Gjumi, karakteristikat dhe fazat e

tij.
Prof.Albina Gashi

Nx. Eris Avdyli XI/11

 Gjumi
Gjumi është një nevoje fiziologiike e organizmit per
pushim dhe ze 1/3 e jetes sone. Gjumi mund te
jete: periodik dhe sezonal, narkotik, patologjik Dhe
hipnotik. Gjumi periodik dhe Sezonal perfagësoinë
llojet e gjumit fiziologiik. Ndërsa gjumi narkotik,
patologjik e hipnotik shkaktohen nga veprimi i
faktorève te veçante jofiziologjike qe i imponohen
sistemit nervor ne kushte jonormale, si p.sh., nga
veprimi i alkoolit e morfines etj.
 Karakteristikat e gjumit
Ka nje cikel të caktuar gjendjeje (ritmi cirkadian)
giume-zgjim gjatë 24 oreve, ku pergithësisht 16 ore
i takoine zgjimit dhe 8 ore giumit. Rreth 64% e
njerezve flene 7-8 ore, 15% e njerèzve flenè 5-6
ore, 13% flene 9-10 ore, kurse 8% flene 5 ore.
Studimet mbi gjumin tregone se ai eshte dy llojesh:
pa levizie te shpeita te sve (PLSHS) dhe me levizje tè
shpejta te syve (LSHS). Kjo e fundit quhet si gjendje
aktive e te fjeturit, si gjumi i endèrrave.
 Fazat e gjumit
Giumi PLSHS pèrmban disa faza që, se bashku me
fazen LSHS, formojne nje cikel te plotë gjumi që
zgiat 90-110 minuta dhe persèritet 5 here gjate
nates. Secila nga katër fazat e gjumit PLSHS ka
karakteristikat e veta fiziologjike, neurologiike dhe
psikologike
Faza e parè: "Hyrja nê giume", nis sapo vendosim te
flemè he mbyllim ste (1-10 minuta). Faza e dytê (20
minuta): "Nisja e giumit", ku jemi duke shkuar dreit
nje gumi te thelle perben rreth 45 % te githe kohes
se gjumit. Faza e trete dhe faza e katert perbejne
gjumin e thelle dhe cikli standard i gumit mbyllet
me ate faze qe quhet LSHS e zgjat diku 10 minuta
(gumi paradoksal).
Fazat
 Teoritë mbi gjumin
Jane disa teori gë shpjegojne nevojen e gjumit, si
dhe funksionet dhe qellimet e gjumit. Teoria e
riparimit: Gjumi eshte thelbèsor per rigjenerimin e
punês sè mendjes (LSHS) dhe rikuperimin e
humbjeve tê trupit (JLSHS). Pêrmes tij, mendja e
trupi mbahen te shendetshme
 Teoritë mbi gjumin
Teoria evulucionare e gjumit: Teoria evolucionare e
gjumit apo teoria pèrshtatèse e gjumit, sugjeron qè
gjumi sherben pèr sigurine e mbijetesën tonê dhe
ruajtjen e energjise. Teoria e konsolidimit te
informacionit: Kjo teori sugieron se ne flemè pèr tê
pêrpunuar informacionin qè éshtê fituar gjate dites.
lejon. Empsoni (1993) e përshkroi gjumin si nje
funksion shume kompleks te trurit, që ka te beje
me shume me trupin dhe fiziologjine.
 Ëndërrat
Gjumi ka qëllim biologiik pushim dhe ne biem tê
fleme me kerkesën "Dua të fle". Kur disa qeliza
nervore mbeten tè pafrenuara ose frenimi fillon
dobesohet, ne vend te tij lind nxitja dhe kemi
Gjumê me endrra. Gjate giumit veprojne ngacmues
tê ndryshem te brendshëm e te jashtem, ndaj te
cilève psikika e individit reagon nepermjet njè
fenomeni te quajtur endèrr.
 Ëndërrat
Ëndrra eshtê nje menyre e reagimit të shpirtit ndaj
ngacmimeve qè veprojne ne gjendje gjumi dhe lind
nga dy prirje konkurruese: deshira per gjume
(biologiike) dhe kênaqia e shqetèsimit psikik
(psikologjike). Endrra ka anën e saj të dukshme dhe
ate te paqarte apo tè fshehur.
Ju faleminderit!