Theories on historical

evolution of law
 Background
• “Law is founded and not made”, the famous quote is the basis of the historical school of
law. 
• While enacting law we should memorize the past, study the present and imagine the
future.
• Law is formulated from the problem and debate in the society.
• It concentrates its attention on the primitive legal institution
• Law was existed even before a state comes into existence
• Customs are the formal source of law
• According to this school law develop like biological growth as legacy of the past and product
of custom
• Language develops according to the necessity of the society in the same way law has been
originated and developed in the society.
 Friedrich Karl Von Savigny (1779-1861)
• Prussian (now German) historian, a professor of Roman Law law at
the University of Berlin from 1810 through 1842
• He is the founder of the historical school
• His work title Of the Vocation of Our Age for Legislation and
Jurisprudence, 1814 is the major work
• He opposed the codification of law
 Views of Savigny on this school
• प्राकृ तिक कानूनका विरोधी
• कानून जनचाहनाको प्रतिविव्व हो जहा राष्ट्र र राष्ट्रिय भावना मुखरित हुन्छ
• कानून देश काल परिस्थिति अनुकु लको वातावरणमा आधारित हुने हुँदा कानून स्थान विशेषका आधारमा फरक
फरक हुन सक्छ
• कानूनको निर्माण गरिदैन बरु स्वभावीक रुपमा आफै स्थापित हुन्छ। त्यसैले भनिन्छ कानून बनाइदैन बरु
पाइन्छ। (law is not made but it is found)
• प्रथा कानूनको सवैभन्दा बलियो श्रोत हो यो संसदिय कानून भन्दा माथि हुन्छ । प्रथा र संसदीय कानून बाझिएमा
प्रथाले मान्यता पाउँछ त्यसैले प्रथा जेठो मात्र नभएर उच्च पनि हुन्छ
• कानून कु नै राजनितिक दवाव प्रभावबाट सृजित हुदैन तसर्थ कानूनको श्रोत सार्वभौम शक्ति हुन सक्दैन
• कानून स्थिर हुन सक्दैन सामाजिक जनभावना र परिवेश अनुकू ल हुने हुँदा यो परिवर्तनशिल छ
• कानूको विकासको प्रसंग देश विकासको प्रसंगसंग जोडिएको हुन्छ
• सामाजिक व्यवहार, विवाद र त्यसको समाधानको नाम नै कानून हो
• संसदले बनाउने कानून कानूनका अनुमानका नाम मात्र हुन तसर्थ बनिएका तहगत निर्णयहरुलाई संसदबाट के वल
औपचारिकता मात्र प्रदान गरिन्छ, त्यसैले संसदले कानून बनाउने नभई प्रथा परम्पराले नै कानूनको निर्माण गर्दछ ‌
 Sir Henry Maine (1822-1888)
• व्रिटेनमा जन्मिएका जसले जर्मन, रोमन तथा हिन्दु कानूनहरुको अध्ययन
गरेका र पछि ऐतिहासक संप्रदायलाई परिमार्जन गर्ने काम गरेका
• यीनको कानूनी चिन्तनलाई कानूनको तुलनात्मक अध्ययनको सम्प्रदाय
पनि भनेर भनिन्छ।
• यीनले समाजलाई दुइ किसिमबाट विभाजन गरेका छन जसमा पहिलो
स्थिर समाज (static society) दोस्रो प्रगतिशिल समाज (Progressive
society)
स्थिर समाजमा कानूनको विकासका चार चरण
• कानूनको सृजना सर्वप्रथम व्यक्तिगत आदेशको रुपमा रहेको हुन्छ
(commands of rulers) जुन निर्देशनात्मक प्रकृ तिको हुन्छ
• कानूनको उत्पत्ति इश्वरीय उत्प्रेरणाबाट प्रदान गरिने आदेशले प्रथाको
मान्यता पाउँदछ
• शासकको बदला अल्पसंख्यकहरुले शासनको अधिपत्य कायम गरी
कानूनलाई आफ्नै स्वइच्छाचारी ढं गले प्रयोग गर्न थाल्दछन
• वहुसंख्यक समुदायहरुले अल्पसंख्यकहरुले कायम गरेको अधिपत्य
विरुद्ध विद्रोह गरी कानूनको मनोमानीपूर्ण ढं गको प्रयोगलाई रोक्न
कानूनलाई संहीताबद्ध गर्ने काम गर्दछन जसलाई कानूनको
संहिताकालको समय (state of codification) भनिन्छ
 प्रगतिशिल समाजमा कानूनको विकास तीन
चरणमा हुने गर्दछ
• कानूनी कल्पना (legal fiction): यसमा विधिको शासन र कानूनको
सर्वोच्चतालाई जोड दिइन्छ।
• समन्याय (Equity): कानूनमा भएका विकृ तिहरुलाई व्यवहारिक,न्यायिक
र खरावीहरुलाई पन्छाउने माध्यम हो यो।
• विधायन (legislation): प्रत्यक्ष कानूनको निर्माण हुने अवस्थालाई चित्रण
गर्दछ

