Οι αγχώδεις διαταραχές

Αγχώδεις διαταραχές

Χαρακτηριστικά των διαταραχών:

• Έντονο & χρόνιο άγχος
• Καλή επαφή με την πραγματικότητα
• Η διαταραχή έχει μεγάλη διάρκεια
• Τα συμπτώματα δεν παραβιάζουν τους κοινωνικούς
κανόνες
 Freud:
• Ηλικία: μέση παιδική ηλικία
• Τα άτομα με αγχώδεις διαταραχές εσωτερικεύουν –
στρέφουν το πρόβλημα προς τα μέσα.

Achenbach (εσωτερικευμένα – εξωτερικευμένα

προβλήματα)
• Εσωτερικευμένα προβλήματα (το παιδί υποφέρει
εσωτερικά): ανησυχία, φοβίες, απόσυρση, απομόνωση,
πόνος στο στομάχι, ναυτία, καταναγκασμοί, αϋπνία,
κλάμα, κατάθλιψη.
 Επιπολασμός
• Είναι απο τις πιο συχνές διαταραχές της παιδικής και της εφηβικής
ηλικίας.
• 7,3% του γενικού πληθυσμού παρουσιάζουν αγχώδεις διαταραχές.
• Αυξάνονται τα ποσοστά των αγχωδών διαταραχών με την πάροδο
της ηλικίας (από 7,5% σε παιδιά μέσης παιδικής ηλικίας σε 20%
σε νεαρούς ενήλικες).

Διαφορές φύλου
• Συναντάται πιο συχνά στα κορίτσια.
• Δεν έχουν εντοπιστεί διαφορές φύλου στην ηλικία έναρξης.
• Από την ηλικία των 6 ετών τα κορίτσια ήταν 2 φορές πιθανότερο να
έχουν παρουσιάσει κάποια αγχώδη διαταραχή.
 Εξελικτική πορεία των αγχωδών διαταραχών
• Η παρουσία μιας αγχώδους διαταραχής στην παιδική
ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αγχωδών &
σχετικών διαταραχών στο μέλλον.
• 54% των ενηλίκων με διαταραχή πανικού παρουσίασαν
αγχώδεις διαταραχές στην παιδική ηλικία.

Συννοσηρότητα
. Ιδιαιτέρως υψηλά ποσοστά 65-95% στο γενικό πληθυσμό.
. Κάθε αγχώδης διαταραχή εμφανίζει υψηλά ποσοστά
συννοσηρότητας με κάποια άλλη διαταραχή, αλλά
χαμηλότερα ποσοστά συννοσηρότητας με κάποια
συναισθηματική διαταραχή.
 Σχέση άγχους & κατάθλιψης

• Αρνητικός συναισθηματικός τόνος: φόβος, θλίψη, θυμός & ενοχή.

• Καταθλιπτικά παιδιά: προβλήματα που σχετίζονται με την

απώλεια ενδιαφέροντος & χαμηλά επίπεδα κινήτρων, αρνητική
εικόνα για τον εαυτό τους, χαμηλή βαθμολογία στο θετικό
συναίσθημα.

• Αγχωτικά παιδιά: ανησυχία για το μέλλον, την ευημερία τους & τις
αντιδράσεις των άλλων έναντί τους.

• Το άγχος & η κατάθλιψη είναι διακριτές διαταραχές το κοινό τους

στοιχείο είναι ο αρνητικός συναισθηματικός τόνος.
Διάκριση των αγχωδών διαταραχών από τους φόβους

• Ο φόβος ορίζεται ως μια φυσιολογική αντίδραση σε μια

περιβαλλοντική απειλή και θεωρείται αναγκαίος για την επιβίωση
επειδή προειδοποιεί το άτομο ότι μια κατάσταση είναι σωματικά ή
ψυχολογικά επιβλαβής.

• Το κύριο κριτήριο διάκρισης των αγχωδών διαταραχών από τους

φόβους είναι η έντασή τους, η οποία είναι δυσανάλογη προς την
κατάσταση, τη δυσπροσαρμοστικότητα και την εμμονή τους.

