Professional Documents
Culture Documents
Bölüm Açiliş Sunumu
Bölüm Açiliş Sunumu
1
Amaç ve Hedefler
• Amaç; Emzirmenin Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları
Programı’nı tanıtmak ve emzirme göstergelerindeki değişimleri
açıklamak
• Hedefler;
1. Bebek ve küçük çocuk beslenmesine anne sütünün önemini açıklamak
2. Bebek Dostu Hastane İnsiyatifi’nin (BDHİ) kısa tarihçesi hakkında bilgi
sahibi olmak. Ayrıca, bebek ve küçük çocuk beslenmesinde
DSÖ/UNICEF küresel stratejisini bilmek ve açıklamak
3. Emzirmenin Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı’ nın
amacını ve hedeflerini açıklamak
4. Program bileşenleri hakkında bilgi sahibi olmak ve güncel durumu
bilmek
5. Ülkemizin emzirme göstergeleri açısından mevcut durumunu bilmek
2
Yaşamın ilk yılları…
İnsan beyninin gelişimi döllenme ile
başlamakta ve adölesan çağı boyunca
devam etmektedir.
Bu gelişim en hızlı yaşamın ilk birkaç yılında
olmaktadır.
Anne karnında başlayan ve doğumdan
itibaren iki yaşın sonuna kadar devam eden
süreç “kritik pencere” dönemidir.
Büyüme ve gelişmenin ideal şartlarda
olabilmesi için bu dönemdeki beslenme çok
önemlidir.
3
Beslenme neden bu kadar önemli?
• Gebe ve bebeklerdeki beslenme yetersizliği küresel
hastalık yükünün %10’undan fazlasını oluşturmaktadır.
4
Anne sütü ile beslenme neden önemli?
• Anne sütü, bebeğin ihtiyaçlarını karşılayan ideal
içeriğe sahip olması nedeniyle önemlidir
• İlk 6 ay sadece anne sütü alan bebeklerle
kıyaslandığında tüm nedenlere bağlı bebek
ölümleri :
– Ağırlıklı olarak anne sütü alanlarda 1,5 kat
– Kısmen anne sütü alanlarda 4,8 kat
– Emzirilmeyenlerde 14,4 kat
daha yüksek bulunmuştur.
*Sankar MJ et al., Optimal breastfeeding practices and infant and child mortality: a systematic review and meta-analysis. Acta
Pediatrica 2015 5
Çocuk ölümlerinin %45’inin altında yetersiz beslenme yatmaktadır;
Emzirmenin arttırılmasıyla her yıl 820.000 çocuğun hayatı kurtarılabilir.
Birleşik etki
Combined effects 3,149,000
Combined effects 45.4 Birleşik etki
Bodurluk
Stunting 17.0 Underweight 1,180,000
Düşük kilo
Düşük ağırlık
Underweight 17.0 Stunting
Bodurluk 1,179,000
Ceninde gelişme geriliği
Fetal growth restriction 11.8 Fetal growth
Ceninde restriction
gelişme geriliği 817,000
Yetersiz anne sütü
Sub-optimal breastfeeding 11.6 Yetersiz
Sub-optimal anne sütü
breastfeeding 804,000
Aşırı zayıflık
Wasting 11.5 Aşırı zayıflık
Wasting 800,000
Ciddi zayıflık
Ciddi zayıflık
Severe wasting 7.8 Severe wasting 540,000
Vitamin A eksikliği Vitamin A eksikliği
Vitamin A deficiency 2.3 Vitamin A deficiency 157,000
Çinko eksikliği Çinko eksikliği
Zinc deficiency 1.7 Zinc deficiency 116,000
Ölüm oranı Yıllık ölüm oranı
Percentage of
0.0deaths
5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 Annual numbers of deaths 0 2,000,000 4,000,000
Black RE, Victora CG, Walker SP, et al, and the Maternal and Child Nutrition Study Group. Maternal and child undernutrition and overweight in6low-
income and middle-income countries. Lancet 2013; 382: 427–51.
