giữa chi tiết.
+X
M +Z
W
W
TTKHCN GTVT 97
CNC
 Điểm tham chiếu R (Reference Point)
- có vị trí
không đổi luôn
khi so với gốc
Là máy M
R - Do nhà sản xuất quy định
M N điểm
- Vị trí của R được xác định
W bởi các cữ chặn và công
tắc giới hạn hành trình
- Khi khởi động máy, thông
thường phải đưa tất cả các
trục về điểm R.
Điểm R trên máy phay

TTKHCN GTVT 98
CNC
 Điểm tham chiếu R (Reference
Point)
R
N
M W
Điểm R trên máy tiện
TTKHCN GTVT 99
CNC
 Điểm thay dụng cụ N
- Có vị trí luôn không đổi khi so với gốc máy M. Là nơi
diễn ra quá trình thay dụng cụ.
- Do nhà sản xuất quy định.
R
R
M N
N
W
M
W
TTKHCN GTVT 100

CNC
 Điểm hiệu chỉnh dụng cụ cắt E
Là điểm dùng để xác định các kích
thước để đưa vào bộ nhớ bù dụng cụ
cắt.
P
TTKHCN GTVT 101
CNC
 Điểm chuẩn dụng cụ cắt P (điểm lập trình)
Là điểm dùng để xác định vị trí của dụng cụ trong quá
trình cắt gọt. P được gọi là điểm lập trình.
E
E
P
P
TTKHCN GTVT 102

CNC
 Điểm chuẩn dụng cụ cắt P (điểm lập
trình)
Điểm lập trình P trên một số dụng cụ cắt:
P
P
P P
Điểm P trên dao tiện Điểm P trên dao phay
TTKHCN GTVT 103

CNC
 Một số loại dụng cụ cắt
 Dụng cụ cắt cho máy
tiện
TTKHCN GTVT 104

CNC
phay
Dao phay mặt đầu (Face

mill)
TTKHCN GTVT 105

CNC
phay
Dao phay ngón (Slot

mill)
TTKHCN GTVT 106

CNC
phay
Dao phay cầu (Ball nose Mũi khoan, ta

mill) rô
TTKHCN GTVT 107
CNC
phay
Dao vát mép (Chamfer Dao đĩa (Keyway

Mill) Cutter)
TTKHCN GTVT 108

CNC
 Các điểm chuẩn
Có thể nói các điểm chuẩn R, điểm zero M của máy, của
chi tiết W và N của dao rất quan trọng, vì nó liên quan đến
quá trình gia công của một chi tiết thực mà khi lập chương
trình người ta đã tạm bỏ qua các giá trị đó để việc lập trình
đơn giản.
Vấn đề bỏ qua này sẽ được đưa vào lượng điều chỉnh gọi là
dịch điểm chuẩn “zero offset” và lượng bù dao Tool
calibration.
CNC
 Chương trình NC
- Chương trình NC bao gồm một tập hợp các câu lệnh cần
thiết miêu tả tuần tự các bước hoạt động của máy để gia
công một chi tiết trên máy CNC.
- Ban đầu chúng được viết theo tiêu chuẩn EIA-274-D (tại
phòng thí nghiệm Servomechanism của trường MIT), và
thường gọi là mã G. Sau này được tiêu chuẩn hóa và có
tên là ISO 6983, nhưng nhiều nước châu Âu sử dụng các
tiêu chuẩn khác, ví dụ như DIN 66025 được sử dụng ở
Đức, PN-73/M-55256 và PN-93/M-55251 được sử dụng ở
Ba Lan.
TTKHCN GTVT 110

CNC
- Chương trình mã G có nhiều mở rộng và thay đổi được
các nhà sản xuất bộ điều khiển và máy công cụ thêm vào
đòi hỏi người dùng phải nhận thức được sự khác biệt của
từng bộ điều khiển.
- Trong những năm 1970 cho đến năm 1990, nhiều nhà chế
tạo máy công cụ CNC đã cố gắng khắc phục những khó
khăn về tính tương thích bằng cách chuẩn hóa các bộ điều
khiển máy.
TTKHCN GTVT 111

CNC
- Fanuc là bộ điều khiển ra đời nhằm mục đích chuẩn hóa.
- Siemens, Heidenhai được sử dụng rộng rãi ở châu Âu...
- Ngày nay, (từ những năm 2010), với sự phát triển của
CAD/CAM có tích hợp Post Processor giúp tạo mã G
thích hợp cho từng hệ điều khiển.
TTKHCN GTVT 112

CNC
 Cấu trúc chương trình NC
- Một chương trình NC bao gồm 3 phần
sau: % Ký hiệu bắt đầu chương
Oxxxx trình Tên chương trình
Bắt đầu N5 G90 G21 G54; HTĐ tuyệt đối, hệ mét, gốc chi tiết
chương trình N10 T03 M06; G54 Thay dao T03
và các cài đặt N15 S1000 M03; Đặt S=1000 vòng/phút, quay thuận
ban đầu N20 M08; Bật dung dịch trơn nguội
N25 G00 X0 Y0;

