Đề tài : Phân tích ma sát và mòn

trong vòng phớt chắn dầu

Giảng viên hướng dẫn: TS Nguyễn Thùy Dương
Sinh viên thực hiện:
Hoàng Anh Đức MSSV:20171185
Nguyễn Xuân Thiện MSSV:20171786
Nguyễn Văn Vinh MSSV:20171942
Phân tích ma sát và mòn
trong vòng phớt chắn dầu

Phân tích quá Một số

Giới
trình ma sát phương
thiệu về
phớt pháp tăng
chắn dầu tuổi thọ
Phân tích quá
cho phớt
trình mòn
I. GIỚI
THIỆU
PHỚT
CHẶN
DẦU
 I. GIỚI THIỆU PHỚT CHẶN DẦU
1.1 phớt chắn dầu là gì ?

- Phớt chắn dầu có tác động quan trọng đến

hiệu suất của hệ thống. Tuổi thọ và độ tin cậy
của một bộ phận thường được coi là đơn giản
nhưng lại có thể tạo ra mọi sự khác biệt cho
sản phẩm .

- Phớt chặn dầu (OIL SEAL) là một bộ phận có

chức năng che chắn và bảo vệ vòng bi bạc đạn
trong các thiết bị máy móc kĩ thuật. Chức năng
của phớt chặn dầu là làm kín, tránh bụi bẩn hay
không khí vào các bộ phận trục, động cơ và
ngăn ngừa các chất bôi trơn, nước, hóa chất có
thể rò rỉ qua các khe hở ổ bi lọt vào bên trong xi
lanh thủy lực, hộp giảm tốc, máy móc.
- Vị trí lắp : ở trên trục quay của các loại động cơ.
I. GIỚI THIỆU PHỚT CHẶN DẦU
1.2.Cấu tạo của phớt
1. Bộ phận làm kín
Phần tử làm kín tạo nên phần bên
trong của phớt dầu, được làm bằng
cao su hoặc kim loại dựa trên yêu
cầu và ứng dụng của phớt dầu và các
vật liệu thường được sử dụng là:  Cao
su Nitrile (NBR), Cao su silicone (SI).
2. Vỏ kim loại
Vỏ kim loại là phần bên ngoài (hoặc khung) của phớt dầu, chức năng chính của
nó là cung cấp độ cứng và độ bền cho phớt, sự ổn định về cấu trúc cho phớt
dầu. Vật liệu của vỏ phải được lựa chọn tùy thuộc vào môi trường nơi con dấu sẽ
được sử dụng. Thường thì vỏ kim loại được bao phủ bởi cùng một vật liệu cao su
được sử dụng trong bộ phận làm kín, điều này cũng giúp làm kín bên ngoài của
phớt dầu trong lỗ khoan của vỏ. Các loại vật liệu ốp lưng phổ biến là:  Thép
carbon ,thép không gỉ.
I. GIỚI THIỆU PHỚT CHẶN DẦU

3. Lò xo
Lò xo đệm nằm ở cuối của môi làm
kín sơ cấp và được sử dụng để tạo áp
lực cho môi làm kín lên trục. Các loại
vật liệu lò xo phổ biến là :  Thép
carbon , thép không gỉ
I. GIỚI THIỆU PHỚT CHẶN DẦU
1.3.Phân loại
Phớt chắn dầu hiện nay rất đa dạng
nên cũng có nhiều cách phân loại
khác nhau trong đó chú ý nhất là:

+Theo vật liệu vỏ : Phớt chắn dầu

được sử dụng phổ biến nhất trong
hầu hết các ứng dụng là phớt chắn
dầu vỏ cao su hoặc kim loại.

1.Phớt chắn dầu bọc kim loại

Phớt dầu có vỏ kim loại được sử dụng khi lắp đặt vào lỗ khoan làm bằng
vật liệu tương tự. Điều này cho phép các vật liệu co lại và giãn nở bằng
nhau trong quá trình vận hành, ngăn ngừa rò rỉ xảy ra. Thông
thường,phớt có vỏ kim loại tiết kiệm chi phí hơn con dấu bằng cao su.
 1.3.Phân loại

2.Phớt chắn dầu cao su

- Phớt chắn dầu có vỏ bằng cao su là

loại phớt phổ biến nhất, được sử
dụng khi phớt làm bằng kim loại có
khả năng bị hỏng (ví dụ do giãn nở
nhiệt). 

