Mga Bahagi ng

Teksto
Aralin 6
Simula
• Ayon kay Arrogante (2000), ito ang pinakamukha ng sulatin.
Hinahatulan dito kung magtatagumpay o mabibigo ang isang katha.
Narito ang ilan sa pinakagamiting panimula:
1. Gumamit ng isa o serye ng mga tanong retorikal.
2. Gumamit ng isang pangungusap na makatawag-pansin.
3. Gumamit ng pagsasalaysay.
4. Gumamit ng salitaan.
5. Gumamit ng sipi.
6.Banggitin ang kasaysayan o mga pangyayaring nasa likuran ng isang
paksa.
7. Tahasang ipaliwanag ang suliraning ipaliliwanag.
8. Gumamit ng salawikain o kawikaan.
9. Gumamit ng pasaklaw o panlahat na pahayag.
10. gumamit ng tuwirang sabi.
11. Maglarawan ng tuwirang tao pook.
12. Gumamit ng analodyi.
Katawan
• Ayon kay Arrogante (2000), higit na napabibisa ang pagkakabuo ng
gitnang bahagi o katawan ng komposisyon kung ang pagsasaayos nito
ay isinusunod sa pamamaraang umaangkop sa paksa, layunin at
pinag-uukulan.
1. Pakronolohikal. Ang paraan ng pagsasaayos nito ay ayon sa
pagkakasunud-sunod ng pangyayari.
2. Pa-anggulo. Ibinabatay sa personal na masasabi o reakyon ng
bawat tao tungkol sa mga bagay-bag.
3. Pa-agwat. Ang pagsasaayos ay sisimulan sa malapit dahil alam na
alam na ang mga bagay-bagay.
4. Paghahambing. Isinasaayos nang paseksyon.
5. Palamang/Pasahol.
6. Patiyak/Pasaklaw.
7. Papayak/Pasalimuot.

Wakas
Katulad ng panimula, kailangang maging mabisa rin ang pagwawakas.
Ibinabagay sa haba ng sulatin ang haba ng wakas.
 PAGBABALANGKAS
Tatlong uri ng pagbabalangkas:
1. Balangkas na Papaksa.
HAL. Mga Wika sa Pilipinas
I. Pambansang Wika ng Pilipinas
II. Tala ng mga Wika sa Pilipinas
A. Mga Buhay na Wika
1. Hiligaynon
2. Waray
3. Tagalog
4. Iloko
5. Pampango
6. Cebuano
B. Mga Patay na Wika
1. Agta (Dicamay)
3. Ayta (Tayabas)
2. Balangkas na Pangungusap. Gumagamit ng buong pangungusap na
kumakatawan sa mahahalagang bahagi ng teksto.

Halimbawa: PANANAKIT NG ULO

3. Balangkas na Patalata. Gumagamit ng mga pariralang may maikling

buod upang ipaliwanag ang bawat paksa.
Halimbawa: BINYAG
 Lohikal at Mapanghikayat na Pagsulat
• Ayon kay Villafuerte (2005), sa lohikal at mapanghikayat na sulatin ay
may mga dapat taglayin ang tekstong susulatin.

• 1. May malinaw na kaisipan. Kailangang may isang diwang

nakapaloob.
• 2. Nalilinang ang kasanayang metakognitibo. Sa pamamagitan ng
pagtuklas sa kaya at hindi kayang gawin o unawain ng sinuman.
• 3. Nagagamit ang pagsulat sa pagpapaliwanag, paglalahad at
pagsusuri.
 Pangangatuwiran
• Isang paraan ng pagpapahayag ang panganatuwiran.
• Maselan ng uring ito ng pakikipagtalastasan sapagkat bawat tao’y may
kani-kaniyang paniniwala, paninindigan at pananaw na inaangking
tumpak at makatotohanan.
• Kailangang maging maingat sa pagsulat upang maging mabisa at
mahusay na mailahad ang teksto o sulatin.
• Mahalaga ang pagmamatuwid sapagkat naitatama ang dating maling
paniniwala.
 Kahalagahan ng Pangangatuwiran
• Lumilinang ito ng kakayahan sa kritikal na pag-iisip.
• humuhubog sa ating pagkatao na siyang nagbibigay ng tiwala sa sarili.
• Napasasang-ayon ang ibang tao sa iyong opinyon.
• Napakikilos ang maraming tao ayon sa layuning pakikibaka tungkol sa
isang isyu.
 Paraang Ginagamit sa Pangangatuwiran
• Lohikal na Pangangatuwiran
Ito’y naaayon sa pahayag na ginagamit ng analohiya.
DALAWANG URI NG LOHIKAL NA PANGANGATUWIRAN
1. Pangangaturiwang Pabuod (Inductive Reasoning).
Tatlong Paraan ng Pagmamatwid
a. Ginagamitan ng Pagtutulad
b. Ginagamitan ng ugnayan ang pangyayari at sanhi
c. Ginagamitan ng katibayan o sanligan
• Pangangatuwirang Pasaklaw (Deductive Reasoning)
Nagsisimula ito sa isang panlahat na kaisipan patungo sa maliit at tiyak na
detalye o katotohanan.
Silohismo ang tawag sa pamamaraan ng pagbuo ng kongklusyon buhat sa
pangunahin at pangalawang batayan.

MGA URI NG SILOHISMO

a. Silohismong Tiyakan
Halimbawa:
Lahat ng bata ay mahilig mag laro.
Si Elexera ay makulet na bata.
Kongklusyon: Si Elexera ay mahilig mag laro.
• b. Silohismong Pamilian- Sa silohismong pamilian, binibigyan ng
pamimilian sa punongbatayan, at sa pangalawang batayan naman ay
may isang proposisyongtiyakang nagpapatunay o nagpapabulaan sa
isa sa dalawang pamimilian.
Halimbawa:
Alin sa dalawa, siya ay masipag o siya ay tamad.
Siya ay hindi masipag.
Samakatwid, siya ay tamad.
• Silohismong Kondisyunal-Ang solihismong kundisyonal ay naglalahad ng isang
kudisyon at hinuhulaan ang maaaring mangyari kung matutupad ang kundisyon.
Saibang aklat, ito ay tinatawag ding pasakali.
Halimbawa:
Kung ang gusali ay matibay, hindi ito matutumba.
Ang gusali na pagmamay-ari ng SM ay matibay.
Samakatuwid, ang gusali na pagmamay-ari ng SM ay hindi matutumba.
• d. Silohismong Entimene- Dito ang silohismo ay pinaikli sa pamamagitan ng
pagtanggal saisang batayan o konklusyon.
HAL:
Buong silohismo:Ang taong masikap at matiyaga ay kahanga-hanga.
Ikalawng batayan: Si Amado ay masipag at matiyaga.
Kongklusyon: Si Amado ay kahanga-hanga