MGA LAYUNIN

1. Naiaantas ang mga salita ayon sa damdaming

ipinahahayag ng bawat isa (F10PT-lllc-78);
2. Nabibigyang kahulugan ang iba’t ibang
simbolismo at matatalinghagang pahayag sa tula
(F10PB-lllc-78);
3. Nasusuri ang kasiningan at bisa ng tula batay sa
nabasa (F10PN-lllc78).
 Subukin Natin

• Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Letra lamang ang

isulat sa iyong sagutang papel. 1. Ayusin ang mga salitang
may salungguhit ayon sa tindi ng kahulugan nito.
(1) Naiinis siya sa kaniyang kapitbahay kaya ang mga mata niya
ay
(2) nanlilisik tuwing makikita niya ito, siguro (3) galit na galit
siya sa kanila.
A. 231 B. 312 C. 123
Para sa mga bilang 2-3

“Ang malayang ibon nama’y nag-iisip ng ibang simo’y ng

hanging malamyos sa mga punong nagbubuntonghininga ng
matatabang uod na naghihintay sa damuhang sinisinagan ng
umaga at ang langit ay itinuturing na kaniyang sarili.” “Ngunit
ang ibong nakahawla’y nakatayo sa puntod ng mga pangarap.
Anino niya’y sumisigaw sa tili ng isang bangungot mga pakpak
niya’y pinutulan at mga paa’y tinalian kaya’t siya’y nagbuka ng
tuka upang makaawit.

Halaw mula sa tulang: Ang Ibong Nakahawla

2. Ano ang simbolo ng dalawang uri ng ibon sa tula?
A. taong malaya at walang kalayaan.
B. mayaman at mahirap.
C. kapangyarihan at kasakiman
3. Ang kahulugang ng matalinghagang pahayag na sinalungguhitan sa
saknong na nasa itaas ay____.
A. Gamit na hindi pwedeng galawin baka masira.
B. Taong nakakulong at nagahangad na makalaya.
C. Hayop na nakatali na ayaw pakainin.
4. Alin sa sumusunod ang pumupukaw sa isipan at damdamin sa tulang “Ang
Ibong Nakahawla”.
A. Mahirap na sitwasyong pinaglagyan sa kanila ng lipunan nang dahil sa
kulay ng kanilang balat.
B. Matayog ang kanilang pangarap na kailanman ay hindi makakamit.
C. Naghahangad ng kapangyarihan sa lipunan upang maabot ang pangarap.
5. Anong mensahe ang gustong iparating ng saknong na;
“Ang ibong nakahawla’y umaawit nang may
kasindak-sindak na tinig, ng tungkol sa di batid
na mga bagay ngunit minimithi ang
kapayapaan.”

A. Humihingi ng salapi upang makalaya sa bilangguan.

B. Isang kayamanan kapalit ang kalayaang gustong matamasa.
C. Humingi ng kalayaan at pagpigtas sa tanikala ng pang-aapi at
diskriminasyon.
Ang Ibong Nakahawla
ni Maya Angelou
 I
Isang ibon ang umigpaw Sa likod ng hangin At
nagpalutang pababa sa may ilog Hangagang sa
magwakas ang agos At nagtawtaw ng kaniyang mga
pakpak Sa kahel na silahis ng araw At nangahas
angkinin ang langit.
II
Ngunit ang isang ibong nanlilisik sa kaniyang makitid
na hawla ay bihirang makasilip sa mga rehas ng
kaniyang pagngingitngit mga pakpak niya’y pinutulan
at mga paa’y tinalian kaya’t siya’y nagbuka ng tuka
upang makaawit.
 III
Ang ibong nakahawla’y umaawit nang may kasindak-sindak
na tinig ng tungkol sa di-batid na mga bagay ngunit minimithi
ang kapayapaan. At ang kaniyang himig ay naririnig sa
malayong burol sapagkat ang ibong nakahawla’y umaawit ng
kalayaan.
IV
Ang malayang ibon nama’y nag-iisip ng ibang simoy ng
hanging malamyos sa mga punong nagbubuntonghininga ng
matatabang uod na naghihintay sa damuhang sinisinagan ng
umaga at ang langit ay itinuturing na kaniyang sarili.
 V
Ngunit ang isang ibong nakahawla’y nakatayo sa puntod ng mga
pangarap anino niya’y sumisigaw sa tili ng isang bangungot mga
pakpak niya’y pinutulan at mga paa’y tinalian kaya’t siya’y
nagbuka ng tuka upang makaawit.
VI
Ang ibong nakahawla’y umaawit nang may kasindak-sindak na
tinig ng tungkol sa di-batid na mga bagay ngunit minimithi ang
kapayapaan at ang kaniyang himig ay naririnig sa malayong burol
sapagkat ang ibong nakahawla’y umaawit ng kalayaan.
Salin ni Rogelio G. Mangabas
Pinangkunan: Pinagyamang Pluma 10, pahina 335-336
I. Pag-unawa sa Binasa Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong.
Letra lamang ang isulat sa iyong sagutang papel.
1. Ano ang simbolo ng kaawa-awang kalagayan ng mga ibong nasa
hawla?
A. walang Kalayaan B. hayop C. kapaligiran
2. Sino ang nagsasalita sa tula batay sa saknong bilang 2.
A. Isang manggagawa na ikinulong.
B. Isang magiting na bayani.
C. Isang taong nanghahangad ng kalayaan.
3. “Ang ibong nakahawla’y umawit nang may kasindak-sindak na
tinig.” Ano ang kahulugan ng salitang kasindak-sindak?
A. nakatutuwa B.nakatatakot C. nakahihiya
4. Alin sa sumusunod ang kaisipang ipinahahayag ng tulang “Ang ibong

