Zimna wojna

Plan Marshalla (Europejski

program odbudowy)
 G. Marshall
Plan Marshalla (Europejski program
odbudowy)

• Generał i polityk amerykański

• W latach 1947 – 1949 sekretarz stanu i
współautor planu pomocy ekonomicznej dla
Europy Zachodniej
• Zwolennik zimnej wojny
• W latach 1950 – 1951 – sekretarz obrony
 Ogólne założenia planu
• 05.06.1947 – G. Marshall na uniwersytecie
w Harvardzie przedstawił tezę, że:
- Odbudowa gospodarcza Europy wraz z
Niemcami jako całości uratuje ją przed
groźbą komunizmu
 Amerykańskie wytyczne do planu
• Odtworzenie niemieckiej mocy produkcyjnej
• Odnośnie do potrzeb pieniężnych i innych
formalna inicjatywa powinna wyjść od
Europejczyków
• Warunkiem uzyskania pomocy jest brak
komunistów w rządach państw
• Należy odmówić pomocy Rosjanom, jednak
formalna oferta zostanie skierowana do
wszystkich państw europejskich
 Rokowania na temat planu
• 26.06 – 02.08. 1947 rozmowy ministrów
spraw zagranicznych W.B., Francji, ZSRR
• Odrzucenie planu przez W. Mołotowa
• 12.07.1947 – konferencja 16 państw
europejskich oceniająca potrzeby Europy
na 22 mld dolarów
• Plan był realizowany w latach 1948 – 1951
(15,5 mld dolarów)
 Skutki
• Rekonstrukcja gospodarki w Europie
Zachodniej
• Ożywienie gospodarki
• Plan sprzyjał interesom integracji
• Usunięcie komunistów z rządu włoskiego i
francuskiego
Działalność Biura Informacyjnego w
latach 1947 - 1956
• 22 – 27 09.1947 – Szklarska Poręba narada
przywódców 9 komunistycznych partii i jej
rezultaty:
- Krytyka planu Marshalla
- Potępienie prawicowych socjalistów we Francji,
Włoszech, Austrii i innych krajach
- Wezwanie partii komunistycznych do walki o
suwerenność narodową
- Utworzenie Biura Informacyjnego, które miało
koordynować działalność partii komunistycznych
 Działalność Biura
• Ingerencja w życie polityczne partii
komunistycznych i robotniczych
• 1948 – 1949 pośpieszne zjednoczenie partii w
Rumunii, na Węgrzech, w Czechosłowacji i
Bułgarii
• Narzucanie doświadczeń radzieckich
• Sprawa jugosłowiańska
• Oskarżenie W. Gomułki o odchylenia prawicowo
– nacjonalistyczne
• Po 1950 roku zmniejszenie znaczenia Biura,
1956 – rozwiązanie biura
 Powstanie RFN i NRD
• Podział Niemiec na 4 strefy okupacyjne
• 01.01.1947 – utworzenie Bizonii (strefa angielska i amerykańska)
• 01.01.1948 – utworzenie Trizonii
• Separacja ekonomiczna Trizonii, 18.06.1948 otrzymuje własny
system walutowy
• 09.11. 1948 – utworzenie Niemieckiej Komisji Gospodarczej
• 05. 1949 – wybory powszechne i otwarcie Niemieckiego Kongresu
Ludowego, nowa konstytucja
• 07.09.1949 (21.09.1949) – RFN (23.05.1949 – konstytucja,
prezydent T. Heuss, kanclerz K. Adenauer)
• 07.10.1949 – NRD
• 05.05 1955 – RFN zostaje przyjęte do NATO
 Daleki Wschód
• Japonia
- 1945 – 1951 – naczelnym dowódcą alianckich sił
okupacyjnych w Japonii zostaje gen. Mac Arthur
- Japonia monarchią konstytucyjną
- Wydanie tzw. Karty Praw
- Usunięcie ze służby publicznej przestępców wojennych
