ARALIN 1:

KAUNLARAN
Tanka at Haiku, Pagtukoy ng
Damdamin, Tanka ni Ki no
Tomonori
 LAYUNIN SA PAGKATUTO:
• Natutukoy ang mga salitang kasingkahulugan ng mga

salitang ginamit sa babasahing tanka at haiku

• Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tanka at
haiku
• Natutukoy ang kulturang nakapaloob sa binasang
tanka at haiku
• Nakasusulat ng tanka at haiku sa tamang anyo at
sukat
• Naisasaalang-alang ang mga ponemang
suprasegmental-antala o hinto , haba at diin, at tono sa

tamang pagbigkas ng mga salita at pangungusap

Mahuhulaan ba ninyo kung saan bansa
makikita ng mga bulaklak sa larawan?
 ATING TUKLASIN!
Basahin ang sumusunod
Tanka Haiku
na mga halimbawa ng
Hindi ko Masabi Anyaya
tanka at haiku. ni Ki Tsurayuki ni Gonzalo K. Flores

Hindi ko masabi Ulilang damo

Iniisip mo Sa tahimik na ilog
o aking kaibigan Halika, sinta.
Sa dating lugar
Bakas pa ang ligaya.
 Suriin ang binasang tanka at haiku sa
pamamagitan ng pagpuno sa sumusunod na
talahanayan.

Pamagat ng Tula Paksa Mensahe Sukat

Tanka:Hindi ko
Masabi

Haiku:Anyaya

Pagkakatulad ng
Dalawang tula
 Paglinang ng Talasalitaan
Piliin sa kahon ang kasingkahulugan ng salitang may salungguhit sa bawat
bilang. Isulat sa patlang ang sagot.
a. lumundag b. tagtubo c.maghanda
d.maganda e. matutumba f. umaagos
g. tahimik
_______1. Ang mga magsasaka ay naghihintay sa tagsibol upang
umasa sa kalalabasan ng kanilang mga pananim.
_______2. Ang maaliwalas na kapaligiran at tanawin ay tunay na
nakapagpapaganda ng pakiramdam.
_______3. Nakatanim nang mabuti ang puno sa lupa kaya hindi ito
basta mabubuway dahil sa masamang panahon.
_______4. Ang payapang lugar ay tunay na nakapagbibigay ng
inspirasyon sa ilang manunulat sa pagbuo ng mga katha.
_______5. Kay sarap sa tenga ng tunog ng lumalagaslas na tubig sa
mga talon sa mga probinsya.
 Panitikan
Kaligirang Pangkasaysayan ng Tanka at Haiku
Isinalin sa Filipino ni M.O. Jocson

