PAGHIHIWALAY (RECESSION)

• SA PANAHON NG PAMAMAHALA NG ESPANYA SA PILIPINAS, MAKAILANG BESES NA NAKIPAGDIGMA SILA

SA SULTANATO NG SULU, AT MAGUINDANAO KABILANG NARIN ANG IBANG KADATUAN SA LANAO.

• NAGTAGUMPAY MAN SA PAKIKIDIGMA, NANATILING BIGO ANG MGA ITO NA, ISAMA ANG PAMAYANANG
ITO SA LIPUNAN NG BAWAT PILIPINO DAHIL SA PAGKAKAIBA NG RELIHIYON AT KULTURA.

• GINUSTO NILA NA MAPAWALAY SILA PAGDATING SA PAMAHALAAN AT BANSA.

• NGUNIT SILA AY NABIGO AT NAGPASYA NALAMANG NA MAKILALA BILANG MGA “PILIPINONG MUSLIM.”
 A B U O N O O N G
I S A S O N N A N
ILANG O RG A N N G M A R C O S
N I P A N G U L O
A M AM A H A L A L A Y A N G
P Y O N G IH I W A
N A N AG L A LA A S .
O S A P I LIP I N
M I N D A N A
•MIM- MINDANAO INDEPENDENCE
MOVEMENT.
•BMLO- BANG SAMORO LIBERATION
ORGANIZATION.
 MNLF
• - MORO NATIONAL LIBERATION FRONT.
• 1972
• LAYUNIN:
- KASARINLAN PARA SA 13 ETNOLINGGUWISTIKONG PANGKAT NG MGA MUSLIM.
- KALABANIN ANG ANG TRADISYONAL NA POLITIKO AT ARISTROKRATANG MUSLIM NA
NAKIKIPAGTULUNGAN SA REPUBLIKA NG PILIPINAS.

• PINANGUNAHAN NI NUR MISAURI.

• BANGSA MORO (BANSA)
• MORO (MAMAMAYAN)
• ITINATAG NI MISAURI ANG MNLF DAHIL;
- MALAWAKANG PANG- AAGAW NG DOMINYONG NUNO
- PATULOY NA PAGKASIRA NG KALIKASAN
- PINANINIWALAANG NANGYARING JABIDAH MASSACRE
• KALAUNAN, NAHIMOK ANG MNLF NA PUMASOK SA ISANG KASUNDUAN NOONG DECEMBER 23, 1976 SA TRIPOLY, LIBYA.
• ITO TINAWAG NA, “TRIPOLI ACCORD”
- NAKAPALOOB SA KASUNDUAN ANG ANG PAGGAWAD NG AWTONOMIYA PARA SA 13 NA LALAWIGAN AT 4 NA LUNGSOD.
- ANG PAGKAKAROON NG SISTEMAMG HUDISYAL BATA SA SHARIA.
• HASHIM SALAMAT.
• BLG. 1628 NI PNGULONG MARCOS NA MAGKAKAROON NG DALAWANG REHIYONG AWTONOMO SA MINDANAO AYON SA
MASAYSAYANG PAGKAHATI NITO.

• REHIYON IX
- KAPULUANG SULU, TANGWAY NG ZAMBOANGA.
• REHIYON XII
- LUPAIN NG MAGUINDANAO, AT PINANANIRIHAN NG MGA MERANAW.
• MAKALIPAS ANG ILANG BUWAN, SUMIKLAB ULIT ANG LABANAN. GINAMIT ITO NI HASHIM SALAMAT
UPANG MAAGAW ANG (MNLF) KAY MISUARI NGUNIT HINDI SYA KINILALA NG (OIC).

• ITO ANG NAGING DAHILAN KUNG BAKIT GUMAWA NG BAGONG GRUPO SI SALAMAT, NA TINAWAG NA,
MORO ISLAMIC LIBERATION FRONT O (MILF)

• SENTRO NG PUWERSA AY SA GITNANG MINDANAO.

• NOONG 1986, NAKIPAG-USAP SI PANGULONG CORAZON AQUINO KAY MISAURI PARA SA KAPAYAPAAN.
NAGING BASEHAN ANG BATAS REPUBLIKA, BLG. 6374 NA NILAGDAAN NOONG AUGUST 1, 1989 UPANG
MAITATAG ANG ARMM NA BINUBUO NG LALAWIGAN NG BASILAN, LANAO DEL SUR, MAGUINDANAO, SULU,
AT TAWI TAWI.

