FARMAKOLOJİY

E GİRİŞ
-ÖNLİSANS-
Ders 3
Uzm.Ecz. Hande BAYSIN
SIK SORULAN BİR SORU:

Dilaltı (sublingual) tablet ile normal

tableti ayırt etmek için ne yapılır?

Bunun için; ilacın kutusuna, etiketine

ya da prospektüsüne bakmaktan
başka çare yoktur!
ÖNEMLİ BİR DETAY

Asıl farmasotik şekli ‘’oral tablet’’

olan,
fakat pratikte sıklıkla ‘’dilaltı
tablet’’ olarak kullanılan,
böyle kullanılmasında bir sakınca
olmayan TEK İLAÇ;
KAPTOPRİL etkin maddesini
içeren Kapril ve Kaptoril’dir.
3- SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
(çözünenler) etil alkol ya da distile su
(çözücüler) içinde homojen halde eriyecek
şekilde hazırlanır. Bu farmasotik şeklin genel
adı SOLÜSYON/ÇÖZELTİ ‘dir.

*Çözücü alkol olursa bu şekle tentür denir.

*Çözücü alkol ve su olursa bu şekle eliksir denir.
3- SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
(çözünenler) etil alkol ya da distile su (çözücüler)
içinde homojen halde eriyecek şekilde hazırlanır. Bu
farmasotik şeklin genel adı SOLÜSYON/ÇÖZELTİdir.

*Ağız yoluyla alınması için şekerle tatlandırılmış

olursa bu şekle şurup denir.
*Az şekerli şuruba posyon denir.
3- SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
(çözünenler) etil alkol ya da distile su (çözücüler)
içinde homojen halde eriyecek şekilde hazırlanır.
Bu farmasotik şeklin genel adı
SOLÜSYON/ÇÖZELTİdir.

*Az hacimli olarak göz/kulak/burun yoluyla

alınması için hazırlanmış olursa bu şekle damla
denir.
3- SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
(çözünenler) etil alkol ya da distile su (çözücüler)
içinde homojen halde eriyecek şekilde hazırlanır. Bu
farmasotik şeklin genel adı SOLÜSYON/ÇÖZELTİdir.

*Rektal yoldan alınması için hazırlanmış olursa bu

şekle lavman / enema denir.
*Enema daha büyük hacimlidir ve kolona ulaşır.
 3- SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
(çözünenler) etil alkol ya da distile su (çözücüler)
içinde homojen halde eriyecek şekilde hazırlanır.
Bu farmasotik şeklin genel adı
SOLÜSYON/ÇÖZELTİdir.

*Parenteral yoldan alınması için hazırlanmış olursa

bu şekle genel olarak enjeksiyonluk solüsyon denir.
Viyal (büyük hacimli flakon) *Bunlar enjeksiyonluk ampul, flakon, viyal gibi
farmasotik şekillerde olabilir.
3- SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler çözücü
içinde eriyip çözelti haline geldiğinde dayanıksız
olabilir ve hemen kullanılması gerekebilir. Bu tip
formülasyonlarda tüm maddeler liyofilize toz
halinde sunulur. Çözücüsü ise ayrı sunulur.

*Parenteral yoldan alınması için hazırlanmış

olursa bu şekle yine genel olarak enjeksiyonluk
solüsyon denir.
4- YARI SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
(ÇİFT FAZLI SİSTEMLER)
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
(çözünenler) etil alkol ya da distile su
(çözücüler) içinde homojen halde eriyecek
şekilde hazırlanır. Bu farmasotik şeklin genel
adı SOLÜSYON/ÇÖZELTİdir.
*Çözeltinin çözünmüş fazı katı ise ve gözle
farkedilebilecek büyüklükte ise bu çözeltiye
SÜSPANSİYON denir.
*Çözünmüş ve katı olan faz tanecikleri daha
küçük ise bu çözeltiye KOLLOİD ÇÖZELTİ denir.
 4- YARI SIVI İLAÇ ŞEKİLLERİ
(ÇİFT FAZLI SİSTEMLER)
Birbiriyle karışmayan iki sıvı fazın birbiri içinde
dağılmasıyla oluşmuş, homojen gibi görünen
fakat heterojen olan farmasotik şekle
EMÜLSİYON denir. (Su içinde yağ, yağ içinde su
emülsiyonları vb. gibi )

* Liniment ; Koyu kıvamlı bir sıvı halinde, cilde

ovularak uygulanan emülsiyon şeklinde
preparatlardır.
*Cilde uygulanan losyonlar da emülsiyon
şeklinde ilaçlardır.
5- DİĞER İLAÇ ŞEKİLLERİ
Gaz fazın içinde sıvı ya da katı fazın
dağıtılmasıyla hazırlanan farmasotik şekle
AEROSOL denir. Gaz faz basınç ile
püskürtmeye yarar.

*Hava yolu ile kullanılanlarına inhalasyon

aerosolü denir.
*Lokal (bölgesel) kullanılanlara
püskürtme aerosolü (spray) denir.
EXTRA BİLGİ

NEBÜLİZATÖR NEDİR?
Hava yolu (inhalasyon) ile
kullanılacak olan fakat sıvı halde
olan ilacı buhar haline getiren
yardımcı bir cihazdır. Buhar haline
gelen ilaç, maske veya ağızlık
yardımıyla, hastanın solunum
yollarına ulaşır.
5- DİĞER İLAÇ ŞEKİLLERİ

İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler

çok tabakalı bir flaster içine yerleştirilir. Bu
farmasotik şeklin genel adı TRANSDERMAL
TERAPÖTİK SİSTEM-TTS’dir. (Yama / Flaster
olarak da bilinir)

*Tabakalı kaplama teknolojisi uygulandığı

için uzun süreli ve kontrollü salınım sağlar.
5- DİĞER İLAÇ ŞEKİLLERİ

İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler

basit ve tabakasız bir flaster üzerine
emdirilir. Bu farmasotik şeklin genel adı
YAKI’dır. (Flaster / Yama/ Patch olarak da
bilinir.)
SONRAKİ İlaçların Uygulama Yerleri
DERS ve
Bu Yerlere Özgü Farmasötik Şekiller