1.üni̇te Felsefeyle Tanişma

1.
ÜNİTE
FELSEFEYLE
TANIŞMA
http:
//sos
ya lfelse
fe.bl 1
ogspo
t .com mehmetcengiz
.tr/
1. ÜNİTE
FELSEFEYLE TANIŞMA
http://sosyalfelsefe.blogspot.com.tr/ 2
1. ÜNİTE
FELSEFEYLE TANIŞMA
Kavramlar
KONULAR
A. FELSEFE NEDİR? Philo
B. FELSEFE VE BİLGELİK (HİKMET) Sophia
C. FELSEFENİN ANLAMI
Ç. FELSEFENİN SORULARI, TEMEL DİSİPLİNLERİ VE FONKSİYONU
Philosophia
D. FELSEFİ DÜŞÜNCENİN NİTELİKLERİ Felsefe
E. FELSEFEDE TUTARLILIK Bilgelik/hikmet
F. FELSEFE VE HAYATIN ANLAMLANDIRILMASI Tutarlılık
Temel
G. FELSEFE VE DİL
Refleksif
Kümülatif
Metafizik
Filozof
Felsefi düşünce
Arkhe
Dil
1. A . F E L S E F E N E D İ R ? Felsefenin Farklı
“Felsefe dümene yerleşir. Gemiciyi kayalıklar arasından geçirir. Onsuz, güvenle Tanımlarının
yolumuza devam edemeyiz. Öğütlerine, öncülüğüne ihtiyacımız vardır.” Seneca
Nedenleri
Sokrates (MÖ 469-399)’e göre felsefe, neleri bilmediğini Her çağın bilgi
bilmektir.” birikimi ve
Platon (MÖ 427- 347)’da felsefe, gözlenebilir gerçeklikle değil, koşullarının
duyularımızla algıladığımız nesnelerin genel ve soyut ilk örnekleriyle farklılığı,
ilgilenen disiplindir.
Filozofların
Aristoteles (MÖ 384-322)’e göre felsefe, gerçekliği gözlenebilir
ilgilendiği
nesneleri genel olarak ele alan ve bilimlerin devamı durumundaki
disiplindir. konuların
çeşitliliği,
Epikuros (341-270)’a göre felsefe, mutlu bir yaşam sağlamak için
tasarlanmış eylemsel bir sistemdir. Tarihsel süreç
içinde felsefeye
Aquinolu Thomas (1225-1274)’ya göre felsefenin konusu Tanrı’dır.
farklı amaç ve
Immanuel Kant (1724-1804)’a göre felsefe, bilginin nasıl mümkün
olabileceğini öğrenme çabasıdır. işlevler
yüklenmesi,
August Comte (1798-1857)’a göre ise felsefe, bütün bilimleri
birleştiren bir bilimdir. Metafizik

A . F E L S E F E Pythagoras (Pitagoras,
NEDİR? MÖ 580-500), bilgi
sevmeyi bilgeliğe yeğ
tutmuş, sophos (sofos,
Thales (Tales,MÖ 624- bilge) yerine philosophos
546)’e göre evrenin ana (filosofos, bilgisever)
maddesi suydu. Dünya, terimini kullanmıştı. Buna
suyun üstünde yüzüyordu. göre düşünen adam bilge
Onun böyle yani her şeyi bilen değil
düşünmesinde, deniz bilgi edinme yolunda
kenarında yaşamasının ve istekli olan kişi olmalıydı.
suyun toplum yaşamında Bu, elbette filozof
önemli rol oynamasının da açısından bir
etkisi vardı. Thales, alçakgönüllülük
evrende bir düzenlilik belirtisiydi.
olduğuna inanıyor, Ay ve Felsefe bir tür bilgeliktir.
Güneş tutulmasının bu Bilge kişi, görmeye
nedenle belli aralıklarla çalışan kişidir, yılmadan
gerçekleştiğini araştırır. Böylece,
savunuyordu. Ona göre geçmişin bilgisinden
bir doğa olayının nedeni giderek geleceğin
ancak bir başka doğa sezgisine ulaşmak için
olayı olabilirdi. Thales bu
http://sosyalfelsefe.blogspot.com.tr/
çabalar. Buna göre 5
anlamda felsefenin babası bilgelik, bilgi edinme