• TULUYANG NAGKAROON NG KASUNDUANG PANGKAPAYAPAAN, NANG LAGDAAN ANG FINAL PEACE

AGREEMENT WITH THE MNLF NOONG SEPTEMBER 2, 1996. SA PANAHON NI PANGULONG FIDEL RAMOS.

• KALAUNAN AY NAHALAL NA GOBERNADOR SI NUR MISUARI.

• HINDI TUMIGIL ANG MILF SA KAGUSTUHAN NILA SA KASARINLAN. KAYA NOONG, MARSO 2000 NAGDEKLARA NG
ALL OUT WAR SI PANGULONG JOSEPH ESTRADA. LABAN SA MILF.

• NAGTAGUMPAY ANG PAMAHALAAN SA PAGKUBKOB NG MGA KAMPO NG MILF. NGUNIT HINDI NITO NAWAKASAN
ANG MILF.

• NANATLI ANG PAG AAWAY NG AFP AT MILF SA PANAHON NI PANGULONG GLORIA ARROYO HANGGANG 2003.
• MAKALIPAS ANG HALOS LIMANG TAONG NEGASASYON, NILAGDAAN ANG MEMORANDUM OF AGREEMENT ON
ANCESTRAL DOMAIN. (MOA-AD) NOONG AGOSTO 5, 2008 SA KUALA LUMPUR MALAYSIA UPANG BUUIN ANG
BANGSAMORO JURIDICIAL ENTITY. O (BJE)

• MAY HURISDIKSYON ANG BJE SA PAGGAMIT NG LIKAS NA YAMAN, PAGTATAG NG INSTITUSYON, AT PAKIKIUGNAY
SA IBANG BANSA TUNGKOL SA PAGTUTULUNGANG PANGHANAPBUHAY.

• MARAMI ANG TUMUTOL SA KASUNDUANG ITO. KAYA HUMATOL ANG KORTE SUPREMA NA LABA SA
KONSTITUSYON ANG (MOA-AD) DAHIL WALANG NAGANAP NA KONSULTASYON SA MGA MAAPEKTUHAN NG BJE.
• SA ILALIM NG ADMINISTRASYON NI PANGULONG BENIGNO AQUINO III NAGKASUNDO ANG MILF AT ANG
PAMAHALAAN SA, “FRAMEWORK AGREEMENT ON THE BANGSAMORO” NOONG MARCH 27 ,2014.

- AYON SA KASUNDUANG ITO, PAPALITAN ANG ARMM NG NG ISANG PANIBAGONG REHIYONG AWTONOMO
NA TATAWAGING BANGSAMORO.

• NOONG MARCH 27, 2014 NILAGDAAN NAMAN ANG COMPREHENSIVE AGREEMENT ON THE BANGSAMORO
(CAB). ANG PINAKABAGONG KASUNDUAN NA KUMUKUMPIRMA SA LAHAT NG MGA KASUNDUANG
GINAWA SA PAGITAN NG PAMAHALAAN AT MILF SIMULA 1997-2014

• ISANG PANUKALANG BATAS ANG INILATAG SA KONGRESO BILANG PAGTALIMA SA CAB O BANGSAMORO
BASIC LAW O (BBL).
• MARAMI RIN ANG TUTOL DITO SA PANUKALANG BATAS KABILANG ANG ILANG PAKSYON NG MNLF. DAHIL
MAY PAUNA NANG KASUNDUANG PANGKAPAYAPAAN. BILANG PAGTUTOL, SINUGOD NILA ANGLUNGSOD
ZAMBOANGA NOONG, SEPTEMBER 2013.

• MARAMI RING POLTIKO ANG TUMUTOL SA BBL BILANG PROTESTA SA INSIDENTE SA MAMASAPANO NA
ISINISISI SA MILF.

