TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

Khoa KHXH&NV
Bộ môn Lý luận chính trị

LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Dành cho bậc Đại học – không chuyên Lý luận Chính trị

Mã môn học: 306105

GV: TS. Phạm Thị Thanh Huyền

Email: phamthithanhhuyen@tdtu.edu.vn
SĐT: 0976391081
10/10/2022 306105_Chương 2 1
 Chương 2
ĐẢNG LÃNH ĐẠO HAI CUỘC KHÁNG CHIẾN,
HOÀN THÀNH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC,
THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC
(1945-1975)

10/10/2022 306105_Chương 2 2
 NỘI DUNG CHƯƠNG II
I
I I
Đảng lãnh đạo xây dựng, Lãnh đạo xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở miền Bắc và
bảo vệ chính quyền cách
kháng chiến chống đế quốc
mạng và kháng chiến Mỹ xâm lược, giải phóng
chống thực dân Pháp miền Nam, thống nhất đất
xâm lược (1945-1954) nước (1954-1975)

10/10/2022 306105_Chương 2 3
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách
mạng và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược
(1945-1954)

1. Xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ (1945-
1946)
a. Tình hình Việt Nam sau cách mạng Tháng Tám

10/10/2022 306105_Chương 2 4
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

* Thuận lợi: Quốc tế

Hệ thống các nước XHCN Phong trào đấu tranh Phong trào dân sinh,
đang hình thành GPDT phát triển dân chủ dâng cao

Liên Xô đánh bại

phát xít Đức tại Beclin Phong trào GPDT ở Ấn Độ Bãi công của cn ở Chilê
Đây là 3 dòng thác cách mạng tấn công vào CNĐQ
– có lợi cho tình hình cách mạng Việt Nam
10/10/2022 5
306105_Chương 2
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

Trong nước
Sự lãnh đạo của Đảng, Chính quyền được thành Nhân dân ủng hộ cách
và Chủ tịch Hồ Chí Minh lập mạng

Chính phủ lâm thời

Nhân dân chào mừng tiếp
Cờ Đảng quản thủ đô
10/10/2022 306105_Chương 2 6
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
Trong
* Khó khăn nước

Hậu Nam Bộ
quả Trình kháng chiến
CĐ cũ, độ khi chưa có
Nạn đói, quản lý điều
nạn dốt non yếu kiện

Nạn đói 1945

10/10/2022 306105_Chương 2 7
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
* Khó khăn Quốc
tế

Quân
Chưa Bị đội
nước nào
công nhận
bao đế quốc
Việt Nam vây 4 kéo
vào chiếm
độc lập phía đóng
Các nước Anh, Mỹ, Nga tại hội nghị
10/10/2022 306105_Chương 2
Posdam (7-8/1945) 8
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
1.Xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ (1945-1946)
b. Xây dựng chế độ mới và chính quyền cách mạng
1 - Phát động một chiến dịch tăng gia sản xuất;
2 - Mở một chiến dịch để chống nạn mù chữ;
3 - Tổ chức sớm cuộc tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu;
4 - Mở một chiến dịch giáo dục lại tinh thần nhân dân (thực hiện: cần, kiệm,
liêm, chính);
5 - Bỏ ngay ba thứ thuế bóc lột vô nhân đạo (thuế thân, thuế chợ, thuế đò) và
tuyệt đối cấm hút thuốc phiện;
6 - Tín ngưỡng tự do và lương giáo đoàn kết.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, 3-9-1945.
10/10/2022 306105_Chương 2 9
I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

Chỉ đạo
chiến lược

Kẻ thù Chỉ thị KCKQ

Nhiệm vụ
(25/11/45)
chính trước mắt

Biện pháp
10/10/2022 306105_Chương 2
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
1.Xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ (1945-1946)
c. Tổ chức cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược ở Nam
Bộ, đấu tranh bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ.
Ngày 23-9-1945, quân đội Pháp đã nổ súng đánh
chiếm Sài Gòn-Chợ Lớn (Nam Bộ). Cuộc kháng
chiến chống xâm lược của nhân dân
Nam Bộ bắt đầu.

Ngày 26-9-1945, những chi bộ ưu tú nhất của

quân đội Nam tiến chi viện cho
10/10/2022 306105_Chương 2
Nam Bộ
11
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

Đối với Tưởng:

HOA-VIỆT THÂN
THIỆN

10/10/2022 306105_Chương 2 12
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

Hòa hoãn nhân nhượng với Tưởng

(9/1945-trước 6/3/1946)

Mục đích: Tránh đương đầu cùng lúc với nhiều kẻ thù, tập trung lực lượng chống
Pháp ở Nam Bộ.

Biện Pháp: Đảng tuyên bố tự giải tán (11/11/1945), Nhượng cho Tưởng 5 ghế bộ
trưởng, 70/333 ghế trong QH, chấp nhận cung cấp 1 phần lương thực và lưu hành
tiền Quốc tệ và Quan Kim.

Ý Nghĩa: Giữ vững được chính quyền cách mạng, hạn chế được sự chống phá của
quân Tưởng, tập trung lực lượng kháng chiến ở Nam Bộ.

