1.

ბავშვის განვითარების
სფეროები და მისი დარღვევები.

2. აუტიზმის შეფასებისა და
მართვის თანამედროვე
პრინციპები.

საგანი: კლინიკური
ნეიროფსიქოლოგია
ლექტორი: რუსუდან მხეიძე

პრეზენტატორები:
დავით ალადაშვილი ; ნათია ძნელაშვილი; ქეთევან
ხარძეიშვილი 24/12/2022
 განსახილველი საკითხები:
1. ბავშვის განვითარების 5 სფერო:
 სენსორული განვითარება
 მოტორული განვითარება
 მეტყველებისა და კომუნიკაციის განვიტთარება
 კოგნიტური და აკადემიური უნარების განვითარება
 სოციალური მგრძნობელობა
1. რა არის აუტიზმი: ზოგადი ინფორმაცია
2. აუტიზმზე მოქმედი რისკ-ფაქტორები
3. იდენტიფიკაცია; დიაგნოსტიკა და შეფასება
 აუტიზმის ადრეული გამოვლენა
 აუტიზმის სასკრინინგო და სადიაგნოსტიკო კითხვარები
 დიაგნოსტიკური შეფასება
 დიფერენციარული დიაგნოზი
4. აუტიზმის სპექტრის მქონე ბავშვის რთული ქცევის მართვა და ინტერვენციის ფორმები
 რთული ქცევის მართვის 3 ეტაპი
 ქცევის მახასიათებელი/ მიზეზი/ მიზანი
 დადებითი განმტკიცება
 ქცევითი ინტერვენციები
 განვითარების სფეროები

აუტიზმის, ასპერგერის სინდრომისა

და სენსორული ინტეგრაციის
სენსორული განვითარების დარღვევის მქონე კოგნიტური
ბავშვებში, ამ სფეროების მოქმედება
განსხვავებულ მექანიზმებს
ემყარება, რაც ბავშვის გარემოსთან
ინტერაქციაზე აისახება.
სოციალური
მოტორული მგრძნობელობ
ა (ემოციები)
კომუნიკაცია

დავით ალადაშვილი
 სენსორული სისტემის 7
შეგრძნება
ოლფაქტორულ
ი

პროპრიოცეპტუ აუდიტორული
ლი

ვესტიბულური
ვიზუალური გუსტატორულ
ი
ტაქტილური
პროპრიოცეპტული შეგრძნება
(სხეულის პოზა)

ამ შეგრძნების
საშუალებით ვიგებთ, რა
მიმართებაში არიან
ჩვენი სხეულის
ნაწილები ერთმანეთთან ძლიერ ზეწოლას, რომელიც
წარმოადგენს სტიმულს
და როგორ მოძრაობენ
პროპრიოცეპტული
ისინი.
რეცეპტორებისთვის, ნერვიულ
სისტემაზე დამამშვიდებელი ეფექტი
აქვს.
ტაქტილური შეგრძნება
(შეხება)

ის გვაუწყებს, რას ვეხებით

სხეულით და გვაწვდის
ინფორმაციას ტკივილის,
დაწოლის, ტემპერატურის,
შეხების შეგრძნება იყოფა
მოძრაობის, ზომის,
ორ კატეგორიად:
ტექსტურის და ფორმის
თავდაცვით და
შესახებ.
განმასხვავებელ
(დიფერენციალური)
სისტემებად.
ვესტიბულური შეგრძნება
(მოძრაობის ბალანსი)

ვესტიბულური შეგრძნება
არის სივრცეში ჩვენი
არსებობის განცდა,
რომელიც გვეხმარება
აღვიქვათ, სად არის ჩვენი ეს არის ყველაზე ძლიერი
სხეული მიწის ზედაპირთან სისტემა და ყველა
და სხვა საგნებთან
შეგრძნების „მეფე“, ამ
მიმართებაში. შეგრძნების რეცეპტორები
მდებარეობს შიდა ყურში,
ვესტიბულურ აპარატში.
აუდიტორული შეგრძნება
(სმენა)
საშუალებას
გავძლევს
აღვიქვათ,
ლოკალიზება აუდიტორული ზემგრძნობელობა
მოვახდინოთ, და (ანუ აუდიტორული თავდაცვა)
არის მშობლების ერთ-ერთი
გავარჩიოთ ხშირი ჩივილი, იმ ბავშვებზე,
ხმები რომლებსაც მოგვიანებით
დაესმით ნევროლოგიური
დიაგნოზი, როგორიცაა აუტიზმი,
ასპერგერის სინდრომი, ან
სენსორული ინტეგრაციის
ვიზუალური შეგრძნება
(მხედველობა)
ვიზუალური
შეგრძნება ანუ
მხედველობა
გვაძლევს
ინფორმაციას ფერის, ვესტიბულური სისტემა
ფორმის, ობიექტებს თვალების პატარა
შორის მანძილის, და კუნთებს აკონტროლებს.
მათი მოძრაობის
შესახებ..
გუსტატორული
შეგრძნება (გემო)