Thân N... Các lệnh đk chuyển động (gia công)
chương N...
trình
N.. G00 Z30. ; Nhấc dao lên cao
Kết thúc chương N.. M05 M09; Tắt trục chính, tắt dung dịch trơn nguội
trình M30; Kết thúc chương trình
% Ký hiệu kết thúc chương trình
TTKHCN GTVT 113

CNC
 Định dạng khối lệnh trong chương trình NC
- Một chương trình NC bao gồm nhiều khối lệnh (Block),
mỗi khối lệnh được kết thúc bởi dấu “ ; ” - EOB (End Of
Block). EOB
TTKHCN GTVT 114

CNC
 Định dạng khối lệnh trong chương trình NC
- Một khối lệnh gồm một hoặc nhiều “ từ ”- Word. “ Từ ”
được định dạng theo địa chỉ - Word Address fomat.
Word = Address + Number
- Ví dụ:
M03 bật trục chính quay thuận chiều kim đồng
X15.5 hồ X là trục điều khiển, 15.5 là tọa độ
F250.0 đặt lượng chạy dao là 250 mm/phút
TTKHCN GTVT 115

CNC
 Mã NC sử dụng trong chương trình NC
Mã lệnh NC được chia thành hai loại chính: G-code và M-
code
cung
tròn
Chú ý: Trong một khối lệnh có thể sử dụng nhiều mã

G nhưng số mã M tối đa chỉ là 3.
TTKHCN GTVT 116

CNC
 Phân loại mã G:
Các lệnh mã G được chia thành hai loại (theo mức tác động):
- Modal: lệnh có nhớ - được lưu vào bộ nhớ máy và chỉ mất tác
dụng đến khi gặp một lệnh modal khác trong nhóm
Ví dụ: G00, G01, G02 và G03 là các lệnh modal mã G cùng
nhóm
- Non-modal: lệnh không có nhớ - chỉ có tác dụng ngay trong
khối lệnh
Ví dụ: G09 - dừng chính xác dụng cụ
Chú ý: nếu có nhiều lệnh mã G cùng nhóm trong một block lệnh
thì chỉ có mã G sau cùng có tác dụng.
Ví dụ: G00 G01 X20.5 Y10.5 F800
TTKHCN GTVT 117
CNC
 Phân loại mã M:
- Theo mức tác động, mã M được chia thành hai loại:
 Modal: lệnh có nhớ - được lưu vào bộ nhớ và chỉ mất tác
dụng đến khi gặp một lệnh modal khác trong nhóm
Ví dụ: M08 và M09 là các lệnh modal mã M cùng nhóm
 Non-modal: lệnh không có nhớ - chỉ có tác dụng ngay trong
khối lệnh
Ví dụ: M06 - gọi thay dụng cụ
TTKHCN GTVT 118

CNC
 Phân loại mã M: (tt)
- Theo theo thứ tự thực hiện trong block lệnh, mã M được
chia thành hai loại:
 Loại tác động ngay
Ví dụ: M03 - bật trục chính quay thuận chiều kim
đồng hồ
 Loại tác động cuối câu lệnh
Ví dụ: M05 - dừng trục chính
M05 G01 X50. Y50. F500
TTKHCN GTVT 119

CNC
- Ngoài mã G và mã M, chương trình NC còn sử dụng các
loại mã khác:
Lượng chạy dao: (mm/phút) với Chiều sâu mỗi lần khoan trong
F Q
phay chu trình khoan sâu, có bẻ
(mm/vòng) với tiện phoi
S Tốc độ trục chính (vòng/phút) N Số thứ tự khối lệnh
D Địa chỉ hiệu chỉnh bán kính dao X Tọa độ trục x (mm)
H Địa chỉ hiệu chỉnh chiều dài dao Y Tọa độ trục y (mm)
P Gọi chương trình con Z Tọa độ trục z (mm)
T Địa chỉ dụng cụ cắt I Tọa độ X của tâm cung tròn
A Góc J Tọa độ Y của tâm cung tròn
Bán kính đường tròn, cung tròn K Tọa độ Z của tâm cung tròn
R
Điểm tham chiếu (G81, G82, G83) / Máy sẽ bỏ qua khi gặp
TTKHCN GTVT 120

CNC
 Nhóm lệnh mã G dịch chuyển dụng cụ
 G00 : dịch chuyển nhanh dụng cụ
Cú pháp: G00 X_ Y_ Z_
- Lệnh G00 có chức năng dịch chuyển dao nhanh từ vị trí hiện
tại đến vị trí có tọa độ X_ Y_ Z_ với tốc độ tối đa của máy.
- Không dùng G00 để cắt gọt.
- Để đảm bảo an toàn, khi gia công xong, rút dao thì nên rút
theo từng trục, khi phay thường rút theo Z trước, khi tiện
thì tùy nguyên công mà thực hiện rút trục nào trước (VD:
tiện ngoài rút X trước, tiện trong rút Z trước,..)
TTKHCN GTVT 121

