BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU VE

KAYNAKLARI BORÇ İLİŞKİLERİ

BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI

ALACAKLI BORÇLU EDİM

 EDİM TÜRLERİ

VERME-YAPMA-YAPMAMA EDİMLERİ

MADDİ- HUKUKSAL EDİMLER

PARÇA-ÇEŞİT EDİMLERİ

ANİ-SÜREKLİ-DÖNEMSEL EDİMLER

BÖLÜNEBİLİR-BÖLÜNEMEZ EDİMLER
BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARINDA DEĞİŞİKLİK

ALACAKLI TARAFIN DEĞİŞMESİ

BORÇLU TARAFIN DEĞİŞMESİ

EDİMİN DEĞİŞMESİ
BORÇ İLİŞKİSİNİN NİTELİKLERİ

NİSBİLİK

GEÇİCİ BİR SOSYAL

İLİŞKİ OLMA

SINIRLI SAYIDA
OLMAMA
 BORÇLAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI

YAZILI OLMAYAN
YAZILI KAYNAKLAR
KAYNAKLAR

Anayasa

Uluslararası Anlaşmalar

Kanunlar
Kanun Hükmünde
Kararnameler
Tüzükler

Yönetmelikler

İçtihadı Birleştirme Kararları

 BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
A-) BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAKLAR

Türleri

Bağlı(Feri)
Asli Haklar Tali Haklar
Haklar

Yenilik Doğurucu
Def’i Hakları
Haklar

1.Kurucu Y.D.H.

2.Bozucu Y.D.H.

3.Değiştirici Y.D.H
 BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN
YÜKÜMLÜLÜKLER

Türleri

Edim Yükümlülükleri Yan Yükümler

Asli-Tali Edim Yan Edim

Yükümlülükleri Yükümlülükleri
 SORUMLULUK

Şahısvarlığıyla
Malvarlığıyla Sorumluluk
Sorumluluk

Sınırlı Malvarlığıyla Sınırsız Malvarlığıyla

Sorumluluk Sorumluluk

Miktar Konu
Bakımından Bakımından
 Eksik Borçlar

Kumar ve Evlenme
Zamanaşımına Ahlaki Ödevden
Bahisten Doğan Simsarlığından
Uğramış Borçlar Doğan Borçlar
Borçlar Doğan Borçlar
 EKSİK BORÇLARIN NİTELİKLERİ

TALEP EDİLEBİLİR İFA EDİLDİĞİ TAKDİRDE

ANCAK DAVA SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME
EDİLEMEZ DAVASINA KONU OLMAZ
 HUKUKSAL İŞLEMLERDEN DOĞAN BORÇLAR
HUKUKSAL AÇIDAN ÖNEMLİ OLAYLAR

Hukuksal Olaylar Hukuksal Fiiller

Hukuka Uygun Hukuka Aykırı

Fiiller Fiiller

Tasavvur Duygu (his) İrade

Açıklamaları Açıklamaları Açıklamaları
Hukuksal
İşlemler
Hukuksal İşlem
Benzerleri

Maddi Fiiller
 İRADE AÇIKLAMASI

ULAŞTIRILMASI
AÇIK (SARİH) - GEREKEN-
YAZILI -SÖZLÜ VASITALI –
ÖRTÜLÜ (ZIMNİ) ULAŞTIRILMASI
İRADE VASITASIZ İRADE
İRADE GEREKMEYEN
AÇIKLAMASI AÇIKLAMASI
AÇIKLAMASI İRADE
AÇIKLAMASI
 İRADE AÇIKLAMASININ
HÜKÜM VE SONUÇ DOĞURMA ANI

GÖNDERİLDİĞİ
AÇIKLAMA ANINDA ULAŞTIĞI ANDA ÖĞRENİLDİĞİ ANDA
ANDA
 HUKUKSAL İŞLEM TÜRLERİ

MALVARLIĞINA SEBEBE BAĞLI ETKİLERİNİ

TARAF SAYISI
ETKİSİ OLUP-OLMAMASI DOĞURDUKLARIAN
BAKIMINDAN
BAKIMINDAN BAKIMINDAN BAKIMINDAN
Sağlar arası
Taahhüt
Tek taraflı Sebebe bağlı hukuksal
işlemleri
işlemler

İki veya çok Tasarruf Sebebe bağlı Ölüme bağlı

taraflı işlemleri olmayan hukuksal
işlemler
 SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
A. SÖZLEŞMENİN KURULMASI

SÖZLEŞMENİN KURUCU UNSURLARI

ÖNERİ KABUL

Bağlayıcı
Kural Bağlayıcıdır
Olmayan Öneri Açık Örtülü
Süreli Süreli
Öneri Olmayan
Hazır olmayanlar
arasında

