SEYİR SİSTEMLERİNDE

İNOVASYON

Oğuz ATİK
2008
 Navigasyon (Seyir) Nedir?
► Navigasyon, bir yerden bir yere en etkili
(amaca göre; zaman, ekonomi, gezi, vb.) ve
en emniyetli şekilde gitme sanatıdır.

► Ev – İş
► Tatil
► Kıtalar arası yük taşımacılığı

2
Tarihte ülkelerin zenginliği, bir dönemde,
kaptanların seyir bilgisine ve kesin mevki
bulabilme yeteneklerine bağlı olmuştur. Bu
konuda, dönemde, İngiltere, Fransa,
Hollanda ve Portekiz arasında bir rekabet
vardı.

3
15. ve 16. Yüzyıllarda denizleri keşfetmek
ülkelerin önemli hedefleri haline gelmiştir.
Ancak doğru haritaların oluşturulması,
hassas mevki ve kesin zamanı bilebilmek,
Vasco Da Gamma, Macellan, Columbus ve
Drake gibi büyük denizcileri bile çıkmaza
sokmuştur.

4
Doğu-Batı ve Kuzey-Güney Eksenlerine İhtiyaç
(Enlem – Boylam)

5
► Tarihte yük taşıyabilecek kadar büyük su
araçlarına M.Ö. 3500 yıllarında inşa
edilmeye başlandığı görülmektedir.

► Kıyısal Seyir, genellikle gündüz

6
► Polonezyalılar

 İlk Haritalar

7
► M.Ö. 1500 Mısır

 Güneş
 Rüzgarlar
 İskandil (derinlik)
 “Dead-Reconing” (DR)

8
► 900 – 1000 Vikingler (Floki Vilgjerdarsson)

 Kuzgunları kullanmış

 İzlanda – Grönland

►Güneş
►Yıldızlar
►Rüzgar
►Güneş Saati

9
► 2. Yüzyıl

 İskenderiye’li Ptolemy’nin Haritaları (ekvator 0°)

1
0
► Kuzey Yıldızı

1
1
Enlemlerin Hesaplanması

1
2
Enlemlerin Hesaplanması

1
3
Enlemlerin Hesaplanması

1
4
► Astrolabe

1
5
► 13. Yüzyıl (Çin)

 İlk Manyetik
Pusula

1
6
► 13. Yüzyıl

 İskandil ölçer (Kurşunlu ip)

1
7
► Fenikeliler ve Yunanlılar

 Deniz Feneri
(tepelerde yakılan
büyük ateşler)
 Portolon Haritalar

1
8
► 1484 Martin Behaim

 Back-staff
(Davis
Quadrant)

1
9
► 1500-1600

 Chip-log (knot kavramı)

2
0
► MercatorProjection
(Gerardus Mercator 1569)

2
1
► 1675 The Royal Observatory at Greenwich

 Ay ve Yıldız posizyonları
 Notik Almanak

2
2
► 1701 Manyetik Varyasyon

2
3
► 1714 The Longitude Act (Boylam Kanunu)

 Zamanı kesin olarak takip edebilecek bir saat

için 20 000 pound ödül ortaya koydu.

2
4
 Boylam Sorunu
► Boylamın bilinebilmesi için bulunulan yer ile
sabit bir yerin arasındaki farkın kesin olarak
bilinmesi gerekiyordu.

2
5
 Boylam Sorunu
► Ekvatorda 1°Boylam hatası 68 mil fark
ediyordu. Bulunulan yerdeki saat güneş, ay
veya yıldızlar ile bulunabilirdi, fakat evdeki
(sabit bir yer - 0°) saat nasıl bilinebilirdi???

2
6
► “Astronomlarbana ordularımdan daha fazla
toprak kaybettirdi”
XVI. Louis

2
7
► 1764- John Harrison 20 000£ ödülü kaptı ve
sonrasında da köşeyi bir çok defa döndü

 Kronometre (H1)

2
8
► H2 Modeli

2
9
► H3 Modeli

3
0
► H4 Modeli

3
1
 Kaptan James Cook
► 18. Yüzyıl dünyasında denizcilikte devrim
yaratmıştır.
► Yeni Zelanda, Avustralya’nın Doğu kıyıları ve
birçok Pasifik adasını haritaya katmıştır.
► Terra Australis Nondum Cognita (southern
land not yet known).
► Notik Almanak, Sextant ve Harrison’un
kronometresini kullandı.