sayılmakta ve onunla konusunda çok yönlü bir
1. ÜNİTE:FELSEFEYLE TANIŞMA
A.FELSEFE NEDİR?
Felsefe ve Filozof
Felsefe Yunanca “bilgelik sevgisi” ya da “hikmet arayışı” anlamına gelen philosophia
(filozofiya) sözcüğüyle ifade edilen disiplindir. Sözcüğün başlangıçtaki bu anlamı
nedeniyle de bilimsel araştırma yapan insanlara filozof adı verilmiştir.
Felsefe, var olanların varlığı, anlamı ve nedeni üzerine sorularla ortaya
çıkmıştır. Önceleri dinin ve söylencelerin yanıtladığı bu sorular, eleştirel bir
düşünmenin ve gözlemin konusu yapılınca felsefe doğmuştur. Yunanlılardan çok
önce Mısır, Mezopotamya, Çin ve Hint uygarlıklarında da felsefi düşünce örnekleri
görülmüştür. Ancak felsefenin temel sorunları İlk Çağ Yunan düşünürleri
tarafından ortaya konulmuştur.
Felsefenin bir tanımını vermek zordur. Çünkü anlamı çağdan çağa, filozoftan
filozofa değişir. Genel olarak felsefeyi maddi, manevi gerçeğin tümünü, yaşamla
ilgili türlü belirtileri neden ve ilkeler bakımından inceleme amacı taşıyan düşünce
etkinliğidir, diye tanımlayabiliriz.
YGS-2012
Felsefe çok kullanıldığı hâlde anlamı az bilinen bir sözcüktür. Söz
gelimi Oğuz için arkadaşı “Onun hayat felsefesi gününü gün
etmektir.” diyor. Bir firma satış felsefesini “Müşterileri mutsuz
etmektense daha az kazanmaya razıyız.” şeklinde özetliyor. Bir
banka kendini diğer bankalardan farklı göstermek için “Bizim
felsefemiz hepsinden farklıdır.” sloganıyla reklam yapıyor.
Felsefenin kelime anlamının dışında kullanılışıyla ilgili bu tarz
örnekleri daha da çoğaltabiliriz. Değişik anlamlar yüklenen felsefe
sözcüğü aslında Herakleides Pontikos’un söylediğine göre ilk olarak
Pythagoras tarafından kullanılmış, Yunanca “philosophia”
sözcüğünden gelmektedir.
Dilimize “felsefe” olarak geçen “philosophia”nın kelime anlamı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gerçeklik bilgisi B) Yaşam atılımı
C) Bilgelik sevgisi
http://sosyalfelsefe.blogspot.com.tr/ D) Hayat görüşü E) Yaşama sevinci
7
YGS-2012
Felsefe çok kullanıldığı hâlde anlamı az bilinen bir sözcüktür. Söz gelimi
Oğuz için arkadaşı “Onun hayat felsefesi gününü gün etmektir.” diyor. Bir
firma satış felsefesini “Müşterileri mutsuz etmektense daha az kazanmaya
razıyız.” şeklinde özetliyor. Bir banka kendini diğer bankalardan farklı
göstermek için “Bizim felsefemiz hepsinden farklıdır.” sloganıyla reklam
yapıyor. Felsefenin kelime anlamının dışında kullanılışıyla ilgili bu tarz
örnekleri daha da çoğaltabiliriz. Değişik anlamlar yüklenen felsefe sözcüğü
aslında Herakleides Pontikos’un söylediğine göre ilk olarak Pythagoras
tarafından kullanılmış, Yunanca “philosophia” sözcüğünden gelmektedir.
Dilimize “felsefe” olarak geçen “philosophia”nın kelime anlamı
A) Gerçeklik bilgisi B) Yaşam atılımı
C) Bilgelik sevgisi D) Hayat görüşü
E) Yaşama sevinci
1. Y G S - 2 0 11
Zekânın ve bilgeliğin ölçütünün zenginlik olduğunu düşünen kişiler,
Thales’le yoksul olduğu için alay ederler. O da bunun üzerine zeytinin
az olduğu o yıl, elindeki bütün parayla, ihtiyaç olmadığı için ucuzlamış
olan ve zeytinyağı üretiminde kullanılan tüm presleri satın alır.
Sonraki hasat mevsimi geldiğinde ihtiyacı olanlara bu presleri kendi
belirlediği fiyattan kiralayarak çok para kazanır.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A. Filozof, dünyayı anlamlandırmaya çalışan kişidir.
B. Felsefe, her şeye eleştirel bir gözle bakma alışkanlığı kazandırır.
C. Filozofların öncelikleri diğer insanlardan farklıdır.
D. Filozof, hayata dair her şeyi felsefi probleme dönüştürür.
E. Felsefi düşünce çözümleyici ve kurgusaldır.
Y G S - 2 0 11
Zekânın ve bilgeliğin ölçütünün zenginlik olduğunu
düşünen kişiler, Thales’le yoksul olduğu için alay
ederler. O da bunun üzerine zeytinin az olduğu o yıl,
elindeki bütün parayla, ihtiyaç olmadığı için ucuzlamış
olan ve zeytinyağı üretiminde kullanılan tüm presleri
satın alır. Sonraki hasat mevsimi geldiğinde ihtiyacı
olanlara bu presleri kendi belirlediği fiyattan kiralayarak
çok para kazanır.
D. Filozof, hayata dair her şeyi felsefi probleme dönüştürür. 10

