Bản lĩnh Việt Nam – Đổi mới – Sáng tạo – Vươn tới những tầm cao

His 222 –
Lịch sử vă n minh thế giớ i 2
 CONT. 1
------***------
NƯỚC NGA THỜI KỲ TRUNG ĐẠI

GIẢ NG VIÊ N: TRẦ N THỊ HẰ NG

Email: hangtranhv3@gmail.com
 KẾT CẤU
• Chính sách bành trướng của Nga
dưới thời kỳ Sa Hoàng
1.1.

• Quá trình Tây phương hóa lần thứ

1.2 nhất của nước Nga (1690 - 1790)
 NỘ I DUNG GIẢ NG DẠ Y
1.1. Chính sá ch bà nh trướ ng củ a Nga 1.2. Quá trình Tây phương hó a lầ n thứ
dướ i thờ i kỳ Sa Hoà ng nhấ t củ a nướ c Nga (1690 – 1790)

1.2.1. Sự tiếp xúc phương Tây đầu tiên

Xem clip giớ i thiệu nướ c Nga
và Chính sách nhà Romanov

Nga dướ i sự cai trị Ivan III Tính tất yếu của Tây Phương hóa

Nga dướ i sự cai trị Ivan IV

Thả o luậ n
• Videoclip giớ i thiệu nướ c Nga
1.1. Chính sá ch bà nh trướ ng củ a Nga dướ i
thờ i kỳ Sa Hoà ng
Ivan III (lên ngôi 1462 – mất năm
1505)
- Năm 1462 giải phóng Nga khỏi
Mông Cổ;
- Từ năm 1480 Nga không còn phải
cống nạp cho Mông Cổ
• Lã nh thổ Nga dướ i sự mở rộ ng củ a Ivan III;
• Dướ i thờ i Ivan III, lã nh thổ Nga có đườ ng biên giớ i đến Ba Lan củ a
ngườ i Luthuania và đến dãy nú i Ural
- Ivan III kết hôn cùng cháu gái của hoàng đế Byzantine;
- Kiểm soát nhà thờ chính Thống giáo.
Ivan IV (1533 – 1584)
- Tên gọi khác Ivan Bạo Chúa;
- Nhấn mạnh tước hiệu Sa Hoàng;
- Mở rộng lãnh thổ Nga đến Kazan và Astrakhan.
• Videoclip 13 phú t về cuộ c đờ i Ivan IV
https://www.youtube.com/watch?v=4CbSKi2DEL0
• Ô ng mở rộ ng lã nh thổ Astrakhan và Kazan
Chính sách bành trướng của Nga dưới thời kỳ Sa hoàng:
- Mục đích bành trướng:
+ Khẳng định vị thế của Nga trên thế giới;
+ Mong muốn đẩy lùi sự ảnh hưởng của Mông Cổ;
+ Tạo một lãnh thổ rộng lớn => có tiếng nói đối với Châu
Âu, Đông & Trung Á.
- Hướng bành trướng:
Thúc đẩy những cuộc chinh phục
vượt ra ngoài biên giới:
+ Phía Tây - Bắc mở rộng ra Ukraine
và Ba Lan;

+ Phía Nam, hướng về biển Caspian;

