 MO@NOSTI NA ZA[TITA NA

ORALNATA MUKOZA
 BIOHEMISKI KARAKTERISTIKI NA
IMUNOGLOBULINITE
 SALIVAREN IgA
 Za{tita na oralnata mukoza e
ovozmo`ena so:
 mukozno dentalna bariera (spre~uva prodor na
antigen materijal vo vnatre{nosta na organizmot)

 biohemiskite karakteristiki na proteinot - keratin

(keratinociti)
 Za{titata na oralnata mukoza e slo`ena i
specifi~na samo za ovoj del od organizmot i
se sostoi od:

Nespecifi~na
pasivna za{tita

Specifi~na Nespecifi~na
humoralna za{tita aktivna za{tita
Za{tita na
oralnata
mukoza

Specifi~na
Nespecifi~na
kleto~na za{tita
kleto~na za{tita
 2. nespecifi~na aktivna
za{tita

 Составните компоненти на плунката кои имаат антимикробно дејство

(антибактериско, антифунгицидно и антивирусно):
- Лизозим
- Амилаза
- Лактоферин
- Саливарна пероксидаза
- ПРП
- Хистатини
- Цистатини
- Фибронектин
- Дефензини
- Калпротектини
- Кателицидини
 3. nespecifi~na kleto~na
za{tita

2. Mobilbni fagociti
1. Tkivni fagociti
(monociti i
(histiociti)
polimorfonukleari)

Vo plunkata prisustvoto na mobilni

fagociti
e bezzna~ajno,
vo hipotoni~en
sekret ne opstanuvaat
i ne vr{at fagocitoza
 4. specifi~na kleto~na za{tita

2.B-Ly, se sretnuvaat vo
1. T-Ly, se sretnuvaat vo - Lamina propria mucosae oris
- Lamina propria mucosae oris - Pripoen epitel
- Pripoen epitel - Gingivalna te~nost
- Gingivalna te~nost

Vo plunkata prisustvo na ovie kletki e bezzna~ajno,

vo hipotoni~en
sekret ne opstanuvaat
i ne ja vr{at svojata funkcija
 5. specifi~na humoralna za{tita
 Sekretoren imunoglobulinski sistem(S.I.S): sIgA, sIgM,
sIgG - prisutni vo plunkata

 Vo lamina propria mucosae oris, prisuten i sIgE

 S.I.S e prilagoden na heterogenata sredina na usnata

praznina,koja direktno ili indirektno doa|a vo kontakt so
nadvore{nata sredina
 Sintezata na sekretornite imonoglobulini e lokalna i se
odviva vo plazma kletkite, i toa vo:

1. Intersticiumot 2. Lamina propria mucoasae oris

-preku malite mukozni `lezdi
- preku plunkovite `lezdi
pristignuvaat vo pristignuvaat vo
oralnata praznina oralnata praznina

Koncentracijata vo plunka na imonoglobulinite

e mala: sIgA vo stimulirana parotidna sekrecija e
10,70 mg%
 Pri vospalitelen proces na oralnata ligavica se
zgolemuva nivoto na sekretorni imunoglobulini:

1. zaradi zgolemenata lokalna sinteza na

imunoglobulini

2. zgolemeniot priliv na imunoglobulini od

krvniot serum
 mucin

S-S
 Se spre~uva S-S
brzoto otstranuvawe
na imonoglobulinite
-preku
impregnira~kiot J-sinxir

komponenta
Sekret.
sloj se sozdava
imunoglobulinski
sloj
sIgA
Site navedeni podatoci uka`uvaat deka na nivo
na oralnata mukoza e prisutna mnogu slo`ena i
raznovidna za{tita koja ima za cel:

 da ja za{titi oralnata mukoza

 da go za{titi organizmot kako celina od

nefiziolo{ka resorpcija na antigen materijal
od oralnata praznina.
 Imunolo{ka za{tita na ~ovekoviot
organizam
 Sposobnosta na organizmot da reagira na
antigen(tu|) materijal se dol`i na imunolo{kiot
sistem
 Ovoj sistem se sostoi od kletki, tkiva i
organi koi go {titat organizmot od:
1. nadvore{ni {tetni materii i
2. vnatre{na maligna transformacija na
kletkite
 Organi i kletki koi go ~inat imuniot sistem