B. FELSEFE VE BİLGELİK (HİKMET)
“Bilgelik (hikmet), insan aklının
en yüksek nimetidir. Felsefe
ise bilgelik sevgisi,
bilgeliğe istek duymadır. Biri,
diğerinin varmış olduğu yere
doğru gider.” Seneca O ki, bilmiyor ama biliyor bilmediğini;
çocuktur, onu eğitin/yetiştirin.
O ki, bilmiyor ama bilmiyor bilmediğini; cahildir,
ondan uzakça durun.
O ki, biliyor ama bilmiyor bildiğini;
(belki) uykudadır, onu uyandırın.
O ki, biliyor ama biliyor bildiğini;
bilge kişidir, onu izleyin.
Bu, adeta temelinden çatısına kadar her şeyi ihtiva eden bir bina (yapı)'ya benzemektedir.
Bu binaya, hikmet binası adını da verebiliriz: Çünkü bunun içinde bilgiler mevcuttur. Her bilgi
alanı, bu binanın içindeki bir oda gibidir. Odaların (bilgi alanlarının) hepsi de aynı çatı
altındadır. İşte felsefe, bu çatıdan başka bir şey değildir: Demek ki felsefe, bütün bilgi
alanlarını kendi kanatları altında toplayan en tümel bilgi alanı sayılmaktadır.
http://sosyalfelsefe.blogspot.com.tr/ 11 Hikmet ise
binanın bütünüdür.
Bilgelik (Hikmet)
Bilge (Hakim, filozof)
Bilge ve Filozof
Hikmet, Arapça bir sözcüktür ve bilgelik anlamına gelir. Hikmet, bilgiden çok farklı,
çok daha iddialı bir kavramdır. O, insan yaşamının anlam ve değerine ilişkin derin
bilgidir. Hikmetin, kendisine sahip olana mutluluk sağlayacağı, yaşamına anlam ve
değer katılacağı varsayılır. Bu nedenle de sözcük, bazı düşünürler tarafından
felsefe anlamında kullanılmış, hikmet sahibi kişilere de hakim (filozof) denilmiştir.
Bilgelik; insanın kendisine yeten, bilinçli bir varlık olmasını, yaşamın en yüksek
amaçlarını kavramasını, eylemlerinde bilginin belirleyici rol oynamasını öngören
ideal bir durumdur. Bilge insan, var olan her şeyi akılla yargılayıp yorumlar. Bu
nedenle de diğer insanlar gibi tutkularından ve yaşamın zorluklarından etkilenmez.
Varlık, bilgi ve değerleri kapsayan tam bir bilgiye ulaşılması anlamına gelen
hikmet, felsefenin temelidir. Ancak felsefe ve hikmet aynı şey değildir. Çünkü
felsefe, hiçbir zaman hikmet gibi derin bir bilgiye ulaşıp son noktayı koyamaz. Bu
yüzden de filozoflar hikmet sahibi insanlar değildir. Onlar, hikmeti seven, hikmete
ulaşma yolunda ilerleyen insanlardır.

