EE2005: Tín hiệu và hệ thống

Lecture 2
Cơ bản về tín hiệu và hệ thống (cont)

Signals and Systems --HK153--  Tran Quang Viet – FEEE – HCMUT

 Cơ bản về tín hiệu và hệ thống

Các tín hiệu thông dụng

Signals and Systems --HK153--  Tran Quang Viet – FEEE – HCMUT

 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

f(t)=Ceat C=C0ej a=+j0

f(t)=C0etej(0t+) =C0et[cos(0t+)+jsin(0t+)]

Re{f(t)}=C0etcos(0t+)

Im{f(t)}=C0etsin(0t+)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

C0et
<0 >0

C0
=0
t
0

0=0, =0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

C0etcos(0t)

C0
t

<0, 00, =0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

C0etcos(0t)

C0
t

>0, 00, =0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

C0cos(0t)

C0

-C 0 2p/w0

=0, 00, =0

(Tín hiệu điều hòa)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

Dịch t/gian t0: C0cos[0 (t-t0)]= C0cos(0 t-0 t0 )

 Dịch pha =-0t0

Dịch pha =-: C0cos(0 t-)=C0cos[0 (t-/0)]

 Dịch t/gian t0=/0

Dịch pha =-k2: C0cos(0 t-k2)=C0cos(0 t)

=C0cos[0 (t-k2/0)]
 Dịch t/gian t0=kT0, T0=2/0 tuần hoàn c/kỳ T0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

C0cos(0t-)

C0

-C 0 q/w0 2p/w0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tín hiệu hàm mũ phức & tín hiệu điều hòa

C0cos[0(t-T0/4)]

C0

-C 0 T0/4 2p/w0

 =-/2  C0sin(0t)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Hàm bước đơn vị u(t)

u(t)
1 1; t>0
u(t)= 
t 0; t<0

u(t) hữu dụng trong việc biểu diễn cho tín hiệu có mô tả
khác nhau trong các khoảng thời gian khác nhau

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Hàm bước đơn vị u(t)

1; 2<t<4
f(t)=  f(t)=u(t  2)  u(t  4)
0; t<2 or t>4

u(t-2) u(t-4) f(t)

1 1 1

t
- =
2 t 2 4
t
4

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Hàm bước đơn vị u(t)

f(t)
 t; 0<t<2
 2
f(t)= 2(t  3); 2<t<3
0; t<0 or t>3 t
 2 3

 f(t)=t[u(t)  u(t  2)]  2(t  3)[u(t  2)  u(t  3)]

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Xung đơn vị

δ(t)=0; t  0
Xung đơn vị (t) là tín hiệu thỏa: 


δ(t)dt  1

dD(t) d(t)
Dt  0
1/Dt 1

t t
0 Dt 0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Xung đơn vị

Tính chất lấy mẫu:

f(t)δ(t-t 0 )=f(t 0 )δ(t-t 0 )

Với f(t) liên tục tại t0

f(t)
f(t0)(t-t0)
t-t0
t t
t0 t0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Xung đơn vị

du(t)
Quan hệ với u(t): δ(t)=
dt
u D(t) u (t)
1 Dt  0 1

t t
0 Dt 0

du D(t)/dt du (t)/dt

dD(t) d(t)
Dt  0
1/Dt 1

t t
0 Dt 0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Xung đơn vị

t
Quan hệ với u(t): u(t)=  δ(τ)dτ


Thời gian lấy d(t)

tích phân
1

t
t<0 0

Thời gian lấy d(t)

tích phân 1

t
0 t> 0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Cơ bản về tín hiệu và hệ thống

Mô hình toán và các thuộc tính của HT

Signals and Systems --HK153--  Tran Quang Viet – FEEE – HCMUT

 Mô hình toán của hệ thống

HT xử lý tín hiệu vào tạo tín hiệu ra theo cách mà phương

trình toán của nó thể hiện  quan hệ vào ra

t/h vào Hệ thống tích t/h ra

i(t) điện cho tụ điện v(t)

1 t
i(t) v(t)=  i(τ)dτ v(t)
C 

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính nhân quả - không nhân quả

Hệ thống nhân quả là hệ thống có ngõ ra không phụ thuộc

vào ngõ vào trong tương lai  hệ thống hiện thực được

Hệ thống không nhân quả là hệ thống có ngõ ra phụ thuộc

vào ngõ vào trong tương lai  hệ thống không hiện thực
được

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính nhân quả - không nhân quả

y(t)=2f(t-1)  nhân quả

f(t)