- Phớt dầu có vỏ bằng cao su không thể bị gỉ, ngược lại với phớt dầu có vỏ
bằng kim loại. Hơn nữa, phớt dầu có vỏ cao su có thể bịt kín vỏ bị hư hỏng
nhẹ tốt hơn nhiều so với phớt dầu có vỏ kim loại. Ở nhiệt độ cao và áp suất
cao, cao su giãn nở nhanh có thể mang lại sự vừa vặn chặt chẽ và khả năng bịt
kín ổn định hơn.
1.3.Phân loại

Một cách phân loại khác là phân loại theo động lực
học: gồm phớt tĩnh và phớt chuyển động .
 II. PHÂN
TÍCH QUÁ
TRÌNH MA
SÁT
II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MA SÁT

1. Phân tích quá trinh

ma sát

- Ma sát sinh ra do tiếp xúc trượt giữa môi

của phớt dầu và trục, làm tăng nhiệt độ
tiếp xúc ngoài ( nhiệt độ gây ra bởi các ổ
trục và các nguồn khác ).
- Nhiệt tăng tốc sự phân hủy của dầu và
bắt đầu tạo thành một lớp sơn bóng trên
các điểm nóng. Theo thời gian dầu xung
quanh mất đi độ nhờn.
II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MA SÁT
1. Ma sát

Nhiệt cũng tăng tốc độ đóng rắn của

cao su, đặc biệt là ở bề mặt tiếp xúc
giữa môi của phớt và trục quay.

Bề mặt môi phớt cứng lại, các vết

nứt nhỏ hình thành và cao su xung
quanh cứng lại. Các vết nứt ngày
càng lớn và môi cứng hơn, cho đến
khi nó không còn có thể theo
chuyển động của trục hoặc phớt.
II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MA SÁT
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến ma sát

- Lượng nhiệt ma sát được tạo ra là sự kết hợp của nhiều thông
số vận hành. Bề mặt trục, áp suất bên trong, tốc độ vận hành,
loại chất bôi trơn, mức chất bôi trơn, hình dạng môi và môi vật
chất chỉ là một vài trong số các điều kiện cần được xem xét.

- Lực ma sát (Ft) là lực chống lại chuyển động tương đối của
hai vật khi một lực pháp tuyến( Fn) được tác dụng vào phần
tiếp xúc giữa các vật này. Hệ số ma sát, μ, có thể được định
nghĩa là:
II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MA SÁT
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến ma sát
• Các nghiên cứu từ Haas đã tiết lộ ảnh hưởng của độ nhám bề mặt và của
tham số nhiệm vụ G (đại diện cho độ nhớt của chất bôi trơn, tốc độ góc
và áp suất tiếp xúc) đến hệ số ma sát.

Đường cong Stribeck: hệ số ma sát là hàm của tốc độ tiếp xúc của độ
nhớt của chất bôi trơn.
II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MA SÁT
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến ma sát

Ma sát giữa phớt và trục được coi là được tạo ra bởi hai
hiện tượng chi phối chính:

1.Xén nhớt . Điều này diễn ra ở phần tiếp xúc giữa môi và
bề mặt trục. Lực ma sát được tạo ra theo cách này được
định nghĩa là Flub

2. Tổn thất Viscoelastic. Điều này là do sự tiêu tán trong

cao su khi bề mặt của nó bị biến dạng động do độ nhám của
trục. Lực ma sát tạo ra bởi vật liệu cao su được gọi là
Fmaterial
Có tính đến cả hai hiệu ứng này, tổng mômen ma sát TTorque có thể được biểu thị bằng :

Trong đó
T Mô-men xoắn là mô-men xoắn làm kín Nm
F lub là lực môi làm kín N
Vật liệu là phần đóng góp của vật liệu vào lực ma sát làm kín N
D trục là đường kính trục m
III. PHÂN
TÍCH QUÁ
TRÌNH
MÒN
 I. CÁC DẠNG MÒN

1.Mòn là gì?
Mòn là quá trình phá hủy
lớp bề mặt của vật thể rắn
trong tiếp xúc ma sát
2.Các dạng mòn
+ mòn do hạt mài : là quá
trình mòn khi có môi
trường hạt mài trong vùng
ma sát .
=> trong hộp giảm tốc
trong dầu nếu chứa các hạt
kim lại nhỏ , khi máy chạy
thì các các hạt này gây ma
sát làm mòn
 I. CÁC DẠNG MÒN