Felsefe neleri bilmediğini bilmektir. Socrates
Felsefenin Konusu
Felsefe bilgiyi sevmektir ve merakla başlar.
Felsefi düşünce ise bu merak sonucu girişilen
sorgulama etkinliği ile ortaya çıkar. İnsanın
kendisini, varlığı, evreni, olayları, olguları
sorgulamak, bunlara “neden” ve “niçin”
sorularını sormak felsefi düşüncenin
gelişmesinin temel koşuludur.
Felsefenin konusu genel olarak varlık; bir bütün
olarak evren ve insanın eylemlerini, yaşamını
etkileyen her şeydir. O, bu konularla ilgili akla
dayanan açıklamalar getirir. Bilimlerin ele aldığı
olayların tümünü birden açıklayacak en genel
ilkelere ulaşmaya çalışır.
ontoloji
epistemoloji
aksiyoloji
YGS-2013
Felsefe sorularla doğar, büyür, gelişir. Ancak felsefi soru diğer sorulardan
farklıdır. Felsefe, olanla yetinmez. Bu yüzden insan ve zihnini sürekli
arayışa sürükler. Bu eylemle de yaşamı, varlığı, bilgiyi ve değerleri daha da
anlamlı bir hâle getirmeyi amaçlamaktadır. Belki de bu yüzden olacak ki her
insan kendini tanımaya ve bilmeye başladığı ilk günden itibaren “Ben kimim,
neyim ve ne olacağım?”, “Evren nedir?”, “Dünya nedir?”, “Doğru nedir?”,
“Güzel nedir?”, “Adalet nedir?” veya “Eşitlik nedir?” gibi birçok soru
sormaktadır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, felsefi soruyu diğer sorulardan
ayıran özelliklerden biri değildir?
A. Var olanla yetinmemesi
B. Neden-sonuç ilişkileri araması
C. Eleştirel ve sorgulayıcı olması
D. Bitmez tükenmez arayışlardan oluşması
E. Yaşamı ve varlığı anlamlandırması

YGS-2013
Felsefe sorularla doğar, büyür, gelişir. Ancak felsefi soru diğer sorulardan farklıdır.
Felsefe, olanla yetinmez. Bu yüzden insan ve zihnini sürekli arayışa sürükler. Bu
eylemle de yaşamı, varlığı, bilgiyi ve değerleri daha da anlamlı bir hâle getirmeyi
amaçlamaktadır. Belki de bu yüzden olacak ki her insan kendini tanımaya ve bilmeye
başladığı ilk günden itibaren “Ben kimim, neyim ve ne olacağım?”, “Evren nedir?”,
“Dünya nedir?”, “Doğru nedir?”, “Güzel nedir?”, “Adalet nedir?” veya “Eşitlik nedir?”
gibi birçok soru sormaktadır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, felsefi soruyu diğer sorulardan ayıran
özelliklerden biri değildir?
A. Var olanla yetinmemesi
B. Neden-sonuç ilişkileri araması
C. Eleştirel ve sorgulayıcı olması
D. Bitmez tükenmez arayışlardan oluşması
E. Yaşamı ve varlığı anlamlandırması
YGS-2013
“Felsefe yapmak yolda olmaktır.” diyor Jaspers. Ben de “Felsefe yapmak