यसरी गरिएको कानूनी मान्यता, अवधारणाबाट सर हेनरी मेनले कानूनको

बद्‌लिदो मान्यतालाई समय सापेक्ष परिभाषित गर्न सफल भएको देखिन्छ।
 Comparison between Savigny and Maine
• सेभेग्नीले अन्य कानूनको अध्ययन र विश्लेषण गरेको पाइदैन भने मेनले मुस्लीम,
हिन्दु, रोमन तथा अग्रेजी कानूनहरुको अध्ययन पश्चात आफ्नो अवधारणा ल्याएको
पाइन्छ
• सेभेग्नी कानूनको संहिताकरण हुने विषयको पूर्ण विरोधमा थिए भने मेन समय र
परिस्थिति अनुरुप कानूनमा संहिताकरण हुन्छ भन्ने पक्षमा उभिए।
• सेभेग्नी प्राकृ तिक कानूका विरोधी थिए भने मेनले नत यसको विरोध नत समर्थन
नै गरे
• सेभेग्नी कानूनको सन्दर्भमा संकिर्ण विचार राख्दथे भने मेनले उदार विचारका साथै
आफ्नो अन्तराष्ट्रिय छवि समेत स्थापित गरेका थिए
• मेनको कानूनि सिद्धान्त,कानूनी संस्था वास्तविक, गहन, निचोडमा आधारित छ भने
सेभेग्नी यस प्रसङ्गबाट टाढा देखिन्छन।
 ऐतिहासिक कानूनको आलोचना
• वर्तमान समयमा कानून कु नै समुदाय वा समाजको इच्छाको अभिव्यक्ति हुन सक्दैन बरु कानूनको निर्माण
राज्यको इच्छा अनुरुप जनचाहनालाई समेट्ने गरी एक औपचारिक निकायबाट हुन्छ।
• इतिहासविदहरुले कानून भनेको जनचाहनाको अभिव्यक्ति हो भन्ने कु रा मात्र गरे जसमा वास्तविकता
देखिदैन। यसले न्यायाधीश निर्मित कानून र विधायीकी कानूनलाई नजरअन्दाज गरेको छ
• कानूनको निर्माण जनचेतना सामाजिक विकास प्रथा परम्पराबाट मात्र हुन्छ भन्ने कु रा सदा सर्वदा हुन
सक्दैन कारण कानूनको निर्माण कतिपय अवस्थामा सङघर्षका कारण वा असहज प्रकृ याबाट पनि बन्ने
गरेको पाइन्छ।
• प्रथालाई संसदीय कानून भन्दा माथि राखिएको छ जुन वास्तविक हुन सक्दैन कारण प्रथा र विधायिकी
कानून बाझिएको अवस्थामा प्रथाले मान्यता पाउदैन। कानूनको अभावमा मात्र प्रथाले स्थान पाउने
हुन्छ।
• कानून बनाइदैन बरु पाइन्छ भन्ने तर्क पनि सदा उपयुक्त नहुन सक्छ कारण यसले वर्तमानको ‌‍
औपचारिक कानून, लिखित कानूनको नविनतम मान्यतामाथि नै चुनौति दिएको छ।
• कानून स्थायी हुन हुदैन,कानून परिवर्तनशित हुनु पर्दछ भन्ने विषयमा यसको प्रकृ ति, स्वरुप र मान्यतालाई
हेर्ने हो भने बारम्वार वा छिटो छिटो कानूनको निर्माण वा परिवर्तनले जनमानसमा कानून प्रति भ्रम सृजना
गर्दछ कीनकी छिटो छिटो कानूनमा परिवर्तन भएमा जनतालाई कानून बुझ्नलाई समस्या हुने गर्दछ।
 Herbert Spencer
• Herbert Spencer was born in Derby, England on 27 April 1820, he served as a
secretary of the Derby Philosophical Society.
• He gave his contribution on the sociology that how the society developed. He
flourished the Auguste Comte theory of sociology. Comte made a skeleton
and he put blood and muscle on it.
• He for the first time wrote a book on Principle of Sociology
• Herbert Spencer who coined the phrase 'survival of the fittest' due to the fact
that he believed human behavior was designed in a way that strives for self-
preservation.
• Darwin later used the term 'survival of the fittest' in his edition of Origins of
the Species.
 Herbert Spencer and the Theory of
Evolution
• He is an English sociologist, took Darwin's theory and applied it to how
societies change and evolve over time.
• As a sociologist, Spencer did not feel the need to correct or improve
society, he felt that societies were bound to change automatically.
• Societies are organisms that progress through changes similar to that of
a living species.
• It was Spencer's philosophy that societies (like organisms) would begin
simple and then progress to a more complex form.
• Spencer also found similarities between animal organisms and
societies in that both had three main systems.
 Similarities in three main system
System Animals Society
Regulative system Central nervous system, Brain Government
Sustaining system Giving/Receiving nourishment Industry (job, money economy)
Distribution system Venus and arteries Road, Transportation and internet
etc
 Social evolution
Biological evolution
Simple and undifferentiated

Complex and differentiated

• In the same way there is social evolution
Hegel’s origin of the state
1st stage – family(thesis)

2nd stage – civil society (antithesis)

3rd stage –state (super synthesis)