nakahawla”?
A. Igalang ang karapatang nananalaytay sa dugo, anuman ang kulay

ng kanilang balat at anyo.

B. Ang pagpapamalas ng katapangan ay ang magpapalaya sa taong
nakakulong.
C. Ang pagiging sakim sa kapangyarihan ay hindi magwawagi.
5. Bakit mahalagang magkaroon ng boses at paninindigan ang mga tao
upang makalaya mula sa hawla?
A. Upang malaya silang makalilipad sa kalawakan.
B. Upang marinig at malaman ang kanilang hinaing at maipaglaban
ang kanilang karapatan bilang tao.
Ang Tula ay anyo ng panitikan na binubuo ng saknong o taludtod? Bawat saknong
naman ay binubuo ng mga taludtod o linya at ang bawat taludtod ay nahahati sa
mga pantig. Ang mga pantig ng taludtod o mga salita o paraan ng pagbuo ng
pahayag ay piling-pili, may mga tayutay o mayaman sa matatalinghagang
pananalita at simbolismo, at masining bukod sa pagiging madamdamin at
maindayog kung bigkasin kaya’t maaari itong lapatan ng himig.

Ang Tula ay isang uri ng panitikang lubos na kinalulugdan ng marami. Dahil

dito’y maraming makata ang nagsisulat nito kaya’t maituturing na napakalawak
ng larangang ito ng panitikan. Sa katunayan naging mahirap para sa maraming
makata ang makapaglahad ng mainam na pag-uuri-uri ng tula. Sa aklat na Ang
Sining ng Pagtula ni Jose Villa Panganiban ay inuri ang mga tula ayon estilo o
pamamaraan ng mga makata sa kanilang pagpapahayag ng ideya, damdamin at
imahinasyon.
Ang matatalinghagang pahayag o pananalita ay may
malalim o hindi lantad na kahulugan. Sinasalamin ng
paggamit nito ang kagandahan at pagkamalikhain ng
anomang wika.
Halimbawa: Butas ang bulsa- walang pera

Ang simbolismo naman ay naglalahad ng mga bagay, at

kaisipan sa pamamagitan ng sagisag at mga bagay na may
nakakabit na natatanging kahulugan.
Halimbawa: Tanikalang-bakal - kawalan ng kalayaan
Filipino Modyul para sa mag-aaral 10, pahina 284-285.
Pinagkunan: Pinagyamang Pluma 10, pahina 345
Gawin Natin I. Panuto: Iantas ang mga salita ayon sa tindi ng
damdaming ipinahahayag. Isulat ang 1 para sa pinakamababaw at 3
sa pinakamatindi. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
___1. Nalungkot siya sa pag-alis ng kaniyang kaibigan.
___2. Nagdadalamhati siya sa pagkamatay ng kaibigan.
___3. Naghihinagpis ang kaniyang damdamin sa pagkawala ng
kaibigan.

