ODKURZACZ – Historia

Karol Motyka
Kl. 6a.
•Co to jest odkurzacz ?

• Jest to urządzenie elektryczne

służące do oczyszczania przedmiotów,
powierzchni lub powietrza z kurzu,
innych sypkich zanieczyszczeń (np.
okruchów, pyłu, wiórów) lub zbierania
rozlanych płynów poprzez zasysanie
powietrza razem z zanieczyszczeniami.
•Urządzenie do usuwania kurzu, opracowane zostało
w 1869 roku przez Ivesa McGaffey z Chicago.
•Stworzył on maszynę nazywaną Whirlwind.

•Wyposażona została w miech, który umożliwiał

wdmuchiwanie powietrza. Do obsługi pokaźnej
maszynerii potrzebne były dwie osoby. Jedna
obsługiwała miech, kręcąc korbą, druga przy użyciu
rury zdmuchiwała kurz i brud.

•We wrześniu 1876 roku, odkurzacz, a właściwie

sama idea została opatentowana.
•Odkurzacz elektryczny został wynaleziony w
1901 przez Brytyjczyka Huberta Bootha.
Zainspirowany urządzeniami zdmuchującymi kurz
strumieniem powietrza, doszedł do wniosku, że
skuteczniejsze byłoby zasysać kurz, przez co nie
osiadałby on ponownie na powierzchni. Testując
swój pomysł, przyłożył usta do fotela i wykonał
wdech. Próba ta o mało nie doprowadziła do jego
uduszenia się, ale dowiodła słuszności pomysłu,
który później opatentował w Wielkiej Brytanii.
Booth skonstruował następnie odkurzacze
przewoźne, wynajmowane na zlecenie klienta.
Były to duże maszyny ciągnięte przez konie, które
były ustawiane przed domem i zasysały kurz przez
długie węże. Urządzenia te nie zdobyły jednak
popularności.
Amerykanin James Murray Spangler. Pracując jako dozorca w domu towarowym i będąc uczulony na kurz, w 1906
skonstruował on pierwszy odkurzacz przenośny z wentylatora elektrycznego, pudełka i poszewki od poduszki.

Ulepszone urządzenie opatentował w 1908 i jako pierwszy wprowadził przenośne elektryczne odkurzacze na rynek.
Szybko patent i firma Spanglera zostały kupione przez jego kuzyna Williama Hoovera, który dalej ulepszył odkurzacz, a
wprowadzając je do sprzedaży komiwojażerskiej połączonej z demonstracją działania w domach, rozpowszechnił swój
sprzęt w Stanach Zjednoczonych.
 Pierwszy odkurzacz przenośny w
Europie, który mogła obsługiwać jedna
osoba, a który ważył tylko 17.5 kilograma
wynaleziony został przez P.A. Fiskera. Na
tamte czasy, gdy inne odkurzacze były
ogromne, a do ich obsługi potrzeba było
kilku osób, wynalazek o nazwie Nilfisk C1
był rewolucją. Przez wiele lat po
wynalezieniu odkurzacze pozostały
sprzętem drogim i luksusowym, lecz po 
II wojnie światowej stały się, wraz ze
spadkiem ich cen, powszechnie
używanym sprzętem gospodarstwa
domowego, najpierw w Stanach
Zjednoczonych, potem także w innych
uprzemysłowionych państwach.
 Ciekawe czy wynalazca odkurzacza
przypuszczał jak z biegiem lat jego urządzenie
się zmieni ?

Hubert Cecil Booth i jego odkurzacz

Odkurzacze możemy podzielić wg

następujących kategorii:
1) Rodzaj filtra,
2) Mobilność
1) Podział według filtra:

1.1 filtr z tkaniny,

1.2 filtr z tkaniny i filtr papierowy 

1.3 filtr wodny (kurz tonie w mgle wodnej)

Zasada działania odkurzacza z filtrem wodnym jest inna. Nie ma pojemnika na kurz z tkaniny, papieru lub plastiku. Jego
funkcję pełni zbiornik na wodę. Kurz przechodzi przez wodę, staje się mokry i osiada w zbiorniku, a oczyszczone powietrze
wychodzi z drugiego końca odkurzacza i nawilża pomieszczenie.
1.4 separator cyklonowy