• SA PANANAW NG IBANG POLITIKO, ANG MILF ANG NANGANGANLONG KAY MARWAN. MIYEMBRO NG
TERORISTANG, JEMAAH ISLAMIYAH NA NANGUGULO SA TIMO SILANGANG ASYA.
• MULING PINASIMULAN NI PANGULONG RORIGO DUTERTE ANG PAG UUSAP SA KAPAYAPAAN SA
PAMAMAGITAN NG PAGDADALA NG KINATAWAN NOONG OCTOBER 2016 SA MALAYSIA KUNG SAAN
GINANAP ANG PAG UUSAP PARA SA IMPLEMENTASON, NG CAB NA NAUNANG NILAGDAAN NOONG 2014.
 PAMOMOLITIKA SA MILITAR. (MILITARY
POLITICIZATION.)
• NOONG SEPTEMBER 21, 1972 NILAGDAAN NG PANGULONG MARCOS ANG PROKLAMASYON BLG. 1081 NA NAGLALAGAY SA BUONG
BANSA SA ILALIM NG BATAS MILITAR.

• SA PANAHON NG BATA MILITAR HANGGANG 1986 ANG MGA OPISYAL NG AFP AY HINDI LAMANG NAGLINGKOD SA SERBISYO MILITAR,
KUNDI MAGING SA POSISYON NG SIBILYANG PAMAHALAAN.

• LALONG SUMAMA ANG TINGIN SA BATAS MILITAR NG TAONG BAYAN. DAGDAG PA ANG NAUNA NILANG PAGKAKASANGKOT SA
KATIWALIAN.

• NOONG 1982, ITINATAG ANG REFORM THE ARM FORCES MOVEMENT (RAM).

• SA PAMUMUNO NI TENYENTE KORONEL GREGORIO HONASAN NA NAGHAHANGAD NG REPORMA SA PAMUNUAN NG AFP.

• NAGTANGKA ANG RAM NA MARAHAS NA ALISIN SA TUNGKULIN SI PANGULONG MARCOS 1986 NGUNIT BIGO ITO.

• NUNG PEBRERO 1986, NAGBITIW SI JUAN PONCE ENRILE BILANG MINISTRO NG PAMBANSANG TANGGULAN. AT TUMIWALAG DIN
BILANG PANGALAWANG HEPE SI HENERAL FIDEL RAMOS NA IMUUGNAY SA PAGPAPABAGSAK SA PAMAHALAAN.

• ITO ANG NGPAIGTING NG MGA PANGYAYARI NA KIKILALANIN BILANG 1986 EDSA PEOPLE POWER REVOLUTION NA MAPAYAPANG
PAGKILOS UPANG MAPATALSIK SI PANGULONG MARCOS.
• ISANG BAGONG SIMULA PARA SA MILITAR ANG PAGKALATAG NG IKALIMANG REPUBLIKA AT ANG
PAMAMAYANI NG SALIGANG BATAS 1987 NAGING PARAAN ITO UPANG MAISAAYOS AT MAITAMA ANG
PANINGIN NG TAONG BAYAN SAKANILA.
SALIGANG BATAS NG 1935
• ARTICLE 2
• DECLARATION OF THE PRINCIPLES
• SECTION 1 – THE PHILIPPINES IS A
REPUBLICAN STATE. SOVEREIGNTY RESIDES
IN ALL OF THE PEOPLE AND ALL GOV.
AUTHORITY EMANATES FROM THEM.
• ARTICLE 13
• GENERAL PROVISIONS
• SECTION 2- ALL PUBLIC OFFICERS AND
MEMBERS OF THE ARMED FORCES SHALL
TAKE AN OATH TO SUPPORT AND DEFEND THE
CONSTITUTION.
SALIGANG BATAS NG 1973
• ARTICLE 2
• DECLARATION OF THE PRINCIPLES AND
STATE POLICIES.
• SECTION 8- CIVILIAN AUTHORITY IS AT ALL
TIMES SUPREME OVER THE MILITARY
• ARTICLE 13
• GENERAL PROVISIONS
• SECTION 4- ALL PUBLIC OFFICERS AND
EMPLOYEES AND MEMBERS OF THE ARMED
FORCES SHALL TAKE AN OATH TO SUPPORT
AND DEFEND THE CONSTITUTION.
SALIGANG BATAS NG 1973
ARTICLE 2
DECLARATION OF THE PRINCIPLES AND STATE
POLICIES.
SECTION 3- CIVILIAN AUTHORITY IS AT ALL
TIMES, SUPREME OVER THE MILITARY. THE
ARMED FORCES OF THE PHILIPPINES IS THE
PROTECTOR OF THE PEOPLE AND STATE. ITS GOAL
IS TO SECURE THE SOVEREIGNTY OF THE STATE
AND THE INTEGRITY OF NATIONAL TERRITORY.
 KUDETA