• Είναι πέρα από τον εκούσιο έλεγχο και δεν μπορούν να εξηγηθούν
και να επεξεργασθούν με λογική σκέψη.
 Αιτιολογία
Η Ψυχοδυναμική Θεωρία της Νεύρωσης
• Η σύγκρουση μεταξύ αυτού που θέλουμε να κάνουμε & αυτού που η
κοινωνία απαιτεί να κάνουμε.
• Το άγχος: Η απειλή της γονεϊκής τιμωρίας και της απόσυρσης της
φροντίδας & του ενδιαφέροντος των γονέων προκαλεί.
συναισθηματική ένταση & αναστέλλει τις μη αποδεκτές
συμπεριφορές.
• Το συμβολικό νόημα των νευρωτικών συμπτωμάτων.
• Η ανεπαρκής λιβιδινική ικανοποίηση καθηλώνει το παιδί σε ένα
στάδιο ανάπτυξης.

Η συμπεριφορική θεωρία
Η αποφυγή μιας αντίδρασης έχει προσαρμοστική αξία, όταν η
αντίδραση είναι αναντίστοιχη δηλαδή δεν υπάρχει πραγματική απειλή
τότε υπάρχει πρόβλημα.
 Αιτιολογία

Ένα ολοκληρωμένο Εμπειρικό Μοντέλο:

Ι. Προδιαθεσικοί παράγοντες: γενετικός κίνδυνος, ιδιοσυγκρασία
επιρρεπής στο άγχος (αυξημένος κίνδυνος σε παιδιά με ανασταλτική
συμπεριφορά), διαπροσωπικό περιβάλλον (ανασφαλής δεσμός
μητέρας – βρέφους), ενδοατομικό περιβάλλον (λάθη στην
επεξεργασία των πληροφοριών: επιλεκτική συγκέντρωση της
προσοχής σε εν δυνάμει απειλητικές συνθήκες, μη ρεαλιστικές
γνωστικές πεποιθήσεις & αδυναμία ρύθμισης του συναισθήματος).

ΙΙ. Τρεις πορείες προς την απόκτηση του άγχους (εξαρτημένη

αντίδραση, απώλεια της αναστολής των προηγούμενων ελεγχόμενων
φόβων & αποτυχία ελέγχου των φυσιολογικών φόβων).

ΙΙΙ. Παράγοντες που συντηρούν ή εντείνουν το άγχος (οι συνέπειες

της αποφυγής – το άγχος διαιωνίζεται). Η συμβολή των γονέων
(υπερπροστατευτικότητα, απουσία συναισθηματικής στήριξης).
 Ειδικές φοβίες
Χαρακτηριστικά:
Έντονος & επίμονος φόβος, υπερβολικός ή αδιακαιολόγητος που προκαλείται
από την παρουσία ή την αναμονή κάποιου αντικειμένου ή κάποιας
κατάστασης.
Η έκθεση στο φοβικό ερέθισμα προκαλεί υπερβολική αγωνία ή κρίση πανικού.
Το άτομο γνωρίζει ότι η αντίδραση είναι υπερβολική ή αδικαιολόγητη.
Η διαταραχή, για τα παιδιά, έχει διάρκεια τουλάχιστον 6 μήνες.

Παρέμβαση:
Συστηματική αποευαισθητοποίηση
Παρατεταμένη έκθεση στο φοβικό ερέθισμα
Μίμηση προτύπου
Γνωστική αυτοδιαχείρηση
• Διαταραχή άγχους αποχωρισμού (υπερβολική
ανησυχία ότι κάτι κακό θα συμβεί στο πρόσωπο του
δεσμού).

• Σχολική φοβία (παράλογος φόβος κάποιας πτυχής του

σχολικού περιβάλλοντος, συνοδεύεται από συμπτώματα
πανικού ή άγχους, δυσκολίες σοβαρές στην
παρακολούθηση του σχολείου).

• Καταναγκαστική διαταραχή (παρεισφρητικές ιδέες –

ψυχαναγκασμοί - & παρορμήσεις – καταναγκασμοί –
που προκύπτουν από πηγές που βρίσκονται πέρα από
τον έλεγχο του παιδιού, αναγνωρίζονται ως παράλογες &
είναι ακαταμάχητες.