+Phía Đông vượt Ural hướng về

Siberia.
- Nộ i dung chính sá ch:
+ Hệ thố ng hó a lạ i phá p luậ t và cá c luậ t thuế;
+ Tạ o ra cá c thứ bậ c quâ n sự , phá t triển hả i quâ n, phá t triển về mặ t lự c
lượ ng quâ n sự , thà nh lậ p độ i cả nh sá t ngầ m;
+ Sắ p xếp bộ máy quý tộ c, tuyển dụ ng quan lạ i ngoà i quý tộ c để tá ch
biệt sự ả nh hưở ng củ a quý tộ c và nhà nướ c, loạ i bỏ hộ i nghị quý tộ c, tạ o
ra hiệp hộ i cố vấ n dướ i sự kiểm soá t củ a nhà vua; thưở ng cho nhữ ng
quý tộ c trung thà nh nhữ ng điền trang ở cá c lã nh thổ mớ i;
+ Tạ o liên kết mậ u dịch vớ i nhữ ng lã nh thổ châ u Á mớ i.
- Kết quả:
+ Nước Nga có lãnh thổ rộng lớn;
+ Tạo ra liên kết mậu dịch với châu Á;
+ Bổ sung cho Nga nhiều dân tộc mới, tạo nên đế quốc đa văn
hóa;
+ Khiến Nga có một tầm quan trọng trong lịch sử thế giới, tác
động trực tiếp đến Châu Âu, Đông Á và Trung Á.
• Thả o luậ n: 20 phú t
Theo anh/chị việc Nga mở rộ ng lã nh thổ sẽ giú p ích thế
nà o vớ i Nga?
 1.2. Quá trình Tây phương hóa lần thứ nhất của nước Nga
(1690 – 1790)

1.2.1. Sự tiếp xúc phương Tây đầu tiên và Chính sách nhà Romanov
Tính tất yếu của Tây Phương hóa:
+ Đời sống văn hóa và kinh tế Nga suy giảm vì phụ thuộc Mông Cổ quá
lâu;
+ Vào cuối thế kỷ 17, Nga đã là một đế quốc nhưng theo tiêu chuẩn của
phương Tây và các nền văn minh lớn của châu Á thì nó vẫn là nước nông
nghiệp.
 Sự tiếp xúc phương Tây đầu tiên :
-Ivan III đặ t quan hệ ngoạ i giao vớ i cá c nướ c Phương Tây.
-Ivan IV cho thương nhâ n Anh thiết lậ p mậ u dịch vớ i Nga.
• Sa Hoà ng Ivan IV cho xây dự ng thá nh đườ ng Basil
• Video clip 10 phú t giớ i thiệu quá trình nhà Romanov lên ngô i Sa
Hoà ng
• https://www.youtube.com/watch?v=3tBNr2gjAA0
• Chính sách nhà Romanov
- Nă m 1613: nhà Romanov
lên nắ m quyền.
- Micheal lậ p lạ i trậ t tự và
tiếp tụ c chính sá ch bà nh
trướ ng.
- Alexis: bỏ hộ i nghị quý tộ c,
thanh lọ c lạ i giá o hộ i Nga. Siết
chặ t nô ng nô vớ i ruộ ng đấ t củ a
họ .
1.2.2. Sự mở đầu quá trình Tây phương hóa
từ 1690 – 1790

a. Pyotr I (Peter Đại Đế), đã học

hỏi theo mô hình kinh tế và xã hội
của phương Tây.
- Mục đích là tăng thêm quyền lực
và sức mạnh quân sự Nga.
Nội dung cải cách:
Về chính trị:
+ Thực hiện một nhà nước chuyên chế;
+ Thành lập thể chế Nghị viện;
+ Chia nước thành: Trung ương, tỉnh, địa phương;
+ Chỉnh lý lại bộ máy quan lại; tuyển dụng quan lại bên ngoài
hàng ngũ quý tộc;
+ Loại bỏ hội đồng quý tộc, thay vào đó là hội đồng cố vấn;
+ Hệ thống hóa lại pháp luật áp dụng trong toàn quốc;
+ Cử người đi đào tạo.
Nội dung cải cách:
Về kinh tế:
- Khuyến khích phát triển công nghiệp luyện kim và khai thác

mỏ và sử dụng dự trữ sắt để chế tạo vũ khí và đóng tàu;

- Sử dụng nông nô trong việc tạo ra những sản phẩm mới;
- Khuyến khích nông dân sử dụng thiết bị hiện đại trong sản
xuất;
- Không chú trọng đô thị hóa và tầng lớp thương mại.
Ông lập ra những hải cảng, xưởng đóng thuyền.
Về quân sự:

- Tăng kinh phí để phục vụ chiến tranh;

- Thành lập lực lượng hải quân
- Tạ o ra thứ bậ c trong quâ n độ i;
- Cả i thiện vũ khí quâ n sự ;
- Củng cố lại bộ máy quân sự:
+ Lập lực lượng chiến đấu đặc biệt;

+ Loại bỏ dân quân địa phương;

+ Xây dựng tổ chức cảnh sát ngầm – Cơ quan mật vụ.