+ tróc: là quá trình hư hỏng

không cho phép của bề mặt
mới do kết quả hình thành
mối kim loại cục bộ , biến
dạng và phá hủy liên kết
=> xuất hiện do ma sát
trượt giữa chuyển dộng
phớt và trục gây ra tróc
nhiệt
+ mòn do oxi hóa: là quá trình ổn
định của cân bằng động giữa phá
hủy và phục hồi cảu các lớp màng
oxit .
=> Do quá trình tiếp xúc phớt
kim loại với dầu bôi trơn trên bề
mặt và môi trường
 II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN

- Phớt dầu sẽ bị mài mòn

theo thời gian vì đó là điều
tự nhiên và không thể tránh
khỏi khi 2 bề mặt tiếp xúc
bắt đầu tách khỏi nhau.

- Hiệu ứng này tạo ra nhiều

khoảng trống giữa trục và
phớt dầu. Hiện tượng này
làm cho dầu thoát ra ngoài.

- Nguyên nhân chính của sự mài mòn phớt dầu là do bị nhiễm bẩn. Sự ô nhiễm
có thể đến từ bên trong hệ thống thủy lực hoặc khí nén do máy bơm và bánh
răng chuyển động. Nó cũng có thể đến từ bên ngoài hệ thống. 
 II. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN

1.Mòn do chất bôi trơn

• Môi tiếp xúc được thiết kế để chạy trên

một màng mỏng dầu. Nếu không có
màng dầu, môi con dấu sẽ chạy trực tiếp
trên trục quay và tạo ra ma sát quá mức.

• Nếu nhiệt độ dưới ánh sáng vượt quá mức

cho phép của chất bôi trơn, cacbon hóa
của dầu sẽ xảy ra. Các hạt dầu cacbon bị
mài mòn sẽ tích tụ tại môi phốt và tăng tốc
độ mòn của môi và trục. Như màng dầu
trở nên kém tối ưu, môi ma sát tăng, cũng
như mòn môi.
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN

1.Mòn do chất bôi trơn

- Mòn do chất bôi trơn thấp
Mỗi phớt cơ khí được thiết kế và chế tạo để làm
việc với các loại chất lỏng nhất định và trong các
điều kiện làm việc cụ thể. Bôi trơn thấp của phớt
cơ khí xảy ra khi:
+  Có sự hiện diện của không khí trong mạch
thủy lực;
+   Độ nhớt của chất lỏng làm việc quá thấp;
+  Nhiệt độ của lưu chất lớn hơn nhiệt độ sôi ở
áp suất làm việc.

- Trong những trường hợp này, ma sát được tạo ra cục bộ và chúng gây ra
sự gia tăng của nhiệt độ và do đó, làm hỏng phớt. Sự chênh lệch nhiệt độ
giữa vùng nóng và vùng lạnh của vòng đệm gây ra sốc nhiệt và vì thế xảy
ra sự gia tăng của các khe (vết nứt).
III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN

1.Mòn do chất bôi trơn

Khắc phục:
Khi chọn chất bôi trơn, hãy lưu ý những
điều sau:
- Giới hạn nhiệt độ của chất bôi trơn có
khớp với nhiệt độ hoạt động của phớt ?
- Dầu gốc và phụ gia có tương thích với
chất liệu môi ?
- Mức dầu có cung cấp đầy đủ không bôi
trơn và làm mát ở môi phốt ?
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
2. Mòn do áp suất

• Hầu hết các phớt đàn hồi được thiết kế

để hoạt động với những áp lực lên đến
3 psi (0,20 bar). Áp suất cao hơn sẽ
buộc môi chống lại trục và gây ra quá
mức ma sát. Áp lực nặng sẽ làm biến
dạng và buộc môi phớt tiếp xúc quá
mức với trục gây ra lỗi lớn trong vòng
vài giờ hoạt động.. Áp lực quá mức có
thể cũng đẩy phớt ra khỏi vỏ.
• Khắc phục: chọn hợp chất phù hợp,
cung cấp đủ chất bôi trơn, chọn phớt
chịu được áp lực cao.
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
3. Mòn do nhiệt độ

- Nhiệt độ làm việc của chất bôi trơn

quá cao, có thể gây ra biến dạng vật
liệu và hỏng toàn bộ môi phớt.