yolda olmak kadar uçta olmaktır.” diyorum. Uçta olmak akıncılık yapmak
gibidir. Orduların önünden gidip henüz kimsenin ayak basmadığı, bilmediği,
görmediği sınır uçlarında cesurca at koşturmaktır aynı zamanda. Daha
sonra, edindiği tecrübeleri ardından gelecek orduyla paylaşmak, onlar için
patika bile olsa yol hazırlamaktır.
Bu parçada felsefenin uçta olmasıyla anlatılmak istenen
A. Tüm sorulara çözüm getirmek
B. Teorilere ilginç yorumlarda bulunmak
C. Kendi başına hareket etmek
D. Hakikatin peşinde olmak
E. Yeni soru ve iddialar ortaya atmak
YGS-2013
“Felsefe yapmak yolda olmaktır.” diyor Jaspers. Ben de “Felsefe yapmak yolda
olmak kadar uçta olmaktır.” diyorum. Uçta olmak akıncılık yapmak gibidir. Orduların
önünden gidip henüz kimsenin ayak basmadığı, bilmediği, görmediği sınır
uçlarında cesurca at koşturmaktır aynı zamanda. Daha sonra, edindiği tecrübeleri
ardından gelecek orduyla paylaşmak, onlar için patika bile olsa yol hazırlamaktır.
Bu parçada felsefenin uçta olmasıyla anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A. Tüm sorulara çözüm getirmek
B. Teorilere ilginç yorumlarda bulunmak
C. Kendi başına hareket etmek
D. Hakikatin peşinde olmak
E. Yeni soru ve iddialar ortaya atmak
Bütün felsefe bir ağaç gibidir. Kökleri metafizik,
gövdesi fizik ve bu gövdeden çıkan dallar diğer
bilimlerdir. Descartes
Ç. FELSEFENİN SORULARI,
TEMEL DİSİPLİNLERİ VE
FONKSİYONU
Bilgi felsefesi (epistemoloji)
Varlık felsefesi (ontoloji)
Felsefi antropoloji
Siyaset felsefesi
Din felsefesi
Bilim felsefesi
Dil felsefesi
Ahlak felsefesi (etik)
Sanat felsefesi
Bütün felsefe bir ağaç gibidir. Kökleri metafizik, gövdesi fizik ve bu gövdeden
Felsefenin İşlevleri çıkan dallar diğer bilimlerdir. Descartes
Felsefe, bir yaşama ve bilme biçimidir. Felsefe yapan insan için kendiliğinden anlaşılır, apaçık hiçbir
olgu yoktur. İşte felsefenin temel işlevi, her dönemde bu bilme isteğini karşılama olmuştur.
İnsan akıllı bir varlık olduğundan yaşamını belli ilkelere dayandırır. Bu ilkeler, sağlam ve doğru
olmalıdır. Onların doğrulukları ancak felsefe yardımıyla irdelendikten sonra bilinebilir.
Felsefe, insana pek çok konuda sistemli ve doğru düşünmeyi öğretir. Çünkü felsefenin yöntemleri
insana, akıl yürütmesi için gerekli temelleri hazırlar. İnsanın olaylara çok yönlü bakabilmesini, ön
yargısız yaklaşabilmesini, tüm bilgileri eleştiri süzgecinden geçirebilmesini sağlar.
Felsefe, bireysel alanda olduğu gibi toplumsal alanda da önemli işlevleri yerine getirir.
İlk Çağda mitolojik açıklamaların yerini akla dayalı açıklamaların almasını sağlamıştır.
OrtaÇağda Batı’da dinin akılcı yorumlanabilmesi için insanlara yol göstermiştir. Yeni Çağda
Rönesans ve reform hareketlerinin temelini hazırlamıştır.
Gelişen bilimin önermelerini çözümleyip açıklama görevini üstlenmiştir.
Demokrasinin gelişmesine ve işleyişine önemli katkıları olmuştur.
Yakın Çağda ise aydınlanmanın önderleri filozoflardır.
Felsefe, bilimlerin ya kraliçesi ya da onların önündeki
engellen ortadan kaldırdığı İçin ağır İşçisidir.
Aristoteles
D. FELSEFİ DÜŞÜNCENİN
NİTELİKLERİ
İlk ve Orta Çağda okutulan yedi özgür
sanat (Herrad Von Landsberg 12. yüzyl)
Gramer
Diyalektik
(tartışma ve düşünme sanatı)