Hazır olanlar arasında

 ÖNERİ VE KABULÜN GERİ ALINMASI

GERİ ALMA
ÖNERİ İLE GERİ ÖNERİDEN SONRA
GERİ ALMA ÖNCE
ALMA AYNI ANDA ULAŞMIŞ FAKAT
ULAŞMIŞSA
ULAŞMIŞSA ÖNCE
ÖĞRENİLMİŞSE
 SÖZLEŞMENİN KURULMA ANI

HAZIRLAR ARASINDA HAZIR OLMAYANLAR ARASINDA

AÇIK KABUL ÖRTÜLÜ KABUL

 SÖZLEŞMENİN HÜKÜM VE SONUÇLARINI
DOĞURMA ANI

HAZIR OLMAYANLAR
HAZIRLAR ARASINDA
ARASINDA

AÇIK KABUL ÖRTÜLÜ KABUL

 B. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN
KAPSAMI

SÖZLEŞME KONU VE TARAF SONA

ŞEKİL TÜR
YAPMA KOŞUL SEÇME ERDİRME
 C. SÖZLEŞMENİN GEÇERİZLİĞİ

KESİN
HÜKÜMSÜZLÜK İPTAL
(BUTLAN)

Ehliyet Yanılma

Şekil Aldatma

TBK md. 27 Korkutma

Mutlak
Aşırı
Muvazaa
Nisbi Yararlanma
 İMZA

Görme Engellilerin
Elektronik İmza İmza Atamayanlar
İmzası
 İRADE İLE BEYAN ARASINDAKİ UYUMSUZLUK

BİLEREK-İSTEYEREK BİLMEDEN-İSTEMEDEN
UYUMSUZLUK HALLERİ UYUMSUZLUK HALLERİ

TEK TARAFLI İKİ TARAFLI

YANILMA ALDATMA KORKUTMA
MUVAZAA
 TEMSİL
TÜRLERİ

Yetkinin Kaynağı Bakımından Etkileri Bakımından

YASAL TEMSİL DOĞRUDAN TEMSİL

HUKUKSAL İŞLEME
DOLAYLI TEMSİL
DAYANAN TEMSİL
 TEMSİL YETKİSİNİN BİLDİRİMİ

TEMSİLCİYE 3. KİŞİLERE

AÇIK BİLDİRİM

YETKİNİN VARLIĞI
KARİNESİ
 TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI

GENEL TEMSİL YETKİSİ SINIRLI TEMSİL YETKİSİ

YER

MİKTAR

SÜRE

KİŞİ

KONU
 TEMSİL YETKİSİNİN SONA ERMESİ

Sürenin
Konusuz Ehliyet
Azil İstifa Sona Ölüm Gaiplik İflas
Kalma Kaybı
Ermesi
 TEMSİL YETKİSİNİN SONA ERMESİ

KENDİLİĞİNDEN YETKİNİN GERİ ALINMASI

KURAL: Son Bulma
İSTİSNA: *İşin Niteliği
*Tarafların İradesi

TEMSİLCİYE TEMSİLCİYE 3. KİŞİYE BİLDİRİLMİŞSE

BİLDİRİLMİŞSE BİLDİRİLMEMİŞSE

YETKİ BELGESİ YETKİ BELGESİ

GERİ GERİ
ALINMIŞSA ALINMAMIŞSA
 TEMSİL YETKİSİNİN SONA
ERMESİNİN ETKİLERİ

İÇ İLİŞKİDE DIŞ İLİŞKİDE

Sözleşme Varsa Temsil Olunan

Temsilci ile 3.
ile 3. Kişi
Sözleşme Kişi Arasında
Arasında
Yoksa

Temsil yetkisi Temsil yetkisi

3. kişilere geri
bildirilmişse alınmazsa
 HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇLAR

A. HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU

Kusura Dayanan Sorumluluk Kusursuz Sorumluluk

Ayırt etme gücü olmayanların

hakkaniyet sorumluluğu

Adam çalıştıranın sorumluluğu

Hayvan bulunduranın
sorumluluğu

Ev başkanının sorumluluğu

Yapı malikinin sorumluluğu

Taşınmaz malikinin
sorumluluğu

Tehlike sorumluluğu

Motorlu araç işletenin

sorumluluğu
 HAKSIZ FİİLİN UNSURLARI

HUKUKA İLLİYET
FİİL ZARAR KUSUR
AYKIRILIK BAĞI
 FİİL

YAPMA KAÇINMA
 HUKUKA AYKIRILIĞI KALDIRAN HALLER

GENEL HUKUKA AYKIRILIĞI ÖZEL HUKUKA AYKIRILIĞI

KALDIRAN HALLER KALDIRAN HALLER

Üstün
Haklı Zorunluluk Kendi hakkını Nitelikte Özel Yasal Yetkinin
Rıza
savunma hali savunma Yarar/Kamu Kullanılması
Yararı
 ZARAR

