IMPULS NERWOWY, POŁĄCZENIA SYNAPTYCZNE,

ZJAWISKA CHEMICZNE W SYNAPSIE

Potencjał spoczynkowy neuronu
Gradient jonowy w potencjale
spoczynkowym
Potencjał czynnościowy
Propagacja potencjału czynnościowego
Przewodzenie skokowe w zmielinizowanym
aksonie

Zasada działania potencjału czynnościowego

https://www.youtube.com/watch?v=oa6rvUJlg7o
Łuk odruchowy
Zapis z pomiaru neuronu postsynaptycznego w trakcie
pobudzenia synapsy
 Synapsa
• Synapsa chemiczna to funkcjonalne połączenie między
zakończeniem aksonu danego neuronu a drugą
komórką. Może nią być oczywiście drugi neuron, ale nie
jest to jedyna opcja. Synapsa może być nerwowo-
nerwowa, nerwowo-mięśniowa, a nawet nerwowo-
gruczołowa.Każda synapsa chemiczna składa się z:
– części presynaptycznej (czyli zakończenia neuronu, od
którego wychodzi informacja), zwanej też kolbką
synaptyczną;
– szczeliny synaptycznej (przez którą neuroprzekaźnik
dyfunduje z komórki presynaptycznej do postsynaptycznej) –
– części postsynaptycznej (czyli funkcjonalnie zmienionej błony
komórkowej komórki, do której informacja dociera).
Transmisja synaptyczna
 Co to są neuroprzekaźniki
• Do tej pory naukowcy zdefiniowali ok. 100 różnych typów neuroprzekaźników, ale
najprawdopodobniej jeszcze wiele zostało do odkrycia. W powszechnym przekonaniu
neuroprzekaźniki są substancjami, które pełnią jedną rolę. Na przykład dopamina, to
hormon przyjemności, a GABA uspokaja. W rzeczywistości ich działanie jest
niesłychanie złożone i wieloaspektowe, mogą działać różnie w różnych obszarach–
neurotransmitery mogą też ze sobą współpracować, albo nawzajem hamować swoje
działanie. W bardzo ogólnym ujęciu neuroprzekaźniki można podzielić pod względem
ich działania na:
• Pobudzające
• Czyli zwiększają prawdopodobieństwo, że neuron wyzwoli potencjał czynnościowy ( do
nich zaliczamy np. adrenalinę i noradrenalinę).
• Hamujące
• Zmniejszają prawdopodobieństwo aktywności neuronu (tu zaliczamy np. serotoninę i
kwas gamma-aminomasłowy (GABA).
• Modulacyjne
• Mają większy zakres działania – wpływają na większą liczbę neuronów w tym samym
czasie, mogą również modyfikować działanie innych neuroprzekaźników.
• Okazuje się jednak, że ten sam przekaźnik może działać pobudzająco, albo hamująco
w zależności od okoliczności, np. od rodzaju receptorów w danej komórce docelowej.
 Rodzaje neuroprzekaźników
Neuroprzekaźnik Funkcja

Kwas gamma-aminomasłowy działa jako główny przekaźnik hamujący. Bierze udział

(GABA) min. w kontroli motoryki i regulacji stresu. Leki
przeciwlękowe działają na zasadzie zwiększania
skuteczności GABA, co daje uczucie relaksu i spokoju.
Glutaminian Jest to najbardziej pobudzający neurotransmiter. Zbyt
duże jego stężenie występuje u osób chorych na
epilepsję. Jego pobudzający wpływ jest istotny dla
procesów uczenia się i zapamiętywania.
Oksytocyna To hormon wytwarzany przez podwzgórze w mózgu,
który działa jako neuroprzekaźnik. Pełni istotną rolę w
nawiązywaniu relacji społecznych, w tym seksualnych.
Powoduje tez skurcze macicy w czasie porodu.
Neuroprzekaźnik Funkcja
Endorfiny Neuroprzekaźniki wytwarzane naturalnie w odpowiedzi na ból (ale
też podczas ćwiczeń) służą do hamowania uczucia bólu i wywołują
stan euforii.
Adrenalina Jest jednocześnie hormonem i neuroprzekaźnikiem. Znana jako
hormon stresu i produkowana przez nadnercza. Działa pobudzająco
na organizm w sytuacjach zagrożenia.
Histamina Jest częścią systemu odpornościowego organizmu i jest wytwarzana
w odpowiedzi na patogeny. Odgrywa istotną rolę w reakcjach
alergicznych.
Adenozyna Mózgowy neuromodulator, hamuje pobudzenie i zapewnia dobry
sen.
Acetylocholina To pierwszy odkryty neurotransmiter. Jej główną rolą jest
przekazywanie sygnałów działania z mózgu do mięśni. Sprzyja też
koncentracji uwagi, odgrywa rolę w procesach zapamiętywania.
Neuroprzekaźnik Funkcja
Dopamina Jedna z najlepiej zbadanych substancji – tak zwany hormon dobrego
samopoczucia.. Uwalnia się w tak zwanym systemie nagrody, kiedy w
rezultacie swoich działań zdobywamy np. jedzenie, czy seks. Odgrywa
swoją rolę w podejmowaniu decyzji, kształtowaniu motywacji,
aktywności, w uczeniu się. Ale też ma swój udział w tworzeniu
uzależnień, bo substancje uzależniające podnoszą jej poziom. Zmiany
w jej poziomie stwierdza się w takich schorzeniach jak schizofrenia, czy
choroba Parkinsona
Serotonina Hormon i neuroprzekaźnik w jednym. Większość z nas wie o jej
dobroczynnym wpływie na nastrój. Ale działanie serotoniny jest
znacznie szersze – bierze udział w regulowaniu apetytu, snu, pamięci,
seksualności, procesów decyzyjnych. Leki antydepresyjne (stosowane
też w leczeniu lęku i ataków paniki), to w dużej części selektywne
inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) zwiększają poziom
serotoniny blokując jej rozkład
Neuroprzekaźniki
Synapsa metabotropowa