Barayti at Register na

Wikang Pasalita at
Pasulat
 Barayti
Ang Barayti ng wika ay dulot ng pagkakaiba ng antas ng
edukasyon, hanapbuhay o trabaho, henerasyon ng pagkabuhay
o edad, pamumuhay sa lipunang kinabibilangan, at maging
lokasyon o heograpiya ng isang lugar.
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Dayalek
Ito ang wikang ginagamit sa isang
partikular na rehiyon, lalawigan o pook.
sa madaling salita pag kakaiba ng salita,
tono, bigkas at paggamit ng wika
 Halimbawa ng Dayalek :

Ang pangungusap na “Anong pangalan mo” ay maaaring sabihin sa iba’t

ibang dayalek.

• Tagalog: Anong pangalan mo?

• Kapampangan: Nanong lagyu mo?
• Ilokano: Anya ti nagan mo?
• Bisaya: Unsa imu ngalan?
• Cebuano: Kinsay imong ngalan?
• Bicolano: Ano ang ngaran mo?
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Idyolek
Ito ay ang pagpapahayag ng bawat
indibidwal ng kanya-kanyang istilo o
style at nag sisilbing tatak sa kanilang
pagkatao
 Halimbawa ng Idyolek :

• “Hindi kita tatantanan!” -Mike Enriquez

• "Excuse me po" ni Mike Enriquez
• "Magandang gabi, bayan" ni Kabayan Noli de Castro
• "Alam niyo ba na..." ni Kim Atienza
• “May tama ka!” -Kris Aquino
• “Walang himala!” -Nora Aunor
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Sosyolek
Ito ang barayti ng wikang nakabatay sa
katayuan o antas panlipunan o
dimensiyong sosyal ng mga taong
gumagamit ng wika.
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Sosyolek
Ayon kay Rubrico (2009), ang sosyolek ay isang
mahusay na palatandaan ng istrapikasyon ng isang
lipunan, na siyang nagsasaad sa pagkakaiba ng
paggamit ng wika ng mga tao na nakapaloob dito
batay sa kanilang katayuan sa lipunan at sa mga grupo
na kanilang kinabibilangan.
 MGA SOSYOL EK NA WIKA

Wika ng Beki o Gay Lingo

Ito ay isang halimbawa ng grupong nais mapanatili
ang kanilang pagkakakilanlan kaya naman binago nila
ang tunog o kahulugan ng salita.

Halimbawa:
• “Ang chaka naman ng fez ng jowabels mo.” (Ang pangit naman
ng mukha ng kasintahan mo)
 MGA SOSYOL EK NA WIKA

Coñoc (Coñoctic o Conyospeak)

ito ay isang baryant ng Taglish na may ilang salitang ingles

na inihahalo sa Filipino kaya't masasabing code switching
na nangyayari. Karaniwang naririnig sa mga kabataang
may kaya at nakapag-aral sa eksklusibong paaralan.

Halimbawa:
Kaibigan 1 : Let's make kain na.
Kaibigan 2 : Wait lang. I'm calling Ana.
Halimbawa ng Conyospeak
 MGA SOSYOL EK NA WIKA

Jologs o "JEJEMON'
ito ay nagmula sa salitang jeje na ibig sabihin ay hehe at ng salitang
hapon na pokemon. Ito ay nakabatay sa wikang Ingles at Filipino
subalit isinusulat nang may pinaghaha- halong numero, simbolo, at
malaki at maliit na titik kayat mahirap intindihin lalo na kung hindi ka
pamilyar sa jejetyping.

Halimbawa: "D2 na me" - "Nandito na Ako"

"MuZtaH" - "Kamusta?"
"Aqoh i2oh" - "Ako ito"
 MGA SOSYOL EK NA WIKA

Jargon

ito ang mga natatanging bokabularyo ng partikular na pangkat na

nagsisilbing kanilang pagkakakilanlan

Halimbawa:
Exhibit, Appeal, Compliant (ABOGADO)
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Ekolek

Ang Barayting ekolek ay tumutukoy sa mga salita

at wikang ginagamit sa loob ng tahanan at
kadalasang tumatatak sa mga bata. Ito rin ay ang
ginagamit sa pakikipag-usap araw-araw.
 Halimbawa ng Ekolek:

• Mom, dad/ Nanay, tatay/ Mommy, daddy/ Ma, pa

• pamingganan/ platuhan/ lagayan ng kubyertos
• CR/ banyo/ kubeta/ palikuran
• itaas/ second floor
• mamam/ tubig
• am-am/ kain
• baby/ bunso
• lola/ granny/ mamu/ la/ inang
• lolo/ granpa/ Papu/ lo/ itang
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Etnolek

Ito ang Barayti ng wika mula sa mga

etnolongguwistikong grupo. Ang salitang etnolek ay
nagmula sa salitang etniko at dayalek. Taglay nito ang
mga salitang nagiging bahagi na ng pagkakakilanlan ng
isang pangkat-etniko
 Halimbawa ng Etnolek:

Palangga
• Iniirog sa Cebuano
Adlaw
• salitang Visaya na tumutukoy sa araw, panibagong
umaga
Dugyot
• Marumi
Magayon
• Maganda, Kaakit-akit
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Pidgin

Ang Pidgin ay isang bagong wika na nabubuo mula sa

dalawang taong may magkaibang unang wika na
nagtatangkang mag-usap ngunit hindi magkaintindihan,
na siyang nagbubunga ng tinatawag na makeshift
language.
 Halimbawa ng Pidgin

Taglish:

• Grabe naman so init naman here. (Grabe naman,

napakainit naman rito.)

• There is baha outside because of the ulan! (May baha sa

labas dahil sa ulan!)
 Halimbawa ng Pidgin

Barok na Filipino:

• Ako bigay sa iyo discount pag bili ka dami. (Ako’y

magbibigay sa iyo ng discount kapag bumili ka nang
marami.)

• Gusto ko punta Baguio init dito Manila. (Gusto kong

pumunta sa Baguio dahil ang init dito sa Manila.)
 MGA URI AT HALIMBAWA NG
B AR AYTI NG WIKA

Creole

Ang Creole ay isang wikang nagsimula sa pagiging

Pigin ngunit paglaon ay nalinang at lumaganap sa isang
lugar hanggang ito na ang maging unang wika.
 Halimbawa ng Creole:
Chavacano – Ito ay isa sa mga wikang sinasalita sa Pilipinas, lalo na ang mga taga-
Zamboanga at ilang bahagi ng Cavite, Davao, Maynila, at Basilan. Ito ay halong
Kastila at wikang Bisaya. Ang salitang Chavacano ay nangangahulugan mismo ng
“mababang panlasa” o “bulgar” sa wikang Spanish.

Mga salitang Chavacano sa Pilipinas:

• Donde tu hay anda? na ang ibig sabihin ay “anong ginagawa mo?”
• Di Sali na ang ibig sabihin ay “aalis”
• Senisa na ang ibig sabihin ay “abo”
 Register
May mga uri naman ng wikang ginagamit lamang sa isang
partikular o espisyalisadong domain. Ang Barayting ito ay
tinatawag na register. May tiyak na pakahulugan ang mga
salitang ginagamit dito na tanging ang mga taong kabilang
sa isang partikular na pangkat lamang ang nakaiintindi o
nakauunawa.
 TAT LONG DIMENSYON NG
R EGISTER

Field
• Nauukol ito sa layunin at paksa ayon sa larangang sangkot ng
komunikasyon. Ang mga salita ay batay sa larangan na tinatalakay o
pinag-uusapan.

• Nauukol ito sa layunin at paksa ayon salarangang sangkot ng

komunikasyon.
 TAT LONG DIMENSYON NG
R EGISTER

Tenor
• Ayon ito sa mga relasyon ng mga kalahok
• Nangangahulugang para kanino ito
• Minsan, sa halip na tawaging tenor, ginagamit ang style, pero
iniiwasan ang paggamit ng ganito dahil sa pangkalahatan,
ginagamit ang style sa pagtukoy sa rehistro
 TAT LONG DIMENSYON NG
R EGISTER

Mode
• Tungkol ito sa paraan kung papaano isinasagawa ang komunikasyon,

pasalita o pasulat
• Ang ibig sabihin, tungkol ito sa paano