Retorik
(rhētorikos, (ῥητορικός) hitabet)
Aritmetik
Geometri
Müzik
http://sosyalfelsefe.blogspot.com.tr/ Gökbilim 20
Felsefe, bilimlerin ya kraliçesi ya da onların
önündeki engellen ortadan kaldırdığı İçin ağır
İşçisidir. Aristoteles
D.FELSEFİ DÜŞÜNCENİN NİTELİKLERİ
2013-YGS
Felsefenin bilimler gibi bir gelişim süreci yoktur. Bizim, “Hippokrat Yemini” ile
hekimlikte ahlak ölçülerini belirleyerek tarihe mal olan Hekim Hippokrates’ten
tıp alanında çok ileride olduğumuz kesindir. Oysa Platon’dan çok daha
ileride olduğumuzu söyleyemeyiz. Ancak onun yararlandığı bilimsel bilgi
sürecinden daha ilerideyiz. Felsefe üretiminde belki de bir düşünürün dediği
gibi sadece Platon’a dipnot yazıyoruz.
Bu parça felsefi bilginin aşağıdaki özelliklerinden hangisini
vurgulamaktadır?
A. Akla dayalı olma
B. Evrensel olma
C. Eleştirel olma
D. Kümülatif olma
E. Bütünleyici olma
2013-YGS
Felsefenin bilimler gibi bir gelişim süreci yoktur. Bizim, “Hippokrat Yemini” ile
hekimlikte ahlak ölçülerini belirleyerek tarihe mal olan Hekim Hippokrates’ten tıp
alanında çok ileride olduğumuz kesindir. Oysa Platon’dan çok daha ileride
olduğumuzu söyleyemeyiz. Ancak onun yararlandığı bilimsel bilgi sürecinden
daha ilerideyiz. Felsefe üretiminde belki de bir düşünürün dediği gibi sadece
Platon’a dipnot yazıyoruz.
Bu parça felsefi bilginin aşağıdaki özelliklerinden hangisini
vurgulamaktadır?
A. Akla dayalı olma
B. Evrensel olma
C. Eleştirel olma
D. Kümülatif olma
E. Bütünleyici olma
2015-YGS
Tarihle fazla ilgilenmiyorum. “Bir düşünürün ancak tarihsel arka planıyla
anlaşılabileceği" sözü, basmakalıp bir sözdür Ancak bütün basmakalıp
sözler gibi o da en fazla bir yarı doğruyu ifade eder. Yunan tarihi hakkında
ayrıntılı bir bilginin Yunan felsefesi anlayışımızı büyük ölçüde
artırabileceğine inanmıyorum. Felsefe, uzay ve zaman sınırlarının
ötesindedir. Filozoflar, küçük uzamsal-zamansal canlılarsa da onların küçük
uzamsal-zamansal ilgilerine özel dikkat, felsefelerini aydınlatmaktan daha
çok engeller.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
A)Felsefenin kültüre bağlı olduğu
B)Felsefelerini anlamak için filozofların tanınması gerektiği
C) Felsefenin tarihsel süreçlerle anlaşılabileceği
D) Felsefenin evrensel olduğu
E) Felsefecilerin de sıradan bir yaşam sürdürdükleri
2015-YGS
Tarihle fazla ilgilenmiyorum. “Bir düşünürün ancak tarihsel arka planıyla
anlaşılabileceği" sözü, basmakalıp bir sözdür Ancak bütün basmakalıp sözler
gibi o da en fazla bir yarı doğruyu ifade eder. Yunan tarihi hakkında ayrıntılı
bir bilginin Yunan felsefesi anlayışımızı büyük ölçüde artırabileceğine
inanmıyorum. Felsefe, uzay ve zaman sınırlarının ötesindedir. Filozoflar,
küçük uzamsal-zamansal canlılarsa da onların küçük uzamsal-zamansal
ilgilerine özel dikkat, felsefelerini aydınlatmaktan daha çok engeller.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
A)Felsefenin kültüre bağlı olduğu
B)Felsefelerini anlamak için filozofların tanınması gerektiği
C) Felsefenin tarihsel süreçlerle anlaşılabileceği
D) Felsefenin evrensel olduğu
E) Felsefecilerin de sıradan bir yaşam sürdürdükleri
2011-YGS
Zekânın ve bilgeliğin ölçütünün zenginlik olduğunu düşünen kişiler,