Ang Tanka at Haiku ay ilang anyo ng tula na

pinahahalagahan ng panitikangJapan.
Ginawa ang Tanka noong ikawalo siglo at
ang Haiku noong ika-15 siglo. Sa mga
tulang ito layong pagsama-samahin ang
mga ideya at imahe sa pamamagitan ng
kakaunting salita lamang.
Ang pinakaunang Tanka ay kasama
sa kalipunan ng mga tula na
tinawag na Manyoshu o Collection
of Ten Thousand Leaves.
Antolohiya ito na naglalaman ng
iba’t ibang anyo ng tula na
karaniwang ipinahahayag at inaawit
ng nakararami.
Sa panahong lumabas ang
Manyoshu, kumawala sa
makapangyarihang impluwensiya ng
sinaunang panitikang Tsino ang mga
manunulat ng Japan. Ang mga
unang makatang Japanese ay
sumusulat sa wikang Tsino sapagkat
eksklusibo lamang ang wikang
Japanese sa pagsasalita at wala
pang sistema ng pagsulat.
 Sa pagitan ng ikalima hanggang
ikawalo siglo, isang sistema ng
pagsulat ng Japanese ang
nilinang na mula sa karakter ng
pagsulat sa China upang ilarawan
ang tunog ng Japanese. Tinawag
na Kana ang ponemikong
karakter na ito na ang ibig sabihin
ay “ hiram na mga pangalan”.
 Noong panahong nakumpleto na ang
Manyoshu, nagsimulang pahalagahan
ng mga makatang Japanese ang
wika nila sa pamamagitan ng
madamdaming pagpapahayag. Kung
historikal ang pagbabatayan,
ipinahahayag ng mga Japanese na ang
Manyoshu ang simula ng panitikan
nilang nakasulat na matatawag nilang
sariling-sarili nila.
Maiikling awitin ang ibig sabihin
ng Tanka na puno ng
damdamin. Bawat Tanka ay
nagpapahayag ng emosyon o
kaisipan. Karaniwang paksa
naman ang pagbabago, pag-
iisa, o pag-ibig
 Tatlumpu’t isa ang tiyak na
bilang ng pantig na may limang
taludtod ang tradisyunal na
Tanka. Tatlo sa mga taludtod
ay may tig-7 bilang ng pantig
samantalang tig-5 pantig naman
ang dalawang taludtod
Nagiging daan ang Tanka upang
magpahayag ng damdamin sa
isa’t isa ang nagmamahalan
(lalaki at babae). Ginagamit din
sa paglalaro ng aristocrats ang
Tanka, kung saan lilikha ng
tatlong taludtod at dudugtungan
naman ng ibang tao ng dalawang
taludtod upang mabuo ang isang
Tanka
 Noong ika-15 siglo, isinilang
ang bagong anyo ng pagbuo ng
tula ng mga Japanese. Ang
bagong anyo ng tula ay tinawag
na Haiku. Noong panahon ng
pananakop ng mga Japanese
sa Pilipinas lumaganap nang
lubos ang Haiku.
 Binubuo ng labimpitong pantig
na nahahati sa tatlong
taludturan.Ang pinakamahalaga
sa Haiku ay ang pagbigkas ng
taludtod na may wastong antala
o paghinto.
Kiru ang tawag dito o sa English
ay cutting. Ang kiru ay kahawig
ng sesura sa ating panulaan.
Ang Kireji naman ang salitang
paghihintuan o cutting word. Ito
ay kadalasang matatagpuan sa
dulong huling tatlong parirala ng
bawat berso.
Ang mga salita na ginagamit ay
maaring sagisag ng isang
kaisipan. Halimbawa ang
salitang kawazu ay “palaka” na
nagpapahiwatig ng tagsibol.
Ang shigure naman ay “unang
ulan sa pagsisimula ng
taglamig.”
 Ang Panitikan ng Hapon
Hindi maikakaila na ang pagtatapos
ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang
labis na nakaimpluwensiya sa panitikang
Hapones. Maraming manunulat na
Hapones ang sumulat ng mga kuwento
tungkol sa kawalang pagmamalasakit,
kawalan ng pag-asa, at pakikipaggiyagis
sa pagkatalo. Ilan sa kanila ay ang
sumusunod:
A.Osamu Dazai (1909-1948) Ang
kaniyang nobelang "The Setting Sun"
ay tungkol sa isang sundalong nagbalik
mula sa Manchukuo. on)
B. Shohei Ooka (1909-1988) Ang
nobela niyang "Fires on the Plain" ay
nanalo ng Yomiuri Prize. Tungkol ito sa
isang Hapones na tumiwalag sa
serbisyo na nasiraan ng bait sa
kagubatan ng Pilipinas.
C. Nobuo Kojima(1915- D.Yukio Mishima (1925-
2006) Ang maikling 1970) Siya ay nakilala sa
kuwento niyang "The kaniyang nihilistic
American School" writing. Tatlong beses
naglalarawan sa grupo siyang naging nominado
ng mga gurong Hapones sa Nobel Prize in
na nagtuturo ng Ingles, Literature. Nakilala rin
na pagkatapos ng siya dahil sa kaniyang
digmaan ay kailangang kontrobersiyal na
kaharapin ang pagpapakamatay-sa
pananakop ng mga pamamagitan ng
Amerikano sa iba't ibang seppuku.
pamamaraan
Ang mga prominenteng manunulat ng
1970-1980 ay nagbigay tuon sa
intelektuwal at moral na isyu sa
kanilang pagtatangkang itaas ang
panlipunan at pampolitikang
kamalayan. Isa sa mga ito, si
Kenzaburō Ōe, ay nagkamit ng
pangalawang gantimpala sa Nobel
Prize in Literature noong 1964 para sa
akda niyang "A Personal Matter."
Nakuha naman niya ang Nobel Prize in
Literature noong 1994.
 Si Mitsuaki Inoue, na interesado sa bombang atomiko, ay
sumulat noong 1980 ng mga akdang tungkol sa mga
problemang likha ng panahong nukleyar.

