Βασικές Αρχές Οικονομικής

Επιστήμης

Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Αγαθά
• Αγαθά ονομάζουμε τα μέσα με τα οποία ικανοποιούμε τις
ανάγκες μας.
• Ορισμένα από αυτά είναι ελεύθερα στη φύση, όπως το φως ή
η θερμότητα του ήλιου.
• Τα περισσότερα, όμως, είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης
προσπάθειας.
• Αυτά ονομάζονται οικονομικά αγαθά ή προϊόντα (επειδή
παράγονται με κάποια διαδικασία) ή εμπορεύματα (επειδή
γίνονται αντικείμενο αγοραπωλησίας.
• Κύριο χαρακτηριστικό των οικονομικών αγαθών είναι ότι
βρίσκονται σε σχετική έλλειψη, σε σχέση με τις ανάγκες που
ικανοποιούν. Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Το κύριο οικονομικό πρόβλημα
• Για το λόγο αυτό είναι αυτά που ενδιαφέρουν την οικονομική
επιστήμη.
• Στο εξής, όταν μιλάμε για αγαθά, θα εννοούμε τα οικονομικά
αγαθά.
• Το κύριο οικονομικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας προέρχεται
από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ τους πλήθους των αναγκών
που οι άνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιήσουν και των
περιορισμένων αγαθών που υπάρχουν για ικανοποίηση αυτών
των αναγκών.
• Κάθε κοινωνία, δηλαδή, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη σχετική
έλλειψη ή αλλιώς τη στενότητα των αγαθών, που οφείλεται στο
γεγονός ότι επιδιώκουμε να ικανοποιήσουμε τις απεριόριστες
ανάγκες με τα περιορισμένα οικονομικά
Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς αγαθά.
«Κόστος»
• Εφόσον τα οικονομικά αγαθά παράγονται με τη
βοήθεια των συντελεστών παραγωγής, η
στενότητα αγαθών είναι ουσιαστικά στενότητα
παραγωγικών συντελεστών.
• Στην καθημερινή μας ζωή η λέξη «κόστος»
συνδέεται με το χρήμα.
• Υπάρχει, όμως και μία άλλη έννοια του κόστους,
περισσότερο ουσιαστική, που έχει να κάνει με το
βασικό οικονομικό πρόβλημα.
Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Παραγωγικοί συντελεστές
• Επειδή οι παραγωγικοί συντελεστές είναι
περιορισμένοι για κάθε οικονομία, οι ποσότητες
των αγαθών που μπορούν να παραχθούν είναι
περιορισμένες.
• Εάν, λοιπόν, μία οικονομία θέλει να αυξήσει την
ποσότητα του ενός αγαθού, θα πρέπει να
χρησιμοποιήσει περισσότερους συντελεστές
στην παραγωγή του και συνεπώς θα μειωθεί η
ποσότητα κάποιου ή κάποιων άλλων αγαθών.
Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Κόστος ευκαιρίας ή εναλλακτικό κόστος
• Συνεπώς, η παραγωγή ενός αγαθού σημαίνει και
θυσία των άλλων αγαθών που θα μπορούσαν να
παραχθούν με τους ίδιους παραγωγικούς
συντελεστές.
• Αυτό είναι το πραγματικό κόστος και ονομάζεται
κόστος ευκαιρίας ή εναλλακτικό κόστος.
• Στις αρχικές κοινωνίες, κάθε άτομο παρήγαγε
όλα εκείνα τα αγαθά που χρειαζόταν για να
ικανοποιήσει τις ανάγκες του.
Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Καταμερισμός των έργων ή της εργασίας

• Αντίθετα, στη σύγχρονη εποχή, κάθε άτομο

απασχολείται στην παραγωγή ενός μόνο αγαθού
(ή κι ενός μέρους του αγαθού), ενώ ταυτόχρονα
καταναλώνει πλήθος άλλων στην παραγωγή των
οποίων δεν συμμετέχει.
• Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται καταμερισμός
των έργων ή της εργασίας.
• Χωρίς καταμερισμό, ο τεράστιος πλούτος των
σημερινών οικονομιών δε θα ήταν δυνατό να
δημιουργηθεί. Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Καταμερισμός των έργων ή της εργασίας

• Στο φαινόμενο αυτό οφείλεται το πλήθος των αγαθών που

απολαμβάνουμε στη σημερινή εποχή.
• Κι αυτό, διότι έχει τρία βασικά πλεονεκτήματα:
• (α) Κάθε άτομο μπορεί να απασχοληθεί εκεί όπου μπορεί να
αποδώσει καλύτερα, αντί να ασχολείται με εργασίες στις οποίες δεν
είναι αποδοτικός.
• (β) Η συνεχής ενασχόληση με μία μόνο εργασία αυξάνει τις
δεξιότητες και την ικανότητα του ατόμου γι’ αυτή και το κάνει
ακόμα πιο αποδοτικό.
• (γ) Λόγω της μεγάλης εξειδίκευσης, δημιουργήθηκαν πολλές
εφευρέσεις για βελτίωση του τρόπου παραγωγής, με αποτέλεσμα
την αύξηση της παραγωγής.
Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Καταμερισμός των έργων ή της εργασίας

• Το σημαντικό, όμως, μειονέκτημα του

καταμερισμού των έργων είναι η ρουτίνα από τη
συνεχή επανάληψη των ίδιων κινήσεων, που
καθιστούν την απασχόληση ανιαρή.
• Ο καταμερισμός των έργων συνεπάγεται ότι
κάθε άτομο αποκτά όλα σχεδόν τα αγαθά που
χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του μέσα
από την ανταλλαγή.

Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Καταμερισμός των έργων ή της εργασίας

• Οι ανταλλαγές, όμως, ενός αγαθού με ένα άλλο

είχαν ένα πολύ βασικό μειονέκτημα, το γεγονός
ότι έπρεπε να συμπίπτουν οι επιθυμίες των
συναλλασσομένων για το είδος και την
ποσότητα του αγαθού που θα αντάλλαζαν.
• Για το λόγο αυτό, οι κοινωνίες χρησιμοποίησαν
διάφορα μέσα ανταλλαγών.

Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Χρήμα

• Χρήμα θεωρείται κάθε αντικείμενο που είναι

γενικά αποδεκτό ως μέσο συναλλαγών.
• Με το χρήμα, η ενιαία πράξη της ανταλλαγής
δύο αγαθών χωρίζεται σε δύο πράξεις, μία
πώληση και μία αγορά, η κάθε μία εκ των
οποίων συνοδεύεται από μία μεταβίβαση
χρήματος.

Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

Δρ Οδυσσέας Κοψιδάς