___1. Nagalit ako nang pinunit niya ang aking papel.

___2. Nainis ako dahil tinago nila ang aking papel.
___3. Nagngitngit ako nang makita ko ang kanilang mga mukha.
II. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga matalinghagang pahayag. Isulat ang titik ng
tamang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Mga pakpak niya’y pinutulan at mga paa’y tinalian kaya’t siya’y

nagbuka ng tuka upang makaawit.

A.Hindi mo mapipigilang umawit ang isang ibon kahit ito ay nakatali.

B. Ang mga taong hinuhusgahan at inapi ay nangahas magsalita at
manindigan para ipaglaban ang kanilang karapatan.
C. Maraming tao ang hindi kontento kung ano ang mayroon sila,
kaya gumagawa ng masamang gawain upang makuha ang gusto.

2. Isang ibon ang malayang lumipad hanggang sa dulo ng ilog at sa silahis ng araw.

A. Mamuhay nang malaya na walang gumagambala sa kanilang payapang pamumuhay.

B. Mga makapangyarihang tao sa lipunan na gustong maghariharian.
C. Isang ibong malayang lumipad sa kalawakan na walang gumagambala sa kanilang
paglipad.
Sanayin Natin
Panuto: Basahin ang mga pahayag sa mga piling saknong o taludtod
ng tula at piliin ang simbolong ginamit. Titik lamang ang isulat sa
iyong sagutang papel.
1. Mata’y napapikit sa aking namasdan; Apat na kandila ang
nangagbabantay (Ang pagbabalik ni Jose Corazon de Jesus)
A. kaarawan B. patay/lamay C. piyesta
2. Ang kahulugan mo’y isang paglilingkod Na walang paupa sa hirap
at pagod; Minsan sa anyaya, minsan sa kusang-loob, Pag-ibig sa
kapwa ang lagi mong diyos. (Kabayanihan ni Lope K. Santos)
A. sundalo ng bayan. B. kawani ng gobyerno. C. kasapi sa barangay.
3. Bakit kaya rito sa mundong ibabaw Marami sa tao’y sa salapi silaw?
(Panambitan ni Myrna Prado salin ni Ma. Lilia Realubit)

A. kumikinang ang B. mukhang pera C . walang pera

4. Palay siyang matino, Nang humangi’y yumuko, Nguni’y muling
tumayo: Nagkabunga ng ginto! (Palay, Tanaga ni Ildefenso Santos)

A. Pamahalaan B. Pamamaalam C. pagsubok

5.May tanging laruan isang bolang-apoy aywan ba kung sino ang
dito’y napukol. At sino rin kaya ang tagapagsindi. Ng parol na buwang
pananglaw kung gabi? (Ang Tahanan ng Daigdig ni Ildefonso Santos
A. liwanag B.kadiliman C. kalungkutan
Suriin Natin
Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong, Letra lang ang isulat sa
inyong sagutang papel.
Para sa mga bilang 1-2
“Ang malayang ibon nama’y nag-iisip ng ibang simo’y ng hanging
malamyos sa mga punong nagbubuntonghininga ng matatabang uod
na naghihintay sa damuhang sinisinagan ng umaga ang langit ay
itinuturing na kaniyang sarili.” “Ngunit ang ibong nakahawla’y
nakatayo sa puntod ng mga pangarap. anino niya’y sumisigaw sa tili
ng isang bangungot mga pakpak niya’y pinutulan at mga paa’y tinalian
kaya’t siya’y nagbuka ng tuka upang makaawit.
1. Ano ang simbolo ng dalawang uri ng ibon sa tula?
A. isang taong malaya at walang Kalayaan
B. mayaman at isang mahirap
C. kapangyarihan at kasakiman
2. Ang kahulugan ng matalinghagang pahayag na
sinalungguhitan sa saknong na nasa itaas ay____.
A. Gamit na hindi pwedeng galawin baka masira.
B. Taong nakakulong at nanghahangad na makalaya.
C. Hayop na nakatali na hindi pwedeng pakainin.
3. Alin sa sumusunod ang pumupukaw sa isipan at damdamin sa
tulang “Ang Ibong Nakahawla”
A. Mahirap na sitwasyong pinaglagyan sa kanila ng lipunan nang
dahil sa kulay ng kanilang balat.
B. Matayog ang kanilang pangarap na kailanman ay hindi
makakamit.
C. Naghahangad ng kapangyarihan sa lipunan upang maabot ang
pangarap.
4. Ayusin ang mga salitang may salungguhit ayon sa tindi ng
kahulugan nito. (1) Naiinis siya sa kaniyang kapitbahay kaya ang
mga mata niya ay (2) nanlilisik tuwing makikita niya ito, siguro (3)
galit na galit siya sa kanila.
A. 231 B. 312 C. 123
5. Anong mensahe ang gustong iparating ng saknong na;
“Ang ibong nakahawla’y umaawit nang may
kasindak-sindak na tinig, ng tungkol sa di
batid na mga bagay ngunit minimithi ang
kapayapaan.”