- Giải pháp cho sự cố này là giảm

nhiệt độ làm việc trên 80 ° C, nhiệt độ
làm việc tối ưu sẽ là 40 ° C để đạt
được tuổi thọ tối đa của phớt dầu
hướng tâm.
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
4. Tốc độ trục

Nguyên nhân hư hỏng là trong quá trình

trục tốc độ cao nhiệt độ giữa môi và trục
quá lớn, làm mát không thích hợp làm
thay đổi tính chất vật liệu đàn hồi và vật
liệu trở nên giòn gây nứt.

Khắc phục:
- Để đảm bảo tối ưu hiệu suất, chọn
thiết kế phớt thích hợp và vật liệu để
đáp ứng những yếu tố về tốc độ trục
cho phép , cung cấp đủ lượng bôi trơn.
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
5. Mòn do các hạt

Phớt có thể bị hỏng trong các bộ phận

phụ của máy lắp ráp hoặc trong thời
gian làm việc, các hạt kim loại nhỏ
trong dầu có thể làm hỏng phớt.

Khắc phục:
- Xây dựng phần vật liệu tốt hơn theo
tiêu chuẩn DIN 3760 và DIN 3761;
lọc dầu.
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
6.Mòn do lệch tâm trục và ổ
- Khi trục hoạt động không xoay
quanh tâm của chính nó, môi phải
di chuyển qua lại để theo dõi nó.
Quá mức, môi sẽ không thể duy trì
tiếp xúc đúng với trục quay, tăng
ma sát, gây rò rỉ.
Các dấu hiệu:
- Bị rỉ dầu nhanh chóng
- Lưỡi phớt mòn một phía (không đều)

Khắc phục:
- Kiểm tra trục và thân ổ trước khi lắp
phớt
- Đo, kiểm tra độ lệch tâm
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
7.Mòn do các lỗi phớt cơ khí

- Mặt phớt không phẳng tuyệt

đối
- Phớt cơ khí bị lỗi
- Phớt cơ khí bị đặt lệch tâm
Tất cả lỗi trên đều gây tăng
ma sát quá mức , dẫn đến
mòn.

Khắc phục:
- Lựa chọn phớt cơ khí theo các
tiêu chuẩn tính toán, lắp đặt
bằng các dụng cụ phù hợp,…
 III. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH MÒN
8. Các nguyên nhân có thể gây mòn khác

-  Vòng bi bị mòn quá mức;

-  Sự hiện diện quá mức của các rung động;
-  Sự hiện diện của các vật thể bên ngoài trong chất lỏng
được bơm;
- Lắp đặt không chính xác, các khuyết tật trên các bộ
phận hoặc thiết kế vật liệu sai.
IV. NHỮNG
GIẢI PHÁP
NÂNG CAO
TUỔI THỌ
PHỚT
 IV. NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO TUỔI THỌ PHỚT

Phương pháp lắp đặt phớt chắn dầu:

1. Trước khi lắp đặt phớt phải được được kiểm tra để đảm bảo rằng nó sạch sẽ, không
bị hư hại và đạt chính xác.
2. Bôi trơn trước môi phớt bằng chất bôi trơn tương thích.
3. Kiểm tra cạnh đầu của trục vát mép thích hợp và không có các vết khía và gờ có
thể cắt hoặc tạo vết nứt trên môi phớt.
4. Khi lắp phớt trên trục có rãnh then hoa hoặc splines , di chuyển chậm qua khu vực
này để tránh trầy xước bề mặt phớt
5. Dùng các công cụ chuyên biệt cho việc lắp đặt phớt.
6. Kiểm tra phớt để đảm bảo nó lắp đặt vuông góc với trục và tâm trùng với tâm trục.
7. Kiểm tra bề mặt của phớt để tranh hư hỏng sớm.
IV. NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO TUỔI THỌ PHỚT

Phương pháp nâng cao tuổi thọ phớt: 

- Chọn loại phớt phù hợp với nhiệt độ áp suât

tốc độ trục mà máy gây ra 
- Yêu cầu lắp đặt phải chính xác 
- Chọn dầu bôi trơn, chất lỏng làm việc phù
hợp 
- Thay chất lỏng làm việc theo chu kì tránh có
tạp chất  
- Tránh để máy ở những điều kiện không phù
hợp 
 
THANK YOU !