გუსტატორული
შეგრძნება არის
გემოს შეგრძნების
უნარი, რომელიც ორი საკვები ქიმიკატების
,,ქიმიური“ აღმოჩენით ის გვაძლევს
შეგრძნებიდან ერთ- ინფორმაციას პირში
ერთს წარმოადგენს მოხვედრილი
ნივთიერების შესახებ.
ოლფაქტორული
შეგრძნება (ყნოსვა):
ოლფაქტორული
შეგრძნება ანუ ყნოსვა
მეორე „ქიმიური“
შეგრძნებაა. ბუნებრივი
ქიმიკატები,
მაგალითად, საკვები, უსაფრთხოებასთან. თავის
რომლსაც კარგი ტვინის ნაწილს, რომელიც
სურნელი აქვს, ხშირად პასუხისმგებელია ამ
ასოცირდება ინფორმაციის ანალიზზე,
უსაფრთხოებასთან. აქვს პირდაპირი ნერვული
კავშირი ლიმბურ
სისტემასთან.
 განხილული
შეგრძნებები

დამოკიდებულია დაკავშირებულია
ერთმანეთზე ერთმანეთთან

სირთულეები
ერთი სისტემის
სისტემაში,
სირთულეები გავლენას
უარყოფითად აისახება
ახდენს სხვაზე
სოციალიზაციაზე

განსაზღვრავს ბავშვის
გარმოში
უსაფრთხოების ხარისხს
დავით ალადაშვილი
 მსხვილი მოტორული უნარები

მოტორული შესრულებ
განზრახვი ა
დაგეგმვა
ს გაჩენა

მსხვილ მოტორულ უნარებზე საუბრისას, როგორც

წესი, იგულისხმება სიარული, სირბილი და
ხტუნვა. პრაქსისი ეს არის პროცესი, როდესაც
ტვინი უბრძანებს სხეულს, გააკეთოს რამე,
სხეული კი შესაბამისად მოქმედებს.

დავით ალადაშვილი
 პრაქსისი

სამივე ეს უნარი
საჭიროებს
შეუფერხებლად
მიმდინარე სენსორულ
გადამუშავებას და თუკი პრაქსისი ანუ მოტორული
მოტორულ კონტროლს. დაგეგმვის სისტემა შეფერხებულად
ფუნქციონირებს, ახალი უნარები
ცნობიერი კონტროლიდან ავტომატურ
კონტროლზე ადვილად ვერ გადავლენ.

დავით ალადაშვილი
დარღვევები მოტორულ სფეროში

პრაქსისის სირთულის მქონე ბავშვს შესაძლოა

უნდოდეს სასრიალოს წვერზე ასვლა, მაგრამ
ის ვერ მიხვდება და ვერ დაგეგმავს როგორ
გააკეთოს ეს, როგორ მიაღწიოს მიზანს,
როგორ გადალახოს სათამაშო მოედანზე
არსებული ყველა ის დაბრკოლება, რაც
შეხვდება, ნივთების თუ ადამიანების სახით.