Primarni:
-Timus
- ekvivalenti na Sekundarni:
Bursa Fabricii kaj pticite -Slezenka
-limfni jazli
-tonzili
-slepo crevo
-koskena srcevina
Kletki:
1. T i B limfociti
2. mononulkearni makrofagi
3. polimorfonuklearni fagociti
4. mastociti
 desen limfati~en duktus
tonzili
desna subklavikularna vena leva subklavikularna
vena
aksilarni limfni
jazli
koskena srcevina
timus

slezenka
torakalen
duktus

Limfoiden sistem ingvinalni limfni

(organi kako del od jazli

imuniot sistem)
Diferencijacija na limfocitite:
 i T i B limfocitite poteknuvaat od zaedni~ka
kletka vo koskenata srcevina
 diferencijacijata i sozrevaweto na
limfocitite se odviva na 3 nivoa
 1.nivo (koskena srcevina)
osnovna(zaedni~ka kl.)

2.nivo: diferencirawe
? Timus
BLy TLy
cirkulacija cirkulacija
BLy TLy

3.nivo:sekundarni limfni organi

-antigen(vo cirkulacijata)
-blastna transformacija
BLy TLy
plazma kletki kleto~en imunitet
(imunoglobulini)

humoralen imunitet
 Imunoglobulini- nositeli na humoralniot
imunitet (antitela)
- po svojata priroda se belkovini
- imaat sposobnost specifi~no da se vrzat za antigenot
- Антителата со своите антиген-врзувачки места
(паратопи) се врзуваат со антигени (епитопи).
- pretstavuvaat 20% od vkupnite proteini vo serumot
- pri elektroforeza najmnogu se doka`uvaat vo gama
zonata- gama globulini
 Во серумот се наогаат антителата.
Ова за прв пат било докажано со
експериментот на Tiselius и Kabat во 1939

 Електрофорезата на дел од крвниот серум, покажала 4

врвови кои одговарале на албумини, алфа, бета и
гама глобулини

 Imunoglobulini-biohemiski
karakteristiki:
 Основната структурана единица на имуноглобулините е
изградена од два чифта на синџири (два тешки и два
лесни)
 Општата формула на имуноглобулините е претставена
на следниот начин: H2L2
 Во самите синџири, се присутни бројни дисулфидни
врски (S-S врски). Присуството на интрасинџирните S-S
врски овозможува создавање на домени во синџирите
на имуноглобулините
 дисулфидни врски се присутни и помеѓу синџирите.
Лесните синџири имаат два домени
- варијабилен домен- NH2 (Првите 110
амино киселини од лесниот синџир)
- константен домен-COOH
 Тешките синџири
 започнуваат со варијабилен домен, кој што исто
така е изграден од 110 амино киселини и
влегува во состав на паратопот
 На варијабилниот домен од тешките синџири се
надоврзуваат константни домени.

Кај IgG, IgA и IgD се присутни три константни
домени во тешките синџири додека пак

кај IgM и IgE се присутни четири константни
домени
 Bazi~na struktura na imunoglobulinite

Lesni sinxiri

Disulfidni
Vrski (intrasinxirni i intersinxirni)

Te{ki sinxiri Prisustvoto na intrasinxirnite S-S vrski, e pri~ina

za postoewe na pove}e domeni na polipeptidnite
sinxiri na imunoglobulinot
( 2 domeni vo lesnite i 3-4 domeni vo te{kite sinxiri)
 Bazi~na struktura na imunoglobulinite

Varijabilna regija

Amnino-terminalen del (NH2)

Zglobna
regija
Karboksi-terminalen del(COOH)