W tym typie odkurzacza nie ma worków. Zastępuje je komora, do której trafiają wszelkie śmieci, kurz, bakterie czy
inne paprochy. Nie są one jednak tam pozostawione w spokoju, bo generowane cyklony (może ich być nawet
czternaście) wprawiają je w ruch wirowy (siła odśrodkowa). Cięższe cząsteczki wyróżniają się większą
bezwładnością, więc w takim ruchu zbliżają się ku ściankom komory, żeby później bezproblemowo wpaść do
pojemnika na kurz i okruszki.
1.5 filtr HEPA
Jakość powietrza to obecnie ważny i głośno dyskutowany problem
codzienności. Jednym z rozwiązań, które na co dzień pomagają dbać o
zdrową atmosferę, jest stosowanie urządzeń wyposażonych w
oczyszczające filtry HEPA.
Co to jest filtr HEPA?
HEPA (ang. high efficiency particulate air filter) to wysokoskuteczny
cząsteczkowy filtr, stosowany w urządzeniach, przez które w jakiś
sposób przepływa powietrze. Co ciekawe, filtry HEPA zostały
stworzone w celu ochrony przed radioaktywnymi zanieczyszczeniami
powietrza już w latach 40. XX wieku. Wykorzystywane były m.in. przez
NASA, w przemyśle farmaceutycznym oraz nuklearnym. Dziś można je
znaleźć m.in. w suszarkach do rąk, oczyszczaczach powietrza,
klimatyzatorach i domowych odkurzaczach.
 
Jak działa i do czego służy filtr HEPA?
Filtry HEPA wykonane są ze spiekanego szkła, które nie przepuszcza
cząsteczek większych niż 0,3 µm. Najczęściej posiadają trzy warstwy,
połączone ze sobą za pomocą syntetycznej żywicy. Filtr zatrzymuje
większość zanieczyszczeń mechanicznych, komórek bakterii, grzybów,
a nawet wirusów. Rosnąca świadomość konsumentów, a także
powszechny dostęp do wysokiej jakości urządzeń, sprawiają, że filtry
HEPA powoli stają się standardem.
2) Podział według mobilności

2.1 przenośny (zazwyczaj

bateryjny lub akumulatorowy,
używany do sprzątania np.
wnętrza samochodu, czy
tapicerki mebli);

2.2 suwany są powszechnie

używane w Wielkiej Brytanii i
spotyka się je w USA –
odkurzacz taki jest niewielki,
umieszczony na długim trzonku,
a kurz zbierany jest w podłużnym
worku umieszczonym za
silnikiem;
2. 3 ciągniony – obecnie najczęściej spotykany, sam
odkurzacz jest na kółkach, a sprząta się sztywną rurą,
która połączona jest z odkurzaczem giętką rurą, jest on
na tyle lekki, że podczas odkurzania przemieszcza się go,
ciągnąc po prostu za rurę,

2. 4 stojący – używany dawniej np. w hotelach, bardzo

duży, posiada kółka, lecz podczas odkurzania odkurzacza
się nie przemieszcza – kółka służą jedynie do
przemieszczania między pomieszczeniami,
2.5 jezdny – wszelkiego
rodzaju wózki-odkurzacze,
używane do sprzątania m.in.
hal i ulic

2.6 centralny – wszystkie

części mechaniczne umieszcza
się w pomieszczeniu
technicznym, np. w piwnicy, a
do poszczególnych
pomieszczeń prowadzi się w
ścianach tylko rury – w takim
systemie aby sprzątać,
podłącza się tylko giętką rurę
do przyłącza w ścianie
2.7 odkurzacze samojezdne – roboty
 W Polsce też mamy fabrykę, która produkowała odkurzacze – jest to firma ZELMER, której sięgają 1937 roku, kiedy to budowano
Fabrykę Obrabiarek H. Cegielski, Oddział w Rzeszowie.
 W czasie II wojny światowej zakłady zniszczono: maszyny, urządzenia i hale produkcyjne zdemontowano i wywieziono wraz z materiałami i
surowcami na teren III Rzeszy. Dopiero w 1967 r. fabryka otrzymała nazwę ZELMER” Rzeszowskie Zakłady Elektromechaniczne im. Augustyna
Micała.
W 1967 roku zostaje zarejestrowany znak towarowy: słowo „Zelmer” umieszczone nad stylizowanym słońcem w kole.
Do najbardziej znanych produktów tego okresu pochodzą odkurzacze (m.in. Gamma II, Alfa II, Alfa K2, Zelmer 04, Zelmer 251, 351, 451, Zelmer
338) oraz froterki
Dziękuję za uwagę 