დავით ალადაშვილი
ნატიფი მოტორული უნარები

ნატიფი მოტორული უნარები

რთულად ორგანიზებული სისტემაა.
ნატიფ მოტორულ უნარებს
საფუძვლად ტორსის და მხრების
სტაბილურობა / მობილობა უდევს.
 განვითარების დინამიკა
კომპლექსური ნატიფ -
მოტორული უნარების
განვითარება იწყება
მსხვილი მოტორული
უნარების განვითარებით.
ნატიფი მოტორული
უნარების განვითარების
ხელშეწყობა ბავშვს
ყოველდღიურ
აქტივობებში მეტ
თავისუფლებას შესძენს.
შედეგად, მისი და თქვენი
ყოველდღიური ყოფა
გაიოლდება.
 მეტყველება და
გარემო
მეტყველებისთვის და
კომუნიკაციისთვის ხელსაყრელი
გარემო პირობები, გადამწყვეტია
ბავშვისთვის, რადგან ენის დარღვევა
არა მხოლოდ მეტყველების
პრობლემაა, არამედ ის ბავშვის
პრობლემაა.
 ყოველი ინტერაქცია, რომლის
დროსაც ბავშვი თავის ფიქრებს სხვა
ადამიანს გადასცემს/უზიარებს, არის
მეტყველება და წახალისებული
უნდა იყოს.
 ახალშობილის ტვინზე ჩატარებული
გამოკვლევები ადასტურებს ტვინის
მარცხენა ნახევარსეფეროში
ელექტრო აქტივობის მატებას,
როდესაც ბავშვს ესაუბრებიან და ის
მეტყველებას ისმენს.
 კომუნიკაცია

თავის ტვინს მეტყველების მზაობა დაბადებიდან

აქვს.

მეტყველება მრავალგანზომილებიანი სისტემაა და

მოიცავს სხვადასხვა ურთიერთდაკავშირებულ
უნარებს, რომლებიც მოითხოვენ შემეცნებას და
ლინგვისტურ ცოდნას

დავით ალადაშვილი
 სოციალური
მგრძნობელობა

უნარი სოც. სიტუაციების

გაზიარებული
მართვის უნარი
ადეკვატურად ყურაღების უნარი
მჭიდრო კავშირშია
იქნას აღქმული
სოც. კონტექსტი
ადრეული ნერვული სისტემის
ფორმა განვითარებასთან
 დაბალი სოციალური მგრძობელობა
 გაზიარებული ყურადღების ნაკლებობის შემთხვევაში კი , ბავშვი ვერ წვდება
და ვერ იზიარებს გარემოში არსებულ მოვლენებს და მასთან დაკავშირებულ
ემოციურ რეაქციებს.

1. ბავშვებისათვის სოციალური
უნარების სწავლება არის
მთავარი სოციალური
ნევროლოგიური მგრძნობელობის
სირთულეების მქონე განვითარებისთვის.
ბავშვები 2. “გონების თეორიის”
(როგორიცაა განვითარების დარღვევა
აუტიზმი), პირდაპირ გავლენას ახდენს
ჩვეულებრივ, ემპათიის, ინტუიციის,
მეტყველების პრაგმატული
ავლენენ მწირ
მხარისა და ზოგიერთი
სოციალურ აკადემიური უნარის, მაგალითად,
შემეცნებას და წაკითხულის გააზრების
სოციალურ განვითარებაზე.
დავით ალადაშვილი
ტენდენციებს.
 რა არის აუტიზმი?

აუტიზმისათვის
დამახასიათებელი
სიმპტომოკომპლექსი
აუტიზმის სპექტრის სპეციფიკური ნიშნების
კლინიკურად ადრეულ
აშლილობები ეწოდება იმ გარდა, შესაძლოა
ასაკშივე ვლინდება,
მდგომარეობებს, რომელთაც გამოვლინდეს
(პირველი 3 წლის
სამედიცინო,
ახასიათებთ რეციპროკული განმავლობაში) მაგრამ
სენსორული, კოგნიტური,
სოციალიზაციის და შესაძლებელია გარემოს
ენისა და მეტყველების,
კომუნიკაციის თვისებრივი ცვლილების, მაგალითად,
ცვლილება, ასევე ემოციური და ქცევის
სკოლამდელი აღზრდის
შეზღუდული ინტერესები, პრობლემები.
დაწესებულებაში ან
რიგიდული და ზოგადსაგანმანათლებლო
განმეორებადი ქცევა და დაწესებულებაში
ცვლილებებისადმი შეყვანისას მიიქციოს
რეზისტენტობა. ყურადღება.