Thales’le yoksul olduğu için alay ederler. O da bunun üzerine zeytinin az
olduğu o yıl, elindeki bütün parayla, ihtiyaç olmadığı için ucuzlamış olan
ve zeytinyağı üretiminde kullanılan tüm presleri satın alır. Sonraki hasat
mevsimi geldiğinde ihtiyacı olanlara bu presleri kendi belirlediği fiyattan
kiralayarak çok para kazanır.
2011-YGS
Zekânın ve bilgeliğin ölçütünün zenginlik olduğunu düşünen kişiler, Thales’le
yoksul olduğu için alay ederler. O da bunun üzerine zeytinin az olduğu o yıl,
elindeki bütün parayla, ihtiyaç olmadığı için ucuzlamış olan ve zeytinyağı
üretiminde kullanılan tüm presleri satın alır. Sonraki hasat mevsimi geldiğinde
ihtiyacı olanlara bu presleri kendi belirlediği fiyattan kiralayarak çok para kazanır.
Felsefe mutlu bir yaşam sağlamak İçin
tutarlı eylemsel bir sistemdir. Epikuros
E. FELSEFEDE TUTARLILIK
Asla, asla demeyin!
Tutarlılık, düşüncelerin ortak bir ilkeyle;
bağıntı, düzen, kavram ya da fikirle birbirine Yavru deve annesine sormuş:
bağlanmış olması durumu; mantıklı bir -Anne bizim niye hörgücümüz var?
bütünün parçaları, öğeleri arasında, karşılıklı -Yavrum! Demiş anne, ‘ Çöl sıcağında susuzluğa
bağlantı ve uyum bulunması hâlidir. dayanalım diye’
Doğruluk ise bir düşüncenin, önermenin ya -Yavru deve peki anne demiş ‘ Bizim toynaklarımız
da iddianın, gerçeklikle uyuşmasıdır. niye bu kadar geniş?’
-Yavrum demiş! Anne: ‘Çölde ayaklarımız kuma
batmasın diye’
-Yavru deve tekrar sormuş: Anne bizim boyumuz
niye bu kadar uzun?
-Anne cevap vermiş: “Yavrum çölde uzaktan gelen
tehlikeleri görebilelim diye.”
-Yavru deve peki anne, o zaman bizim hayvanat
bahçesinde ne işimiz var?
i
r 1. ÜNİTE:FELSEFEYLE TANIŞMA
E. FELSEFEDE TUTARLILIK
ş
e
y
,
.
s
o
n
r
a
FELSEFEDE
d T U R AT L I L I K
a
b
a
ş
k
a http://sosyalfelsefe.blogspot.com.tr/ 29
b
2014-YGS
İngiliz filozof Bertrand Russell'ın öne sürdüğü gibi belki de hiç kimse,
hem inanılır hem tutarlı bir kuram geliştirmeyi başaramamıştır.
İnanılırlığı yüksek kuramların ciddi tutarsızlıklar içerdiği, mantıksal
bakımdan daha tutarlı kuramlarınsa inandırıcı olmadıkları görülüyor.
BeIki de kuramları birbirini dışlayan şeyler o aran, görmek gereksizdir.
Kim bilir kuramlardan biri gerçekten doğru, diğerleri yanlıştır. Veya belki
bir kuram diğerlerinden daha temel ve kapsayıcıdır. Hatta tümü birden,
gizlenmiş gerçeği ve doğruyu açığa çıkarmaktadır denilebilir.
Bu parçada felsefî düşünmenin hangi özelliğine işaret edilmektedir?
A)Temellendirme odaklı bir etkinlik olmasına
B)Eleştirel olmasına
C)Görüşlerin birbirini yanlışlamamasına
D)Nihai cevaplar aramasına
E)Öznel olmasına
2014-YGS
İngiliz filozof Bertrand Russell'ın öne sürdüğü gibi belki de hiç kimse,
hem inanılır hem tutarlı bir kuram geliştirmeyi başaramamıştır.
İnanılırlığı yüksek kuramların ciddi tutarsızlıklar içerdiği, mantıksal
bakımdan daha tutarlı kuramlarınsa inandırıcı olmadıkları görülüyor.
Belki de kuramları birbirini dışlayan şeyler o aran, görmek gereksizdir.
Kim bilir kuramlardan biri gerçekten doğru, diğerleri yanlıştır. Veya
belki bir kuram diğerlerinden daha temel ve kapsayıcıdır. Hatta tümü
birden, gizlenmiş gerçeği ve doğruyu açığa çıkarmaktadır denilebilir.
Bu parçada felsefî düşünmenin hangi özelliğine işaret edilmektedir?
A)Temellendirme odaklı bir etkinlik olmasına
B)Eleştirel olmasına
C)Görüşlerin birbirini yanlışlamamasına
D)Nihai cevaplar aramasına
E)Öznel olmasına
E. FELSEFE VE HAYATIN ANLAMLANDIRILMASI
F. FELSEFE VE DİL
*Dursun ile Temel Sultanahmet’te dolaşırken bir turist onlara
adres sorar. Turist İngilizce, Almanca, Fransızca sorar ama
ikisi de anlamaz. Durum Temel’i üzer ve arkadaşına “Bir dil
öğrenemedik.” diye yakınır. Dursun oralı olmaz. “Aldırma.” der,
“Baksana adam üç dil biliyor yine de derdini anlatamadı.”
*“Dil ile düşünme arasındaki sıkı bağ üzerine ilk kez
dikkati çeken Platon olmuştu. Platon’a göre düşünme,
insanın içinden kendi kendisiyle yaptığı bir konuşmadır.
İnsan, bir şeyi düşündüğü zaman, onu aynı zamanda dil
ile hiçbir konuşmaya başvurmadan, kendi içinden
anlatmaya çalışır. Düşünme ile dil arasındaki bağ ihmal
edilirse dil ile varlık dünyası arasında kurulması gereken
bağ kurulamaz. Bu da gösteriyor ki dil ancak varlık
dünyasını yansıttığı zaman gerçek işlevini
gerçekleştirebilir.”