10/10/2022 306105_Chương 2 13
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
Đối với quân Pháp

ĐỘC LẬP VỀ CHÍNH TRỊ, NHÂN

NHƯỢNG VỀ KINH TẾ

Đại diện các nước ký Hiệp định

sơ bộ 6/3/1946
10/10/2022 306105_Chương 2 14
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

2. Đường lối kháng chiến toàn quốc và quá trình tổ chức thực hiện
từ năm 1946 đến năm 1950

Quang cảnh Hiệp định Sơ bộ (6-3-1946) Bác Hồ tại Pháp ký Tạm ước (14-9-1946)

10/10/2022 306105_Chương 2 15
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
3. Đẩy mạnh cuộc kháng chiến đến thắng lợi (1951- 1954)

ĐH ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ II

CỦA ĐẢNG (2/1951)

10/10/2022 306105_Chương 2 16
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

• Dân chủ nhân dân

• Một phần thuộc địa
Tính chất
XH • Nửa phong kiến

• Mâu thuẫn giữa tính chất dân chủ nhân dân và

Mâu thuẫn tính chất thuộc địa.

• Có hai đối tượng là CNĐQ xâm lược (cụ thể là thực dân Pháp
xâm lược và can thiệp Mỹ) và bọn phong kiến (cụ thể là bọn
Đối tượng phong kiến phản động)

10/10/2022 306105_Chương 2 17
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

• Đánh đuổi đế quốc xâm

• Xóa bỏ những di tích PK và nửa PK
Nhiệm vụ • Xây dựng cơ sở cho CNXH.

• Gồm công nhân, nông dân, tiểu tư sản thành thị, tiểu tư
Động lực sản trí thức và tư sản dân tộc... (toàn dân)
CM

• Giải phóng dân tộc

Đi lên • Xóa bỏ tàn tích PK
CNXH • XD cơ sở cho CNXH

10/10/2022 306105_Chương 2 18
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

• Là giai cấp công nhân thông qua đội tiên phong của mình đó là
Lạnh đạo Đảng Lao động Việt Nam.
CM

• Việt Nam đứng về phía hòa bình và dân chủ, tranh thủ sự giúp
đỡ của Liên xô và các nước XHCN.
Quan hệ QT

10/10/2022 306105_Chương 2 19
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
Đường lối, chính sách của Đảng tiếp tục được bổ sung, phát triển qua các hội nghị
Trung ương tiếp theo

10/10/2022 306105_Chương 2 20
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng và
kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)

+ Hội nghị TW lần thứ tư (1-1953) đề ra chủ trương thực hiện

triệt để giảm tô, chuẩn bị tiến tới cải cách ruộng đất.
+ Hội nghị TW lần thứ năm (11-1953):Đảng quyết định phát
động quần chúng triệt để giảm tô và tiến hành cải cách ruộng đất
trong kháng chiến “cải cách ruộng đất để đảm bảo cho kháng
chiến thắng lợi”

Nhận xét của bạn về

chủ trương cải cách
ruộng đất năm 1953?
10/10/2022 306105_Chương 2 21
 I. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng
và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954)
4. Ý nghĩa lịch sử và kinh nghiệm của Đảng về lãnh đạo kháng chiến

10/10/2022 306105_Chương 2 22
 Có tính lan tỏa rộng lớn trong khu vực và mang tầm vóc thời đại
sâu sắc, có tác dụng cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh vì hòa
bình, dân chủ và tiến bộ ở các châu lục Á, Phi, Mỹ La tinh.

Giải phóng hoàn toàn miền Bắc, miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa
xã hội

Mang đến niềm tin vào sức sống và thắng lợi tất yếu của cuộc
kháng chiến.

Ý nghĩa thắng Củng cố, phát triển chế độ dân chủ nhân dân trên tất cả các
lợi của cuộc lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội;

kháng chiến Bảo vệ và phát triển tốt nhất các thành quả của cuộc Cách
mạng tháng Tám;
10/10/2022 306105_Chương 2 23
 Năm là, coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Bốn là, xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang ba thứ quân: Bộ
đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích một cách thích
hợp, đáp ứng kịp thời yêu cầu của nhiệm vụ chính trị-quân sự của
cuộc kháng chiến.

Ba là, ngày càng hoàn thiện phương thức lãnh đạo, tổ chức điều
hành cuộc kháng chiến phù hợp với đặc thù của từng giai đoạn.