Fiili Zarar- Yansıma

Malvarlığı- Maddi - Doğrudan- Normatif
Kazanç Yoluyla
Şahısvarlığı Manevi Dolaylı Zarar
Kaybı Zarar
 İLLİYET BAĞININ KESİLMESİ

ZARAR GÖRENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN

MÜCBİR SEBEP
AĞIR KUSURU AĞIR KUSURU
 BİRDEN FAZLA SEBEP HALİNDE İLLİYET

ÖNÜNE GEÇEN SEÇİMLİK

ORTAK İLLİYET YARIŞAN İLLİYET
İLLİYET İLLİYET
 KUSUR

KAST İHMAL

AĞIR HAFİF
İHMAL İHMAL
 KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ
1-) AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP
OLMAYANLARIN HAKKANİYET
SORUMLULUĞU

Haksız Fiilin Diğer Failin Ayırtım Hakkaniyet

Koşullarının Gücüne Sahip Sorumluluğu
Varlığı Olmaması Gerektirmesi
 2-) ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU

Zararın İşin
Adam
Görülmesi Zararın 3. Kişiye Kurtuluş Kanıtı
Çalıştırma
Sırasında Ve İşle Verilmesi Getirmeme
İlişkisi
İlgili Olması
 3-) HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞU

Hayvanın Hayvanın Fiili

Zarara
Bakım Ve ile Zarar Kurtuluş Kanıtı
Bir Hayvanın
Yönetimini Arasında İlliyet Getirmeme
Sebep Olması
Üstlenen Birisi Bağı
 4-) EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU

Ev Başkanlığına
Ev Başkanlığı
Tabi Olan Kişinin Kurtuluş Kanıtı
İlişkisi
3. Kişiye Zarar Getirmeme
Olmalı
Vermesi
 5-) YAPI MALİKİNİN SORUMLULUĞU

Zarara Yapım
Bir Bina veya Diğer Yapı Maliki-intifa
Bozukluğu veya İlliyet Bağını Kesen
Yapı Eseri yada Oturma Hakkı
Eksikliği Sebep Sebep Olmalı
Bulunmalı Sahibi Bulunmalı
Olmalı
 6-) MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN
SORUMLULUĞU
Araç İşleten

Gerçek İşleten Farazi İşleten

Araç Sahibi- Diğer İşletenler- Hırsız-Gasp

Ayni Hak Şahsi Hak Motorlu Edenler:
Araçla İlgili -3. kişilere
Yarış
Mesleki karşı
Düzenleyiciler
Faaliyet -Çalıntı ve
Yürütenler gaspı bilenlere
karşı

Mülkiyeti
Kullandırma Yolcu
Muhafaza
Kiracı Ödüncü Rehin Taşıma
Kaydıyla
(Ariyet Alan) Firmaları
Satın Alan
 6-) MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN
SORUMLULUĞU

OLUMLU OLUMSUZ
KOŞULLAR KOŞULLAR

İşletilme Halinde
Bir Motorlu Motorlu Araç
İlliyet Bağını
Aracın Bulunması yada Çalışanlara
Kesen Sebep
İlişkin Bir Kusur
Bulunmalı
Bulunmamalı
Zarar

İlliyet Bağı
 HAKSIZ FİİLİN HÜKÜM VE SONUÇLARI
ZARAR

MALVARLIĞI ZARARLARI ŞAHISVARLIĞI ZARARLARI

Fiili zarar
Manevi
Maddi Zarar Yoksun kalınan Zarar
kazanç

Maddi Zarar Manevi Zarar

Bedensel Zarar Diğer Kişisel Manevi Maddi Nitelikte

Ölüm (TBK 53) Varlıklar
(TBK54) Tazminat Olmayan Kişisel
Ölüm- Bedensel Varlıklar
Zarar (TBK md.58)
(TBK md.56)
 B1
A B2 Ortak Kusuruyla
Hareket Edenler

B3
 B1
Değişik Hukuksal

A B2 Sebeplerle
Sorumlular

B3
 HUKUK HAKİMİNİN BAĞIMSIZLIĞI

Ceza Hukuku Kuralları Ceza Mahkemesi Kararı

Karşısında Karşısında

Mahkumiyet(Bağla Beraat (Bağımsız)

yıcı) (Kural) (Bağlamaz)