Konstantna regija
Varijabilni i konstantni domeni na
lesnite i te{kite sinxiri

Zglobna
regija
 Mesto na vrzuvawe na natigenot

Antingen-vrzuva~ka
povr{ina Varijabilna Antingen-vrzuva~ka
regija povr{ina

Lesni
sinxiri
Konstana
regija
Te{ki
sinxiri
Pod dejstvo na enzim od rastitelno poteklo, imunoglobulinot
"се сече" веднаш над S-S интрасинџирната врска во
зглобната регија 2Fab(antigen binding) i 1
Fc(kristalizira~ki) faragment

Te`ok sinxir

papain

Konstantna
Lsen sinxir regija
Varijabilna
regija

Fab Fragment
 функција на Fab и Fc-
фрагментите
 Основната биолошка функција на Fab-фрагментите е
да реагираат со антигенот.
 Функцијата пак на Fc-фрагментот:
- го овозможува поминувањето на имуноглобулините
низ плацентата (IgG).
- учествува во цитотоксични реакции,
- активирање на комплементот по класичен пат.
 Зглобната регија е богата со амино
киселините пролин и цистеин

 цистеинот го овозможува дисулфитното поврзување

 пролинот овозможува Fab и Fc фрагментите да бидат
меѓусебно разделени во просторот и ја овозможува
молекуларната подвижност на одделни делови на
имуноглобулинската молекула
Врз основа на распоредот на амино
киселините во константните домени на
тешките синџири се разликуваат 5 класи на
имуноглобулини
sekretoren imunoglobiulinski sistem na
plunkata i negovoto zna~ewe

 Класите на имуноглобулините кои се

присутни во секретите, па и во плунката
се: IgA (најзастапен), IgM и IgG.
 Овие три класи на имуноглобулини го

сочинуваат секреторниот
имуноглобулински систем.
 Дел од овие имуноглобулини се

синтетизираат локално. Тоа првенствено

се однесува на IgA и на дел од IgM
sekretoren imunoglobiulinski sistem na
plunkata i negovoto zna~ewe

 Vo plunkata, `eludnikoviot sekret, solzite,

nazofaringealniot i urogenitalniot sekret
dominira sIgA.
 Vo krvniot serum koli~nikot IgG:IgA
iznesuva 4:1
 Vo sekreti na mukozite ovoj koli~nik e
pomal od 1
 Имуноглобулинот А (IgA) е главниот носител
на локалниот специфичен имунитет на
оралната лигавица кај човекот.

 Во серумот IgA е присутен во форма на мономер

(два лесни и два тешки синџири ја сочинуваат
мономерната единица на овој имуноглобулин).
 Во секретите се среќава димерната форма на
IgA. Таа е изградена од две основни мономерни
единици.
 Двата мономери на IgA помеѓу себе се поврзани
со помош на специфичен пептид кој е наречен
J-пептид .
Struktura na sIgA