Inilarawan naman ni • Si Yasushi Inoue ay

Shusaku Endo sa kaniyang
akda ang mga dilemma na
panrelihiyon.Nabanggit din
niya ilang gawa ang Kakure
Kirishitan, mga Katolikong
Hapones sa piyudal na
Hapon, bilang lunsaran sa
usaping ukol sa problemang
espiritwal.
binalikan naman ang
nakaraan ng mga
maniningning na
nobelang
pangkasaysayan sa
loob ng Asya at ng
sinaunang Hapon
upang mailarawan
ang kasalukuyang
tadhana ng tao.
 Ang mga avant-garde na manunulat,
tulad ni Kōbō Abe, na sumulat ng
nobelang "Woman in the Dunes" noong
1960, ay ipinahayag ang karanasang
Hapones sa makabagong paraan, na
hindi ginagamit ang alin man sa
estilong internasyonal o tradisyonal. Ito
ay lumikha ng bagong saligang
panloob.
Inilahad naman ni Yoshikichi Furui
ang buhay ng mga napabayaang
naninirahan sa lalawigan na
kailangang makasabay sa agos ng
araw-araw na pamumuhay. Ang
mga psychodrama sa pang-araw-
araw na krisis ng buhay ang
pinagtuunan naman ng
mahahalagang peminista.
 Ang Naoki Prize ng 1988 ay
nasungkit ni Shizuko Todo para
sa kaniyang”Ripening Summer”,
isang akdang sumasaklaw sa
komplikasyong sikolohiya ng
makabagong kababaihan.
Ang ilan pang akdang nanalo ng
parangal sa pagtatapos ng
dekada ay tumalakay sa mga
isyu ng matatanda sa ospital,
nakalipas na nakaraan, at
buhay ng isang artist sa
panahon ng Meiji.
Sa larangang internasyonal, si
Kazuo Ishiguro, isang katutubo
ng Hapon na nanirahan sa
Britanya, ay nanalo ng
prestihiyosong Booker Prize.
Isa pang kilala at kontrobersiyal
na manunulat na Hapones ay si
Haruki Murakami. Ang mga
akda niyang may bahid ng
surealismo ay pinagtatalunan
kung totoo nga bang panitikan o
simpleng pop-fiction lamang.
 Sa kabila ng pagtalakay sa iba't ibang paksa ng
mga makabagong manunulat na Hapones, isang
partikular na lapit ang gamit nila-ang pagbibigay
diin sa panloob na saligan ng buhay ng kanilang
tauhan, na pinalalawak ng mga sinaunang
preokupasyon ng mga nobela sa kamalayan ng
manunulat. Sa piksyon ng Hapon, ang
pagpapaunlad ng banghay at aksiyon ay
sekondarya lamang kung ikukumpara sa
pagtalakay sa isyung pang-emosyonal. Sa
pagtataguyod naman ng katangiang
nasyonalistiko, marami sa mga lumang paksa ang
nagsulputang muli at may ilang manunulat ang
binabalik-balikan ang nakaraan.
Basahin: (Buksan ang aklat sa
pahina 70-71)

Tanka ni KI no Tomonori

Isinalin sa Filipino ni Vilma C.