İstisnası

Kusur
Zarar Miktarı
Derecesi
 ZAMANAŞIMI

KISA UZUN CEZA

ZAMANAŞIMI ZAMANAŞIMI ZAMANAŞIMI
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR

1-) KOŞULLARI

Bir Tarafın Malvarlığında ya

da Emeğinde Azalma

Diğer Tarafın Malvarlığında

Artma

İlliyet Bağı

Hukuka ve Ahlaka Aykırı

Amaç Olmaması

Haklı Bir Sebebin Olmaması

 2-) HÜKÜM VE SONUÇLARI

İade Yükümlülüğü Yararların ve

(Zenginleşenin İade Kullanımın Karşılığını Masraf Tazmini
Borcu) İade

Aynen Nakden
İade İade

Zorunlu Faydalı
Lüks Masraflar
Masraflar Masraflar
 İFA
1-) İFA YERİ
İFA YERİNİN ÖNEMİ

Taşıma, Sigorta,
Ambalaj Giderleri

Tevdi Yerini Tayin

Yetkili Mahkemeyi
Tayin

Olaya Uygulanacak
Hukuk Kuralını
Tayin
2-) İFA ZAMANI
İFA ZAMANININ ÖNEMİ

Temerrüt

Zamanaşımının
İşlemeye Başlaması

Takas

İfa Zamanından Önce

İfaya Zorlama
 İFA ZAMANININ
BELİRLENMESİ

İşin Niteliğine
Anlaşmayla Kanunla Derhal İfa
Göre
Belirlenmesi Belirlenmesi Kuralı
Belirlenmesi
 3-) İFANIN TARAFLARI

TARAFLAR

ALACAKLI BORÇLU

Alacaklının İfayı Borçlu

Talep Yetkisi Tarafından İfa

Alacaklı Tarafın Borçlu Tarafın

Değişmesi Değişmesi
 BORÇLU TARAFINDAN İFA

KURAL: ŞAHSEN İFA

ÜÇÜNCÜ KİŞİ ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN
YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
TARAFINDAN İFA FİİLİNİ ÜSTLENME (128)
OLMAMASI (83)

Borçlunun
Sorumluluğu
Borçluya Rücu-
(Yardımcı Kişi
Halefiyet (127)
Nedeniyle
Sorumluluk)

Kanuni Halefiyet İradi Halefiyet

Genel Özel
Hüküm Hüküm
 TEMİNAT

Şahsi Teminat Ayni Teminat

3. Kişinin Ticari
Kefalet Fiilini Nakdi
Rehin İşletme
Üstlenme Teminat
Rehni

Banka Taşınır Taşınmaz

Garanti
Teminat
Sözleşmesi
Sözleşmesi
İpotek

İpotekli
Borç
Senedi
İrat
Senedi
 4-)İFA SIRASI

AYNI ANDA İFA ÖNCEDEN İFA

KURALI YÜKÜMLÜLÜĞÜ

KURAL

Sözleşme Kanun
 4-)İFA SIRASI

Önceden İfa
Önceden İfa
Yükümlülüğü Varsa,
Yükümlülüğü Yoksa
Karşı Edim
(Aynı Anda İfa Kuralı)
Tehlikedeyse

Sözleşmeden
Teminat Talebi
Dönme
Ödemezlik Defi
 1 Asıl Borç
A B
2

Akredetif
Sözleşmesi

3
X Muhabir
Bankası Banka
 FAİZ
ORANLARI BAKIMINDAN FAİZ
KAYNAKLARI

3095 SAYILI KANUN TTK 1530 LİBOR FAİZİ

 NİTELİĞİ BAKIMINDAN FAİZ TÜRLERİ

ANA PARA FAİZİ TEMERRÜT FAİZİ

AKDİ KANUNİ
AKDİ KANUNİ
Adi İş Adi İş
Adi İş
Sözleşme
Ticari İş Ticari İş
Ticari İş
Sebepsiz
Haksız Zenginleşme
Fiil
 İFANIN İSPATI

MAKBUZ SENET

KAMBİYO
ADİ SENET
SENEDİ

NAMA

EMRE

HAMİLİNE
 BORÇLUNUN İSPAT ARAÇLARI

Borç Bir Senede Bağlı Değilse Borç Bir Senede Bağlıysa

1-) Dönemsel Kambiyo

Makbuz Adi Senet
Edimlerde Senedi
Karine

Kısmen İfayı
Senedin
2-)Anapara Senede Senet
İadesini
İçin Makbuz Yazma Ya da Kaybolmuşsa
Talep
Makbuz
 BORCA AYKIRILIK
SORUMSUZLUK
ANLAŞMALARI