3
2
Notik Almanac

3
3
Sextant (1800’ler)

Modern Sextant

3
4
► 1884 Prime Meridian (0°)

 Greenwich, İngiltere

3
5
► 1907 Elmer Sperry

 gyroscopic compass
(Cayro Pusula)

3
6
► 1935 Robert Watson-Watt

 RADAR
(radio detection and ranging)

3
7
► 1940-1943 (USA)
 Loran
(Long Range Navigation)

► DECCA İngiltere
► OMEGA Rusya

3
8
► 1973 USA / Savunma Bakanlığı (DOD)
 GPS
(Global Positioning System)

3
9
 ECDIS
Electronic Chart Display and Information System

► Günümüzde, seyirde kullanılan klasik

yöntemlere alternatifler aranmaktadır.
Gelişen teknoloji, köprü üstünde planlamayı
kolaylaştıracak, maliyetleri düşürecek,
zaman ve personel tasarrufu sağlayacak,
doğru, hassas ve itimat edilebilir ürünler
yaratmaya ve sistemler kurmaya
çalışmaktadır.

4
0
► Bu çalışmaların temelleri 1980’li yılların başlarında,
gemilerde kağıt harita yerine bilgisayar ekranında
görüntülenebilen elektronik haritaların kullanılması
fikriyle ortaya atılmıştır. Elektronik haritaların ilk
uygulamalarına, silah sistemleri ve komuta kontrol
sistemlerinde, harekat yapılan bölgenin haritasının,
planlamaya esas olmak üzere ekranda, altlık olarak
gösterilmesiyle başlamıştır. Bu haritaların
hassasiyeti çok düşük olduğundan seyir amaçlı
olarak kullanımları sakıncalar doğurmuş ve bu
nedenle mümkün olmamıştır.

4
1
► Bu gelişmeler Uluslararası Hidrografi Örgütü
(IHO) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü’nü
(IMO) harekete geçirmiş ve 1980’li yılların
ortalarında elektronik haritaların emniyetli
seyir amacı ile kullanımına yönelik
standartların geliştirilmesine ilişkin
çalışmalar başlatılmıştır. Yapılan çalışmaların
hedefi, denizcilerin kağıt ortamda alışık
olduğu standart, kalite ve güvenilirlikten
vazgeçilmeksizin, seyir emniyetini
artırmaktır.

4
2
4
3
 ECDIS Tanım
► ECDIS, denizcinin planlama ve emniyetli seyir
ihtiyaçlarına cevap vermek üzere elektronik
haritayı, seyir uydu sistemlerinden aldığı konum
bilgisiyle gösterebilen, kendisine bağlanan seyir
yardımcılarından elde ettiği veriyi ekran üzerinde
sergileyebilen, SOLAS 1974 Sözleşmesinin V/19 ve
V/27 maddelerine göre, sistemde güncel harita
kullanılması ve uygun bir yedeğinin bulunması
durumunda, harita taşıma yükümlülüğünü
karşıladığı kabul edilen seyir bilgi sistemidir.

4
4
 Elektronik Seyir Haritası
(Electronic Navigation Chart - ENC)
► ElektronikSeyir Haritaları, kapsam, yapı ve
format olarak standartlaştırılmış, seyir bilgi
sistemlerinde kullanılmak üzere, sadece
ülkelerin deniz haritalarını üretmekle
yükümlü Hidrografi Daireleri tarafından
Uluslararası Hidrografi Örgütü’nün (IHO)
belirlemiş olduğu S-57 Sayısal Hidrografik
Veri Değişim Standardı’na göre hazırlanmış
vektör haritalardır.
4
5
 Elektronik Seyir Haritası
(Electronic Navigation Chart - ENC)
► ENC bir veritabanıdır ve harita bilgileri bu
veri tabanı içinde nitelikleri tanımlanmış
nokta, çizgi ve alanlar şeklinde depolanır. Bu
sayede ENC’ler, akıllı ve esnek bir hal
kazanır. Harita akıllıdır çünkü içerisindeki
veri sorgulamaya açıktır. Harita esnektir
çünkü kulanıcının ihtiyaçlarına cevap
verecek şekilde ekran üzerinde gösterime
imkan tanır.
4
6
Kağıt Harita ENC

4
7
Geleneksel Harita Düzeltmesine Son

4
8
 Raster Seyir Haritası
(Raster Navigational Chart – RNC)
► RNC’er, IHO RNC Üretim Talimatı’na (S-61)
uygun olarak üretilen kağıt haritaların
taranmış sayısal kopyalarıdır. Tanım gereği
sadece yetkili kurum veya Hidrografi
Daireleri tarafından üretilip,
yayımlanabilirler. IMO ECDIS Performans
Standarlarında ENC’lerin üretilip, satışa
çıkarılmadığı yerlerde, RNC’lerin harita
bulundurma yükümlülüğünü karşılamak
üzere kullanılabileceği belirtilmiştir.
4
9