CNC
 G01 : chạy dao (nội suy) theo đường thẳng
Cú pháp: G01 X_ Y_ Z_ F_
- Dao dịch chuyển từ vị trí hiện tại đến vị trí có tọa độ X_ Y_
Z_ với vận tốc F (mm/phút) với phay và mm/vòng với tiện.
- Trường X_ Y_ Z_ không nhất thiết phải đầy đủ.
TTKHCN GTVT 122

CNC
 Nhóm lệnh mã G dịch chuyển dụng
cụ
 G01 - nội suy thẳng
Ví dụ:
Gia công các rãnh thẳng
liên tục ABCD, biết:
- Chiều rộng rãnh 8mm
- Chiều sâu rãnh 5mm
- Gốc chi tiết tại A, Z=0 ứng với mặt
phôi
- Cho dao số 1 là dao trụ có D=8mm
TTKHCN GTVT 123

CNC
cụ
% G01 - nội suy thẳng
O1234 ; Tên chương trình
N05 G90 G21 ; Kích thước tuyệt đối, hệ mét
N10 T1 M06 ; Thay dao số 1
N15 M03 S1200 ; Bật trục chính quay cùng chiều kim đ.hồ, t.độ
1200vòng/phút
N20 G00 X0 Y0 ; Chạy nhanh đến điểm X0 Y0
N25 G00 Z10.0 ; Hạ dao xuống cách mặt phôi 10mm
N30 M08; Bật dung dịch trơn nguội
N35 G01 Z-5.0 F50.; Ăn sâu dao xuống 5mm với lượng chạy dao
F=50mm/phút
N40 G01 X40. Y60. F150. Chạy dao từ A đến B với F=150mm/phút
; TTKHCN GTVT 124
CNC
cụ
 X80.
N45 G010-;nội suy thẳng
Chạy dao từ B đến C
N50 Y120. 0 ; Chạy dao từ C đến D
N55 G00 Z100. ; Rút nhanh dao lên cách mặt phôi 100mm
N60 M09 ; Tắt dung dịch trơn nguội
N65 M05 ; Dừng quay trục chính
N70 M30 ; Kết thúc chương trình, đưa con trỏ về đầu chương trình
%
TTKHCN GTVT 125

CNC
 G02 (G2): chạy dao theo đường cong thuận chiều kim đồng hồ
(CW)
Cú pháp: G02 X_ Y_ Z_ I_ J_ K_ F_ (1)
hoặc G02 X_ Y_ Z_ R_ F_ (2)
Trong đó:
- X_ Y_ Z_: tọa độ cuối của cung tròn
- I_ J_ K_: vị trí tương đối của tâm cung so với điểm bắt đầu
(I ứng với X, J ứng với Y, K ứng với Z)
- R: bán kính cung tròn
 Khi cung ≤ 1800 : R mang dấu “ + ”
 Khi cung > 1800 : R mang dấu “ - ”
TTKHCN GTVT 126

CNC
cụ
 G02 (G2) - nội G02
Cú pháp: suy tròn CW
X_ Y_ Z_ I_ J_ K_ F_ (1)
hoặc G02 X_ Y_ Z_ R_ F_
Chú ý: (2)
- Đối với đường tròn kín thì sử dụng cú pháp (1)
- Đối với cung tròn sử dụng cú pháp (1) hoặc (2)
- Nếu có Z thì bắt buộc phải có K, lúc đó G02 trở thành nội
suy xoắn ốc Helical
TTKHCN GTVT 127

CNC
cụ
 G02 (G2) - nội suy tròn
CW Ví dụ 1:
Phay cung tròn có chiều sâu
3mm, tọa độ điểm xuất phát là
(55; 35), tọa độ điểm đích là
(95; 75). Biết tâm cung tròn có
tọa độ (85; 45).
Sử dụng hệ tọa độ tuyệt đối.
TTKHCN GTVT 128

CNC
cụ
CW Ví dụ 1 (tt):
N05 G90 ;
N10 G00 X55. Y35.
Z2. ; N15 G01 Z-3.
F200. ;
N20 G02 X95. Y75. I30.
J10.;
TTKHCN GTVT 129

CNC
cụ
CW Ví dụ 2:
Sử dụng dao trụ T2 có đường D
kính
Lập D=6mm .
trình chạy theo
đường ABCDEFC C
E
Biết chiều sâu gia công 2mm,