DİLİN VE İFADENİN ÖNEMİ
Sultan, bir gece rüyasında dişlerinin önden arkaya doğru döküldüğünü
görür. Gördüğü rüyanın yorumunu yaptırmak üzere rüya yorumcularından
birini huzuruna çağırır ve rüyasını yorumlamasını ister. “Sultanım!” diye
cevap verir, rüya yorumlayan kişi, “O kadar uzun yaşayacaksınız ki bütün
oğullarınızın ölümünü göreceksiniz.”
Sultan, oğullarının ölümünden söz eden rüya yorumcusunun sözlerine
öfkelenir, muhafızlarına adamı zindana atmalarını emreder. Sonra başka
bir rüya yorumcusunu çağırır ve aynı rüyayı ona da anlatır: “Sultanım!”
der bu defa ki rüya yorumcusu, “Allah size o kadar bereketli ve uzun
bir ömür hediye edecek ki, evlatlarınızın hepsinin mutluluklarını
görecek ve hepsinden uzun yaşayacaksınız.”
Sultan bu habere çok sevinir ve rüya yorumcusuna bir kese altın verir.
Oysa iki rüya yorumcusu da aynı şeyi söylemişti, ama ilki,
söyleyeceklerini incelikten uzak ve yalın bir üslupla dile getirmiş;
İkincisi ise insani duygulan gözeten ince ve ustalıklı bir dil kullanmıştı.
KAVRAMLAR
Akademi (Akademia) Platonun kurduğu felsefe okulunun adı. Epistemoloji (Bilgi Felsefesi) Bilginin kaynağını, mümkün olup
olmadığını, sınırlarım, doğruluğunu araştıran felsefe disiplini.
Akıl insanda var olan bir güç olarak soyutlama yapma, kavrama, Etik İnsan eylenvn ve davranışlarını, ahlaki olanın özünü
bağıntı kurma, düşünme, benzerliklerin ve farklılıkların araştıran felsefe disiplini.
bilincine varma kapasitesi. Evrensel Tüm insanlığın ortak malı olan ve tüm insanlığı
Akıl Yürütme Genel olarak düşünceleri bilinçli, tutarlı vc amaçlı ilgilendiren konular: Felsefe, bilim, sanat, din vb.
bir biçimde birbirlerine bağlama işlemi. Mantıklı biçimde Genelgeçer Herkesçe kabul edilebilir olan, bilimsel bilgi genel
düşünme. geçer bir bilgidir.
Kavram Bir şeyin, bir nesnenin zihindeki ve zihne ait tasarımı;
Anlama Bir şeyi yalnızca dıştan değil, kendi içinden kavrama. soyut düşünme faaliyetinde kullanılan ve belli bir somutluk ya
bir şeyin özünü, bir bağlam bütünü olarak anlamını tanıma. da soyutluk derecesi sergileyen bir düşünce, fikir ya da ide.
Arkhe (Ana madde) Değişen her şeyin arkasındaki değişmeyen Lise (Lykeion) Aristoteles'in kurduğu felsefe okulunun adı.
şey. var olan her şeyin kendisinden doğduğu ilk madde, ana Metafizik (Doğa ötesi- Doğa üstü) Aklın ve deneyin sınırları
madde. Thales'e göre arkhe "sudur. dışındaki konuları (Tanrı'nııı varlığı, ruhun ölümsüzlüğü,
evreninin yaradılışı) problem edinen. Varlığın ana temellerini,
Bilgelik (Hikmet) Bilmenin eksiksiz oluşu, kendini tanımanın nasıl meydana geldiği, özü ve anlamının ne olduğunu sorgulayan
bilgisi (Sokrates). Doğru bilgiyi bulmak bilginin ve hakikatin öğretilerin genel adı.
asıl kaynağını bilmek, bulduğu ve bildiği hakikatleri hayata Mitos (Söylence) Efsane, ilahlar, kahramanlar üzerine anlatılan
taşımak, varlık alemini tüm inceliği ile tanıma. masallar, hikâyeler.
Nesnel (Objektif) Olayları incelemede öznenin etkisinden
Dogma Doğruluğu sınanmadan benimsenen ve bir öğretinin ya
sıyrılma, yansız, taralsız olma. Bilimsel bilgi nesnel bir bilgidir.
da ideolojinin temeli yapılan sav.
Ontoloji (Varlık Felsefesi) Var olan olarak varlığın ne olduğunu
Dogmatizm İnsan zihninin öne sürülen öğreti ve ilkeleri eleş sorgulayan felsefe disiplini.
tirmeden doğru olarak benimseyen ve benimsediği var Öznel (Sübjektif) Kişiden kişiye göre değişen; felsefi bilgi
sayımlardan katı bir yöntemle önermeler türeten. Dinsel
öznel bir bilgidir. 35
bilginin temel özelliği, tartışmaya ve eleştiriye kapalılığı ifade

eden anlayış.

1.üni̇te Felsefeyle Tanişma

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

1.üni̇te Felsefeyle Tanişma

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1.üni̇te Felsefeyle Tanişma

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1.

birleştiren bir bilimdir. Metafizik

anlamda felsefenin babası bilgelik, bilgi edinme

E. Felsefi düşünce çözümleyici ve kurgusaldır.

ulaşma yolunda ilerleyen insanlardır.

E. Yaşamı ve varlığı anlamlandırması

“Felsefe yapmak yolda olmaktır.” diyor Jaspers. Ben de “Felsefe yapmak

Zekânın ve bilgeliğin ölçütünün zenginlik olduğunu düşünen kişiler,

bilginin temel özelliği, tartışmaya ve eleştiriye kapalılığı ifade

You might also like