ნათია ძნელაშვილი
 აუტიზმის
გენეტიკური ფაქტორი: ბავშვი მშობლებისგან იღებს მემკვიდრეობით
ასა-ს განვითარების გენეტიკურ განწყობას.. განვითარები
გარემო ფაქტორები გარემო ფაქტორებში მოიაზრება ვირუსული ს 5 რისკ
ინფექციები, გართულებული ორსულობა, ჰაერის დაბინძურება,
არადიეტური კვება და სხვა მსგავსი ფაქტორები. ფაქტორი
ფსიქოლოგიური ფაქტორები: ტიპური განვითარების ბავშვებს, უკვე 4
წლისათვის, ჩამოყალიბებული აქვთ სხვა ადამიანის შეგძნებების
შემეცნების, მისი განწყობის, ემოციების ამოცნობის უნარი , რაც
განასხვავებს მათ ასა-ს მქონე ინდივიდებისაგან.

ნევროლოგიური ფაქტორები ასა-ს მქონე ინდივიდებს, რომელთაც არ აღენიშნებათ ნერვული სისტემის

სტრუქტურული დაზიანება, სავარაუდოდ, შესაძლოა, აღენიშნებოდეთ თავის ტვინის ქერქს , ლიმბურ სისტემასა
და ამიგდალას შორის ზედმეტი კავშირები, ან პირიქით, არასაკმარისი კავშირები , რაც განაპირობებს მათ
არაადეკვატურ რეაქციას ტრივიალური მოვლენებისა და ობიექტებისადმი

ჯანმრთელობის სხვა მდგომარეობები: ზოგიერთ ბავშვში ასა-ს ეტიოპათოგენეზი

დაკავშირებულია ისეთ სამედიცინო მდგომარეობებთან , როგორიცაა : სხვადასხვა
თანდაყოლილი ინფექციები – წითურა,დაუნის სინდრომი; • ცერებრული დამბლა;
ნათია ძნელაშვილი
იდენტიფიკაცია ადრეული გამოვლენა
დიაგნოსტიკა აუტიზმის დიაგნოსტიკისათვის უნდა გამოყენებულ იქნას დაავადებათა
შეფასება საერთაშორისო კლასიფიკაცია ICD-10, ან ფსიქიკურ აშლილობათა
დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელო DSM-V.

აუტიზმისთვის დამახასიათებელი გამაფრთხილებელი

ნიშნები
• 6 თვის ასაკისთვის: სოციალური (საპასუხო) ღიმილის არარსებობა ან ნაკლებობა; თვალით კონტაქტის,
დაინტერესებული მზერის ნაკლებობა ან არარსებობა .

• 9 თვის ასაკისთვის: ბგერებით, ღიმილით ან მიმიკით ურთიერთობის ნაკლებობა ან არარსებობა.

• 12 თვის ასაკისთვის: ტიტინის ნაკლებობა, ურთიერთობისას ისეთი ჟესტების გამოყენების ნაკლებობა,

როგორებიც არის თითით მინიშნება, ხელში აყვანის მოთხოვნისთვის ხელების გაშვერა , დასამშვიდობებლად
ხელის დაქნევა; სახელით დაძახებაზე მოგვიანებით რეაგიება.

• 16 თვის ასაკისთვის: ერთეული სიტყვების არარსებობა.

• 24 თვის ასაკისთვის: ორსიტყვიანი მარტივი ფრაზების არარსებობა, უკვე არსებული სამეტყველო ან

სოციალური უნარების დაკარგვა; მარტო ყოფნის მოთხოვნილება ან სხვასთან ურთიერთობა მხოლოდ საკუთარი
მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების მიზნით; სხვისი გრძნობების (ემოციების) მიხვედრის პრობლემა ;
ნათია ძნელაშვილი
 ადრეული გამოვლენა
წარმოსახვითი თამაშით
გადაჭარბებული ინტერესი
არარსებობა ან ტიპიური განვითარება 2-3
რომელიმე საგნის ან
სათამაშოებით წლამდე და შემდეგ რეგრესი
აქტივობის მიმართ
არაფუნქციური თამაში.