Bebek Dostu Hastane İnisiyatifi
7
Deklarasyon Hedefleri
1. Ulusal bir emzirme koordinatörü seçilmesi ve farklı sektörler
üzerinden yürüyen bir emzirme kampanyasını yönetecek bir komite
kurulması gerektiği
2. Hükümetlerin anne sütü yerine geçen ürünlerin pazarlanması ile
ilgili uluslararası yasanın uygulanması yönünde harekete geçmesi
3. Başarılı emzirmeye giden 10 Adım uygulamasının yaygınlaştırılması
4. Kadınların emzirme hakkını koruma altına alacak yasalar çıkarılması
8
Bebek Dostu Hastane İnisiyatifi
9
Bebek Dostu Hastane İnisiyatifi
• Bebek Dostu Hastane İnisiyatifi (BDHİ), norm olarak
emzirmeyi destekleyen sağlık bakım ortamı
oluşturarak her bebeğin yaşama en iyi şekilde
başlamasını amaçlayan küresel bir girişimidir (1991).
Girişimin iki ana hedefi vardır:
• Hastaneleri On Adım’ın uygulanması yoluyla Bebek
Dostu haline getirmek
• Doğum servisleri ve hastanelerinde ücretsiz ve düşük
maliyetli anne sütü muadillerinin dağıtılmasını sona
erdirmek
10
Dünyada Bebek Dostu hastane sayısı giderek
artmaktadır
11
Bebek ve Küçük Çocuk Beslenmesinde Küresel
Stratejinin Hedefleri:
• Dünya Sağlık Asamblesi ve UNICEF 2002’de ‘Bebek ve Küçük
Çocuk Beslenmesi Küresel Stratejisi’ni onaylamıştır:
• Küresel Strateji;
– Uygun beslenme ile bebek/çocukların büyüme-gelişme,
sağlıklı olma ve hayatta kalma şanslarını arttırmak,
– İlk 6 ay sadece anne sütü ve sonrasında zamanında, yeterli,
güvenli ve uygun tamamlayıcı beslenme ile birlikte anne
sütünün 2 yaş ve ötesinde devam ettirilmesi ve
– Aynı zamanda anne beslenmesine önem vermek ve ayrıca
sosyal destek ve toplum desteğini savunmaktır.
12
Emzirmede Küresel Hedef
13
ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve BEBEK DOSTU
SAĞLIK KURULUŞLARI PROGRAMI
14
• Program ülkemizde de 1991
yılından bu yana Sağlık
Bakanlığı önderliğinde ‘Anne
Sütünün Teşviki ve Bebek
Dostu Sağlık Kuruluşları
Programı’ olarak sürdürülüyor.
• Programın temel hedefi Başarılı
Emzirmede 10 Adım Prensipleri
doğrultusunda sağlık hizmetleri
içinde emzirmeyi standart hale
getirerek bebeklerin hayata en
iyi şekilde başlamasını
sağlamaktır.
15
Programın Amacı-1
16
Programın Amacı-2
Sağlık kuruluşlarına ücretsiz ve düşük ücretli anne sütü muadili
ürünlerin dağıtımının engellenmesi, Uluslararası Mama
Koduna uygun hareket etmelerinin sağlanması
Ayrıca beslenme bozukluklarının önlemesi ile bebek ve
çocuklarda morbidite ve mortaliteyi azaltmak
hedeflenmektedir.