F=300mm/ph, S=2500v/phút.
F
Sử dụng hệ tọa độ tuyệt đối,
hệ
mét.
TTKHCN GTVT 130

CNC
cụ
%
 G02 (G2) - nội suy tròn CW
O0002 ;
N05 G90 G21 G54 G40 ; Lấy số liệu trong G54 làm gốc tọa độ chi tiết
N10 T2 M06 ;
N15 M03 S2500 ; Bật trục chính với tốc độ 2500vòng/phút
N20 G00 X0 Y0 ;
N25 X20. Y20. Z5. ;
N30 M08 ;
N35 G01 Z-2. F50. ; Ăn sâu dao xuống 2mm, F=50mm/phút
N40 G02 X40. Y60. I10. J20. F300. Nội suy tròn cung AB, F=300mm/phút
;
TTKHCN GTVT 131

CNC
cụ
 G02 (G2) - nội suy tròn CW
N45 G01 X60. ; Chạy dao thẳng đoạn BC
N50 G02 X60. Y60. I30. Nội suy một vòng tròn kín CDEFC
J0 ;
N55 G00 Z50. ;
N60 M09 M05 ;
N65 G28 ; Rút dao về điểm không của máy
N70 M30 ;
%
N50 G02 X120. Y60.
R30. ; X90. Y30. R30. ;
X60. Y60. R30. ;
TTKHCN GTVT 132

CNC
 G03 (G3): chạy dao theo đường cong ngược chiều kim đồng hồ
(CCW)
Cú pháp: G03 X_ Y_ Z_ I_ J_ K_ F_ (1)
hoặc G03 X_ Y_ Z_ R_ F_ (2)
Cách sử dụng giống với G02, điểm khác biệt duy nhất là
chiều
chuyển động là chiều ngược chiều kim đồng hồ.
TTKHCN GTVT 133

CNC
cụ
CCW Ví dụ:
Gia công rãnh ABCDEFG.
G54 G90 G40 G80 ;
T2 M06;
G43 H02;
G00 X0 Y0;
S1000 M03
M08;
G01 Z-2.
TTKHCN GTVT 134
F100.;
CNC
cụ
CCW Ví dụ: Ví dụ:
G03 X0 Y60. I0 J30. F800.;/ G03
G28 M05 M09;
X0 Y60. R30.;
M30;
G01 X40. Y100.;
G03 X80. Y100. I20. J0;
G01 X100.; Y60.;

G03 X60. Y20. R40.;
G00 Z10.;
TTKHCN GTVT 135
CNC
 G04 : dừng chạy dao
(Dwel ) Cú pháp: G04
P_ Trong đó:
- P: được tính bằng giây
(s)
- Lệnh này thường dùng
trong; nguyên công
O0004 N25 G01 Z-20. F50. ;
khoan
N05 lỗ, để
G90 G21 G54làm
G40 ; N30 G04 P5 ;
sạch
N10 T4 phoi
M06 ;và lỗ hoặc N35 G00 Z50. ;
trong nguyên công doa
N15 M03 S800 M08 ; N40 M05 M09;
lỗ.
N20 G00 X20. Y20. Z1. ; N45 M30;
TTKHCN GTVT 136

CNC
 Nhóm lệnh mã G lựa chọn mặt phẳng gia
công
 G17 : nội suy trong mặt phẳng XY
Cú pháp: G17
Lệnh G17 lựa chọn mặt phẳng XY là mặt phẳng

chính cho chuyển động nội suy tròn.
Đối với máy phay trục đứng, G17 là lựa chọn
mặc định.
TTKHCN GTVT 137

CNC
công
 G18 : nội suy trong mặt phẳng XZ
Cú pháp: G18
Lệnh G18 lựa chọn mặt phẳng XZ là mặt phẳng

TTKHCN GTVT 138

CNC
công
 G19 : nội suy trong mặt phẳng YZ
Cú pháp: G19
Lệnh G19 lựa chọn mặt phẳng YZ là mặt phẳng

Chú ý: G17, G18 và G19 là các mã modal cùng nhóm
TTKHCN GTVT 139

CNC
 Nhóm lệnh mã G về kích thước lập trình (G90-G91)
 G90 : lập trình theo kích thước tuyệt đối
Cú pháp: G90
Trong hệ thống CNC, G90 là phương pháp lập trình theo
kích
thước được mặc định.
 G91 : lập trình theo kích thước tương đối

Cú pháp: G91
Chú ý: G90 và G91 là cặp mã modal cùng nhóm
TTKHCN GTVT 140

CNC
 Nhóm lệnh mã G về kích thước lập trình (G90-
G91)
Ví
Lậpdụ: trình gia rãn
ABCDEFG công h
H
tương theo
đối. Biết rằng, rãnhthướ
sâu 3mm, rộng kích
6mm. c
TTKHCN GTVT 141

CNC
G91)
%
O0005 ;
N05 G90 G21 G54 G40 G80 ; K.t tuyệt đối
N10 T3 M06 ;
N15 G43 H03; Bù chiều dài dao
N20 M03 S1800 ;
N25 G00 X0 Y0 Z1.0 ;
N30 M08; K.t tương đối
N35 G01 Z-3.0 F50. ; Ăn xuống 3mm
G91 ;
N40 X40. Y20. F500. ; Chạy đoạn AB
N45 Y20. ; Đoạn BC
TTKHCN GTVT 142