დიალოგის წამოწყების ან ჩართვის სენსორული შეგრძნებებით

სირთულე: ვერ ახერხებენ სხვა გამოწვეული დისკომფორტის
ადამიანების გრძნობების ამოცნობას გამო ბავშვის ქცევის
და მათზე შესაბამისად რეაგირებას. ცვლილება

ბავშვი შესაძლოა ავლენდეს

მსუბუქად გამოხატული
მიჯაჭვულობასა და სითბოს, თუმცა
მოტორული
ინიციატივა თითქმის ყოველთვის
პრობლემები,ხშირია თითის
ბავშვისგან მოდის და უარს ამბობენ,
წვერებზე სიარული 3-5 წლის
როცა სხვას სურს მასთან ურთიერთობა.
ასაკამდე.
მაგ: ჩახუტება.

ნათია ძნელაშვილი
 აუტიზმის სასკრინინგო და სადიაგნოსტიკო
კითხვარები

ბავშვის განვითარების სკრინინგი

ასაკებისა და წარმოადგენს სტანდარტიზებულ აუტიზმის
ეტაპების შეფასებას, რომლის მიზანია შეფასების სკალა-2
კითხვვარი-3 გამოავლინოს, არსებობს თუ არა ბავშვის (CARS™-2)
ASQ-3 განვითარების დარღვევის რისკი. ის არ
იძლევა დიაგნოსტიკის ან განვითარების
შეფერხების დადგენის საშუალებას.

ADOS-2 –აუტიზმის
ADI-R, აუტიზმის აუტიზმის სადიაგნოსტიკო
სადიაგნოსტიკო მოდიფიცირებული, დაკვირვების
ინტერვიუ, განახლებული სქემა
კითხვარი
ადრეული ასაკის
ბავშვებისთვის (M-
CHAT-R)
ნათია ძნელაშვილი
ასაკებისა და ეტაპების კითხვარი-3 Ages and Stages
Questionnaires – 3 ( ASQ-3)

მშობლის კითხვარი, შედგება 30 კითხვისგან,

რომელიც დაყოფილია 5 ნაწილად:

1. უხეში მოტორიკა
2. კომუნიკაცია
3. პრობლემის გადაჭრა
4. სოციალურ-ემოციური სფერო

თითოეულ სფეროში არის 6 კითხვა. კითხვარის

გამოყენება შესაძლებელია 2-დან 60 თვემდე
ასაკის ბავშვებში. ის გამოყენებული უნდა იყოს
ნებისმიერ ასაკში, როგორც კი გაჩნდება
განვითარების პრობლემაზე ეჭვი

ნათია ძნელაშვილი
აუტიზმის მოდიფიცირებული, განახლებული კითხვარი
ადრეული ასაკის ბავშვებისთვის (M-CHAT-R)

კითხვარი შედგება 20 კითხვისგან და

ახლავს სავარაუდო პასუხი (დიახ და არა).
ეს სკრინინგული ინსტრუმენტი 16-30 თვის
ასაკის ბავშვებში აუტიზმის და/ან
განვითარების ეტაპების დაყოვნების
რისკის შეფასების საშუალებას იძლევა .

ნათია ძნელაშვილი
 აუტიზმის შეფასების სკალა-2
Childhood Autism Rating Scale
(CARS™-2)
განკუთვნილია 2 წელზე მეტი
ასაკისთვის და გამოიყენება
აუტიზმის რისკის და მისი ნიშნების
სიმძიმის ქულობრივად
შესაფასებლად. კვლევებით
დასტურდება, რომ სკალას აქვს
მაღალი სენსიტივობა აუტიზმის
სპექტრის აშლიობების
ამოსაცნობად.

ნათია ძნელაშვილი
 აუტიზმის სადიაგნოსტიკო დაკვირვების სქემა.
Autism Diagnosis Observation Schedule (ADOS-2)

მოიცავს სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფს, დაწყებული ჩვილობიდან ზრდასრულობის

ჩათვლით. ეს ნახევრადსტრუქტურირებული სტანდარტიზებული შეფასების
მეთოდიკა შეიძლება გამოყენებულ იქნას ყოველი საეჭვო შემთხვევის
დიაგნოსტიკისათვის და აფასებს კომუნიკაციას, სოციალურ ინტერაქციას და
თამაშს ანუ სხვადასხვა საგნების წარმოსახვით გამოყენებას .
ტესტი შედგება 5 მოდულისგან:

I – გამოიყენება ბავშვისთვის, რომელიც არ იყენებს

ფრაზულ მეტყველებას მუდმივად ;
II – გამოიყენება მათთვის, ვისაც ფრაზული მეტყველება
აქვს, მაგრამ არ ლაპარაკობს თავისუფლად ;
III – თავისუფლად მოლაპარაკე ბავშვებისთვის;
IV – თავისუფლად მოლაპარაკე ზრდასრულებისთვის;
V – ჩვილების მოდული – 30 თვის ჩათვლით
ბავშვებისთვის
ნათია ძნელაშვილი
 აუტიზმის სადიაგნოსტიკო ინტერვიუ-Autism
Diagnostic Interview Revised-(ADI-R)
არის ნახევრად სტრუქტურირებული ინტერვიუ და შედგება 91 პუნქტისგან,
მოიცავს შეკითხვებს ბავშვის განვითარების და ცხოვრების შესახებ ორი
წლის ასაკიდან მოზრდილობამდე. ხდება ქცევის და აქტივობების დეტალური
აღწერა აუტიზმთან დაკავშირებული ქცევის დასადგენად.

სადიაგნოსტიკო კატეგორიები დაყოფილია 3

ძირითად სფეროდ:
1. ენა/კომუნიკაცია, რეციპროკული
სოციალური ინტერაქცია
2. შეზღუდული, განმეორებითი და
სტერეოტიპული ქცევა
3. ინტერესები, რომელიც შესაბამისობაშია
დაავადებათა საერთაშორისო
კლასიფიკაციის ICD-10-ის კრიტერიუმებთან

ნათია ძნელაშვილი
 დიაგნოსტიკური შეფასება

 აუტიზმის იდენტიფიკაციისა და დიაგნოსტირების დროს, ანამნეზისა და დაკვირვების

შედეგად არსებული მონაცემების ინტერპრეტაციისთვის, გასათვალისწინებელია
დიფერენციული დიაგნოსტიკისა და სპეციფიკური შეფასებების საჭიროება .

 ყოველთვის უნდა გამოვრიცხოთ ნევროლოგიური, სამედიცინო , გენეტიკური

მდგომარეობები და სენსორული დისფუნქციები, როგორებიცაა :

 ნეიროგანვითარებითი დარღვევები
 ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები
 ზრდასრულებში- შიზოფრენია, აფექტური აშლილობა, სელექტიური მუტიზმი
 განვითარების რეგრესით მიმდინარე მდგომარეობები
 სხვა მდგომარეობები
 თანმხლები მდგომარეობების არსებობის საკითხი

ნათია ძნელაშვილი
 დიფერენციალური დიაგნოსტიკა მნიშვნელოვანია,
რათა მოხდეს იმ აშლილობების დიფერენცირება, დიფერენციარული
რომლებიც ხშირად შესაძლებელია, აუტიზმის მსგავსი
ნიშნებით მიმდინარეობდეს და შესაბამისად,
დიაგნოსტიკურ სირთულეებს ქმნიდეს კლინიკურ
დიაგნოსტიკა
პრაქტიკაში.
რეცეპტულ-
სიყრულე და სმენის
ექსპრესიული
გამოხატული
მეტყველების უნარის
დაქვეითება
დარღვევა

მძიმე ფსიქო- ჰელერის სინდრომი-

სოციალური რეტის აშლილობა დეზინტეგრაციული
დეპრივაცია აშლილობა

ლანდაუ-კლეფნერის
სელექტიური მუტიზმი
სინდრომი

ნათია ძნელაშვილი
აუტიზმის სპექტრის მქონე
ბავშვის რთული ქცევის
მართვა
ქეთევან
 რთული ქცევა

• კულტურულად და საზოგადოებისთვის მიუღებელი

• გამომწვევი ქცევა ან ქცევები,
• როდესაც მისი ინტენსივობა, ხანგრძლივობა და სიხშირე უქმნის
სერიოზულ საფრთხეს თავად ქცევის განმხორციელებელ პირს ან/და
გარშემომყოფთა უსაფრთხოებას

ქეთევან
 ქცევის მართვის სამი ეტაპი

1 სამიზნე რთული ქცევის გამოვლენა და აღწერა.

2 ქცევის შეფასება.(სიხშირე,ხანგრძლივობა,ინტესივობა, წინაპირობა-ქცევა -

შედეგი,ხელის შემწყობი და შემანარჩუნებელი ფაქტორები , მიზანი და მიზეზი )

3 შეფასებაზე დაფუძნებული ჩარევა.

ქეთევან
 ქცევის აღწერა

ობიექტურად
დეტალურად
მარტივად

გიორგი ყოველ გაკვეთილს აბარებს

მასწავლებელს შეცდომების გარეშე და აქვს
უმაღლესი 10 შეფასებები ყველა საგანში

ქეთევან
 ქცევის მახასიათებლები

სიხშირე თუ რამდენჯერ ვლინდება ქცევა კონკრეტული დროის მონაკვეთში?

ხანგრძლივობა თუ რამდენიხანი გრძელდება ქცევა?
ინტენსივობა რა სიძლიერით ვლინდება ქცევა?

ქეთევან
 რთული ქცევის მიზეზი და მიზანი

მიზეზები მიზნები

• ინტელექტი • სენსორული სტიმულაცია

• ემოციური და ქცევითი პრობლემები • სასურველის მიღება
• დასწავლის უნარის დაქვეითება • არასასურველის არიდება
• ყურადღების პრობლემები და • ყურადღების მიქცევა
ჰიპერაქტიურობა
• არახელსაყრელი გარემო სახლში ან
სკოლაში
• ოჯახური პრობლემები

ქეთევან
 დადებითი განმტკიცება
მოვლენა, რომელიც მოყვება ქცევას და არის
სასიამოვნო ბავშვისთვის, რაც თავის მხრივ ზრდის
ამ ქცევის განმეორების ალბათობას.

• ახალი ქცევის
დადებითი განმტკიცება
ჩამოყალიბებ
საუკეთესო პროცედურაა ახალი
ისთვი
ქცევის ჩამოყალიბებისთვის , ან
იმქცევის გაზრდისთვის,
• ქცევის
რომელიც გვინდა, რომ უფრო
მატერიალური
კვებითი
გაზრდისთვის,
ხშირად გამოვლინდეს .
სოციალური
გადაცვლადი
აქტივობითი
პრივილეგიის მინიჭება
ქეთევან შეგრძნებითი
 ABC მოდელი
გულისხმობს, ქცევაზე დაკვირვებისა და აღწერის პროცესს.
პასუხობს კითხვებს
• რა არის კონკრეტული ქცევის გამომწვევი ფაქტორები?
• რა მოყვება ქცევას?

A C
B
CONSEQUENCES
Antecedents BEHAVIOUR
შედეგი
წინაპირობა ქცევა
 წინაპირობა
მოვლენა ან გარემოება, რომელიც წინ
უსწრებს სამიზნე ქცევას.

• გარემო
• სხვა ადამიანების ქცევა
• დროის რომელიმე მონაკვეთი
• რაიმე აქტივობა
 წინაპირობის დადგენა
• როდის აღმოცენდა ქცევა?
• სად აღმოცენდა?
• ვისი თანდასწრებით?
• რა აქტივობების და მოვლენების შემდეგ აღმოცენდა?
• რას ამბობენ და აკეთებენ ადამიანები ქცევის წინ?
• რას აკეთებს ბავშვი ქცევის წინ?
 შედეგი
• მოვლენა ან ქმედება, რაც მოსდევს სამიზნე ქცევას.
• თუ შედეგი სასურველი იქნება ქცევა ისევ განმეორდება.
• თუ შედეგი არასასურველია ქცევა შემცირდებაა ან ჩაქრება.
 კითხვები

• რამდენი ხნის განმავლობაში ვაკვირდებით ქცევას?

• ჩარევას ვახორციელებთ პირობაში თუ შედეგში?
 გამოყენებული
ლიტერატურა
ტ. დელეინი “101 თამაში და აქტივობა აუტიზმის, ასპერერის სინდრომისა
და სენსორული ინტეგრაციის დარღვევის მქონე ბავშვებისთვის ”, თბილისი
2018

“აუტიზმის შეფასების და მართვის თანამედროვე პრინციპები ” ილიას

სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილისი, 2021

..
 მადლობა
ყურადღებისთვის!