BORÇLUNUN
BORÇLUNUN BORCA
YARDIMCI KİŞİLERİN
AYKIRILIĞINDAN
EYLEMLERİNDEN
SORUMSUZLUK
SORUMSUZLUĞU
 İMKANSIZLIK TÜRLERİ

ÖNCEKİ İMKANSIZLIK SONRAKİ İMKANSIZLIK

SONRAKİ SONRAKİ
KUSURSUZ KUSURLU
İMKANSIZLIK İMKANSIZLIK
 TEMERRÜT

Alacaklının Temerrüdü Borçlunun Temerrüdü

Koşulları Karşılıklı Borç

Genel Koşulları
Yükleyen Sözleşme
Borç Muaccel Borç Muaccel Karşılıklı Borç
Olmalı Olmalı Yükleyen
Borçlu İfayı Sözleşme
İhtar ya da İhtar
Teklif Etmiş Yerini Tutan Bir Süre Verme yada
Olmalı Durum Olmalı Süre Verilmesini
Alacaklı İfayı Gerektirmeyen
Reddetmiş Bir Durum
Olmalı
İfayı Red Haklı
Bir Sebebe
Dayanmamalı
 TEMERRÜDÜN SONUÇLARI

Alacaklının Temerrüdü Borçlunun Temerrüdü

Tevdi
Karşılıklı Borç
Para
Genel Olarak Yükleyen
Borçlarında
Sözleşmede
Satış
Temerrüt Aynen İfa ve
Aynen İfa
Sözleşmeden Faizi Gecikme
Gecikme
Dönme Tazminatı
Tazminatı
Aşkın Aynen İfayı
Zarar Ret, Müspet
Hasardan
Zarar
Sorumluluğun
Borçluya Sözleşmeden
Geçmesi Dönme,
Menfi Zarar
 BORÇ İLİŞKİSİNDE ÖZELDURUMLAR
BORÇLULAR VE ALACAKLILAR ARASI TESELSÜL
BORÇLULAR ARASINDA TESELSÜL

Sözleşmeden Kanundan Yargı Kararından

Doğan Doğan Doğan

Haksız Ticari
Fiillerde Borçlarda

Borca Katılma
ve Sözleşmeye TKHK Md. 4
Katılma

Mirasçıların
Mirasbırakanın
Borçlarından Dolayı
 ALACAKLILAR ARASINDA TESELSÜL

Sözleşmeden Doğan Kanundan Doğan

 KOŞULA BAĞLI BORÇLAR

Koşulun Türleri

Gerçekleşmesi
Etkileri Bakımından
Bakımından

Geciktirici Bozucu İradi-iradi Olumlu-

Olmayan olumsuz
 SÖZLEŞME AŞAMASINDA VEYA KURULDUKTAN
SONRA KARARLAŞTIRILAN –ÖDENEN PARA

Bağlanma
Cayma Parası Ceza Koşulu Tazminat
Parası
 CEZA KOŞULUNUN TÜRLERİ

Seçimlik Ceza İfaya Eklenen Ceza Dönme Cezası

İFA veya CEZA İFA + CEZA İFA CEZA

İfa
+ Ceza + (Bunu
Gecikme ve
Aşan Zarar)
Borca Aykırılık
Nedeniyle Zarar
 ALACAĞIN DEVRİ

DEVRİN AMACI

TEMİNAT
İFA AMACIYLA TAHSİL AMACIYLA BAĞIŞ AMACIYLA
AMACIYLA
 DEVRİN KAYNAKLARI

YARGI
SÖZLEŞME KANUN
KARARLARI
 BORCUN ÜSTLENİLMESİ

AŞAMALARI

Borcun İç Üstlenilmesi Borcun Dış Üstlenilmesi

BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ
BORÇLARIN SONA ERMESİ

İBRA

YENİLEME

ALACAKLI VE BORÇLU
SIFATININ BİRLEŞMESİ

KUSURSUZ İMKANSIZLIK

TAKAS

ZAMANAŞIMI
 TAKASIN KOŞULLARI

Alacak ve
Alacak ve
Borçların Aynı Feragat
Borçların
Cins Olması ve Muaccel Olma İleri Sürülmesi Edilmemiş
Karşılıklı ve
Takasa Elverişli Olması
Geçerli Olması
Olması
 ZAMANAŞIMININ
KOŞULLARI

Zamanaşımına Kesilme veya

Muacceliyet Süreler İleri Sürülme
Tabi Bir Alacak Durma