VOGEL YÖNTEMİ.

Yöntemi açıklayalım:

1. Her satırda (sütunda) en küçük birim maliyetleri farkı hesaplanır: buna ceza maliyeti
denir;

2. En büyük cezaya sahip satır veya sütun seçilir (eşitlik durumunda seçim keyfi
yapılır);

3. Seçilmiş satır veya sütundaki en küçük taşıma maliyetli kutucuğa mümkün olan en
büyük atama yapılır (eşitlik durumunda keyfi kutucuk seçiliyor);

4. Satır veya sütun silme işlemleri gerçekleştiriliyor ve yeniden 1. adıma dönülüyor.

Yine aynı <METRO> problem ile VOGEL yöntemini açıklayalım ve bu yöntemle
problemin temel başlangıç çözümünü bulalım:

Başlangıç Varış Noktaları ARZ Satır Ceza

Noktalar
1 2 3 4 5

1 16 16 13 22 17 50 16-13=3

2 14 14 13 19 15 60 14-13=1

3 19 19 20 23 M 50 19-19=0

4 (Dummy) M 0 M 0 50 0-0=0
0
TALEP 30 20 70 30 60

Sütun Ceza 16-14=2 14-0=14 13-13=0 19-0= 15-0=15 4. Sütun

19 siliniyor
• Aslında ceza değerleri hesaplanırken mutlak değerleri alınır:

14-16= 2

0-14= 14

13-13= 0

0-19= 19

0-15= 15
gibi.
Başlangıç Varış Noktaları ARZ Satır Ceza
Noktalar
1 2 3 5

1 16 16 13 17 50 16-13=3

2 14 14 13 15 60 14-13=1

3 19 19 20 M 50 19-19=0

4 (Dummy) M 0 M 0 50-30=20 0-0=0

0
TALEP 30 20 70 60

Sütun Ceza 16-14=2 14-0=14 13-13=0 15-0=15 4. Satır

siliniyor
Başlangıç Varış Noktaları ARZ Satır Ceza
Noktalar
1 2 3 5

13 50 13
1 16 16 17 16-13=

2 14 14 13 15 60 14-13=1

3 19 19 20 M 50 19-19=0

TALEP 30 20 70 60-20=40

Sütun Ceza 16-14=2 16-14=2 13-13=0 17-15=2 1. Satır

siliniyor
Başlangıç Varış Noktaları
Noktalar ARZ Satır Ceza

1 2 3 5

2 14 14 13 15 60 14-13=1

3 19 19 20 M 50 19-19=0

TALEP 30 20 70-50=20 40

Sütun Ceza 19-14=5 19-14=5 20-13=7 M-15 5.Sütun

siliniyor
 Varış Noktaları
Başlangıç ARZ Satır Ceza
Noktalar 1 2 3

13
2 14 14 60-40=20 14-13=1

3 19 19 20 50 19-19=0

TALEP 30 20 20

7
Sütun Ceza 19-14=5 19-14=5 20-13= 2.Satır
siliniyor
 Başlangıç Varış Noktaları ARZ Satır Ceza
Noktalar
1 2 3

3 19 19 20 50 --

TALEP 30 20 20 -20=0

Sütun Ceza -- -- --

Sonuç olarak, VOGEL yöntemi ile bulunmuş temel uygun çözüm aşağıdaki şekilde
olacaktır:

.
 RUSSELL YÖNTEMİ.

Önce yöntemi açıklayalım:

1. Mevcut satırlar için her satırın büyük birim taşıma maliyetini seçip, ile
işaretleyelim;
2. Her varış sütunu için bu sütundaki en büyük birim taşıma maliyetini seçerek ile
işaretleyelim;
3. Var olan satır ve sütunlarda

değerini hesaplıyoruz;
4. Mutlak değerce en büyükdeğerini seçiyoruz (eşitlik durumunda seçim keyfi
yapılıyor). Seçilmiş değerine karşı gelen değerine (temel değişkene) mümkün olan en
büyük atama yapılır ve değeri belirlenir. Gerekli satar ve sütun silme işlemi yapılarak 1.
adıma geri dönülüyor.
Daha önce tanımladığımız «METRO» su dağıtımı örneği üzerinden Russell yöntemini
açıklayalım:

Başlangıç Birim Maliyet ARZ

Noktalar Varış Noktaları
Berdoo 1 Berdoo 2 Los Devils San Go Hollyglass

Colombo 16 16 13 22 17 50

Sacron 14 14 13 19 15 60

Calorie 19 19 20 23 M 50

Dummy M 0 M 0 0 50

TALEP 30 20 70 30 60
değerlerini seçelim:
=M
= 19 =19
= M =M
= M =23
=M
1. iterasyon:
‘leri hesaplayalım:

……………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………….

………………………………………………………………..

……………………………………………………………………..

−2𝑀
Mutlak değeri en büyük olan değeri =-2M değeridir. Bu ise temel değişken olduğunu
gösteriyor. Bu durumda =50 değeri atanıyor ve 4. satır (Dummy) arz karşılandığı için
siliniyor, Hollyglass’ın talebi de 10’a indiriliyor: 60-50=10
Daha önce tanımladığımız «METRO» su dağıtımı örneği üzerinden Russell yöntemini
açıklayalım:

Başlangıç Birim Maliyet

Noktalar Varış Noktaları
ARZ
Berdoo 1 Berdoo 2 Los Devils San Go Hollyglass

Colombo 16 16 13 22 17 50 22

Sacron 14 14 13 19 15 60 19

Calorie 19 19 20 23 M 50 M

Dummy M 0 M 0 0 50 M

TALEP 30 20 70 30 60-50=10

M 19 M 23 M
2. iterasyon:

Mutlak değeri en büyük olan olduğu için 2. iterasyonun temel değişkeni seçilmiştir.
ifadesinin talebi 10 (60-50=10) olduğu için =10 olarak atanacaktır.
Bunun anlamı: Hollyglass’ın kalan 10 br.’lik talebi Colombo nehrinin 50 br.’lik arzından
karşılanacak. Bu durumda Hollyglass’ın tüm talebi karşılandığı için 5. sütun silinecektir,
Colomba nehrinin arzı da 10 br. azalarak (50-10=40) 40 br. olarak güncellenecektir.

Başlangıç Birim Maliyet

Noktalar Varış Noktaları
ARZ
Berdoo 1 Berdoo 2 Los Devils San Go Hollyglass

Colombo 16 16 13 22 17 50 22
Sacron 14 14 13 19 15 60 19
Calorie 19 19 20 23 M 50 M
TALEP 30 20 70 30 10
19 19 20 23 M
İşlem bu şekilde devam edecek ve temel değişkenler sırası ile aşağıdaki şekilde
bulunacaktır:

Burada toplam değişken sayısı: 4x5=20’dir. Bu değişkenlerden 8 (4+5-1) tanesi temel

değişken, kalanları ise temeldışı değişkenlerdir.
’ler temel değişkenler oldukları için 0 değerini alıyorlar:
 ULAŞTIRMA (TAŞIMA) SİMPLEKS YÖNTEM
(TRANSPORTATİON SİMPLEX)

Ulaştırma Simpleks yöntemi kullanmak için ilk olarak başlangıç temel uygun çözümün
bulunması gerekiyor. Diyelim ki, <METRO> su dağıtımı örneği için temel uygun çözümü
Russell yöntemini kullanarak bulduk:

’ler temel değişkenler olduğu için amaç fonksiyonu satırındaki bu değişkenlerin

katsayıları 0 olacaktır.
Aslında amacımız temeldışı değişkenlerin katsayılarını hesaplamaktır. Çünkü optimallik
testine göre:
<eğer tüm temeldışı değişkenlerinin katsayıları olan ise, o zaman çözüm optimaldir>.
Buradaki sayıları bilinmediğinden onları belirlemek için temel değişkenlerin
katsayılarının =0 olması kuralını kullanacağız. Yani, temel değişken olduğu için, bu
değişkenin Z satırındaki katsayısı olmalıdır.
Bu kuralı tüm diğer temel değişkenler için de kullanırsak, sayılarını belirlemek için
aşağıdaki denklem sistemini elde etmiş oluruz:
Burada 9 bilinmeyen için 8 denklem var. Bu durumda bilinmeyenlerden
birine keyfi değer atanması gerekiyor. Keyfi değişken olarak, denklemlerde
en çok yer alan bilinmeyen değişkenin seçilmesi daha mantıklı olacaktır.
Bizim örnekte bilinmeyen değişken olarak en çok yer alan değişken (3
denklemde yer alıyor), değişkeni olduğu için ’e keyfi değer veriyoruz: =0
olsun.
Bu durumda (5), (6) ve (7) denklemlerinden:
değerlerini buluyoruz.
bulunduğu için (3) denkleminden ’nin değerini bulabiliriz:

değerini bulduğumuza göre (4) denkleminden değerini de bulabiliriz:

(1) denkleminden:
(2) denkleminden:
(8) denkleminden: .
değerleri aynı şekilde bulunuyor.
Böylece, değerleri aşağıdaki şekilde bulunmuş oldu:
Bu değerleri tabloda yerine yazarak, tüm temeldışı değişkenlerin katsayılarını
() hesaplıyoruz.
Örneğin:

………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………….

……………………………………………………..
Tabloyu oluşturalım: tabloda temel değişkenlerin katsayıları kırmızı, çember içerisinde,
diğer temeldışı değişkenlerin katsayıları ise siyah, çembersiz şekilde yazılacaktır.
 Varış Noktaları

Başlangıç ARZ
Berdoo 1 Berdoo 2 Los Devils San Go Hollyglass

Colombo 16 16 13 22 17 50 -5
2 2 40 4 10

Sacron 14 14 13 19 15 60 -5
30 0 30 1 -2

Calorie 19 19 20 23 M 50 0
0 20 2 30 M-22

Dummy M 0 M 0 0 50 -22
M-3 3 M+4 -1 50

TALEP 30 20 70 30 60

19 19 18 23 22
Temeldışı değişkenler içerisinden negatif olan en küçük değerler seçiliyor ve bu
değişkenler temele giren değişken oluyor.
Bizim örnekte bu değişken (temele giren değişken) değişkenidir.
Şimdi, temelden çıkacak olan değişkeni seçelim: bunun için arz-talep dengesini
bozmayacak şekilde zincir kurmamız gerekiyor.
Bizim örnekte bu zincir aşağıdaki şekilde kuruluyor:
temele giren değişken olduğu için (+) işaret alıyor. Yani, değer alan değişken olur,
(-) işareti alan değişkenler ise değer veren değişkenler olur: ;;;
Varış Noktaları
Başlangıç
Noktalar Los Devils San Go Hollyglass ARZ

40 10
Colombo 13 + 22 17 - 50

Sacron 13 30 - 19 15
+ + 60
-2
TALEP 70 30 60
Bizim örnekte bu zinciri, (temele giren değişken olduğu için (+)) , değer verecek
değişken, değer alan değişken, değer verecek değişken olarak kapatıyoruz.
Zincirin diğer uç noktaları temel değişkenlerden oluşacak ve hangi temel değişkenin
temelden çıkacağına karar veriliyor: böyle ki, temelden çıkacak değişkenler
(-) içerisinden değeri en az olanının değeri, temele girecek olan (+) değişkene ekleniyor.
Yani, (-) olan değişkenlerden en küçük değer, (-) olanlardan çıkarılıyor, (+) olanlara
ekleniyor.
Bizim örnekte temel değişkenler içerisinde en küçük değere sahip değişken =10’dur.
Temele girecek değişken ise temeldışı değişkenler içerisinden negatif olan en küçük
değer olan (-2)’dir. Bu durumda (-) işaretle işaretlediğimiz kutucuklara 10 birim
eklenecek, (+) işaretle işaretlediğimiz kutucuklardan ise 10 birim çıkarılacaktır. Yani,
yeni temel değişkenlerimiz aşağıdakiler olacaktır:

Bu değişkenlere göre amaç fonksiyonunu hesaplarsak, Z=2570 olarak bulunacak.