CNC
G91)
N50 G02 X0 Y60. I0 J30. ; Cung CD
N55 G01 Y-20.0 ; Đoạn DE
N60 X20.0 ; Đoạn EF
N65 G03 X20. Y20. I20. J0. ; Cung FG
N70 G01 X40. Y20. ; Đoạn GH
G90;
N75 G00 Z100. ;
N80 M05 M09 ;
N85 M30 ;
TTKHCN GTVT 143

CNC
 Nhóm lệnh mã G cài đặt kích thước (G20-G21)
 G20 : lựa chọn đơn vị theo hệ inch
Cú pháp: G20
Chú ý: độ chính xác của đơn vị đo trong hệ inch là
0.0001”
 G21 : lựa chọn đơn vị theo hệ mét

Cú pháp: G21
Chú ý: độ chính xác của đơn vị đo trong hệ mét là
0.001mm
Chú ý: G20 và G21 là cặp mã modal cùng nhóm

TTKHCN GTVT 144
CNC
 Nhóm lệnh mã G hiệu chỉnh (bù) dụng cụ
 G40 : hủy hiệu chỉnh (bù) bán kính
Cú pháp: G40
- Lệnh G40 có tác dụng hủy bỏ hiệu chỉnh bán
kính dao, khi đó tâm dao chạy theo đường lập
trình.
- G40 thường được dùng ngay đầu chương
trình.
- G40, G41, G42 là các lệnh modal cùng nhóm.
TTKHCN GTVT 145

CNC
 G41 : hiệu chỉnh (bù) bán kính bên trái
Cú pháp: G41 D_
Lệnh G41 có tác dụng hiệu chỉnh dao dời về bên trái
đường lập trình một khoảng bằng bán kính dao.
Ví dụ:
G41 D4 ;
Chú ý: thông số D4 là địa chỉ chứa giá trị bán kính của dao
T4.
TOOL OFFSET
TTKHCN GTVT 146

CNC
 Nhóm lệnh mã G hiệu chỉnh (bù) dụng
cụ
 G41 : hiệu chỉnh (bù) bán kính bên trái
(t ) Ví dụ:
Giả sử phôi gia công là phôi
đúc, đã có sẵn hốc. Lập trình
gia công hốc bên trong (lượng
dư đúc để lại 5mm).
Dao trụ T4, D=10mm,
10
TTKHCN GTVT 147

CNC
cụ
% G41 : hiệu chỉnh (bù) bán kính bên trái (t )
O0006 ;
N05 G90 G21 G54 G40 G80 ;
N10 T4 M06 ;
N15 G43 H04;
N20 M03 S1500 ;
N25 G00 X16. Y16. Z10. ; Điểm vào dao A B
N30 G01 Z-10.0 F100. ; Xuống dao 10
N35 G41 D4 G01 X16. Y10. F500. ; ĐiểmA

N40 X126. ; ĐoạnAB
N45 G03 X132. Y16. R6; BC
TTKHCN GTVT 148

CNC
cụ
 G41
N50 : hiệu
G01 Y56. ; chỉnh (bù)CD
bán kính bên trái (t )
N55 G03 X126. Y62. R6 ; DE
N60 G01 X72. ; EF
N65 Y116. ; FG
N70 G03 X66. Y122. R6 ; GH
N75 G01 X16. ; HI
N80 G03 X10. Y116. R6 ; IJ
N85 G01 Y16; IK
N90 G03 X16. Y10. R6 ; KA
10
N95 G00
Z100. ; N100
M30 ;
TTKHCN GTVT 149
CNC
 G42 : hiệu chỉnh (bù) bán kính bên phải
Cú pháp: G42 D_
Lệnh G42 có tác dụng hiệu chỉnh dao dời về bên
phải
đường lập trình một khoảng bằng bán kính dao.
Ví dụ: làm lại ví dụ trong phần G41
TTKHCN GTVT 150

CNC
 G40, G41, G42 : nhóm lệnh hiệu chỉnh (bù) bán
kính Chú ý:
- Trước khi bù dao cần phải có
một khoảng hở tối thiểu bằng
bán kính dao.
- Phải tạo đường vào dao để
thực hiện việc bù bán kính là
trái hay phải bằng các lệnh
G00 hoặc G01
TTKHCN GTVT 151