- Rozwiązanie organizacji wspierającej militaryzm
- Demobilizacja armii i floty
- Utworzenie Międzynarodowego Trybunału Wojskowego
- 1951 – traktat pokojowy
 CHRL
• 1931 – 1945 – okupacja japońska i wojna
domowa między partią narodową
Kuomintangiem a komunistyczną
• 1945 – 1949 – wznowienie wojny
domowej, zajęcie Pekinu przez armie
ludowowyzwoleńczą
• 01.10.1949 proklamowanie CHRL
 INDIE i Wojna w Korei
• 1947 – podział kraju na Pakistan i Federalną Republikę
Indii
• Wojna w Korei
Przyczyny:
- Podział Korei na strefy okupacyjne: radziecką i
amerykańską 38 równoleżnik
- Amerykanie sprowadzają do Seulu Li Syng – Mana,
który staje na czele rządu
- Maj 1948 – proklamacja w strefie amerykańskiej
Republiki Koreańskiej
- Wrzesień – utworzenie Koreańskiej Republiki Ludowo –
Demokratycznej na czele z Kim Ir Senem
- Icydent graniczny
 Przebieg
• 25.06.1950 – informacja ambasadora w Seulu, iż wojska
KRL-D zaatakowały południową Koree
• 27.06. – rezolucja ONZ
• 09. 1950 – wojska północnokoreańskie zajmują prawie
cały półwysep
• 15.09. – ofensywa amerykańska
• 25.10. – ochotnicy chińscy wkraczają do Korei
• 08.11. – protest USA
• 01.1951 – ONZ uznaje Chiny za agresora
• 03.1951 – oświadczenie gen. Mac Arthura
• 27.07.1953 – zawieszenie broni
 Skutki
• Zniszczenia
• Liczba zabitych, rannych i zaginionych ok..
4 mln
• Wzrost nastrojów komunistycznych w USA
• Umocnienie stalinizmu w krajach
komunistycznych
• Utworzenie w 1954 roku SEATO
(rozwiązanie w 1974)
 Powstanie na Węgrzech
Przyczyny:
- Przyśpieszona kolektywizacja
- Likwidacja rzemiosła i drobnej produkcji
- Represyjność systemu stalinowskiego i jego złagodzenie
- Odsunięcie w marcu 1955 r. I. Nagya z funkcji premiera
Przebieg:
- 23.10. 1956 manifestacje
- Zmiany personalne (Nagy premierem, J. Kadar I sekretarzem
- 27.10. – nowy rząd (program: neutralizacja Węgier, wystąpienie z UW, weryfikacja
umów gospodarczych, zwrócenie się do ONZ o pomoc
- 4.11. – J. Kadar tworzy nowy rząd i zwraca się do ZSRR z prośbą o pomoc (wojska
radzieckie wkraczają do Budapesztu)
Skutki:
- Rozłam w armii
- odsunięcie opozycji od władzy
- Działalność specjalnych trybunałów stanu wyjątkowego
- Rozwiązanie Związku Pisarzy Węgierskich
- 1958 – skazanie na śmierć Nagya i jego 4 najbliższych współpracowników
 Rywalizacja radziecko –
amerykańska w kosmosie
• 1957 – wystrzelenie pierwszego
sztucznego satelity przez ZSRR
• 1961 – Jurij Gagarin jako pierwszy
człowiek w kosmosie
• 20 VII 1969 – N.Armstrong i E. Aldrin na
statku Apollo 11 lądowali na księżycu
 Kryzys kubański (1961 – 1962)
• I 1959 obalenie Fugencio Batisty przez F. Castro
• Wprowadzenie reżimu zbliżonego do
komunistycznego (blokada gospodarcza Kuby
przez USA)
• IV 1961 – inwazja w Zatoce Świń
• ZSRR proponuje Kubie zamontowanie wyrzutni
rakietowych wymierzonych w USA
• X 1962 wykrycie wyrzutni, blokada wyspy
• 28 X porozumienie Chruszczow – Kennedy
(pośrednictwo Watykanu i ONZ)