Hai là, kết hợp chặt chẽ và giải quyết đúng đắn mối quan hệ
Kinh nghiệm của giữa hai nhiệm vụ cơ bản vừa kháng chiến vừa kiến quốc,
Đảng về lãnh đạo chống đế quốc và chống phong kiến.
kháng chiến Một là, đề ra đường lối đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn lịch
sử của cuộc kháng chiến ngay từ những ngày đầu.
10/10/2022 306105_Chương 2 24
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
1. Trong giai đoạn 1954 - 1965
Thuận lợi
Quốc Trong
tế nước

Hệ PT PT Có thế Nhân dân

thống Có miền và lực
GPDT Hòa bình cả nước
XHCN Bắc mới sau
phát dân chủ lên muốn thống
lớn XHCN chống Pháp
triển cao nhất
mạnh
10/10/2022 25
306105_Chương 2
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
1. Trong giai đoạn 1954 - 1965

Khó khăn
Quốc Trong
tế nước

ĐQ
TG đi vào Đất nước Miềm Bắc nghèo Miềm Nam
Mỹ hùng Bất đồng
chiến tranh chia làm
mạnh, có giữa LX nàn lạc đế quốc Mỹ
lạnh 2 miền
âm mưu và TQ hậu xâm lược
chạy đua
bá chủ
10/10/2022 vũ trang 306105_Chương 2
TG 26
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
1. Trong giai đoạn 1954 - 1965
Đặc điểm lớn nhất
Một đảng lãnh đạo hai cuộc cách
mạng khác nhau, ở hai miền đất nước có chế độ
chính trị khác nhau là đặc điểm lớn nhất của
cách mạng Việt Nam sau tháng 7-1954.
Đặc điểm bao trùm và các thuận lợi, khó
khăn nêu trên là cơ sở để Đảng ta phân tích,
hoạch định đường lối chiến lược chung cho
cách cả nước trong giai đoạn mới.

10/10/2022 306105_Chương 2
27
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)

Con đường cơ bản của CM

miền Nam là khởi nghĩa
giành chính quyền về tay
nhân dân... kết hợp ĐT
HNTW 15 (1/1959)
chính trị và vũ trang
Thảo luận “Đường lối cách
mạng miền Nam” do Lê
Duẩn soạn thảo HN Xứ ủy Nam Bộ 12/1956
Chuyển từ đấu
tranh vũ trang
sang đấu tranh
chính trị NQ BCT 9/1954
Đế quốc Mỹ là
kẻ thù chính
của nhân dân
Đông Dương HNTW 6 (15 – 17/7/1954)
10/10/2022 306105_Chương 2 28
 => mở đường cho cách mạng miền Nam tiến lên; thể hiện rõ
bản lĩnh độc lập, tự chủ, sáng tạo của Đảng ta
306105_Chương 2 29
10/10/2022
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
MB
CM XHCN

Xây dựng một

Nhiệm vụ chung
Đảng lãnh nước Việt Nam
hòa bình, thống
đạo nhất, độc lập và
giàu mạnh.

MN
CMDTDCND
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (9/1960)
10/10/2022 306105_Chương 2 30
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)

ĐẠI HỘI III (9-1960)

Hai nhiệm vụ này có quan hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ

bổ sung cho nhau
10/10/2022 306105_Chương 2 31
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
2. Trong giai đoạn 1965 - 1975

John K.Kenedy ngay trước khi bị bắn Lyndon Johnson nhận chức
10/10/2022 306105_Chương 2 32
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
CHIẾN LƯỢC CHIẾN TRANH CỤC BỘ CỦA MỸ - Ở MIỀN BẮC

MỸ DỰNG LÊN
SỰ KIỆN
VỊNH BẮC BỘ
VÀ PHÁT ĐỘNG
CHIẾN TRANH
RA MIỀN BẮC

Tàu Mađốc (Mỹ) đánh Báo chí Sài Gòn đưa tin Mỹ tiến hành đánh miền
phá Vịnh Bắc bộ 5/8/1964 Bắc 1965

10/10/2022 Lyndon Johnson Tổng 33

thống thứ 36 của Hoa Kỳ
306105_Chương 2
 II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)
Đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Hội nghị TW
11 và 12 được đảng bổ sung, phát triển trong quá trình chỉ đạo,
lãnh đạo cuộc kháng chiến
• Hội nghị TW 13 (1967): Đảng chủ động mở mặt trận ngoại giao, kết hợp đấu tranh
chính trị, quân sự, ngoại giao góp phần đem đến thắng lợi của HĐ Pari sau này.
• Hội nghị TW14 (1968): Đảng quyết định mở cuộc tổng tiến công và nội dậy tết Mậu
Thân 1968 để kéo đế quốc Mỹ xuống thang chiến tranh.
• Hội nghị TW 21 (1973) con đường phát triển của cách mạng miền Nam sau khi ký kết
HĐ Pari vẫn là con đường tiến công cách mạng.
• Hội nghị BCT cuối năm 1974 và đầu năm 1975: Nhận định sẽ giải phóng miền Nam
trong 2 năm 1975 và 1976. Nhưng nếu thời cơ đến sớm hơn thì sẽ giải phóng miền Nam
trước mùa mưa năm 1975
10/10/2022 306105_Chương 2 34
II. Lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975)

Nguyên nhân
Bài học kinh
Ý nghĩa nghiệm

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

(1954 – 1975)

306105_Chương 2 35
10/10/2022
Câu 1: Nghệ thuật phân hóa kẻ thù Đảng
trong giai đoạn 1945- 1946?
Câu 2: Phân tích quyết tâm chiến lược đánh
Mỹ và thắng Mỹ của Đảng khi đế quốc Mỹ
đưa quân trực tiếp tham chiến ở miền Nam?
Ý nghĩa lịch sử của quyết tâm đó?

10/10/2022 306105_Chương 2 36