17
THSK 2013-2017 Stratejik Eylem Planı
18
Hedefler
• 2017 yılı sonuna kadar:
– Akut beslenme bozukluğu bulunan 5 yaş
altı çocuk oranını %1,7’nin
– Kronik beslenme bozukluğu bulunan 5
yaş altı çocuk oranını %8’in altına
düşürmek
– İlk 6 ay sadece anne sütü ile beslenme
oranını %70’e çıkarmak
– Ortanca emzirme süresini 18 aya
çıkarmak
– Anne destek gruplarının Türkiye
genelinde yapılanması
19
Programın Bileşenleri
20
Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları
Değerlendirmeleri
Doğum Yapılan Hastaneler
“Emzirmede 10 Adım”
Çocuk Hastaneleri
“Emzirmede 9 Adım”
30.000
25.315
25.000
20.000
15.000
10.000 8.743
5.000
0
1991-2002 2003-2011
23
Bebek Dostu Hastaneler
1400
1007
1000 962
847
784
800 725
665
619
600 546
425
400 323
206
200 141
0
1991- 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
2002
25
Bebek Dostu İl
Ülke genelinde tüm illerimiz bu ünvana sahiptir.
1) İl merkezinde bulunan Çocuk Hastaneleri ile Doğum
Yaptırılan Hastanelerin tamamının BDH olmasının
sağlanması
2) İlde mama kodu uygulamaları ile ilgili çalışmalar yapılması
3) İlde 1. basamak sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşlarının en
az % 40’ının Bebek Dostu olmasının sağlanması
4) Topluma anne sütü uygulamalarını yaygınlaştırmak ve
bilinçlendirmek için en az 3 faaliyette bulunulması
5) Ünvan alımını müteakip her yıl en az 1 sosyal aktivite
yapılması ve yıl sonunda Bakanlığa raporlanması gereklidir
27
Yıllara göre Bebek Dostu İl ve Altın Bebek Dostu İl
sayılarındaki değişimler
Bebek Dostu İller Altın Bebek Dostu İller
90
81 81 81 81 81
80 76 77 78 78 78
72
70 67
59 60 61
60 58
50 47 48
45
41
40
34
29
30 25
20
20
10 8
1
0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
28
Bebek Dostu Yenidoğan Yoğun Bakım Programı
30
Beş Yaş Altındaki Çocukların Yetersiz Beslenme Durumunun Üç
Antropometrik Endekse Göre Yüzdesi
1993 1998 2003 2008 2013
20.0
18.9
18.0
16.0
16.0
14.0
12.2
12.0
10.3
10.0 9.5 9.5
% 8.3
8.0
5.9 6.1
6.0
3.6 3.9
4.0 3.2 3.2 3.0 2.8
1.9 1.7 1.9 1.8
2.0 1.4
0.7 0.9 0.4 0.4 0.3 0.3 0.4 0.6 0.3 0.4
0.0
<-2 SD < -3 SD <-2 SD < -3 SD <-2 SD < -3 SD
Yaşa göre boy Boya göre ağırlık Yaşa göre ağırlık
18.0
16.9
16.5
16.0 16.0
16.0
14.9
13.7 14.0
14.0 13.3
12.0 12.0
12.0
10.0
8.0
6.0
4.0
2.0
0.0
1993 1998 2003 2008 2013
32
Yıllara göre emzirme göstergelerindeki değişimler
Bir süre emzirilen İlk 1 saat içinde <6 ay sadece anne <6 ay anne sütü 1 yaşında halen
Yıllar (%) emzirme (%) sütü (%) +su (%) emzirilenler (%)
33
Emzirme ve ek gıda
TNSA, 2013
34
6 aydan küçük bebeklerde sadece anne sütü verme oranının
düşük olmasının nedenleri
•Sağlık personeli tarafından anneye gebelik ve doğum
sırasında yeterli danışmanlık verilmemesi
•Annelerin özgüveninin yetersiz olması
•Annelerin sütünün bebeği için yeterli olmadığını
düşünmeleri
•Annelerin işe başlaması (ücretli izin süresi)
•Eş, aile ve toplum desteğinin yetersizliği
•Ticari mama firmalarının baskısının artması (ne kadar pahalı
olsa da mamalara karşı duyarsız kalınamaması)
•Sezaryen doğum oranlarının yüksek olması vb….
35
TEŞEKKÜRLER
36