CNC
 G43 : hiệu chỉnh (bù) chiều dài dụng cụ theo chiều
dương
Cú pháp: G43 H_ Z_
Lệnh có nó
chiều dài dao, tácsẽdụng
nâng hiệu
cùng chỉnh
chiều (bù) E
dương của trục Z một đoạn bằng giá
trị của H_
Trong đó: H_ là địa chỉ trong bộ nhớ
CNC có chứa giá trị hiệu chỉnh. P
Ví dụ:
N05 T04 M06 ;
N10 G43 H4 Z2.
; 152
TTKHCN GTVT
CNC
 G43 : hiệu chỉnh (bù) chiều dài dụng cụ theo chiều
dương
Bảng hiệu chỉnh (bù) dụng cụ TOOL

OFFSET TTKHCN GTVT 153
CNC
 G44 : hiệu chỉnh (bù) chiều dài dụng cụ theo
chiều âm
Cú pháp: G44 H_ Z_
Lệnh có nó
chiều dài dao, tácsẽdụng
nâng hiệu
ngượcchỉnh
chiều (bù) E
dương của trục Z một đoạn bằng giá
trị của H_
Trong đó: H_ là địa chỉ trong bộ nhớ
CNC có chứa giá trị hiệu chỉnh. P
TTKHCN GTVT 154

CNC
 G49 : bỏ hiệu chỉnh (bù) chiều dài dụng cụ
Cú pháp: G49
Lệnh có tác dụng hủy hiệu chỉnh (bù) chiều dài
dao.
Ví dụ:
N05 G90 G21 G40 G49
G54 N10 T05 M06;
N15 M03 S2000;
Chú ý: G43, G44, G49 là các lệnh
modal cùng nhóm
TTKHCN GTVT 155

CNC
 Nhóm lệnh mã G lựa chọn gốc tọa độ chi
tiết
 G54  G59 : lựa chọn gốc tọa độ chi tiết
Cú pháp: G54
Giá trị của G54÷G59 chứa trong bộ nhớ thanh ghi
của máy và nó là khoảng cách từ gốc tọa độ M.
Ví dụ:
N05 G90 G21 G40 G49 G56
N10 T05 M06;
N15 M03 S2000;
TTKHCN GTVT 156

CNC
tiết
Đặt nhiều gốc W cho trường

hợp
gia công nhiều chi tiết
TTKHCN GTVT 157

CNC
tiết
Bảng cài đặt gốc chi tiết (WORK ZERO

OFFSET)
TTKHCN GTVT 158
CNC
tiết
 G92 : thay đổi gốc tọa độ chi
tiết Cú pháp: G92 X_ Y_ Z_
Ví dụ:
- Ban đầu dao ở tọa độ
(200; 160) so với
W1 là (100; 100) nếu có W2
- Tọa độ mới
lệnh của nó
sẽG92 X100. Y60. ; W1
Chú ý: lệnh này ứng dụng gia công những phần giống nhau trên
cùng một chi tiết mà chỉ khác vị trí.
TTKHCN GTVT 159
CNC
tiết
 G92 : thay đổi gốc tọa độ chi
tiết
Ví dụ:
Khoan 3 vòng lỗ hoàn
toàn giống nhau.
TTKHCN GTVT 160

CNC
tiết
N45 G00
G92X0:Y0
thay
; đổi gốc tọa
Gốc chiđộ
tiếtchi tiết
là W
N50 G92 X100. Y120 ; W1 trở thành gốc chi
tiết
Đoạn chương trình gia công 6 lỗ
N60 G00 X200. Y200. ;
N65 G92 X0 Y0 ; W2 trở thành gốc chi
tiết
Copy đoạn chương trình gia công 6 lỗ
N70 G00 X200. Y-150. ;
N75 G92 X0 Y0; W3 trở thành gốc chi
tiết
Copy đoạn chương trình gia công 6 lỗ
N80 M30 ; TTKHCN GTVT 161
CNC
tiết
 G68 : phép xoay hệ trục tọa
độ Cú pháp: G68 α_
β_ R_ Trong đó:
α_ β_ : là tọa độ tâm quay
R: góc quay tính bằng 1/1000 độ
chiều dương ngược chiều kim đồng hồ
(giá trị nhập từ -360000 đến 360000)
Ví dụ:
G68 X100. Y100. R300000 ;
TTKHCN GTVT 162

CNC
tiết
 G69 : hủy phép xoay hệ trục tọa độ
Cú pháp: G69
Chú ý:
- Sau khi hủy phép xoay bằng G69 thì lệnh dịch
chuyển dao đầu tiên sau lệnh G69 phải được
lập trình với G90 (kích thước tuyệt đối).
- G68, G69 là các lệnh modal cùng nhóm.
TTKHCN GTVT 163

CNC
 Chu trình khoan và ta rô
 G81 : chu trình khoan lỗ thường
Cú pháp: G81 X_ Y_ Z_ R_ F_ K_ ;
Trong đó:
- X_ Y_ : tọa độ của lỗ cần gia công
- Z_ : khoảng cách từ điểm tham chiếu R đến đáy lỗ
- R_: khoảng cách từ mặt phẳng ban đầu tới mặt phẳng
(điểm) tham chiếu R
- F_ : lượng chạy dao
- K_ : số lần lặp lại (nếu thấy cần thiết)
Chú ý: dùng G80 để hủy chu trình khoan
TTKHCN GTVT 164