A. Humihingi ng salapi upang makalaya sa bilangguan.

B. Isang kayamanan kapalit ang kalayaang gustong matamasa.
C. Humingi ng kalayaan at pagpigtas sa tanikala ng pang-aapi at
diskriminasyon.
II. Panuto: Iantas ang mga salita ayon sa tindi ng damdaming
ipinahahayag. Bilang 1 ang pinakamababaw hanggang sa bilang
5 ang pinakamatindi. Isulat ang iyong sagot sa iyong sagutang
papel.
_________gusto
_________sinasamba
__________tipo
_________mahal
____________crush
Payabungin Natin
Panuto: Sagutin ang sumusunod. Isulat lamang ang titik ng tamang
sagot sa iyong sagutang papel. I. Ayusin ang mga salita ayon sa tindi
ng damdaming ipinapahayag.
(1) natakot akong malamang totoo pala ang haka-hakang may diwata
sa lugar na ito.
(2) nasindak ako nang sabihin niyang may nakatirang diwata sa lugar.
(3) nangingining ako nang makita ko talaga ang diwata na akala ko ay
sa kuwento lamang.
A. 123 B. 213 C. 312
Para sa bilang 2
Isang ibon ang umigpaw
Sa likod ng hangin
At nagpalutang pababa sa may ilog
hanggang sa magwakas ang agos
at nagtawtaw sa kanyang mga pakpak
sa kahel na silahis ng araw
at nangahas angkinin ang langit.
2. Sa taludtod na “nangahas angkinin ang langit.” Ay
nangangahulugang____.
A. nagpupumilit na makalaya.
B. gumawa ng gulo para makalaya.
C. nagpapansin upang makalaya.
3. Ninanais niyang makawala sa hawla, kaya minimithi niyang makalaya.

Piliin sa loob ng pahayag ang dalawang salitang magkasingkahulugan.

A. makawala at makalaya B. ninanais at minimithi C. hawla at malaya.
4. Ano ang inilalarawan sa tulang “Ang ibong Nakahawla”?
A. Ang malaking agwat sa pagitan ng dalawang lahing pinatitingkad
ng pagkakaiba ng kulay ng balat.
B. Ang kawalang katarungang ipinapakita sa mahihirap na wala silang

karapatang mabuhay.
5. C.
AnoAng kasakiman
ang minimithisangkapangyarihan upang makapaghari sa lipunan.
mga ibong nakahawla?
A.Pagkapantay-pantay ng pagtingin ng mga tao sa lipunan.
B.Magkaroon ng tirahan at hindi ikinulong.
C.Makaahon sa kahirapang dinanas.
6. Alin sa sumusunod na ang tinutukoy ay ang mga taong puti?
A. ibong nakahawla. B. ibong umaawit.
C. ibong nais abutin ang langit.
7. Ano ang paksa ng tula?
A. diskriminasyon B. nakakulong C. kalayaan
8. Alin sa sumusunod na pahayag ang wala sa tulang “Isang Ibong
nakahawla”?
A. ibong nanlilisik. B. ibong nakahawla C. ibong tulog
9. Sa lipunan na ating ginagalawan, alin ang maituturing na
diskriminasyon?
A. Ang pagkukumpara sa katayuan ng mahirap sa mayaman.
B. Ang hindi pagtaas ng sahod ng mga maggagawa.
C. Ang hindi pwedeng pumili ng Covid Vaccine.
10. Alin sa sumusunod ang tinutukoy na isang taong malaya?
A. Siya’y nagbuka ng tuka upang makaawit.
B. Ang langit ay itinuturing na kaniyang sarili.
C. Isang ibong nag-umiigpaw sa likod ng hangin

Pagganap :Sabayang Pagbigkas