DAL- SINIR ALGORİTMASI

Dal-sınır algoritması, uygun çözüm alanının bölünerek daha küçük parçalar için
çözümlerin bulunması fikrine dayanmaktadır.
- Bölme (uygun çözüm alanının bölünmesi): Değişkenlerin değerine bağlı
dallandırma yöntemi ile uygun çözüm alanının daha küçük alt kümelere
bölünmesini öngörür.
- Fethetme (conquering): Uygun çözüm alanının alt kümelere bölünmesiyle elde
edilen alt problemler için aşağıdaki durumlardan birinin ortaya çıkma nedeniyle
sonraki dallanmalara gerek kalmadığını gösteren durumdur.
1. durum: Alt problemin üst sınırı, diğer alt problemlerin üst sınırlarına göre daha
kötü değere sahiptir. Buna F1 testi denir.
2. durum: Alt problemin uygun çözüm alanı boş kümedir. Bu durumda ileri
dallanmaya gerek kalmamaktadır. Buna F2 testi denir.
3. durum: Alt problemin doğrusal gevşetmesi için tam sayılı optimal çözüm
bulunmuştur. Bu durumda daha sonraki dallanmalara gerek kalmamaktadır. Buna
F3 testi denir.
Algoritma aşağıdaki şekilde ifade edilir:
Herhangi bir değişken seçilip, onu dallandırıyoruz. «All» olarak problemin D.P. optimal çözümünü bulup
yazıyoruz;
için gevşetilmiş simpleks yöntem uygulanarak çözüm bulunuyor;
için de aynı şekilde simpleks yöntem uygulanarak bir çözüm bulunuyor;
Sonra bu çözümler test ediliyor. Görevini tamamlayan dal varsa, o dallanma durduruluyor, diğer
noktalardan dallanmalar yapılıyor.
Tam sayı olmayan amaç fonksiyonu değerleri aşağıya doğru yuvarlanıyor.

ÖRNEK:

s.t. (1)
(2)
(3)
(4)
ÇÖZÜM: (Dallandırma)
Herhangi bir değişkeni sabitleyerek (fix ederek) dallandıralım:
1. alt problem: bu durumda;
0
9 (0, 1, 0, 1)
All
(5/6, 1, 0, 1 ) 16
1

(1, 4/5, 0, 4/5)

s.t. (1)
(2)
(3)
(4)
2. alt problem: bu durumda:

s.t. (1)
(2)
(3)
(4)
(Sınırlama):

s.t. (1)
(2)
(3)
(4)

Bu aşamada verilmiş problem D.P. gevşetme şeklinde (yani, problemdeki tam sayı
kısıtlarını kaldırarak) çözülüyor. Yani, tam sayı kısıtları,
kısıtları ile değiştirilerek, S.Y. kullanılarak optimal çözüm bulunuyor:
Böylece problemin tamamı için şeklinde bir üst sınır belirlenmiş olur.
Bu şekilde «All» dediğimiz ilk aşamada problemin D.P. gevşetmesi çözülüyor.
Eğer değişkenlerden herhangi biri için tam sayı olmayan çözüm bulunmuşsa, bu
durumda değişkeninden başlamak üzere sırası ile değerleri fix edilerek 1. ve 2. alt
problem D.P. gevşetmeleri çözülüyor.
Çözümler test ediliyor: durumundaki çözüm (0, 1, 0, 1) olduğu için tam değerdir. Yani,
dallanma için görevini bitirmiştir (F3 testine göre).

0 (0, 1, 0, 1)
Z=16
All

Z=16 1
 için 3. alt problem:
;

s.t.

4. alt problem:
;

s.t.
 F3
0

All 0
16 (1,0,4/5, 0)

1
16
1
(1, 1, 0, 1/2) Z=16

D.P. gevşetme S. Y.le 3. alt problemin çözümü: olduğundan,

4. alt problemin çözümü: oluyor.
Optimallik testine göre 3. ve 4. alt problemlerin hiçbiri görevini tamamlamış değildir.
Problemimiz maksimizasyon problemi olduğu için işlemleri, dalından değil, dalından
devam ediyoruz:
 F3
0

All 0
16 13

1
16 1
0
16
(1,0,4/5, 0)

1
(1,1,0, 1/2)

5. alt problem:
.
Bu durumda problem aşağıdaki şekilde olacaktır:
s.t.

Bu problemin gevşetilmiş S.Y. le çözümü:

Z=16 olacaktır.

6. alt problem:
durumunu inceleyelim.
s.t.

Bu problem için kısıtlar sağlanmadığı için optimal çözüm yoktur. Bu durumda

durumu F2 testine göre görevini tamamlamıştır. Yani, dallanma durdurulmuştur.
 F3
0

All 0
16 13

1
16 1
0
16

1
F2

Şimdi dalından yeni dallanma yapıyoruz:

7. alt problem:

Aynı şekilde problemi gevşetilmiş S.Y.le çözüyoruz ve yeni Z=14 çözümünü buluyoruz.
Bu çözüm (1, 1, 0, 0) şeklindedir ve tam değerli çözümdür. Yani, dallanma F3 testine
göre durdurulacaktır. Bu çözüm için amaç fonksiyonu değeri ilk F3 testi ile bulmuş
olduğumuz optimal değerinden daha büyük olduğu için (problem max. problemi
olduğundan), yeni optimal değerimiz olacaktır.

8. alt problem:

Bu çözüm uygun olmayan çözümdür. Yani problemin kısıtlarını sağlamıyor.

 F3
0
F1
All 0
16 13

1
16
1 0 (optimal)
0
16 F3

1F2 1F2

Bu dallanmada durdurulmayan dalında bulunan amaç fonksiyonu değeri Z=13 olduğu için ve
olduğu için F1 testi ile durdurulur. Yani, bu dalda bulunan amaç fonksiyonu değeri (13) , dalında
bulunan amaç fonksiyonu değerinden (14) küçüktür.
Böylece, tüm dallanmalar görevlerini bitirmiş oluyor. Verilen problemin optimal çözümü: (1, 1, 0,
0),
Optimal değeri ise Z=14 oluyor.