• • KILALA RIN BILANG PAGPAPATALSIK

• • ANG BIGLAANG HINDI NAAAYON SA BATAS NA PAGPAPATALSIK NG KASALUKUYANG GOBYERNO NG
ISANG BANSA NA KARANIWAN AY ISINASAGAWA NG MALIIT NA GRUPO NA KARANIWAN AY MILITAR
UPANG PALITAN ANG PINATALSIK NA GOBYERNO NG ISA PANG KATAWAN O LUPON NA "SIBIL" O MILITAR.

• • ILANG BESES NAISAGAWA LABAN SA PAMAHALAANG AQUINO SA PAGAAKALANG ITO AY PARAAN UPANG
MAAYOS ANG KALAGAYAN NG BANSA.
 "INSIDENTE SA MANILA HOTEL"
• UNANG PANGHIHIMASOK NG MILITAR SA KALAGAYANG POLITIKAL SA PILIPINAS MATAPOS ANG EDSA
PEOPLE POWER REVOLUTION.

• • NOONG IKA-6 NG HULYO, 1986, TINANGKA NG ILANG OPISYAL AT KASUNDALUHAN NA LOYALISTA NI

PANGULONG MARCOS NA IBALIK ANG DATING SISTEMA NG PAMAHALAAN SA PAMAMAGITAN NG
PAGSUMPA KAY ARTURO TOLENTINO, PINANINIWALAANG NANALONG IKALAWANG PANGULO, BILANG
LEGAL NA PANGULO NG BANSA. NAGANAP ITO SA MANILA HOTEL, NABIGO ANG MGA LOYALISTA NA
PALAKASIN ANG SUPORTA MULA SA TAONG-BAYAN DAHIL SA MABILISANG KILOS NG AFP. KALAUNAN AY
SUMUKO ANG MGA LOYALISTA NANG MALAMANG WALA ITONG PATUTUNGUHAN.
 "GOD SAVE THE QUEEN"
• PINASIMULAN NOONG BUWAN NG NOBYEMBRE 1986 SA PANGUNGUNA NG RAM HONASAN FACTION
(RAMHF) KABILANG DIN SI MINISTRO ENRILE. ANG UNANG PAGTATANGKA NG MGA REBELDENG SUNDALO
AY NOONG MAGTUNGO SA HAPON DI PANGULONG AQUINO PARA SA ISANG STATE VISIT. HINDI NATULOY
ANG BALAK SA PANGUNGUMBINSI NI HENERAL RAMOS. MAKA ILANG LINGGO AY NAGKAROON NG USAP
USPAANG ITULOY ANG PLANO NA MULING BUKSAN ANG BATASANG PAMBANSA, PAGBITAWIN SI
PANGULONG AQUINO, AT MAGKAROON NG BAGONG HALALAN. NAPAWALANG SAYSAY MULI ANG BALAK NA
REBOLUSYON SA PAMAMAGITAN NG PALIHIM NA PAGKILOS NG MGA TAPAT NA OPISYAL AT
KASUNDALUHAN SA PAMUMUNO NI HENERAL RAMOS
 "INSIDENTE SA GMA-7"

• ENERO 1987 NANG KUMALAT ANG BALITANG MAY NABUBUONG PANIBAGONG PAGTATANGKA SA
PAMAHALAAN NA PINASIMULAN NG MGA SUNDALONG LOYALISTA NI PANGULONG MARCOS, TAPAT KAY
MINISTRO ENRILE, HINDI NAGUGUSTUHAN ANG PAMAMALAKAD NG ADMINISTRASYON, AT MGA
NEGOSYANTENG LABAN SA PAMAHALAANG AQUINO. MAKALIPAAS ANG ILANG ARAW AY SINALAKAY NG
MGA REBELDENDENG KOMANDO NOONG 26 ENERO ANG VILLAMOR AIR BASE, SANGLEY AIR BASE AT FORT
BONIFACIO. MAKALIPAS ANG ILANG ORAS AY NAPASUKO DIN SILA.
 "INSIDENTE SA GMA-7"