1 f(tp-1)

t (s)
0 1 2.5
tp-1
y(t)
2
y(tp)=2f(tp-1)

t (s)
1 2 3.5
tp
EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính nhân quả - không nhân quả

y(t)=2f(t+1)  không nhân quả

f(t)

1 f(tp+1)

t (s)
0 1 2.5
tp+1
y(t)
2
y(tp)=2f(tp+1)

t (s)
-1 0 3.5
tp
EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính nhân quả - không nhân quả

y(t)=2f(2t)  không nhân quả khi t>0, nhân quả khi t<0
f(t)
f(2tp)
1
f(2tp)

t (s)
-4 0 2
2tp 2tp
y(tp)=2f(2tp) y(t)
2
y(tp)=2f(2tp)

t (s)
-2 0 1
tp tp
EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính nhân quả - không nhân quả

y(t)=2f(t/2)  không nhân quả khi t<0, nhân quả khi t>0
f(t)
f(tp/2)
1
f(tp/2)

t (s)
-4 0 2
tp/2 tp/2
y(tp)=2f(tp/2) y(t)
2
y(tp)=2f(tp/2)

t (s)
-8 0 4
tp tp
EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính ổn định - không ổn định

Hệ thống ổn định là hệ thống có ngõ vào hữu hạn thì ngõ ra

cũng hữu hạn  hệ thống an toàn

Hệ thống không ổn định là hệ thống có ngõ vào hữu hạn

nhưng ngõ ra không hữu hạn  hệ thống không an toàn

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính ổn định - không ổn định

y(t)=2f(t+1)  ổn định BIBO

|f(t)|B  |f(t+1)|B  |y(t)| =|2f(t+1)|2B

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính ổn định - không ổn định
t
y(t)=  f(τ)dτ  Không ổn định


f(t)

t (s)
0

y(t)

t (s)
0

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính bất biến – thay đổi theo thời gian

Hệ thống bất biến là hệ thống thỏa tính chất sau:

f(t) system y(t) f(t-t0) system y(t-t0)

For all t0
f(t) y(t) f(t-t0) y(t-t0)

t t t t
t0 t0

Hệ thống thay đổi là hệ thống không thỏa tính chất trên

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính bất biến – thay đổi theo thời gian

y(t)=2f(t-1)  Hệ thống bất biến

f(t) system y(t)  y(t-t0)=2f(t-t0-1)

f1(t) system y1(t)  y1(t)=2f1(t-1)

Nếu: f1(t)=f(t-t0)  y1(t)=2f (t-t0-1)=y(t-t0) hay:

f1(t)=f(t-t0) system y1(t)=y(t-t0)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính bất biến – thay đổi theo thời gian

y(t)=2f(2t)  Hệ thống thay đổi

f(t) system y(t)  y(t-t0)=2f(2t-2t0)

f1(t) system y1(t)  y1(t)=2f1(2t)

Nếu: f1(t)=f(t-t0)  y1(t)=2f (2t-t0)y(t-t0) hay:

f1(t)=f(t-t0) system y1(t)y(t-t0)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính tuyến tính – phi tuyến tính

Hệ thống tuyến tính là hệ thống thỏa tính chất khuếch đại và

tính chất cộng  thỏa tính xếp chồng

f1(t) system y1(t)

k1f1(t)+k2f2(t) system k1y1(t)+k2y2(t)
f2(t) system y2(t)

Hệ thống phi tuyến tính là hệ thống không thỏa tính chất

khuếch đại và/hoặc tính chất cộng  không thỏa tính xếp
chồng

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính tuyến tính – phi tuyến tính

y(t)=2f(t-2)  Hệ thống tuyến tính

f(t) system y (t)=2f (t-2)

f1(t) system y1(t)=2f1(t-2)

f2(t) system y2(t)=2f2(t-2)

Nếu: f (t)=K1f1(t)+K2f2(t)  y(t)=K1.2f1 (t-2)+K2.2f2 (t-2) hay:

K1f1(t)+K2f2(t) system K1y1(t)+K2y2(t)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT
 Tính tuyến tính – phi tuyến tính

y(t)=f(t)+1  Hệ thống phi tuyến tính

f(t) system y (t)=f(t)+1

f1(t) system y1(t)=f1(t)+1

f2(t) system y2(t)=f2(t)+1

Nếu: f (t)=K1f1(t)+K2f2(t)  y(t)=K1f1 (t)+K2f2 (t)+1 hay:

K1f1(t)+K2f2(t) system K1y1(t)+K2y2(t)

EESignals
2015 : and
Signals & Systems
Systems --HK153-- 
Tran
TranQuang
QuangViet
Viet –– FEEE
FEEE –- HCMUT