UD4: DIRUA ETA HURA

ERABILTZEKO MODUAK
 ZER DA DIRUA?
• TALDEKA DEFINITU ZER DEN DIRUA.
• ONDOREN GALDERA BATZUK PLANTEATUKO
ZAIZKIZUE ETA KONPROBATU EA ZUEN
DEFINIZIOAK BAT EGITEN DUEN GALDERAREN
ERANTZUNAREKIN. EZ BALDIN BADA
HORRELA, BIRDEFINITU BERRIRO.
 ZER DA DIRUA?
• Bankuko kontu korrontean duzuna dirua al da?
Nola irudikatzen duzu dagoela diru hori
bankuan gordeta?
 ZER DA DIRUA?
• Telebista serie edo filmetako kartzeletan
zertzuk erabiltzen diren elkartrukeak egiteko
(zigarroak, zigiluak…etab.). Hori dirua al da?
 ZER DA DIRUA?
• Zeintzuk baldintza bete beharko lituzke gauza
batek trukerako tresna bezala erabiltzeko?
 ZER DA DIRUA?
Dirua oro har onartutako truke-bitartekoa edo
ordainketa-eta kobrantza bitartekoa da.

TRUKE
BITARTEKOA

FUNTZIOAK BALIO
GORDAILUA

KONTU-UNITATE
KOMUNA
 DIRU MOTAK
• Pertsonok konfidantza dugu truke-bitarteko
moduan erabili ahal izateko, guztiok onartzen
baitugu. Honakoak onartzen dira:
- Legezko dirua: herrialde bakoitzeko banku
zentralek jaulkitako billeteak eta txanponak.
- Banku dirua: modu birtualean soilik dago.
Legezko dirua bankuan sartzean fisikoki
desagertu egiten da.
 ZER DA DIRUA?
• Diruaren historia:
https://www.youtube.com/watch?
v=pwojguNiTs8

• Euroaren historia:
https://www.youtube.com/watch?v=sml94cSOjt
8
 BESTE MONETA MOTA BATZUK
• Moneta sozialak
– EUSKOA (39. minutua):
https://www.youtube.com/watch?v=AI8ndT49eB0

- IRATIAK:
http://oves-geeb.eus/hondakinak-bereizteko-txanpo
n-bat/
 BANKU KONTUAK
Bankuak eta kutxak diru-merkatuko enpresa bitartekariak. Familien
aurrezkia bereganatzen saiatzen dira beste helburu batzuetan erabiltzeko.

Familiak,
Banku Banku eta enpresak,
Aurreztaileak Maileguak
kontuak kutxak sektore
publikoa

%i1 %i2
i1<i2
 BANKU KONTUAK

Ekonominutua
 ZER DA DIRUA?
• Kriptomonedak- Dokumentala
Sarrera
Bankuen funtziomanedua 24 min-27min
Zer da bitcoin-a? 38.min- 42 min
Argia, 2021/10/17
 GALDERAK
• Nork erabakitzen du zenbat euro inprimatu eta
noiz?
• Zergatik ez dute inprimatzen behar den dirua
krisia dagoenean?
• Zer gertatuko da denok batera gure aurrezkiak
eskatzera joaten bagara bankura?
• Bankuak diru birtuala sortzen du. Azaldu ezazu
nola den posible.
Finantzaz haratago bideoa
 Banku kontu motak I
AGERIKO GORDAILUAK
Bankuen zerbitzu oinarrizkoena
Dirua berehala eskuratu daiteke
Diru-gordailuak dira eta banku-eragiketarik oihoenen
ardatz dira. Hauek dira eragiketa ohikoenak:
- Diru sarrerak eta - Dirua atera kutxazainetan
ordainketak
- Ordainagirien helbideratzeak - Mailegu-kuoten ordainketa
- Diru-transferentziak - Pentsio-planetarako
ekarpenak

Kontu korronteak vs aurrezki-kontuak

kontu korronteetan txekeen bidez eskuratu daiteke dirua eta aurrezkian
aurrezki-libreta erabiltzen da.
 Banku kontu motak II
EPE FINKORAKO GORDAILUAK
Titularrak, interes moduan jasoko duen ordainsari baten
truke, gordailua epe jakin baterako egiteko konpromisoa
hartzen du. Ezin izango du gordailua lehenago eskuratu,
ez behintzat penalizaziorik gabe.

Ez dute banku-eragiketa ohikoenen euskarri-unitate

moduan funtzionatzen.
 BANKU-HARREMANAK
Banku komisio motak:

1. Administrazioa: kontuko mugimenduan eta eragiketak

erakusteagatik.
2. Mantentzea: Kontu bateko titularra izateagatik
3. Eragiketak: Zerbitzu jakin batzuk eskaintzeagatik; adibidez,
transferentzia bat bidaltzea, mailegu-eragiketa bat
aztertzea,etab.
 INTERESAK
- Interes nominala: dirua alokatzearen kostua
erakusten duen ehunekoa.
- UTBa (Urteko Tasa Baliokidea): maileguaren
interesa, komisioak eta gastuak adierazle bakar
batean biltzen dituen tasa.
ºZein izango da handiagoa, UTBa ala interes nominala?

Koran-ak esaten duenez dirua

uztearen truke interesa kobratzea
ezmorala da.
 …ETA LETRA TXIKIA?
• Vitaldent
 JARDUERA EBATZIA

a) Adierazi bankuko laburpenetako elementu bereizgarriak

b) Identifikatu banku komisioak. Zein motatakoa da?
c) Idatzi mugimendu horiek, eta kalkulatu kontu amaierako
saldoa, aurreko saldoa 1252,85€ izan bada
 BANKU-HARREMANAK
Banku-produktu oro kontratu bat da, eta horrenbestez, eskubideak eta betebeharrak dakartza bi
aldeentzat.
Banku-kontu bat finantza-erakunde baten pertsona baten arteko kontratua da.

Hauek dira banku-kontuko titularren eskubide eta betebehar nagusiak:

ESKUBIDEAK
Kontratuaren agiria jasotzea
Eragiketa edo eskainitako produktua
ondo ulertzeko nahikoa informazio
jasotzea
Gordailuari dagozkion ordainketak
jasotzea, aurrez hitzartutako interesekin
BETEBEHARRAK
Garaiz ordaintzea hitzartutako banku-
komisioak
Zorpekoak izanez gero, funtsak itzultzea
hitzartutako interesekin eta banku-
komisioekin batera
Erakundeak eskatutako datuak ematea,
identifikatu ahal izateko

Letra txikia irakurtzea gomendatzen da, letra handiz agertzen denaren

legezko balio bera du.
Kontratu adibidea
 BANKU HARREMANAK
• Preferenteen eskandalua
“Mi dinero ya no es mío”
 BANKU-HARREMANAK
INFORMAZIOA ETA NEGOZIAZIOA
Nola hautatu banku kontu bat? Faktore nagusiak
- Komisioak eta gastuak
- Zorpeko edo zenbaki gorrien kostua
- Zordunketa-txartelak eta kreditu-txartelak izateko erraztasuna
eta kostua.

Banku bakoitzak oso eskaintza desberdinak ditu.

Erakunde batekin zenbat eta produktu gehiago izan negoziatzeko

posizio hobea izango dute.
 BANKU-HARREMANAK
ERREKLAMAZIOAK
Banku eta erabiltzaileen artean desadostasunen bat dagoenean,
ohikoena Erakundearen Bezeroaren Arretarako zerbitzura jotzea da.

Erreklamazioa aurkeztu eta gero, erabakiarekin ados ez bagadue edo

ez badute erantzuten Espainiako Bankuan jar daiteke erreklamazioa.

Bestalde, badaude bezeroak defendatzeko erakundetik kanpoko

organoak: Bezeroaren defendatzaileak. Esaterako OCU edo
Kontsumobide.
 TXARTELAK
Gaur egun ordainketa modu ohikoena da. Segurtasuna da beraien
bertute handiena.

Txartelak: finantza-erakunde edo saltoki batek plastikozko euskarri

batean igorritako ordainketa-bitartekoak dira.

Motak:
- Banku txartelak: finantza erakundeak igorriak.
- Bankukoak ez direnak: igorri duen saltokian soilik erabili

Desberdinak dira fidelizazio txartelak!!! Ezin dira erabili ordainketa-

bitarteko moduan. Puntuak bildu, deskontuak egin edota opariak
lortzeko bakarrik.
 BANKU-TXARTELAK
2 motatakoak izan daitezke:
- ZORDUNKETAKOAK (DEBITO). Erosketen zenbateko edo kutxazainetik
ateratakoa berehala kentzen da txartelari elkartutako kontutik.

- KREDITUKOAK. Aukera ematen duten kontuan funtsik egon ez arren

ordainketak egin edo dirua ateratzeko. Erabilitako dirua epeetan itzuli behar
da. Bi ordainketa modu daude:
a. Guztizko zenbatekoaren hileko ordainketa: sinple eta ohikoena. Zor den saldoa gure
kontura kargatzen da hurrengo hilabeteko lehen egunean.
b. Ordainketa geroratua: kuota malgu baten bidez ordainketa atzeratzeko aukera
ematen du, mailegu bat bezala.

Kreditu-txartel bat erabiltzeak beste edozein kredituren edo finantzaketa-modalitatren

ondorio berak ditu: derrigortuta gaude dirua itzuli eta interesak ordaintzera.
 BANKU-TXARTELAK
ABANTAILAK
Eskudiruak baino segurtasun handiagoa
Erosoa, ordaintzeko, transferentzietarako
Gastuen kontrol handiagoa
Orain erosi eta gero ordaintzeko aukera
(kred. Txartela)
Larrialdietarako funtsa (kred.txart)
DESABANTAILAK
Komisioak eta mantentze-gastuak
Iruzurrerako aukera, galdu edo lapurtuz
gero
Kontuko saldoa solik erabiltzen uzten du
(deb. Txartela)
Interes altuak hilabete-amaieran ordaindu
ezean (kred. Txartela)
Gehiegi erabiliz gero, gehiegi zorpetzeko
arriskua (kred. Txartela)
 BESTE TXARTEL BATZUK
• Txanpon txartela. Aurrena dirua sartu behar
da eta gero erabili.

• Txartel birtualak. Txanpon

Txartela bezala baina internetez
erosteko bakarrik.
ARIKETA
ARIKETA EBATZIA
 AHOLKUAK
• Kontratuak: kontsumobideko gida
Folleto comisiones bancarias
 ARIKETAK
• LIBURUKO ARIKETAK:
1, 3, 8, 11, 17
LUCIO URTUBIA: EUSKAL ROBIN HOOD
Bideoa
EITB: Itxi liburuak
Filma: Un hombre de acción

Liburuak:
 HIZTEGI DIGITALA
• Dirua eta bere funtzioak
• Bankua
• Interes nominala eta UTB-a
• Legezko dirua/banku dirua
• Euskoa
• Ageriko gordailuak/epe finkorako gordailuak
• Banku komisioak eta motak
• Banku txartelak: zordunketakoak eta kreditukoak
• Txanpon txartelak eta txartel birtualak
• Banku kontratuak: eskubideak
• Banku kontratuak: betebeharrak
• Kontsumobide