CNC
Cú pháp: G81 X_ Y_ Z_ R_ F_
K_ ;
Mặt phẳng ban đầu
TTKHCN GTVT 165

CNC
Cú pháp: G00 Z12.
G99 G81 X10. Y10. Z-30. R5. F100.
;
Mặt phẳng ban đầu
TTKHCN GTVT 166

CNC
Ví dụ: chương trình khoan 6 lỗ, sâu 20mm.
M03 S2000 ;
G90 G99 G81 X30. Y-25. Z-20. R2. F100. Khoan lỗ 1, sau đó rút nhanh về điểm R
; (G99)
Y-55.0 ; Khoan lỗ 2, sau đó rút nhanh về điểm R
Y-75.0 ; Khoan lỗ 3, sau đó rút nhanh về điểm R
X100.0 ; Khoan lỗ 4, sau đó rút nhanh về điểm R
Y-55. ; Khoan lỗ 5, sau đó rút nhanh về điểm R
G98 Y-25. ; Khoan lỗ 6, sau đó rút nhanh về điểm ban
G80 G00 đầu (G98)
Z200. ; M5
M30;
TTKHCN GTVT 167

CNC
 G82 : chu trình khoan lỗ thường và doa
Cú pháp: G82 X_ Y_ Z_ R_ P_ F_ K_ ;
Trong đó: P là thời gian dừng ăn dao ở đáy lỗ (mili
giây)
TTKHCN GTVT 168

CNC
 G83 : chu trình khoan lỗ sâu có cơ chế bẻ phoi
Cú pháp: G83 X_ Y_ Z_ R_ Q_ F_
K_ ; Trong đó: Q là chiều sâu của mỗi lớp
khoan
Q Q
Q Q
Q Q
TTKHCN GTVT 169

CNC
 G83 : chu trình khoan lỗ sâu có cơ chế bẻ
phoi Ví dụ: chương trình khoan 6 lỗ, sâu
50mm.
M03 S2000 ;
G90 G99 G83 X30. Y-25. Z-60. Q20. Khoan lỗ 1, mỗi lớp khoan sâu 20mm,
R10. F100. ; sau đó rút nhanh về điểm R
Y-55.0 ; Khoan lỗ 2
Y-75.0 ; Khoan lỗ 3
X100.0 ; Khoan lỗ 4
Y-55. ; Khoan lỗ 5
G98 Y-25. ; Khoan lỗ 6, sau đó rút nhanh về điểm ban
G80 G00 đầu
Z200. ; M5
M30;
TTKHCN GTVT 170
CNC
 G84 : chu trình ta rô
Cú pháp: G84 X_ Y_ Z_ R_ F_
K_ ;
Chú ý: F = p.S với p là bước ren
TTKHCN GTVT 171

CNC
 Chu trình khoan và ta
rô
 G84 : chu trình
REN THÔ ta rô REN MỊN
Taro x bước răng Lỗ khoan (mm) Taro x bước răng Lỗ khoan (mm)
M2 x 0.4 1.60 M4 x 0.35 3.60
M2.5 x 0.45 2.05 M4 x 0.5 3.50
M3 x 0.5 2.50 M5 x 0.5 4.50
M3.5 x 0.6 2.90 M6 x .5 5.50
M4 x 0.7 3.30 M7 x .75 6.25
M4.5 x 0.75 3.70 M8 x .5 7.50
M5 x 0.8 4.20 M8 x .75 7.25
M6 x 1 5.00 M8 x 1 7.00
M7 x 1 6.00 M9 x 1 8.00
M8 x 1.25 6.80 M10 x 0.75 9.25
M9 x 1.25 7.80 M10 x 1 9.0
M10 x 1.5 8.50 M10 x 1.25 8.8
M11 x 1.5 9.50 M11 x 1 10.0
TTKHCN GTVT 172

CNC
 Chu trình khoan và ta
rô
 G84 : chu trình
REN THÔ ta rô REN MỊN
Taro x bước răng Lỗ khoan (mm) Taro x bước răng Lỗ khoan (mm)
M12 x 1.75 10.25 M12 x .75 11.25
M14 x 2 12.00 M12 x 1 11.0
M16 x 2 14.00 M12 x 1.5 10.5
M18 x 2.5 15.50 M14 x 1 13.0
M20 x 2.5 17.50 M14 x 1.25 12.8
M22 x 2.5 19.50 M14 x 1.5 12.5
M24 x 3 21.00 M16 x 1 15.0
M27 x 3 24.00 M16 x 1.5 15.0
M30 x 3.5 26.50 M18 x 1 17.0
M33 x 3.5 29.50 M18 x 2 16.0
M36 x 4 32.00 M20 x 1 19.0
M39 x 4 35.00 M20 x 1.5 18.5
M42 x 4.5 37.50 M20 x 2 18.0
TTKHCN GTVT 173