Monomer 2
Monomer 1

+ sekretorna
komponenta

J peptid
Kompletirana molekula na sIgA

J sinxir

Sekretorna
komponenta
Шематски приказ на sIgA.
- sIgA се состои од два мономери
на IgA поврзани со Ј синџир и
секреторна компонента.
- Ј синџирот и секреторната
компонента со помош на
дисулфидни врски се поврзани
за Fc фрагментот од IgA
молекулата.
- Секој мономер на IgA се состои
од два лесни синџири и два
тешки синџири поврзани со
ковалентни дисулфитни врски
Uloga na J sinxirot
 Da gi povrzuva monomerite na
imunoglobulinite vo polimerni oblici
 Povrzuvaweto se ostvaruva so stabilni
kovalentni S-S vrski
 Go sozdavaat plazma kletkite
Uloga na sekretornata komponenta(го
обвиткува Fc-фрагментот на IgA)
1. Da go transportira IgA do sekretite na mukozite
2. Ja stabilizira strukturata na polimerniot IgA
3. Ja za{tituva molekulata na polimerniot IgA od
dejstvoto na proteoliti~kite enzimi vo sekretite
4. Se povrzuva za sIgA so pomo{ na stabilni
kovalentni S-S vrski
 sekretornata komponenta:
1. Vo molekularna forma se sretnuva kako
poliimunoglobulinski receptor (PIgR)
2. Lokaliziran e vo bazolateralniot del na membranata na
epitelnite(acinusnite) kletki
3. Ima uloga na receptor za transepitelielniot transport na
polimerot na IgA
Секреторната компонента ги маскира страните на
зглобниот регион од sIgA, коj е осетлив на протеазната
активност, притоа овозможувајќи и на полимерната
молекула, долго да егзистира во мукозната средина која
е богата со протеази, што инаку не би било возможно.
 Sinteza i transport na salivarniot
IgA
Plazma.kl. sintetiziraat
(intersticium, Go prepoznava
Dimer IgA +J
duktusi i i vrzuva PIgR
sinxir
acinusi)

PIgR IgA- PIgR

polimer

Se vmetnuva
Proteoliti~ka Vezikuli na
sIgA obrabotka epitel.kl.(acin.kl)
vo sekretite koi se fuzioniraat
so membranata na
epit.kl
 (а) Секреторен IgA
Секреторната компонента има
пет домени слични на оние во Ig
кои со димерот од IgA се
поврзани со дисулфидна врска
која е меѓу неговиот петти домен
и еден од тешките синџири на
IgA.
(б) Секреторниот IgA, формиран
во тек на транспортот низ
мукозната мембрана на
епителните клетки.
Димерот IgA се поврзува за поли
Ig рецепторот на
базолатералната мембрана на
епителната клетка и влегува во
процес на ендоцитоза. По
транспорот комплексот рецептор-
Ig ензимски се разградува
 Molekulska masa na sIgA e 400 000
 Dva monomeri po 160 000
 J peptid 15 000
 Sekretorna komponenta 70 000
Се сретнуват 2 типа на IgA,
IgA1 и IgA2
 Во горните делови на ГИТ (во устата)
и респираторниот тракт доминира
IgA1
 Концентрацијата на IgA2 се зголемува
во долните партии на ГИТ
 создавање на IgA

- антигените влегуваат во каналите на плунковните жлезди

- по пат на ендоцитоза, се вовлекуваат во дуктусните
клетки од каде што пристигнуваат во локалното
лимфоидно ткиво.
- тука се врши нивна презентација на Т и В-лимфотитите.
- активираните Б-лимфоцити се трансформираат во плазма
клетки, кои пак продуцираат IgA
 Biolo{ka funkcija na sIgA
1. инхибиција на бактериската атхеренција за
оралните ткива и спречување на пенетрација на
антигените низ оралната мукозна мембрана;
2. неутрализација на бактериски токсини;

3. неутрализација на вируси преку блокирање на

нивната атхеренција за рецепторите на
клетките;
4. синергизам со други механизми на локалната
имунолошка одбрана на домаќинот;
 Uloga i zna~ewe na plunkata:
1. samo~istewe, mastikacija, govor i goltawe
2. Antibakteriska, antivirusna i antifungicidna
3. Za{tita na emajlot na zabot od atricija
4. Za{tita na oralnata mukoza
5. Puferska uloga na plunkata
6. Plunkata go ovozmo`uva procesot na
remineralizacija
 Uloga i zna~ewe na plunkata:
7. регулирањето на метаболизмот водата во
организмот
8. Елиминација од организмот на штетни крајни
метаболити (уреа, мочна киселина, билирубин и
други)
9. Percepcija na vkusovite drazbi
10. Antioksidantna za{tita na plunkata (oralna peroksidaza,
katalaza, superoksid-dizmutaza, glutation reduktaza)
11. Antikancerogeno dejstvo (neutralizacija na kancerogeni:
toksini, benzopiren i dr.) so mehanizam na peroksidacija
12. Plunkata kako biolo{ki materijal