• NABIGO MAN SA UNA AY HIGIT NA PREPARADO NA ANG MGA REBELDE NA HUMUKHOB SA ESTASYON NG
GMA-7 SA LUNGSOD NG QUEZON. PINAKIUSAPAN NI KORONEL HONASA SI HENERAL RAMOS NA HUWAG
ITULOY ANG PAGSALAKAY NG AFP SA ESTASYON AT MAKIPAG NEGOSASYON NALAMANG. IKAW-30 NG
ENERO, 1987, KINASUHAN ANG MGA OPISYAL NA SANGKOT SA REBELYON.
 "INSIDENTE NG BLACK SATURDAY"
• NOONG IKA-18 NG ABRIL, 1987, SINALAKAY NG MGA REBELDENG SUNDALO ANG FORT BONIFACIO. PINALAYA
NILA ANG MGA NAKULONG NA REBELDENG KASMAA SA PAGLUSOB SA GMA-7 AT NAGTUNGO SA PHILIPPINE
ARMY UPANG DOON MAGKUTA. MABILIS NA KUMILOS ANG AFP AT NAPALIBUTAN ANG KANILA GUSALI KAYA'T
SUMUKO NA RIN ANG MGA REBELDE. NILITIS ANG MGA REBELDENG SUNDALO SA ISANG HUKUMANG MILITAR, AT
KALAUNAN AY PINAWALANG SALA MALIBAN SA PINUNO NILA NA NAHATULAN NG 12 TAONG PAGKABILANGGO.
"TANGKANG PAGKUHA SA MANILA INTERNATIONAL AIRPORT“

• • ISANG PAGTATANGKA NA HINDI NATULOY NGUNIT NATATANGI DAHIL BAHAGI NG PLANO ANG IBALIK SI
PANGULOG MARCOS SA BANSA, NA LUMIKAS SA HAWAII SA KASAGSAGAN NG EDSA PEOPLE POWER
REVOLUTION.
 "INSIDENTE NG BLACK SATURDAY"