Văn hóa:
-  Loạ i bỏ nhữ ng phong tụ c lạ c hậ u và
khuyến khích phụ nữ quý tộ c tham gia cá c
hoạ t độ ng xã hộ i;
- Thay đổ i phong cá ch củ a cá c quý tộ c Nga,
loạ i bỏ ả nh hưở ng củ a Mô ng Cổ ;
- Tiếp thu vă n hó a phương Tây: mú a ballet,
cây thô ng noel…
- Mở cá c viện hà n lâ m, cá c họ c viện khoa họ c
nhằ m thú c đẩy nhữ ng phá t minh và sá ng
tạ o khoa họ c, đặ c biệt trong chế tạ o vũ khí
quâ n sự .
Chính sách đối ngoại:
- Xác định rõ ràng biên giới với các quốc gia lân cận;
- Tiến hành nhiều cuộc chiến tranh mở rộng lãnh thổ;
- Dời thủ đô từ Moscow về thành phố biển Baltic và đặt tên
là St Petersburg.
• Kết quả
- Phá t triển lự c lượ ng quâ n sự , mở rộ ng lã nh thổ ;
- Nướ c Nga trở thà nh nhâ n tố chính trong ngoạ i giao
và quâ n sự củ a Châ u  u;
- Ngườ i phương Tây đã có cá i nhìn khá c về nướ c Nga.
Tượng Pyotr Đại đế tại cố đô Sankt-Peterburg.
• Thả o luậ n: 20 phú t
1. Tạ i sao Sa Hoà ng Pyotr Đạ i Đế lạ i ưu tiên hiện đạ i hó a Quâ n độ i ?
2. Việc xây dự ng thà nh phố thà nh phố St Petersburg có ý nghĩa như
thế nào đối với nước Nga?
Tất cả các khu vực hiện tại từng là lãnh thổ của Đế quốc Nga (1866)
Đế quốc Nga (1914)
1.2.3. Sự củng cố dưới thời Catherine Đại đế
- Năm 1761, Peter III lên nắm chính quyền
- Năm 1762, Catherine đã thay thế chồng mình
- Mất năm 1796
Các chính sách cai trị của bà:
 Về đối nội:
+ Mời các nhà triết học Khai sáng của Pháp tới Nga;
+ Mở rộng quyền lực của chính quyền TW trong những vụ việc cấp vùng;
+ Khuyến khích nâng cao giáo dục, nghệ thuật và văn chương;
+ Trao đất cho giới quý tộc và nhà thờ để duy trì thỏa hiệp;
+ Một số người được chọn làm quý tộc để quản lý đất nước;
+ Khuyến khích quý tộc đi kinh lý;
+ Gởi con em quý tộc đi học ở nước ngoài.
CUNG ĐIỆ N MÙ A ĐÔ NG
 Đối ngoại:
- Theo đuổi truyền thống bành trướng của Nga:
+ Mở rộng lãnh thổ ra phía Ba Lan;
+ Chống đế quốc Ottoman: giành được lãnh thổ Trung Á;
+ Cử người tiếp tục khai phá Siberia;
+ Thám hiểm bờ biển Thái Bình Dương.
• Kết luậ n:
- 30 nă m trị vì củ a Cartherine II, nướ c Nga tiến lên
trở thà nh cườ ng quố c ở châ u  u cuố i thế kỷ 18.
• Thả o luậ n 10 phú t
Theo anh/chị Catherine II có thực hiện triệt để chính sách Khai Sáng
Pháp trong chính trị của mình?