Şimdi yeniden değerleri hesaplanacak. Bunun için temel değişkenlerin katsayılarının =0
olduğunu bilerek denklemler oluşturuluyor ve değerler bulunu

Bu denklem sistemini çözersek, aşağıdaki değerleri bulmuş oluruz:

‘lerin ifadeleri yerine yazıldıktan sonra temeldışı değişkenlerin katsayıları hesaplanır:
Şimdi temele girecek değişkeni belirlemek için temeldışı değişkenler içerisinden en
büyük negatif değer alanı seçiyoruz (problem min. olduğu için). Bu değişken
değişkenidir. Yani, temele girecek değişken olacaktır.
Bu durum için zincir kuralım:
Varış Noktaları
Başlangıç
Noktalar Berdoo 1 Berdoo 2 Los Devils San Go Hollyglass ARZ

Colombo 16 16 13 50 22 17 50 -5
2 2 4 2
Sacron 14 - 14 13
20 19 15 10 + 60 -5
30 0 1

Calorie 20 30
0 + - 50 0
19 19 20 23 M
2 M-20

Dummy M 0 M 0 + 0 - 50 -20
M+1 1 M+2
+ 50
-3
TALEP 30 20 70 30 60 Z=2550

19 19 18 23 20
Şimdi temelden çıkacak olan değişkeni seçelim. Bunun için oluşturduğumuz zincirde (-)
işaretle işaretlediğimiz kutucukların içerisindeki değerlerden en küçüğünü seçiyoruz ve bu
değeri negatif işaretle işaretlediğimiz kutucuklardaki sayıdan çıkaracak, (+) işaretle
işaretlediğimiz sayılara ise ekleyeceğiz.
Bu durumda bizim örnekte, negatif işaretle işaretlediğimiz kutucuklardaki değerler sırası
ile: En küçük değer olarak
değerleri aynı olduğu için keyfi olarak birini seçmemiz gerekiyor. Biz değerini seçelim.
Yani, 30 değerini negatif işaretle işaretlediğimiz kutucuklardaki sayılardan çıkaracak, (+)
işaretle işaretlediğimiz sayılardan ise ekleyeceğiz. Tabi ki, bu arada arz-talep dengesi de
kontrol edilecektir. Böylece, temelden çıkan değişken , temele giren değişken ise olacaktır.
Yine, aynı şekilde temel değişkenlerin katsayılarının =0 olduğunu göz önünde tutarak,
temeldışı değişkenler için ifadelerinden değerleri bulunacak ve bu değerlere dayanarak
katsayılar belirlenecektir. Daha sonra bu katsayılar içerisinde negatif değerler var mı diye
kontrol edilecek, varsa en küçük negatif değerli değişken temele girecek değişken olacak ve
zincir kurularak iterasyon tekrarlanacaktır. Bu sırada amaç fonksiyonunun değeri de
hesaplanacaktır.
Bu durum temeldışı değişkenlerin katsayılarının tamamı pozitif olana kadar tekrar
olunuyor. Tüm temeldışı değişkenlerin katsayılarının pozitif olduğu durumdaki temel
değişkenlerin değerleri optimal değerleri ifade edecektir. Bizim örnek için bu değerler
(optimal değerler) aşağıdakilerdir:

Son zincir aşağıdaki şekilde olacaktır.

 Varış Noktaları
Başlangıç
Noktalar Berdoo 1 Berdoo 2 Los Devils San Go Hollyglass ARZ

Colombo 16 16 13 22 17 50 -8
5 5 50 7 2

Sacron 14 14 13 - 19 15 + 60 -8
3 3 4
40
20

Calorie 19 19 20 + 23 - M 50 0
30 20 + -1 M-23
0

Dummy M 0 M 0 + 0 - 50 -23
M+4 4 M+2
30 20

TALEP 30 20 70 30 60 Z=2460

19 19 21 23 23
Bizim örneğin ulaştırma simpleks yöntemle çözümünü tablo ve zincirleri ile sırası ile göstermek istersek:
Tablo1.

Compute Step 1: Negative, not optimal Select as entering

Tablo 2:
Tablo 3:
Tablo 4:
Tablo 5:
Tablo 6:
Tablo 7: