MGA

BARAYTI
NG WIKA
INIHANDA NINA:

ASOR, CAMILLE JANEEN C.

AT I E N Z A , A P R I L A N N D .
ALAM MO BA?

Ang wika ay namamatay o nawawala rin?

Mangyayari ito kung hindi na ginagamit

at nawala na ang pangangailangan dito

ng linguwistikang komunidad na dating

gumagamit nito.
 Ilan sa mga Salitang Filipino na Nawala na:
SALITA KAHULUGAN

 Alimpuyok  Amoy o singaw ng kaning nasunog

 Anluwage  Karpintero

 Awangan  Walang hanggan

 Hidhid  Maramot

 Hudhod  Ihaplos

 Napangilakan  Nakolekta

 Salakat  Pag- krus ng mga binti

 HOMOGENEOUS NA
WIKA
Ito ang pare- parehong magsalita
ang lahat na gumagamit ng isang wika.
Nagsasabing ang wikang “pormal” ay
iba sa “naimbentong” wika. HETEROGENEOUS
NA WIKA
Ito ang pagkaiba- iba ng wika sanhi
ng iba’t- ibang saling panlipunan tulad ng
edad, hanapbuhay o trabaho, antas ng
pinag- aralan, kalagayang lipunan, rehiyon
o lugar, pangkat- etniko o tinatawag ding
etnolingguwistikong komunidad.
 BARAYTI NG WIKA
Indibidwal na paraan o personal na
istilo ng paggamit ng wika. Ito ay mga
salitang namumukod tangi at yunik.
IDYOLEK-
“IDIOLECT”

5
 BARAYTI NG WIKA
Ito ang wikang ginagamit sa isang
partikular na rehiyon, lalawigan o pook,
malaki man o maliit.
DAYALEK-
“DIALECT” Halimbawa:
“Wala na naman akong pera.”- Tagalog
“ Bahite na naman.”- Batangueno

Ayon kay Curtis Mcfarland

1. Dayalek na sosyal
2. Diskretong dayalektal
3. Dyalektikal na baryasyon
6
 BARAYTI NG WIKA

SOSYOLEK/
Ito ay pansamantalang barayti
SOSYALEK- na may kinalaman sa katayuang
“SOCIETY/ SOCIAL”
sosyo ekonomiko at kasarian
ng indibidwal na gumagamit ng
mga naturang salita.

7
 1. WIKA NG MGA BAKLA/ “GAY LINGO”
Ito’ y isang halimbawa ng grupong nais mapanatili ang

URI NG SOSYOLEK NA WIKA kanilang pagkakakilanlan kaya naman binago nila ang
tunog o kahulugan ng salita.

2. COÑOC (COÑOCTIC O CONYO SPEAK)

Ito ay isang baryant ng Taglish na may ilang salitang
Ingles na inihalo sa Filipino kaya’t masasabing may
“code switching” na nagyayari.

3. JOLOGS O JEJEMON
Ito ay nakabatay sa wikang Ingles at Filipino subalit
isinusulat nang may pinaghaha- halong numero,
simbolo, at malaki at maliit na titik kayat mahirap
itong intindihin.

4. JARGON
Ito ang mga natatanging bokabularyo ng partikular na
pangkat ay may pagkilala sa kanilang trabaho o gawain.
 BARAYTI NG WIKA

Ito ay nadebelop mula sa salita ng mga

etnolonggwistang-grupo. Taglay nito ang
ETNOLEK- mga wikang naging bahagi ng
pagkakakilanlan ng bawat pangkat etniko.
“ETHNOLOGY”
Halimbawa:
Vakuul – gamit ng mga Ivatan bilang
pantakip sa ulo tuwing tag-init o tag-ulan.

Payew – salitang Ifugao na ibig

sabihin ay hagdan-hagdang palayan.
9
 BARAYTI NG WIKA

Ito ang mga salitang madalas na

namumutawi sa bibig ng mga bata at mga
EKOLEK- nakatatanda sa loob ng tahanan, malimit
itong ginagamit sa pang araw-araw na
“ECOLECT”
pakikipagtalastasan.

Halimbawa:
Palikuran- banyo o kubeta
Pamingganan- lalagyan ng plato

10
BARAYTI NG WIKA

Wala itong pormal na estraktura at ito

ay binansagang “nobody’s native
language” o “katutubong wika na di
PIDGIN pag- aari ninuman”.

Halimbawa:
“Mas galing ako sa iyo sayaw.” (Mas
magaling akong sumayaw sa iyo.)
“Suki, ikaw bili akin ako bigay
diskawnt.” ( Suki, bumili ka ng paninda
ko. Bibigyan kita ng diskawnt.)
11
BARAYTI NG WIKA

Ito ay ang pinaghalo-halong salita ng

indibidwal, mula sa magkaibang lugar
hanggang sa naging personal na wika.
CREOLE
Halimbawa:
Chavacano – wikang ginagamit lalo na sa
Zamboanga na pinaghalong wikang
Kastila at Bisaya.

“Di donde lugar to?” (Taga saan ka?)

12
BARAYTI NG WIKA

Espesyalisadong ginagamit sa
isang partikular na pangkat o domain
o teknikal na lipon ng mga salita sa
REGISTER
isang larangan o disiplina.

Naiiangkop ng isang nagsasalita

ang uri ng wikang ginamit niya sa
sitwasyon at sa kausap.

13
TATLONG URI Larangan/ “Field” Modo/ “Mode”
NG Naayon ito sa larangan ng
taong gumagamit nito
Kung paano isinasagawa
ang uri ng komunikasyon
DIMENSYON

Tenor
Ayon sa relasyon ng mga
nag-uusap
Salamat sa pakikinig at kooperasyon