• BUWAN NG HULYO 1987 NANG LUMABAS SA BALITA ANG NAKAREKORD NA USAPAN NINA MARCOS AT
DALAWANG AMERIKANO NA NAIS NIYANG BUMILI NG MGA ARMAS SA KANIYANG MULING PAGBABALIK
SA BANSA. INIHANDA NG PAMAHALAANG AQUINO ANG AFP SA ANUMANG MANGYAYARI. LUMIPAS ANG
ISANG LINGGO AY NALANTAD ANG PLANONG PAGSUGOD SA MANILA INTERNATIONAL AIRPORT AT
VILLAMOR AIR BASE. NASAWATA ANG KANILANG BALAK AT NASAKDAL ANG PINUNO.
 "KUDETA NG AGOSTO 1987"
• Ika-anim ay ang pinakaseryoso sa lahat ng pagtatangka, ang August 28, 1987, sa pamumuno ni
Koronel Honasan, kung saan sinalakay ang Camp Aguinaldo, Malacañang, PTV-4 sa Bohol Ave na
ngayon ay ABS-CBN, Camelot Hotel, Broadcast City, Villamor Airbase, Camp Olivas, Pampanga,
RECOM 7 Headquarters, Cebu at Legaspi City Airport. Nagbunsod ito sa pagkasunog ng GHQ ng
Armed Forces sa Aguinaldo ngunit bigo nilang masakop ang Malacañang. Muling ipinahayag ng
mga rebelde ang kanilang hinaing at ipinagdiinan nila ang tungkulin at responsibilidad ng mga
rebeldeng sundalo na ipaglaban ang katarungan, pagkakapantay-pantay at kalayaan na
nabigong gawin ng mga nakatataas na opisyal. Maraming pagkakataon na di naglaban ang
hukbo ng pamahalaan ang mga rebeldeng sundalo dahil nais ng ibang opisyal na maging
Neutro. Higit na desidido ang pamahalaan kung kaya magkasanib pwersang lumaban ang AFP at
Philippine Constabulary upang maitaboy ang mga rebelde samga kuya. Sa katapusna ng kudeta
at 53 ang nasawi at 200 ang sugatan,uambot sa milyon-milyong piso ang halaga ng
napinsalang ari-arian.
 “KUDETA NG DISYEMBRE 1989"
• A UNANG SAMPUNG ARAW NG DISYEMBRE 1989, NAGANAP ANG PINAKAMALAWAK AT ORGANISADONG KUDETA NG
RAMHFN MGA LOYALISTANG SUNDALO, AT IBA PA NOLANG KAALYADO. SINALAKAY NILA AT NAKUHA ANG FORT
BONIFACIO, VILLAMOR AIR BASE, DOMESTIC AIRPORT, INTERNATIONAL AIRPORT, KAMPO AGUINALDO, ABS-CBN,
PVT-4, BASE MILITAR SA SANGLEY POINT SA CAVITE, MACTAN AIR BASE, AT ANG NORTH AND SOUTH HARBOR.
GINAMIT NG MGA REBELDO ANG NAKUHA NILANG T-28 TROJAN PLANEUPANG BOMBAHIN ANG MALACAÑANG AT ANG
MGA PUNONG HIMPILAN NG KAMPO CRAME AT KAMPO AGUINALDO. GUMANTI ANG PMAHALAAN GAMIT ANG MGA F-5
JET UPANG SIRAIN ANG MGA T-28 PLANE AT MGA SIKORSKY HELICOPTER UPANG BOMBAHIN ANG MGA POSISYON NG
REBELDE. IKA-4 NG DISYEMBRE AU NAGPADALA NG MENSAHE ANG MGA REBELDE NA NAIS NILANG
MAKIPAGNEGOSYOHAN. KINABUKASAN AY IPINAJAYAG ANG USNAG TIGIL-PUTUKAN. PAGSAPIT NG 7 DISYEMBRE,
IPINAHAYAG NI HENERAL ARTURO ENRILE ANG PAGSUKO NG MGA REBELDE, UMABOT HANGGANG 9 DISYEMBRE BAGO
TULUYANG MAPASUJO ANG MGA REBELDE SA MACTAN AIR BASE
 “KUDETA NG DISYEMBRE 1989"
• MALAKI ANG EPEKTO NG KUDETANG ITO. UMABOT NG 1 BILYONG PISO ANG HALAGA NG PINSALA, 76 ANG
NASAWI, AT 500 NA SUGATAN. HIGIT SA LAHAT AY NASIRA ANG IMAHEN NG BANSA AT NAWALA ANG
TIWALA NG MGA DAYUHAN.

• NOONG ENERO 1990, BUMUO ANG PANGULOG AQUINO NG ISNAG KOMISYON NA PINANGUNAHAN NI
HILARIO DAVIDE, JR.UPANG IMBESTIGAHAN ANG PANGYAYARI KAUGNAY NG KUDETA. AYON S AULAT,
TINUKOY NA HANGAD NG KASUNDALUHAN ANG PAGBABAGO NG IPINAPAHAYAG SA TUWING
MAGKAKAROON NG KUDETA, NAGING MALABO ANG KANILANG PAGKAKAUNAWA SA PAGKAKAIBA NG
POLITICALIZED AT POLITICIZED. NAGKAROON ANG MGA SUNDALO NG MESSIANIC COMPLEX.
 AMNESTIYA

• NILAGDAAN NI PANGULONG RAMOS NOONG IKA-17 NG MAYO, 1996 ANG

PROKLAMASYON BLG. 723 NA NAGGAGAWAD NG AMNESTIYA SA MGA
REBELDENGSUNDALO NA NAGSAGAWA NG KUDETA LABAN SA PAMAHALAANG AQUINO.
• MULING PAGKAKASANGKOT SA POLITIKA
• EDSA REVOLUTION II O EDSA DOS

• OAKWOOD MUTINY

• NAGDEKLARA NG STATE OF NATIONAL EMERGENCY

• NAGKAROON NG STANDOFF
•MGA HAKBANG UPANG MARESOLBA ANG MGA PANGYAYARING
ITO SA KASUNDALUHAN NG PILIPINAS:

• 1. REPORMA AT PROPESYONALISASYON NG AFP

• 2. PAGGALANG SA KARAPATANG PANTAO AT KAPANGYARIHAN NG BATAS.