Ambat
Hapon Ingles Filipino
Hi-sa-ka-ta-no This perfectly Payapa at tahimik
still
Hi-ka-ri-no-do- Spring day bathed Ang araw ng
ke-ki I soft light tagsibol
Ha-ru no hi ri From the spread- Maaliwalas
out sky
Shi-zu-ko- ko-ro Why do the Bakit ang Cherry
na-ku cherry blossoms Blossoms
Ha-na no chi-ru- So restlessly Naging
ra-mu scatter down? mabuway?
 Haiku ni Basho
Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat

Hapon Ingles Filipino

ha-tsu shi-gu- An old silent Matandang
re pond sapa
sa-ru mo ko- A frog jumps Ang palaka’y
mi-no wo into the pond tumalon
ho-shi-ge na ri Splash! Silence Lumalagaslas
again
Tanka Haiku

Katapusan ng Aking Tutubini Gonzalo K. Flores

Paglalakabay(Ni Oshikochi
Hila mo’y tabak
Mitsune)Isinalin n Magdalena O.
Jocson Ang bulaklak nanginig sa
Napakalayo pa nga paglapit mo
Wakas ng paglalakabay
Sa lalim ng puno
Tag-init noon
Gulo ang isip
 A. Surin ang binasang mga tanka at haiku sa

pamamagitan ng pagpuno sa talahanayan.

Pamagat ng Tula Paksa Mensahe Sukat
Tanka ni Ki no
Tomonori
Haiku ni Basho
Pagkakatulad ng
Dalawang Tula
Katapusan ng
Aking Pglalakbay
Tutubi
Pagkakatulad ng
Dalawang Tula
Sagutin ang sumusunod na mga tanong.
1. Anong bahagi ng kulturang Hapon ang

makikita sa binasang mga tula?

2. Ano ang sinisimbolo ng cherry blossoms
sa binasang tanka?
3. Ano ang sinisimbolo ng palaka sa
binasang haiku?
 Kung ikaw ay susulat ng isang tula tungkol
sa Hapon, ano ang magiging paksa nito?
Sumulat ng isang tanka at haiku tungkol sa
paksang ito.
 Pagpapahalagang Pangkatauhan
Basahin ang paggigiik sa pahina 72 ng
Punla.
• Wika at Gramatika
Basahin ang bahaging Pagsasaing sa

inyong aklat sa pahina 72-74.

Mga Ponemang Suprasegmental
 Pagsasanay
A. Bigkasin ang bawat pares ng mga salita na may
parehong baybay nguit magkaiba ang bigkas at kahulugan.
Pagkatapos, isulat sa guhit ang kahulugan ng bawat salita.
• 1./SAka/
______________________________________2./
saKA/
______________________________________3./
TUbo_______________________________________5.
/Kita/-______________________________________
6. /kiTA/-_____________________________________
 B. Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag batay sa
layunin nito. Isulat sa guhit ang 1 para sa mababang tono,
2 para sa katamtamang, at 3 para sa mataas.

1. Mayaman ka ba?
_________(Nagtatanong)
2. Mayaman ka nga!
_________(nagpapahayag)
3. Ayaw mo?________(Naghahamon)
4. Ayaw mo?________(Nagtatanong)
Basahin ang bahaging Paggigiik
sa iyong aklat sa Filipino
9 ,pahina 72.
• PAGTATAYA SA PAGTUPAD SA MGA
LAYUNIN NG ARALIN

• Sa pahina 76-77 ng aklat ay gawin ang

pagsusuri sa pagsasakatuparan sa
bawat layunin ng aralin. Sa komentaryo,
ipaliwanag ang markang ibinigay sa sarili.
 PAGSUSURI NG KAALAMAN!
A. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng mga pahayag. Bigyang
pansin ang kuwit na ginamit.

1.Titser , si Mam Santos.

2. Sir, Peter Cruz po.
3. Hindi, Si Tessa ang lumapit.
4. Bukas ang kotse mo.
5. Hindi si Mam Mina ito.
 B. Piliin ang tamang salitang binibigyang kahulugan ng
pahayag. Isulat ang titik
lamang.
• a. buNOT b. BUnot
• _______1. bao ng niyog na ginagamit sa pagpapakintab
ng sahig
• _______2. pagkuha sa suksukan
• a. SAya b. saYA
• ______3. ligaya
• ______4. isinusuot ng babae
• a. LAmang b. laMANG
• ______5. nakahihigit
• ______6. natatangi
C. Sumulat ng tanka at haiku tungkol sa
paksang
” Pangangalaga ng Kalikasan/Kapaligiran”