Periode 2: overzicht toetsen Geschiedenis

- In week 47 of 48 (precieze datum bespreken met je docent)

Toneelstukje over een mythe (telt 1x)

- Toetsweek 2: (telt 3x)

Grieken H 2.2 t/m 2.4 + Romeinen H 3.1 t/m 3.3
Grieken zijn bekend geworden door hun

•Bouwkunst
•Manier van denken
•Manier van besturen
Video’s

• De polis van de oude Grieken: leven in de st

ad
– YouTube (4 min) Schooltv

• Grieken democratie athene – YouTube (5.35

min) Hoe werd Athene bestuurd?
Stadstaten
Polis = een stad met land eromheen. (meervoud is
poleis) Iedere polis bepaalde zelf hun bestuur en
regels.

Heel Griekenland had ongeveer 700 poleis

1 polis had ongeveer 1000 inwoners

Twee bekende poleis zijn: Sparta en Athene

Overeenkomsten tussen alle Grieken
1.Dezelfde taal
2.Dezelfde bouwstijl
3.Dezelfde Goden
Landbouwproducten van de Grieken
• Olijven
• Beetje Graan
• Druiven

De Grieken hadden niet genoeg graan. Zij handelde

aardewerk, wijn en olijfolie voor graan in
Middellandse Zeegebied
Sparta had in 8de eeuw het land Messenië
veroverd. De bewoners van dit gebied werden
Heloten genoemd en sinds de verovering in bezit
van Sparta.

Probleem: in Messenië waren meer Heloten dan

Spartanen.

Om de baas te blijven moesten de Spartaanse

jongens al in militaire dienst met 7 jaar!
Spartaanse jongens
•Vanaf 7 jaar militaire training
•Getraind om pijn, dorst, kou, honger en slaapgebrek te
verdragen.
•Op 30ste leefdtijd klaar met dienstplicht en kregen ze een stuk
grond toebedeeld en het burgerrecht.

Spartaanse meisjes
-Opgevoed door hun moeder
-Trouwen tussen 18 en 20 jaar
-Geen huishouden. Dat deden heloten voor hen.
-Verplicht sporten
Ongelijkheid

• In Griekenland hadden mensen verschillende

rechten. Er was ongelijkheid tussen vrije mensen en
slaven.

• Slavernij was in Griekenland normaal

• Er waren ook verschillen tussen vrije mannen

onderling: alleen rijke mannen met wapenuitrusting
het burgerrecht
Hoe kon je slaaf worden in het Oude
Griekenland?
• Als je ouders slaaf waren
• In oorlog krijgsgevangene was gemaakt
• Schulden niet kon voldoen

Slaven werkten in mijnen, op het land, op schepen,

huishouden of als leraar.
Wie mocht meebeslissen in de politiek v d
Polis?
Alleen mannen met BURGERRECHT (=burgers).

NIET:
- Arme vrije mannen
- Vrouwen
- Slaven
- Vreemdelingen
Twee belangrijke vragen over H 2.3

•Hoe ontwikkelde het bestuur van

Athene? (H. 2.3)

•Hoe werd Sparta bestuurd? (H. 2.3)

Hoofdstuk 2.3 Politiek in Athene

Het woord politiek is afgeleid van het begrip

POLIS

Politiek= alles wat te maken heeft met het

besturen van een land of stad

In het begin waren Griekse poleis vaak een

monarchie + raad van ouderlingen.
• Hoe onstond de groep ARISTOCRATIE?
-Griekse poleis onderling veel ruzie.
-Alleen rijke mannen hadden een wapenuitrusting
-Voor bescherming van de stad wilden zij inspraak in het
bestuur.

Aristoi in Grieks betekent= edelen of besten

Aristocratie= Vorm van bestuur waarbij een kleine groep
rijke mannen (edelen) de macht heeft.
-------
(Tirannie= 1 man krijgt alle macht in handen)
In 508 voor Chr. Athene een democratie!
Alle Atheense mannen met burgerrecht
gingen stad verdedigen en dus wilden
allemaal meebeslissen in politiek.

40 x per jaar kwam volksvergadering samen

(alle mannen met burgerrecht en boven 18 jaar)
Welke beslissing nam de Volksvergadering?

•Oorlog en vrede
•Bondgenootschappen
•Wetten goed- of afkeuren
•Mochten 1 x per jaar iemand
wegstemmen (schervengericht)
Schervengericht = een stemmingsronde waarbij de naam van een
persoon, die te veel macht wilde, werd gekrast in potscherf. De
persoon met de meeste stemmen werd weggestuurd uit de stad.
Schema over democratische bestuur in
Athene (zie boek, bron 2)

Wat valt op?

Er was veel wisseling van
mensen op belangrijke
functies, zoals rechters en
generaals. Zo kon 1
persoon niet te veel macht
naar zich toetrekken.
Herhaling:
Hoe ontwikkelde het bestuur in Athene zich?
• 1. Monarchie = land/polis bestuurd door een
koning
• 2. Aristocratie = land bestuurd door kleine groep
rijke mannen
• 3. afgewisseld door een tirannie = 1 man krijgt
alle macht in handen
• 4. Democratie = land bestuurd door volk
Hoe wordt Sparta bestuurd?
• Net als in Athene had Sparta een volksvergadering
Alle mannen ouder beslisten mee.
• Volksvergadering koos 5 mannen die dagelijks bestuur
regelden. Zij worden de Eforen genoemd.
OOK
• 2 koningen, die legeraanvoerder waren, priester en rechter
• Koningen werden gecontroleerd door dagelijkse bestuur
• Volksvergadering koos raad van ouderlingen, die raad gaven
aan koning en bestuur
Hoe werd Sparta bestuurd? !!!
De Peloponnesische oorlog (495 v. C)

Sparta en bondgenoten ↔ Athene en bondgenoten

Beide wilden de machtigste zijn in Griekenland

-Sparta vernietigde de vloot van Athene

Gevolg: Niet meer graan invoeren naar Athene
Daardoor moest Athene zich na 1 jaar overgeven. Sparta had
gewonnen. Athene niet meer machtig daarna.
H 2.4 De Griekse Goden
Polytheïsme= een geloof in meerde goden
De Grieken geloofden in meerdere goden

Mythen= verhalen over goden, halfgoden en helden.

Mythologie= alle godenverhalen bijelkaar

Monotheïsme= geloof in 1 god (bv. Christendom, Jodendom of Islam)

Hoe vereerden de Grieken hun goden?
• Bouwden tempels
• Brachten offers
• Organiseren van feesten en sportwedstrijden

Olympische spelen= De spelen die vanaf 776 v.C.

werden gehouden voor de god Zeus in de stad Olympia.

Orakel= een heilige plaats waar een priester via

goden een voorspelling doet.