CNC
 Nhóm mã M – M
code
Nhóm dừng chương trình Lệnh về các trục
M00 Dừng không điều kiện M21 Bật đối xứng gương trục X
M01 Dừng có điều kiện M22 Tắt đối xứng gương trục X
M02 Kết thúc chương trình M23 Bật đối xứng gương trục Y
M30 Kết thúc chương trình (con trỏ quay M24 Tắt đối xứng gương trục Y
lại đầu chương trình)
Trục chính và dung dịch trơn nguội Chương trình con
M03 Quay trục chính theo chiều đồng hồ M98 Rẽ nhánh từ chương trình
M04 Quay trục chính ngược chiều đồng chính sang chương trình con
hồ
M08 Mở dung dịch trơn nguội M99 Từ chương trình con trở về
M09 Tặt dung dịch trơn nguội chương trình chính
M06 Thay dao

TTKHCN GTVT 174
CNC
 Nhóm mã M - chương trình con
 M98 : gọi chương trình con
Cú pháp: M98 Pxxxx ;
Trong đó: xxxx là các con số chỉ tên của chương trình
con
 M99 : kết thúc chương trình con, trở về chương trình
chính
Cú pháp: M99 ;
TTKHCN GTVT 175

CNC
 Nhóm mã M - chương trình con
 Cấu trúc và cách sử dụng chương trình con:
Chương Chương Chương Chương Chương

trình trình con trình con trình con trình con
chính cấp 1 cấp 2 cấp 3 cấp 4
TTKHCN GTVT 176

CNC
 Nhóm mã M - chương trình
con
% Ví dụ:
O0010 ;
N02 G90 G21 G54 G40 G80 ;
N04 T01 M06 ;
N06 G00 X_ Y_ ;
N08 G43 H04 Z1.;
N10 M03 S1500 ;
N12 G01 Z-5. F100. ;
N14 M98 P1000 ; Gọi C.T con
N16 G00 X_ Y_ Z-4. ;
N18 G01 Z-10. F100. ;
TTKHCN GTVT 177

FILE - 20220830 - 095921 - Bài Giảng Thí Nghiệm Cơ Khí 2022

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FILE - 20220830 - 095921 - Bài Giảng Thí Nghiệm Cơ Khí 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bài giảng môn học

THÍ NGHIỆM KỸ THUẬT CƠ KHÍ

Giảng viên: Nguyễn Thái Sơn

1 Công Nghệ CNC

1950 1960 1970 1980 1990

Máy NC sử dụng băng đục lỗ 7

CNC CNC CNC

Điều khiển kiểu đường thẳng trên:

Điều khiển contour 2D

Điều khiển contour 2 ½ D trên máy phay

Điều khiển contour 3D trên máy phay

Điều khiển contour 4D trên máy phay

Điều khiển contour 5D trên máy phay

 Tất cả các kích thước xác

 Tất cả các kích thước về vị

Minicomputer Hệ thống servo

ALC600G của hãng

2. Các thành phần chính của máy CNC

3. Máy phay và máy tiện CNC

 Các đặc trưng của máy CNC

 Các đặc trưng của máy CNC

 Các đặc trưng của máy CNC

 Các đặc trưng của máy CNC

 Các đặc trưng của máy CNC

 Các thành phần chính của máy công cụ CNC

 Các thành phần chính của máy công cụ

Bộ nhớ Bộ nhớ (RAM)

 Các thành phần chính của máy công cụ CNC

 Các thành phần chính của máy công cụ

 Các thành phần chính của máy công cụ CNC

 Các thành phần chính của máy công cụ CNC

 Các thành phần chính của máy công cụ CNC

 Máy phay CNC

Động cơ servo trục

M1 1àn hình hiển

Máy tiện C 620 ROMI -

1 P3: X = -50 Y = -40

Hệ tọa độ chi tiết

Các cách xác định hệ tọa độ chi tiết W

Điểm R trên máy phay

Điểm R trên máy tiện

TTKHCN GTVT 100

TTKHCN GTVT 102

TTKHCN GTVT 103

TTKHCN GTVT 104

Dao phay mặt đầu (Face

TTKHCN GTVT 105

Dao phay ngón (Slot

TTKHCN GTVT 106

Dao phay cầu (Ball nose Mũi khoan, ta

Dao vát mép (Chamfer Dao đĩa (Keyway

TTKHCN GTVT 108

TTKHCN GTVT 110

TTKHCN GTVT 111

TTKHCN GTVT 112

N25 G00 X0 Y0;

TTKHCN GTVT 113

TTKHCN GTVT 114

TTKHCN GTVT 115

Chú ý: Trong một khối lệnh có thể sử dụng nhiều mã

TTKHCN GTVT 116

TTKHCN GTVT 118

TTKHCN GTVT 119